27
Pol ká naa hul sal na i soro ni ɓa Rɔm
1 Zaɗka Fetus mbi nzi-ɛ ɓay haŋa ɓuru kaw ɓil bawda tuo ɓúru se tusiri Itali na báyḭi lɛ, i pɔŋ Pol ɓáy nzoɓ ha̰nɛri ká i naa hul sal na zuɔ ɓil nduo ŋgɛrɛnzoɓ yṵm ká riŋ-ɛ ɓa Zuliyus. Ɓe na, ka re tul nzoɓ yṵmri ɓa isɔɗ ká tul kuɗu nzoɓ yṵmri ká i ɗi ri ɓa nzoɓ yṵmri ká puoruo Mbay Sezar.
2 Báyḭi lɛ, ɓuru hil ɓúru kaw ɓil bawda tuo ká uru saa Adaramiti a se ɓa puori ká ɗo nzaa kporombii ká kuɗu zaɗ ká Azi ɓúru zɔl. Arisitak, ká ɓa nzoɓ ká Tesalonik ká kuɗu zaɗ ká Maseduwa̰n na se ziŋ ɓuru mbḭw hɔy.
3 Nzaaruoke na, ɓuru ta̰a ká Sido̰n. Lɛɛ, Zuliyus ɗaa law kere ziŋ Pol a pɔŋ faa ha̰ ni ɓay haŋa ni ka se ɓil puɔ ká luo nzoɓ buɔ-ɛri ha ri sɔ ni ká tul feri káʼa se síeke.
4 Úru saa zaɗ nu ku báyḭi lɛ, ɓuru hil ɓúru kaw ɓil bawda tuo ɓúru kal ɓáy lakun tukuɗu mbii ká Sipir ɓúru laɓa ɓáy nzaakoŋ ká zuu kuu ɗi ŋgḭi ya, ɓay ḭi lɛ, zuu kuu ŋgḭi ɓamba ká ɓil mbii a suɔ nun ɓuru.
5 Falɛ ku lɛ, ɓuru tuo maambii ká ɗo ɗi ya ɓáy kuɗu zaɗ ká Silisi ɓáy Pamfili, ɓúru tḭi Mira ká ɗo kuɗu zaɗ ká Lisi.
6 Zaɗ nu ku báyḭi lɛ, ŋgɛrɛnzoɓ yṵm na ziŋ bawda tuo kḭ ká uru saa Alezandere, a ɗo ɗi ya ɓay séke ɓa tusiri Itali, ze a ha̰ ɓuru hil ziŋ ni mbḭw hɔy ɓúru zɔl.
7 Ɓuru ɗaa nam ŋgḭi maa fe, ɓúru se ɓáy ɓil mbii na ɗaka ɗaka ɓúru ta̰a ká ɗi pɔɗɔ pɔɗɔ kpṵru nda̰w rɔɔ, ɓúru tḭi ɓúru kɔ tul puo ká Sinide ká ɗo pol ɓuru dil. Munu ká zuu kuu a suɔ nun ɓuru ká ɓuru nzaa faa kpṵy, ɓúru ziŋ faa séke ɓa pola ya na báyḭi lɛ, ɓuru yḭ̀i ɓúru ra̰a ɓúru se nun ɓuru ɓa tukuɗu mbii Kɛrɛɗ ɓúru tḭi tḭw zaɗ ká ɗi ká riŋ-ɛ ɓa Salmone. Falɛ lɛ, ɓuru kal ɓúru ra̰a ɓáy bawda tuo na, ɓúru se ɓáy nzaakoŋ ká fi mbḭɛ.
8 Ɓuru kaa tɔrɔm ká nzaakoŋ na ku kpṵru nda̰w rɔɔ, ɓúru tḭ́ike zaɗ mbḭw munu ká riŋ-ɛ ɓa Zaɗ Ɗol Tuori ɓúru ta̰a ká ɗi. Zaɗɛ ku na ɗo ɗi ya ɓáy ŋgɛrɛpuo ká Laze.
