11
Ju̱denumu tuva̱choda
1 Simu tuva̱chodamusiy ji̱ta vu̱dyetya sa̱jto̱taniy Ju̱denura jiryatiy vu̱yntuy ra̱jiju̱, vu̱dyetya ji̱ta ravichasara, jiryatimyu̱ ne vu̱dyiryu̱y nta riva didye.
2 Simu tuva̱chodamusiy ji̱ta rivyichanu̱yada vu̱myunatyavabe samiy jvadichavay Ju̱denu diya.
3 Ju̱denumu tuva̱chodamusiy vu̱dyetya ru̱ndayada ju̱desara ti̱ta̱ju̱ su̱tedamuju̱. Ti̱ta̱ju̱ jiryatiy vu̱dyi diye sa̱ra̱ju̱ riva, ne ru̱ndayada ramusiy jiryatiy vu̱dyichara riva.
4 Ju̱denumu tuva̱chodamusiy ji̱ta, su̱ntatya̱da Abénubañi̱ jasi̱ jvachi̱ Ju̱denunijyu̱, jiryatiy samiryava̱ju̱ Cayí̱bay jnutatyasaramusirya. Satuva̱chodiva su̱teda Ju̱denu sami̱yu, sasa̱ryá jiyadaju̱. Ju̱denumu tuva̱chodamusiy, dañuma sani̱cha diiñu Abénu, saniquesara diye sa̱ra̱ju̱ vuryiva.
5 Simu tuva̱chodamusiy jijya̱ta̱da Ju̱denu na̱vajyu̱ni̱ Enócu, jiryatimyu̱ ne diiñu saya̱da day. Ne richeryeda ju̱na̱ñu̱nñi̱, jiryatiy saja̱ta̱dama̱ Ju̱denu daryaju̱ yimuju̱ dañi̱. Saja̱tasa̱dajisiy ji̱ta rityu̱choda Enócunchiy: “Ni̱ni̱ sani̱cha samiy jvadichi̱ Ju̱denuju̱.”
6 Netimyu̱ ne vu̱tyuva̱chusara simu Ju̱denu, ne vana̱y nta vuryi̱chana̱chu variñi̱, tapi ni̱tiy tuudiye̱ryu̱ñi̱ Ju̱denu, saryi tuva̱chu munatya sanchiy: “Si̱tenu savichasara Vuryi̱ndenu, ni̱ni̱ ji̱ta datya murichedoda riy jiryatiy rivya̱tasara sana̱cho̱.”
7 Ju̱denumu tuva̱chodamusiy savicha̱da Novébay siityera. Su̱vatanutadedanumatiy Ju̱denu ni̱ Novébay ranchiy, jiryatimyu̱ ne ridyetya̱da nijya̱nvay didyerya, sivaayadara cartyequiisuma rirya̱jiju̱ yisa̱ vichavay, riryamityajoju̱. Ju̱denumu tuva̱chodamusiy sadityadoda Novébarya rivyicha̱da mucadiva vichavay tuva̱chu̱sa̱miy, savicha̱da Novébay variy Ju̱denu jteda jmutya̱nu, jiryatiy su̱teda sami̱ satuva̱chodivayu.
8 Jadchintyi Avurá̱bay tuva̱choda simu Ju̱denu sanatuyadanumatiñi̱ sa̱tidye sipyatay tamucadimuju̱, jiryatiy saryi jmutya̱ jivyichajoju̱ra. Sasipyateda ji̱ta ne sadatya̱da tera rayácu̱.
9 Ju̱denumu tuva̱chodamusiy sasu̱ta̱ñumaya̱jada tara mucadiva jiryatiy Ju̱denu jtedamuju̱ra, nu̱tyu ma̱myi mucadimu nta savicha̱da jasiy. Savichanu̱yada su̱ta̱myu sisa̱ jidyenu Isácubay, sa̱si̱ Jacóbubay jarye, jiryatiy su̱teda Ju̱denu sivantiy: “Rache̱y jiirya mucadi jivyichajoju̱, jidyedyeñu vichajoju̱ jarye.”
10 Avurá̱bay ji̱ta daryaju̱ nutuyada ra̱jiju̱ ja̱mu vicha̱da suru̱yasara, jiryatiy Ju̱denu ju̱derára, sivaayada jarye risa̱ju̱ra.
11 Ju̱denumu tuva̱chodamusiy sadetuchoda Avurá̱bañi̱ jivyatura suru̱tyu, Sára jtyati̱bay, dañuma sani ramimya̱ra jiñijya̱ detuyadaju̱, tapi jidyetya̱da jto̱tanirya sani̱cha Ju̱denu jiryatiy su̱teda: “Sa̱day detuy jivyatura Sára jidyenuju̱.”
