19
Pooli na brɩ nɔɔna Wɛ cɩga kam Efɛɛzɩ nɩ te tɩn
1 Apolɔsɩ dɛɛn ta na wʋ Korɛntɩ nɩ tɩn, Pooli ma zaŋɩ o beeri o tɔgɩ tɩɩnɩ dɩm tɩtarɩ o vu o yi Efɛɛzɩ. O na yi da tɩn, o ma na Wɛ cwǝŋǝ karabiǝ badonnǝ,
2 yɩ o bwe-ba o wɩ: «Abam na tu á sɛ Wɛ tɩn, á joŋi Wɛ Joro kʋm na?»
Ba ma lǝr-o ba wɩ: «Aye, dɩbam maŋɩ dɩ́ brɩ dɩ́ wʋ lwarɩ nɩ Wɛ Joro wʋra.»
3 O daa ma bwe-ba o wɩ: «Ba nan na miisi abam na wʋnɩ tɩn, ba miisi abam tɩta mʋ?»
Ba maa wɩ: «Kʋ yɩ Zan na miisi nɔɔna na wʋnɩ te tɩn mʋ.»
4 Pooli laan ma ta o wɩ: «Kʋ na yɩ Zan na miisi nɔɔna na wʋnɩ te tɩn, wʋntʋ dɛɛn brɩ nɔɔna sɩ ba lǝni ba wʋrʋ ba yagɩ ba kǝm-balwaarʋ tɩm, sɩ ba daarɩ ba pa ba miisi-ba na wʋnɩ. O ma ta dɩ nɔɔna bam sɩ ba kɩ ba wʋ-dɩdʋa dɩ wʋlʋ wʋm na wʋ́ saŋɩ o kwaga o ba tɩn. Zezi mʋ wʋntʋ.»
5 Nɔɔna bam na ni kʋntʋ tɩn, ba ma pa ba miisi-ba na wʋnɩ dɩ́ Yuutu Zezi yɩrɩ ŋwaanɩ.
6 Pooli ma daŋɩ daŋɩ o jɩa ba baŋa nɩ. Wɛ Joro kʋm laan ma ba ba te. Ba ma ŋɔɔnɩ dwi-gɛ taana tǝri tǝri, yɩ ba daarɩ ba tɔɔlɩ Wɛ kwǝrǝ kam.
7 Ba maama dɛɛn yi nɩnɛɛnɩ baara fugǝ-bale mʋ te.
8 Pooli dɛɛn ma kɩ canɩ sɩtɔ Efɛɛzɩ nɩ. O maa yǝni o ve o zʋʋrɩ Zwifǝ bam Wɛ-digǝ kam o ŋɔɔnɩ dɩ baarɩ o brɩ-ba. O ma kwaanɩ o magɩ kantɔgɔ dɩ ba, sɩ o pa ba lwarɩ Wɛ paarɩ dɩm na yɩ te tɩn.
9 Nɔɔna bam badonnǝ ma kwarɩmɩ ba zwa, yɩ ba vɩn sɩ ba sɛ o taanɩ dɩm. Ba maa jɩgɩ dɩ́ Yuutu wʋm cwǝŋǝ kam tɔgɩm ba goonǝ nɔɔna bam maama yigǝ nɩ. Pooli ma zaŋɩ o nuŋi ba wʋnɩ, yɩ o pwɛ balʋ na sɛ ba tɔgɩ Zezi tɩn sɩ ba ta wʋ o tee nɩ. Dɛ maama o maa yǝni o ŋɔɔnɩ o brɩ nɔɔna bam Tiranusi karadigǝ kam nɩ.
10 Pooli ma kɩ kʋntʋ doŋ taan bɩna yale. Kʋ ma pa nɔɔna balʋ maama na zʋʋrɩ Azi tɩɩnɩ dɩm nɩ tɩn ba ba ni dɩ́ Yuutu wʋm taanɩ dɩm, kʋ na yɩ Zwifǝ dɩ dwi-gɛ tiinǝ maama dɩ.
Kʋ na kɩ Seeva biǝ bam te tɩn
11 Wɛ dɛɛn ma tɔgɩ Pooli jɩŋa DƖ kɩ wo-kɩnkagɩla yalʋ doŋ na maŋɩ ya wʋ kɩ tɩn.
12 Kʋ dɛɛn na kɩ te tɩn, nɔɔna yǝni ba kwe garyiǝ dɩ gwaarʋ tɩlʋ na dwe Pooli yɩra tɩn ba ja vu ba ma dwe yawɩɩna, yɩ kʋ pa ba na yazurǝ, yɩ ciciri dɩ nuŋi sɩ yagɩ-ba.