9 Munu ká namri kal ŋgḭi ɓamba na, se-seɗ ɓa pola ɓáy bawda tuo na ɓa huɗ, ɓay ḭi lɛ, few varu kere na kal ɓáy nam ká Ziɓri sǎŋke sùo-ri í sṵ fe ya na. Sa̰wke mini ze, Pol baka nzoɓ peɗ tuori a ɓaa ha ri mii:
10 «Yṵ-iri woo! Mì kɔ ku na, zaɗka náa zɔlri timbɛɗɛ key ɓáy faa mbii lɛ, a ɓá ɓíɛ naari. Tuo ɓáy soɓari ká zuɔ ɓil-e na a ɓíɛ riw bele, a naari nzoɓri ká náa káwri ɓil-e kara, a ɓá huɗ naari nda̰w.»
11 Roo lɛ, ŋgɛrɛnzoɓ yṵm ká kɔrɔ Pol na, ɗaa law-ɛ ɓo tul nzoɓ mgbaka ŋgɔŋ bawda tuo ɓáy ŋgɛrɛ tul nzoɓ bawda tuo hɔy, a hii ɓay ɗáa law-ɛ ɓo tul ɓay ká Pol baka ri na ya.
12 Munu ká Zaɗ Ɗol Tuori ká ɓil fewri key, ɓa zaɗ kere ká ɓay káw ɗi ya na báyḭi lɛ, ruɔ nzoɓ ha̰nɛri ká sakra ɓuru mbi nzaa-ri ɓay haŋa ɓuru nzáara faa ɓo, zaɗka ɓuru ziŋ faa lɛ, ɓuru se nun ɓuru ɓa pola ɓúru tḭi Finɛz. Puoke ku na ɓa zaɗ ɗol kere ká tukuɗu mbii Kɛrɛɗ ká nzoɓri ɗo ɗi í kɔ-kɔ́m ɓa zaɗ riŋ síe ká laɓil-e fi gel nda̰w, ká laɓil-e fi hoɗo nda̰w pi. Ɓe ze, i hii ɓay haŋa ɓuru kḭri ɓúru káw ɗi ɓáy fewri ká zuu kúuke nda̰w, mbam tɔke nda̰w pi.
Zuu bura kuu a laŋ bawda tuo ká ɓil maambii
13 Nam mbḭw munu ká zuu uru saa fi hoɗo a tii sa̰w kúuka perere na báyḭi lɛ, nzoɓ bawda tuori na ker í ɓaa mii, fe ká ɓari mbi nzaa ɓari ká ɗi na, fe káʼa hiya̰ŋ faake hiya̰ŋ na tiya. Ro, nzoɓ peɗ bawda tuori na kuɔ fe ká mgba bawda tuo ɗo zaɗ mbḭw na í ɗaa ɓo ɓil-e, í ha̰ ɓuru se nun ɓuru ɓa pola maa ɓáy nzaakoŋ ká tukuɗu mbii ká Kɛrɛɗ na.
14 Waka ya hɔy lɛ, zuu bura uru giŋgiŋ saa fi zaɗ tḭ́i síe laɓil-e fi gel. Ɓa zuu ká uru saa tul kuori ká tukuɗu mbii ká Kɛrɛɗ ká i ɗi ɓa zuu ká uru saa fi zaɗ tḭ́i síe laɓil-e fi gel. Zuuke kuu giŋgiŋ,
15 a mbi nzaa bawda tuo na mari ɓa zaɗ kḭ ha̰ bawda tuo na uma seɗ kpṵy. Báyḭi lɛ, ɓuru kaw munu hɔy ro ha̰ zuu kuɔ ɓuru a séke munu ká law-ɛ hii.
