11
Jesús bëluáꞌaiꞌ lla guënaꞌbë mënë lu Dios
(Mt. 6.9‑15; 7.7‑11)
1 Guzac Jesús biadiꞌdzënúhiꞌ Dios. Iurë gualú, tubi shini gusëꞌdë më guniꞌi lu Jesús:
―Dadë bëluaꞌa lëꞌë naꞌa tubi oraciuni ziquë Juan Bautista bëluáꞌaiꞌ mënë shtë́hiꞌ lla guënaꞌbë raiꞌ lu Dios.
2 Jesús guniꞌi:
―Iurë ruadiꞌdzënú të Dios, gulë guniꞌi:
Nal Shtadë naꞌa; rac shtuꞌu naꞌa grë mënë gunë rall alabar lë́ꞌël.
Rac shtuꞌu naꞌa guënibë́ꞌal grë mënë narëtaꞌ lu guë́ꞌdchiliu.
Rac shtuꞌu naꞌa grë mënë gunë rall lo quë narac shtúꞌul igual ziquë ra ianglë lu gubeꞌe rzuꞌbë diaguë raiꞌ shtíꞌdzël.
3 Bëneꞌe nagáu naꞌa dzë con dzë.
4 Bëꞌnë perdunë duldë shtë naꞌa purquë runë naꞌa perdunë el quë narunë mal cuntrë lëꞌë naꞌa.
Adë rdë́ꞌëdiꞌil permisi guëtëꞌdë mëdzabë prëbë lëꞌë naꞌa të ldaguë naꞌa lu duldë.
5 Guaglaꞌguë guniꞌi Jesús:
―Si talë nápël tubi amigu, nu tsal lídchill guëruldë gueꞌlë. Guëníꞌil lúhiꞌ: “Amigu, bëꞌnë prështë tsunë guetështildi
6 purquë tubi amigu bëdchini zitu. Nápëdiaꞌa pë gaull.”
7 Perë amigu shtë́nël guëquébill dizdë laꞌni hiuꞌu zndëꞌë: “Adë rsiúꞌbëdiꞌil na; nëꞌau puertë ruaꞌ lidcha. Grë naꞌa nagaꞌsi naꞌa. Nídiꞌi mudë guënehia narac shtúꞌul.”
8 Rniaꞌa lu të, mënë ni na amigu shtë́nël perë aunquë adë në́diꞌill guënéꞌell lo quë narquíꞌnil purquë nal tubi amigu, perë si talë tsaglaꞌguë guënáꞌbëruꞌul, lë́ꞌëll tsashtëll; guënéꞌell lo quë narquíꞌnil.
9 Rniaꞌa lu të, gulë bëꞌnë zni. Gulë guaglaꞌguë guënaꞌbë të lo quë narac shtúꞌul, iurní guëneꞌe më caꞌa të. Gulë tsaglaꞌguë quili të, të guëdzelë të. Gulë bësëdchi ruaꞌ puertë hashtë guëllaꞌlë puertë.
10 Grë mënë narnaꞌbë lu Dios, gúnëll recibirin. Grë mënë narguili, guëdzelin. Grë mënë narsëdchi ruaꞌ puertë, guënall lla rllaꞌlë puertë parë lë́ꞌëll.
11 ’Lëꞌë të naná shtadë llguëꞌnë, si talë shínil guënáꞌbëll belë mbeldë gaull, ¿pë zëdë́ꞌël tubi mbeꞌldë cáꞌall? Aquëdiꞌi.
12 Si talë guënáꞌbëll tubi dchitë gaull, ¿pë zëdë́ꞌël tubi nillë?
13 Si talë lëꞌë të naná mënë mal, perë rac të guëdëꞌë të cusë zaꞌquë caꞌa ra shini të, mucho más guëneꞌe Shtadë të naquëbezë gubeꞌe lëꞌë Espíritu Santo parë cuezënúhiꞌ lëꞌë të si talë tsaglaꞌguë rnáꞌbël lu më.