13 Zwifǝ liri tiinǝ badonnǝ dɩ maa wʋra ba na yǝni ba beeri ba zǝli ciciri nɔɔna tee nɩ. Bantʋ dɩ dɛɛn ma kwaanɩ sɩ ba zǝli ciciri sɩm dɩ́ Yuutu Zezi yɩrɩ ŋwaanɩ. Ba maa yǝni ba tɛ dɩ ciciri sɩm ba wɩ: «Zezi wʋlʋ Pooli na brɩ o taanɩ tɩn yɩrɩ ŋwaanɩ mʋ a tɛ abam sɩ á nuŋi á viiri.»
14 Baara barpɛ dɩ dɛɛn mʋ wʋra, ba ko yɩrɩ mʋ Seeva yɩ o yɩ Zwifǝ kaanɩm yigǝ tu. Ba maa maɩ Zezi yɩrɩ dɩm ba zǝli ciciri nɔɔna tee nɩ.
15 Cicirǝ kadoŋ laan ma ta dɩ ba ka wɩ: «A maŋɩ a ye Zezi. A ye Pooli dɩ na yɩ wʋlʋ tɩn. Sɩ abam nan yɩ bra mʋ?»
16 Nɔɔnʋ wʋm cicirǝ kam na tɔg-o tɩn laan ma zaŋɩ o puuri-ba. O ma wanɩ-ba o pa ba maama duri ba nuŋi o sɔŋɔ kʋm nɩ, yɩ ba gwaarʋ kaarɩ kaarɩ yɩ ba yɩra dɩ fwǝli fwǝli.
17 Nɔɔna balʋ maama na zʋʋrɩ Efɛɛzɩ nɩ tɩn ma lwarɩ kʋlʋ na kɩ tɩn, Zwifǝ bam dɩ dwi-gɛ tiinǝ maama. Fʋʋnɩ ma zʋ-ba zanzan. Kʋ ma pa dɩ́ Yuutu Zezi yɩrɩ tiini dɩ zaŋɩ dɩ zulǝ.
18 Nɔɔna balʋ na tu ba sɛ Zezi tɩn zanzan ma zaŋɩ ba zɩgɩ nɔɔna bam maama yigǝ nɩ, yɩ ba ta ba brɩ kʋlʋ ba na kɩ ba cɔgɩ tɩn.
19 Ba badonnǝ zanzan ya na yǝni ba tɔgɩ liri kǝm tɩn ma kwe ba liri kǝm twaanʋ tɩm ba vwe daanɩ jǝgǝ dɩdʋa, yɩ ba daarɩ ba zwɛ-tɩ nɔɔna bam maama yigǝ nɩ. Ba ma jeeli twaanʋ tɩm sǝbu ba nii kʋ ni na wʋ́ ta maɩ te tɩn. Kʋ ma yi sǝbu-dala mʋrr-fiinnu (50.000).
20 Dɩ́ Yuutu wʋm na brɩ o dam dɩm kʋntʋ tɩn, kʋ ma pa o taanɩ dɩm fɔgɩ dɩ jagɩ dɩ ve yigǝ yɩ nɔɔna sɛ-dɩ.
Vuvugǝ na zaŋɩ Efɛɛzɩ nɩ te tɩn
21 Wǝǝnu tɩntʋ dɛɛn na kɩ tɩ kɛ tɩn, Pooli ma lɩ wʋbʋŋa sɩ o beeri o tɔgɩ Masɩdʋanɩ dɩ Akayi wʋ, sɩ o laan kɛ o vu Zeruzalɛm. O ma bʋŋɩ o wɩ: «A na ve a wʋ Zeruzalɛm nɩ, a maŋɩ sɩ a vu Rom dɩ mʋ.»
22 O ma tʋŋɩ nɔɔna bale sɩ ba da o yigǝ ba vu Masɩdʋanɩ. Bantʋ maa yɩ Timoti dɩ Erasɩtɩ balʋ na tɔgɩ ba tʋŋɩ ba pa-o tɩn. O tɩtɩ ma maŋɩ Azi nɩ o daanɩ fɩnfɩɩn.
