Wuvulu Manufau Fi'ugaia
The New Testament in the Wuvulu-Aua Language, Manus Province, Papua New Guinea
© Wycliffe Bible Translators, 2005
ISBN: 0 86893 425 9
First Edition 2005—605
Rawarawa Fa'a'arewai Warea
Fei Manufau Fi'ugaia na pa'i 27 bu'u. Hepapalo bu'u na pa'i Warefa'aia. Fei warefa'aia abaa pa'aa paolaa fei Bu'u Apuna ma'uaa fa'a'arewai ei ne'ia lalona. Ale'ei hini i ne'inia, tani i ne'inia, hini ba ro tonia mawe hefi'adiai manumanu.
Laloo hepapalo chapter na pa'i hefi'a fafasuii ei warewarea napa'aa hararapa'o ba i fa'arewaiaa ei ne'ia harona. Ma laloo ei Bu'u Matthew, Mark, Luke ma John na pa'i hefi'a parenthesis ( ) ma lalona rona pa'i hefi'adiai reference ale'ei chapter ma verse, ei na fimina'ei ei u'uga. Ale'ei Matthew 1:1-17 ina pa'i (Luke 3:23-38) pafona uaa na fimina'ei ma'ida guapaloei.
Fei pa'aa Manufau Fi'ugaia noranamai a'a fei warea Greek. Ma fei pa'aa warea fei, lomi nado'o pa'i chapter ma verse. Guapaloei, au'uaa ro'ou hinene ba i hadumaa mei igoa. Fei Rawarawa Fi'ugaia (Gen.- Mal.) ne'iaa ro'ou warea Hebrew ma Aramaic. Laloo fei Bu'u Apuna nabaa fei ne'ia ale'ei Fasu, fei pa'aa warea Hebrew ba Adonai ma pa'aa hanuna ba fasu. Ma nabaa na fei ne'ia ale'ei FASU, fei pa'aa warea Hebrew ba YHWH. Sifei fei pa'aa haraa mei Haidaa ma ina nomai a'a fei Rawarawa Fi'ugaia (fihawawaginaa Ps 110:1 ma Mk 12:36).
Hefi'a warea lomi na pa'i a'a fei maumau gufu o fei wareagufu ale'ena camel, maugeni, o a'aro. Si'ei i pa'i ua ei wareaa hefi'adiai gufu.
Laloo feni bu'u ana na pa'i hefi'a haduhaduu mei igoa nabaa i labaginaa hefi'adiai naranara wagii fei na igoia ale'ei, ei cross-reference, fei Glossary, ei footnote, ei hanunu, ei map, ma ei Baua Naranara. Hefi'a ne'ia Greek na pa'i watauda naranara ma si'ei hefi'a verse na pa'i footnote wagina ma ei footnote ei fi fama'aiaa hepalodiai naranara wagii fei verse fei.
Fei pa'afii fei pigua, sifei ba ei rama'a nei apa'ifarawaninaa Jesus Christ, mei Na'uu mei Haidaa. Feni pigua, baua bigi'a ma nunumiaa ei ro piguia ba mei Haidaa nei to hawerana wagina.
Ei Lao Warea
Consonants
b, d/l, f(v), h, m, n, p, r(g) s/t, w, y, '
Fei lao r na pa'i ma'ida lalerena ono'ono ale'ei warea. Hefi'a Aua ma hefi'a Fufudu, lao ro'ou ale'ena fei lao r wareaa pidaua.
Na pa'i guapalo laona fei s. Hepalo ana ale'ei fei lao s wareaa pidau ma hepalodiai ch ale'ei wareaa pidaua.
Vowels
a, e, i, o, u
Diphthongs
ei, ai, ao, au, oi
Hefi'a warea na pa'i guapalo vowel pedupeduna. Fei wareaa pidaua ba geminate (hanuna ba fiwatai). Nabaa fei warea na pa'i geminate vowel, fei laona i filogii ma'ida.
Fama'ama'a:
Fei bigi'a.
Bigi'aa fei.
Fei warea.
Wareaa fei.
Fei humu.
Fei humuu ro'ou.
Laloo fei Bu'u Apuna ana na pa'i hefi'adiai alphabet lomi na pa'i wareagufu ale'ei c, j, k, q, x, ma z
Puduu Rarabaa, Tatapai, ma Mugoo Po'i
| Puduu Rarabaa | | | | |
| Greek | KJV | Ratio | Metric | Equivalent US |
| Litra | pound | | 0.34 kg. | 12 oz. |
| Talanton | talent | | 26-36 kg. | 58-80 lb. |
| Rarabaa Piye o Ranu | | | |
| Koros | measure | | | 11-17 bushel |
| Batos | measure | 72 sextarii | 39.6 litre | 10.4 gallon |
| Metretes | firkin | | 35 litre | 59 gallon |
| Saton | measure | 24 sextarii | 13.2 litre | 12 mamara quart |
| Modios | bushel | 16 sextarii | 8.8 litre | 1 peck |
| Choinix | measure | 2 sextarii | 1.1 litre | 1 quart |
| Xestes | pot | 1 sextarii | 0.55 litre | 1 pint |
| Rauana | | | | |
| Milion | mile | Roman mile | 1.48 kilometre | 4,854 feet |
| | (1000 talawa'aia) | | | |
| Stadion | furlong | 1/8 Roman mile | 185 metre | 607 feet |
| Orguia | fathom | 4 cubit | 1.85 metre | 6 feet |
| Pechys | cubit | 46.25 centimetre | 18 inch | |
| Mugoo Po'i | | | |
| Jewish | Greek | Roman | Approximate US Equivalent |
| Lepton | (“mite”) | 1/2 quadras | 1/8 cent |
| quadrans | (“farthing”) | | 1/4 cent |
| assarias | (“farthing”) | | 1 cent |
| drachma | denarius | (“penny”) | 16 cents |
| didrachma | 2 denarii | | 32 cents |
| stater | 4 denarii | | 64 cents |
| 25 drachma | aureus | | 4 dollars |
| mina (“pound”) | 100 denarii | | 16 dollars |
| talent | 240 aurei | | 960 dollars |