Guniꞌi mënë Jesús napë mëdzabë laꞌni ldúꞌiꞌ
(Mt. 12.22‑30; Mr. 3.19‑27)
14 Guzac tubi dzë Jesús cagúhiꞌ tubi mëdzabë guꞌpë nananú laꞌni tubi nguiu. Ruadíꞌdzëdiꞌill. Perë iurní bëruꞌu mëdzabë, bien ruadiꞌdzë nguiu. Ra mënë bëdzëguëëꞌ lduꞌu rall.
15 Perë bëldá rall guniꞌi:
―Rgu Jesús mëdzabë por pudërë shtë Beelzebú naná jëfë shtë los de más mëdzabë.
16 Sëbëldá mënë bëtëꞌdë rall prëbë lëꞌë më, nihunë më lo quë nanádiꞌi voluntá shtë Dios. Gunaꞌbë rall gunë më tubi milagrë lu rall, ziquë tubi sëñi de quë na më shini Dios.
17 Guc bëꞌa më llgabë naquëhunë rall. Guniꞌi më:
―Si talë guëruldë shmënë gubiernë rdildi cuntrë mizmë gubiernë, tsalú gubiernë. Nu si talë nadivididë tubi famili, guëdchini tiempë tsalú famili ni.
18 Nu Satanás si talë Satanás nadivididë mizmë lë́ꞌëll, tsalú pudërë shtë́nëll. Cagniaꞌa ndëꞌë purquë rniꞌi të rguhia mëdzabë por pudërë shtë Beelzebú.
19 Si talë rguhia mëdzabë por pudërë shtë Beelzebú, ¿chu runë compañi ra mënë entrë lëꞌë të nargú mëdzabë laꞌni lduꞌu mënë? Lëꞌë nargú mëdzabë entrë lëꞌë të, guëniꞌi rall lu të chu bëneꞌe pudërë guiahia parë rguhia mëdzabë, nu guëniꞌi rall runë të mal llgabë.
20 Perë si talë con pudërë shtë Dios, rguhia mëdzabë laꞌni lduꞌu mënë, hia bëgaꞌa iurë, guëlladchi zugaꞌa Dios parë guënibë́ꞌaiꞌ lëꞌë të.
21 ’Si talë tubi nguiu putëntë quëhápëll bien lídchill con guiꞌbë narguini mënë, pues grë nanapë nguiu ni nasegurë.
22 Perë si talë guëdchini stubi nguiu más fuertë nu gúnëll gan lu primërë nguiu, iurní guëgull grë nanapë primërë nguiu nu rtë́ꞌtsëllin entrë ra shmë́nëll. Ra guiꞌbë naná rialdí lduꞌu primërë nguiu, hia na rahin guiaꞌa stubi nguiu.
23 ’El quë nanë́diꞌi guëniꞌi favurë de na, nall cuntrë de na. El quë nadë rtëádiꞌi mënë lua, na ziquë tubi narsëlluꞌnë mënë lua.
Tubi mëdzabë nabëabrí catë bërúꞌull
(Mt. 12.43‑45)
24 Guaglaꞌguë guniꞌi Jesús:
―Iurë bëruꞌu mëdzabë laꞌni lduꞌu nguiu, riazëll catë nídiꞌi nisë. Rguílill catë cuézëll perë adë rdzélëdiꞌill lugar. Iurní rníꞌill: “Guëabría lduꞌu mënë catë bëruaꞌa”.
25 Bëdchini mëdzabë. Bëdzélëll ziquë tubi hiuꞌu bien arregladë nu limpi.
26 Iurní tsalliꞌi mëdzabë gadchi mëdzabë más mal quë lë́ꞌëll; riutë́ rall laꞌni lduꞌu nguiu ni. Bëaꞌnë nguiu ni con gadchi mëdzabë, lëdë túbsëdiꞌi mëdzabë. Más mal bëaꞌnë nguiu ni.