12 Ramuni̱ ti̱qui vanumusiy, jiryatiy savichanu̱yada nu̱tyu diiñu nta, ripyi̱ru̱yada rajuuvay simusiy, nu̱tyu jdarichijyuutiy jarichumu, ti̱cha̱juru jarye, jiryatimyu̱ ne vana̱y saranumu̱yadasa̱rá̱ra.
13 Ridyiimyu̱yada ji̱ta jivyejyuu ti̱ta̱ju̱, netimyu̱ ne ru̱mutya̱jadara Ju̱denu jteda jiyadaju̱ didye. Mitya ridyiyadá ripyasiy riva, ridyiryejada varirya, ru̱teda vijyo̱mujache variy yiva: “Nu̱tyu ma̱myi vu̱vyicha mitya vu̱taya̱vay jirya mucadincha.”
14 Jiryatiy ru̱tedara darya niquejada, ridyetyatadeda ramusivyu̱y, jiryatiy riñi va̱tanu̱yada rana̱cho̱ mucadi, jasityi riñi jtachara ye̱chasara.
15 Riryityi jachipitya̱dara jimyucadi jadchityi richipyateda, riryi ta̱ryaru̱yada dyetya variy yibivaju̱ntiy.
16 Nu̱ye ji̱ta, rivya̱ta̱numucha rana̱cho̱ samiy mucadi jiryatiy jarichumura. Ramuni̱timyu̱ ne sa̱dasara Ju̱denu jiryatiy ru̱tachara: “Ni̱ni̱ sani̱cha Vuryi̱ndenu.” Su̱dutya̱da daryaju̱ra ja̱mu vicha̱da rirya̱jiju̱.
17 Ju̱denumu tuva̱chodamusiy Avurá̱bay jnutatya̱dani̱ jidyenu Isácubay sanijyu̱, sa̱ntya̱danumatiy Ju̱denuni̱. Su̱ntatyanu̱yadani̱ jidyenu vinu ti̱qui, sanchityi su̱teda Ju̱denu siva:
18 “Isácumusivye ji̱ta rirya̱jtachara jidyedyeñu.”
19 Sajachipiya̱jada Avurá̱bay daryaju̱: “Sani mi̱saniryu̱y Ju̱denuni̱ diibyi,” daryantani̱ ji̱ta su̱mutya̱jada ntani̱ jidyenu diiyadamusiy.
20 Ju̱denumu tuva̱chodamusiy ji̱ta Isácubay jteda samiy Ju̱denu jtyamu nadayadaju̱ jidyenuju̱y Jacóbubay, Esavúbatya, nu̱tyura nana̱cha.
21 Ju̱denumu tuva̱chodamusintyi Jacóbubay jteda jidyiitya̱ju̱ samiy Ju̱denu jtyamu nadayadaju̱ Jusíbe denuju̱be. Sajachipiya̱jada Ju̱denunijyu̱ variy jiryatiy sabutyajayada Ju̱denumuyu, sabutyajayada jiryuvese jchayu.
22 Ju̱denumu tuva̱chodamusiy Jusíbe jachipitya̱da jidyiiryu̱yadamura jidyedyeñu sipyateda Ejíptumusiy, su̱teda variy ruuva: “Jirya̱ma̱ pu̱chichara yisa̱ra radyuumiy.”
23 Ju̱denumu tuva̱chodamusiy sadutya̱da saja̱be vu̱ryupi̱de Muyisésibeyu, mumutumiy jarimyuni̱ sa̱ra̱ju̱ sadutya̱dani̱. Jiryatiy nanudiyada daryaju̱ jaryi sami̱de siva jidyenu, ne nanusuvu̱yadara ja̱mu nutyityu̱bay jteda jiryatiy su̱teda judíyuvedava: “Jirya̱ma̱ jatya ja̱a̱mu riy vadirupavye jiryatiy vadudyeryi.”
24 Ju̱denumu tuva̱chodamusiy, ja̱ñumatiy savicha̱da Muyisésibe, sarrachodara jiryatiy ru̱teda nijya̱nvay ja̱mu nutyityu̱bay jasi̱ sani̱cha.
25 Sajaryeta̱dara paru̱cha̱riy vichanicha̱da rusa̱ju̱ Ju̱denu nijya̱nvay, ramusiy jiryatiy taraquiju̱ sa̱jcanurya samiy vichasa̱da juuchuvedanube.
26 Sajachipiya̱jada ji̱ta: “Ra̱day vichasara jaryi tarati̱va̱ju̱ jiryatiy ravyichasara javiryu̱tyasi̱ nu̱tyu Ju̱denu jaryeti̱ nta, ramusiy raryityi jmutya̱ra Ejíptu ja̱mu nutyityu̱ barya ratyi rañi̱cha sa̱si̱ víchi̱.” Su̱nu̱ñu̱yada Muyisésibe daryaju̱ rana̱cho̱ Ju̱denu murichedoda yivaayada murichirya.