16 Zuu na kuɔ ɓuru ha̰ ɓuru kal ká laɓil vu tukuɗu mbii fi mbḭɛ ká zuu kuu ɗi ŋgḭi ya ká riŋ-ɛ ɓa Koda, ha̰ ɓuru ya̰a ɔ̰mi ndḭi ká ɗi. Ɓuru kaa tɔrɔm nda̰w rɔɔ, ɓúru ziŋ faa ɓúru mbi vu tuo ká i siŋ ɗo fal bawdake na, ɓúru ɗaa ɓo ɓil-e.
17 Zaɗka i mbi vu tuo na ɓo siya báyḭi lɛ, i kaari bawda tuo na ɓáy sal lari kpiɗik kpiɗik ha̰ ni ŋgɔŋ kpaŋ kpaŋ. Rɔɓay, i leke tuo ɓáy fe peɗkeri riw bele, í ɗaa ɗo ɓay haŋa zuu ka kúɔ ri ŋgḭi ya, ɓay ḭi lɛ, i hḭɛ í ɓaa mii, bawda tuo na a dáa dikuɗi ká ɗo ɗi ya ɓáy Libi. Ɓe munu nda̰w rɔɔ, zuu na kuɔ ɓuru a séke munu ká law-ɛ hii ɓáy.
18 Munu ká bawda zuu kuu bivbiɗ bivbiɗ ha̰ mbii laŋ bawda tuo beŋna beŋna na báyḭi lɛ, nzaaruoke ku na i tii sa̰w fá̰a soɓari í vbuku zuɔ maambii.
19 Ndeke ɗi nam sayke na, i nan fe peɗ bawda tuo ha̰nɛri ɓáy nduo-ri kḭ í vbuku zuɔ maambii.
20 Lɛɛ, ká ɓil namri ká kal maa fe na, ɓuru kɔ nun síe ya nda̰w, mbaymawri ya nda̰w pi. Bawda zuu na kuu ɓaŋguɔ a ha̰ law ɓuru kuŋ mbii gbaɗ, ɓúru ɓaa mii, ɓuru hu-huka ro ɓo, ɓuru ti tḭ́i suku mbǎa.
21 Munu ká i sṵ fe ya nam maa fe na báyḭi lɛ, Pol uru siya ká sakra ɓari a ɓaa ha ri mii: «Yṵ-iri! Ɓa fe ká ì laa ɓay ɓi ká mì ɓaa ha rì pola, a í uru saa tukuɗu mbii Kɛrɛɗ ya na lɛ, a ɗoko ɓáy kere hɔy ɓo, náa ti ɗokori ɓil kɔ́kɔ sɛkɛ feri mini key ya nda̰w, náa ti ɓíɛri ya nda̰w pi.
22 Timbɛɗɛ key na, mì koɗ rì ɓay haŋa rì siŋ law-rì, ɓay ḭi lɛ, nzoɓ mbḭw ká sakra ɓaarì key na ti huka ya. Roo lɛ, bawda tuo hɔy ze a ɓíɛ.
23 Mì ɓaa ha rì munu, ɓay ḭi lɛ, Ŋgɛrɛwṵru ká mì ɓa nzoɓ taa ɓe mí ɗaa peɗ ha̰ ni na, pie leɗ nzaapeɗ ká nulue tḭi tul-i suŋɛ
24 a ɓaa ha̰ mì mii: “Pol, mu hḭ́ɛ ya! Ɗo nun haŋa mù ɓaa ɓay mú yǎ̰ake sùo-ɔ ká pol Mbay Sezar. Mu kɔ, nzoɓri riw bele ká i kaw ɓil bawda tuo ziŋ mù key na, Ŋgɛrɛwṵru ɗaa kere ziŋ ri ɓáy faa ɓo, ɓay haŋa ri kaw ɓáy kumnun.”