Ra narquitë lduꞌu de verdá
27 Iurë cagniꞌi më ra diꞌdzë rëꞌ, tubi naꞌa nazú entrë ra mënë zihani guníꞌill fuertë lu më:
―Dichusë na gullanë lë́ꞌël, nu bëgáꞌdchill lë́ꞌël.
28 Jesús guniꞌi:
―Más bien na el quë narquë́ diaguë diꞌdzë shtë Dios nu rzuꞌbë diáguëll shtíꞌdziꞌ.
Ra mënë mal gunaꞌbë rall gunë më tubi milagrë lu rall
(Mt. 12.38‑42; Mr. 8.12)
29 Zihani mënë bëdchini; bëdëá rall lu Jesús. Guniꞌi më lu rall:
―Nalë́ mal na mënë tiempë neꞌ. Cagnaꞌbë rall tubi sëñi shtë Dios. Cagnaꞌbë rall guna tubi milagrë. Ni tubi cusë ruꞌbë guëná rall, sulamëntë tubi cusë ziquë naguzac tiempë shtë Jonás guëná rall.
30 Ziquë guc Jonás tubi sëñi parë ra mënë shtë Nínive de quë gac cumplir shtiꞌdzë Dios, nguiu nabësheꞌldë Dios lu guë́ꞌdchiliu gáquiꞌ sëñi parë ra mënë nanabani neꞌ.
31 Iurë gac juici shtë Dios, lëꞌë reina nagunibëꞌa ladzë Sur, tsasuldill nu gúnëll juzguë mënë nanabani iurneꞌ, na rall culpablë purquë naꞌa ni bidë guëná lëꞌë Salomón parë guëquë́ diáguëll shtiꞌdzë Salomón. Gulë guná, hia bëdchini tubi más më ruꞌbë quë Salomón.
32 Nu zac ra mënë naguquëreldë guëꞌdchi Nínive, tsasuldí rall lu juici con ra mënë naquëreldë neꞌ; nu guëniꞌi ra mënë shtë Nínive, ra mënë nanabani neꞌ na rall culpablë purquë ra mënë shtë Nínive, iurë bini rall shtiꞌdzë Jonás, bëabrí lduꞌu rall con Dios. Gulë guná, hia bëdchini tubi más më ruꞌbë quë Jonás.
Lintërnë parë almë shtë të
(Mt. 5.15; 6.22‑23)
33 ’Ni tubi mënë rsëuꞌldëdiꞌill llni laꞌni lintërnë nu despuësë tsagcáꞌchill lintërnë lugar nagaꞌchi. Adë guëtáꞌudiꞌill lintërnë con tubi tëpë. Perë guëzuꞌbëllin guiaꞌa parë el quë natsutë́ laꞌni hiuꞌu guëzianí.
34 Slul na ziquë tubi lintërnë. Si talë nazaꞌquë slul, nápël llni guëdubi laꞌni ldúꞌul. Perë si talë rac lluꞌu nacahi slul, nápëdiꞌi të llni.
35 Gulë bëꞌnë llgabë bien si talë llni nanapë të adë nahin nacahi.
36 Iurë nanú llni guëdubi laꞌni lduꞌu të, ni tubi partë nacahi; na ziquë tubi lintërnë narzianí lu nacahi.
Jesús guniꞌi guëc ra fariseo nu mësë shtë lëy
(Mt. 23.1‑36; Mr. 12.38‑40; Lc. 20.45‑47)
37 Nianá cagluaꞌa Jesús ra mënë, tubi fariseo bëꞌnë invitar gau më lidchi fariseo. Gua më lidchi fariseo nu guzubë më lu mellë.
38 Guná fariseo zubë më lu mellë perë adë gudíbidiꞌi më guiaꞌa më ziquë na custumbrë religiusë. Guasë́ lduꞌu fariseo.
39 Iurní guniꞌi Dadë Jesús lu fariseo:
―Lë́ꞌël con los de más fariseo na të ziquë trashtë naríꞌetidiꞌi. Rguibi të bien ladi ra trashtë ziquë custumbrë religiusë, perë laꞌni lduꞌu të nanú zihani maldá. Rzebi lduꞌu të pë shtë mënë.