23 Da yam kʋntʋ nɩ mʋ vuvugǝ zanzan tuǝ dɩ́ Yuutu Zezi cwǝŋǝ kam ŋwaanɩ.
24 Nɔɔnʋ wʋdoŋ dɛɛn mʋ wʋ Efɛɛzɩ nɩ, o yɩrɩ mʋ Demɛtrisi. O yɩ gɔgɔ mʋ, yɩ o maɩ sǝbu-pwǝǝnu o maa mɔɔnɩ kamwarʋ o paɩ tɩ nyɩ dɩ digǝ kalʋ ba na zuli ba wɛ Atɩmisi ka wʋnɩ tɩn. O tɩtʋŋa yam maa jaanɩ nyɔɔrɩ zanzan ya paɩ o tɩntʋŋ-donnǝ bam.
25 O ma zaŋɩ o bǝŋi ba maama dɩ balʋ dɩ na tʋŋɩ tɩtʋŋa yantʋ doŋ tɩn, yɩ ba la daanɩ. O ma ta dɩ ba o wɩ: «A badonnǝ-ba, abam maŋɩ á ye nɩ tɩtʋŋɩ dɩlʋ dɩ́ na jɩgɩ dɩ́ tʋŋɩ tɩn mʋ pa dɩ́ jɩa gara.
26 Abam nan nɛ yɩ á kwǝri á ni Pooli wʋntʋ na kɩ te tɩn. O yǝni o tɛ nɩ nabiinǝ na mɛ ba jɩa ba kɩ wǝǝnu tɩlʋ tɩn bá wanɩ tɩ taa yɩ wa cɩga cɩga, dɩ́ wʋ maŋɩ sɩ dɩ́ zuli-ya. O kɩ kʋntʋ mʋ o sʋgɩ nɔɔna zanzan o pa ba sɛ o taanɩ dɩm, yɩ kʋ daɩ Efɛɛzɩ yɩranɩ wʋnɩ mʋ o kɩ kʋntʋ, kʋ gɛ fɩɩn mʋ sɩ kʋ taa yɩ Azi tɩʋ kʋm maama.
27 Kʋntʋ maama waɩ kʋ pa nɔɔna ŋɔɔnɩ ba cɔgɩ dɩbam tɩtʋŋɩ dɩm. Kʋ ta wǝli da, ba laan wʋ́ gooni dɩbam wɛ kamunu Atɩmisi digǝ kam, yɩ baá pa ka taa yɩ kafɛ. Kʋlʋ na daarɩ tɩn mʋ yɩ sɩ Atɩmisi tɩtɩ yɩrɩ dɩm wʋ́ cɔgɩ nɔɔna tee nɩ, yɩ wʋntʋ ya yɩ wɛ dɩlʋ nɔɔna maama na zuli Azi tɩʋ kʋm wʋnɩ dɩ lʋgʋ baŋa maama wʋnɩ tɩn.»
28 Nɔɔna bam na ni kʋntʋ tɩn, ba bana ma tiini ya zaŋɩ zanzan yɩ ba kaasɩ ba wɩ: «Dɩbam Efɛɛzɩ tiinǝ wɛ Atɩmisi mʋ jɩgɩ dam!»
29 Sɔɔ laan ma tiini kʋ kɩ tɩʋ kʋm maama wʋnɩ bɔgɩ bɔgɩ. Nɔn-kɔgɔ kʋm ma vu ba ja Gayusi dɩ Arisarɩkɩ, yɩ ba kɩ lɩla ba vaŋɩ-ba ba ja vu tɩʋ kʋm joro jǝgǝ kam. Nɔɔna bantʋ bale ya tɔgɩ dɩ Pooli mʋ ba nuŋi Masɩdʋanɩ ba ba.
30 Pooli ma bʋŋɩ sɩ o vu o zɩgɩ kɔgɔ kʋm yigǝ nɩ o ŋɔɔnɩ dɩ ba. Zezi karabiǝ bam ma wʋ sɛ ba pa-o cwǝŋǝ.
31 Tɩʋ kʋm dɩdɛɛra badonnǝ ya di ciloŋo dɩ Pooli. Ba ma tʋŋɩ ni ba loor-o sɩ o yɩ zaŋɩ o vu joro kʋm jǝgǝ.
32 Ba ma kɩ sɔɔ bɔgɩ bɔgɩ joro jǝgǝ kam nɩ. Nɔɔnʋ maama maa tiini o ŋɔɔnɩ o wʋbʋŋa taanɩ dɩ kwǝr-dɩa. Kɔgɔ kʋm nɔɔna zanzan ma wʋ lwarɩ woŋo kʋlʋ ŋwaanɩ ba na jeeri daanɩ tɩn.