25 Sa̰wke mini ze, yṵ-iri, ndaɗ ɓay haŋa rì siŋ law-rì, ɓay ḭi lɛ, mì ɗaa law-i ɓo tul Ŋgɛrɛwṵru. Ɓay káʼa ɓaa ha̰ mì na, fekeri a ɗoko munu na kḭ.
26 Roo lɛ, ɗo nun haŋa bawda tuo na ka daa dikuɗi ká ɗo lakun tukuɗu mbii ká zaɗ ha̰nɛ munu.»
Nzoɓri tḭi saa ɓil bawda tuo ká ɓiɛ
27 Ndeke ɗi nam duɔ falɛ niŋke ká ɓa suŋ na báyḭi lɛ, bawda zuu na kuɔ ɓuru ɓa lie ɓa lew ɓaŋguɔ ká law sikɗa Maambii Mediterane. Maa ɓáy nzaa zaɗ buo báyḭi lɛ, nzoɓ peɗ bawda tuori na tul-ri loŋ ri wṵ̌y ha ri ker mii, ɓari tɔ̀ŋ ɗi ya ɓáy tusiri.
28 Báyḭi lɛ, i mbi sal i siŋ fe híike ha̰nɛ ɗo ɗi í vbu ɓo mbii í kuɔ vi kɛlɛ í lie í kɔ lɛ, ɓa tunduo gbarak gbarak síŋ siɗi. Rɔɓay, zaɗka i se ndḭi ɓa pola na, i lie na rɔɓay. Líeke taa ɓe nu ku báyḭi lɛ, tunduo gbarak gbarak ɓa duɔ falɛ ndeɓe hɔy ro.
29 Lɛɛ, i ɗaa hḭɛ ɓay bawda tuo káʼa dár tisawri, ze í fa̰a fe híikeri ká ɓa niŋ ká mgba bawda tuo ɗo zaɗ mbḭw ká zuɔ ɓil bawda tuo na, í siŋ sal ɗo ɗi, rɔɔ í vbuku zuɔ tigba̰a mbii, ɓo zaɗka faa ɗo ɗi lɛ, fekeri na ka mgba bawda tuo na ka ɗo zaɗ mbḭw ha̰ ɓari gíyaŋke nzaaruo káʼa sil.
30 Lɛɛ, nzoɓ peɗ bawda tuori na i nzaa faa ɓay ɗú, ze í mbi vu tuo ká ɗo ɓil bawda tuo na, í ɗaa ɓo mbii rìi fe ká i hii ɓay síŋ fe híikeri ɗo nzaa mṵu tuo ŋgɔɓke í vbuku zuɔ mbii.
31 Zaɗka Pol kɔ munu báyḭi lɛ, ka ɓaa ha̰ ŋgɛrɛnzoɓ yṵm ɓáy nzoɓ yṵmri mii: «Nzoɓ niri key na, i kaw ɓil bawda tuo naari key ya lɛ, i ti zíŋ faa ká ɓay ya̰aŋa sùo-ri ya.»
32 Báyḭi lɛ, nzoɓ yṵmri na kuɗ sal ká i síŋke vu tuo na, í pɔŋ ha̰ ni tɔɗɔ ɓo mbii a kal.
33 Ndḭi munu ká ɓay haŋa nzaaruo sil na báyḭi lɛ, Pol ɓo nzoɓri riw bele ɓay haŋa ri sṵ fe. Ka ɓaa ha ri mii: «Vuri key na, ɓa nam duɔ falɛ niŋke ro, ze mbii fe sṵm tɔɗɔ ɓo ɓil-ri ya, a í giyaŋ kekeke munu taŋ sṵŋa fe.
34 Sa̰wke mini ze, mì koɗ rì ɓay haŋa rì sṵ fe. Ɓe ze ɓa fe káʼa haŋa rì hṵrusuo a í káwke ɓáy kǔora. Ì kɔ, sṵy tul nzoɓ mbḭw mini ká sakra ɓaarì key hɔy kara ti zéeke gɔr ya.»