27 Ju̱denumu tuva̱chodamusiy sasipyateda Muyisésibe suvu̱yasa̱ Ejíptumusiy dañuma sani nique̱yada ja̱mu nutyityu̱bay ranchiy. Sajachi̱deda variyu, nu̱tyi sadiyada nta siva Ju̱denu jiryatimyu̱ ne vana̱y jvadichi̱ ntani̱.
28 Ju̱denumu tuva̱chodamusiy ji̱ta sabayadara Pasco vichtya, jasityi sadatyadoda riy nijya̱nvay: “Jirya̱ma̱ ju̱rera carni̱ru nudaja̱ rorijyu̱davya, sañuma jvay nijya̱nvay parutarani̱ jityevay denu jiryatiy munatya rupi̱ni̱.”
29 Ju̱denumu tuva̱chodamusiy ji̱ta rityiryo̱ri̱jada Irayénuvedabay ja̱mu na̱vata̱savumú, nu̱tyu siinu nta ravicha̱da rirya̱jiju̱. Ejíptu ja̱nvabe ji̱ta jantya̱da tiryo̱ri̱jada ru̱sijyu̱ daryantidye, ti̱ta̱ju̱ni̱ rijemyu̱yada ja̱a̱mu day, pattaryi.
30 Ju̱denumu tuva̱chodamusiy raju̱u̱ya̱jada Jericó vicha̱da puryesiy, jiryatiy riryabeja̱jada Irayénuvedabay darundaju̱ñijyate sa̱ra̱ju̱ ru̱ro̱.
31 Ju̱denumu tuva̱chodamusiy ne nanuparuteda cadnatoda Raábijyu̱y jtyatanu̱be rusa̱ju̱ tuva̱chu̱sa̱mibe, jiryatiy sadiryejada daryaju̱ samiryi dichevye.
32 ¿Ta̱ra ra̱tu̱chu jadchintyi, ta̱ra? Runda ji̱ta raryi su̱tye daryaju̱ ra̱tidye tu̱chu sanchiy Jedeyó̱bay, varimyata Barácubay, Sansú̱bay, Jetébay, Davyíbe, Samí̱rubay, ti̱ta̱ju̱ jiryatiy Ju̱denuju̱ tu̱chuvaberyi.
33 Ju̱denumu tuva̱chodamusiy rivyuudoda nijya̱nvaberya nusu̱chajo, ruvaayada vasera, ri̱mutya̱jadara Ju̱denu jteda riyadaju̱, ratamumyu̱yada nibyijú̱yu, sañuma su̱y.
34 Ju̱denumu tuva̱chodamusiy riryícha̱dára jiiday quívaya̱ra, riryamitya̱dara jchityitya̱ta jveda, rivyanu̱tyadeda yidiva̱jadamusiyu, rivyichanu̱yada ja̱surya vanu̱vyebe jiryatiy ribecha̱da riy jimyityasimyijyuu.
35 Ju̱denumu tuva̱chodamusiy ru̱mutya̱jada vatuberyi jityevay diiyadamusiy mi̱sa̱sumivye, tavay ji̱ta rañi batyeda javatyasavay, jiryatiy rirrachodara ramityadeda, rirya̱tidye saryerya mi̱sa̱da jidyiiyadamusiy jiryatiy samiryava̱ju̱ darya.
36 Tavay jarye datyanu̱yadara javityiye̱yadamusiy jantyasara, musiye̱yada jarye, ridyetya̱dantirya tanuvu̱dodantiy, cadyidyaju̱u̱ta puchusa̱da jarye risa̱ju̱.
37 Ridyetya̱dantirya ravichu̱ta jachedantiy, rivyicha̱da ra̱chasavay siiryata, rivyicha̱da jantyasavay, jadchintyi jchityitya̱ta jvachavay, riryupiñumaya̱jada carni̱rujatyera sujatyavay, rivyichanu̱yada jantyuyadavay, paru̱chari̱myu vichavay jarye, jarupanusavay jarye risa̱ju̱riy.
38 Rivyichanu̱yada nijya̱nvabe samivya̱ju̱ ruumusiy jityevay mucadincha vichavabe. Rivyu̱taya̱jada mitya tova, musiquivantiy, rivyichajo ji̱ta mucadijaridye.
39-40 Jivye ti̱ta̱ju̱, dañuma rivyicha̱da samiy jvadichavay jityuva̱chodiva, ne riryichedara jiryatiy sani jteda Ju̱denu ya̱sa̱ryi, sajachipiya̱jada Ju̱denu daryaju̱ samivya̱ju̱ vu̱jyu̱ra, jiryatimyu̱ ne rirya̱jmutya̱mu̱y su̱tedamuju̱ra tara jiryatimyu̱ ne vurya̱jmutya̱ rusa̱ntidyerya.