33 Zwifǝ bam ma lɩ Alɛsandrɩ sɩ o nuŋi o zɩgɩ kɔgɔ kʋm yigǝ nɩ o ŋɔɔnɩ. Kɔgɔ kʋm nɔɔna badonnǝ ma kwaanɩ ba brɩ-o o na wʋ́ kɩ te. O ma zǝŋi o jɩŋa sɩ ba cǝgi sɔɔ kʋm, yɩ o sɩŋɩ sɩ o tʋlɩ kʋlʋ na kɩ tɩn o brɩ nɔn-kɔgɔ kʋm.
34 Ba nan na lwarɩ nɩ o yɩ Zwifu tɩn, ba maama maa tɔgɩ daanɩ ba tiini ba bagɩ bɩdwɩ ba wɩ: «Dɩbam Efɛɛzɩ tiinǝ wɛ Atɩmisi jɩgɩ dam!» Ba kɩ kʋntʋ doŋ mʋ taan, sɩ kʋ vu kʋ yi nɩnɛɛnɩ luu tɩle te.
35 Tɩʋ kʋm twan-pʋpʋnʋ laan ma kwaanɩ o pa kɔgɔ kʋm bɩcara pǝni tɩga nɩ. O ma ta dɩ ba o wɩ: «A badonnǝ Efɛɛzɩ tiinǝ-ba, nɔɔn-nɔɔnʋ tǝrǝ o na yǝri nɩ dɩbam wɛ kamunu Atɩmisi digǝ kam zɩgɩ Efɛɛzɩ wʋnɩ yoba seeni, yɩ dɩbam mʋ nii ka baŋa nɩ. Dɩ́ ta kwǝri dɩ́ jɩgɩ dɩ kamɔgɔ kʋlʋ na nuŋi wɛyuu nɩ kʋ tʋ tɩga nɩ tɩn dɩ́ niǝ.
36 Nɔɔn-nɔɔnʋ bá wanɩ o ta nɩ kʋntʋ yɩ vwan. Kʋntʋ ŋwaanɩ kʋ maŋɩ sɩ á pa á bɩcara pǝni tɩga nɩ, sɩ á yɩ garɩ á kɩ kʋlʋ na wʋ maŋɩ tɩn.
37 Nii-na, abam jaanɩ nɔɔna bantʋ bale á ba yo, yɩ ba wʋ ŋɔgɩ dɩbam wɛ digǝ kam wǝǝnu naa ba ŋɔɔnɩ ba cɔgɩ dɩbam wɛ dɩm yuu.
38 Kʋ nan na yɩ Demɛtrisi dɩ o nɔɔna bam, ba na jɩgɩ nɔɔnʋ wʋm taanɩ, ba maŋɩ sɩ ba vu sarɩya dim jǝgǝ nɩ ba saŋ-o dɩdɛɛra bam yigǝ nɩ.
39 Kʋ daarɩ, abam ta na jɩgɩ bwiǝ sɩ á wǝli da, dɩ́ maŋɩ sɩ dɩ́ bǝŋi tɩʋ kʋm nɔɔna sɩ ba la daanɩ, nɩ kʋ na wʋ́ tɔgɩ cwǝŋǝ te tɩn. Dɩ́ laan wʋ́ wanɩ dɩ́ ŋɔɔnɩ taanɩ dɩm sɩ dɩ́ ni dɩ kuri.
40 Kʋlʋ na kɩ zɩm tɩn wʋ́ wanɩ kʋ pa Rom tiinǝ bam cwǝŋǝ sɩ ba taa wɩ, dɩ́ zɩm jeeri daanɩ dɩ́ kɩ wo-balɔrɔ. Sɔɔ kʋm na su tɩʋ kʋm maama tɩn, kʋ ba jɩgɩ kuri. Ba na bwe dɩbam kʋ kuri, dɩ́ bá wanɩ dɩ́ ŋɔɔnɩ dɩ́ vrɩ dɩ́ tɩtɩ.»
41 O na tagɩ kʋntʋ o ti tɩn, o ma ta dɩ nɔn-kɔgɔ kʋm sɩ ba viiri.