35 Fal ɓay ká Pol ɓaa ha̰ ɓuru munu na ku báyḭi lɛ, ka mbi maapa a ɗaa taambɔl ha̰ Ŋgɛrɛwṵru ká nun nzoɓri riw bele, rɔɔ a haw a tii sa̰w sṵŋa.
36 Ɓe nu ku báyḭi lɛ, ɓari riw bele na, i siŋ law-ri ŋgɔ-ŋgɔŋ í sṵ fe.
37 Ɓuru riw bele ká ɓuru kaw ɓil bawda tuo na, tul ɓuru maa isɔɗ siɗi ɓáy síŋ tɔnɔ say pa̰rɛ yie.
38 Zaɗka i sṵ fe maa ri siɓ siɓ na báyḭi lɛ, i fa̰a ɓɔl pa̰ra fe payri ká zuɔ ɓil bawda tuo na, í vbuku zuɔ mbii ɓay pɔ́ŋ bawda tuo na ka hii ya.
39 Zaɗka nzaaruo sil na báyḭi lɛ, tusiri ká ɓuru ɗo ɗi na zee nzoɓ peɗ bawda tuori na sɛl. Roo lɛ, zaɗka i bɛklɛ zaɗ lɛ, i kɔ dikuɗi ɗo zaɗ rá̰a mbii ká gulma munu. Ɓe ze, ɓa zaɗ ká i hii í ɓaa mii, zaɗka faa ɗo ku lɛ, ɓari vǎa ɗaa tuo na ka daa ɗi.
40 Ro ze, í kuɗ sal fe híike ká mgba bawda tuo ɗo zaɗ mbḭw na í pɔŋ zuɔ mbii, í hina salri ká i síŋke ŋgɔ́ŋke na ha̰ ni ɗo zaɗɛ. Falɛ ku lɛ, i mbi bawda gari í ɗaa ɓo siya ká nzaa mṵu bawda tuo ɓay haŋa zuu ka súru ɓuru kpṵru, ha̰ ɓuru vǎa daa dikuɗi ká nzaakoŋ.
41 Zaɗka ɓuru ɗo séke ɓa pola rɔɓay na, bawda tuo ví daa dikuɗi ká tigba̰a mbii ndoko a ta̰a a ɗo ɗi ha̰ nzaa mṵu-ɛ nduo dikuɗi malak ha̰ faa zaɗ laŋ sùo-ɛ tiya. A sa̰w tigbḭ-ɛ na laa lɛ, zuu fa̰a mbii ndaka ɗi suku suku ha̰ ni nan nza̰ri nza̰ri zuɔ mbii.
42 Báyḭi lɛ, nzoɓ yṵmri na hii ɓay ika nzoɓ naaŋa hul salri na ɓay haŋa nzoɓ mbḭw mini ká sakra ɓari ka uo mbii a tḭi ɗul ya.
43 Roo lɛ, ŋgɛrɛ tul nzoɓ yṵmri ká hii ɓay haŋa Pol tḭi saa ɓil maambii ɓáy kumnun na, haa faa ɓay tul feri ká i hii ɓay ɗáa na. Ka mbi nzi-ɛ ha̰ nzoɓri ká i uo mbii uo na, í zóɗ zuɔ mbii pola í uo í tḭi kɛlɛ.
44 Ka yḭ̀i a mbi nzi-ɛ ha̰ nzoɓ ha̰yri ká i tɔ̀ŋ na, ɓay haŋa ri fa̰a puuri ɓáy fe bawda tuo ha̰nɛri ká nan zuɔ tul mbii temleŋ, rɔɔ í mgba í tḭ́ike kɛlɛ. Faake mini ze, nzoɓri riw bele ká kaw ɓil bawda tuo na, i tḭi yoroŋ ɓáy kere ha̰ fe mbḭw kara ɗaa ri ya.