40 Tuntë na të. Dios bëntsaꞌu lëꞌë nguiu nezë fuërë nu nezë laꞌni.
41 Gulë bëdëꞌë nanapë të caꞌa mënë. Gulë gac të mënë zaꞌquë, iurní grë cusë na limpi parë lë́ꞌël.
42 ’Prubi de lëꞌë të fariseo; caguilli të lo quë narunë tucarë caꞌa Dios hashtë ra plantë namás mituꞌnë, perë ra cusë ruꞌbë adë rúnëdiꞌi të cumplir. Rúnëdiꞌi të tratë bien con saꞌ të. Nu rac shtúꞌudiꞌi të Dios. Runë tucarë gunë të cumplir cusë rëꞌ nu los de más mandamientë shtë Dios.
43 ’Prubi de lëꞌë të fariseo. Nalë́ rac shtuꞌu të guëzubë të primërë asientë laꞌni iáduꞌu. Rquitë lduꞌu të iurë mënë runë rall saludar lëꞌë të con zihani rëspëti catë rdëá mënë.
44 ’Prubi de lëꞌë të. Na të ziquë ra baꞌa nagaꞌchi catë bëgaꞌchi tëgulë. Ra mënë rdëdë rall guëc ra baꞌa perë rdë́ꞌëdiꞌi rall cuendë blac fier na lugar ni.
45 Iurní tubi mësë narluaꞌa lëy guníꞌill lu më:
―Mësë, nu zac cagníꞌil guëc naꞌa por diꞌdzë rëꞌ.
46 Jesús guniꞌi:
―También prubi de lëꞌë të mësë shtë lëy purquë quëhunë të obligar ra mënë gunë rall zihani custumbrë. Nahin ziquë tubi carguë nëꞌë, perë lëꞌë të adë rldísidiꞌi tëhin ni siquierë con tubi shcuënë të.
47 ’Prubi de lëꞌë të. Rzaꞌa të capillë shtë ra profetë nabiadiꞌdzë shtiꞌdzë Dios. Shtadë guëlú të gudini rall ra profetë ni.
48 Na të testigu gudini ra shtadë guëlú të lëꞌë ra profetë, nu na të de acuerdë con lo quë nabëꞌnë rall purquë rzaꞌa të capillë shtë ra profetë.
49 Por ni laꞌni librë nanuaꞌa sabiduría shtë Dios rniꞌi: “Guësheꞌlda profetë nu poshtë lu ra mënë perë quini mënë bëldá ra nabësheꞌlda, gati raiꞌ. Sëbëldá raiꞌ guëzac zi mënë.”
50 Perë rniaꞌa lu të, gunë Dios juzguë ra mënë tiempë neꞌ por grë maldá nabëꞌnë ra mënë cuntrë ra profetë dizdë bëcueꞌshtë́ më guë́ꞌdchiliu.
51 Ra mënë nanabani neꞌ na rall culpablë por galguti shtë Abel nu por galguti shtë grë më zaꞌquë, hashtë galguti shtë Zacarías, el quë nagudini mënë entrë iáduꞌu nu bëcuꞌguë. Gunë më juzguë lëꞌë të por grë ra cusë rëꞌ.
52 ’Prubi de lëꞌë të mësë shtë lëy purquë napë të liahi parë gac bëꞌa lla gac salvar mënë perë adë në́diꞌi tsutë́ të shnezë Dios nu adë në́diꞌi të tsutë́ mënë shnezë më; gac rall shmënë më.
53 Nianá cagniꞌi më ra cusë rëꞌ, ra mësë shtë lëy nu ra fariseo bëldënú rall Jesús. Bëdchiꞌbë rall zihani diꞌdzë guëc më. Gudildi diꞌdzë rall të guëniꞌi më cusë mal.
54 Bëtëꞌdë rall prëbë lëꞌë më parë ldaguë më lu trampë shtë rall. Mudë ni gudili rall parë gunë rall acusar lëꞌë më lu gubiernë rumanë.