5
Yisu Inuꞌ Mamaꞌ Gan Atsungꞌa Gin Miamun
(Matiu 4:18-22; Markus 1:16-20)
Gubuꞌ mangan da Yisu imunti mpui fuꞌ tsiraꞌ Genesaret* ringan ifis i nan, da ampi tsiraꞌ angu imunti itsuafiꞌ Arangan i ringanta i Anutu sisingꞌ bini gan. Da Arangan itsanga madzung utaꞌ iruꞌ dzungꞌa gin yaba fada magamangꞌ ringan da garam uda yafas in igi ifa sib i adzuꞌa ubing gan. Arangan iyab ifa madzung manga Saimon gan, da ini da arangan i usuda pas waꞌa fada sinungꞌ magamangꞌ igi. Da Arangan impa iruꞌ madzung wagungꞌ da ifis i nan da ampi tsiraꞌ muntida magamangꞌ. Gubuꞌ Yisu fisa i nan sib da Arangan ini da Saimon, “Wayu madzung ani nafa rungum wasaꞌ da watangin ubing gam naruꞌ i uda yafas.”
Da Saimon ini, “Garam tsiraꞌ, idziang ugu da aga nang gum tsiraꞌ bingan da aga wayu nidzun gan mangan u. Da bitsintaꞌ u ni, ibinigi da dzi bungꞌ atangin ubing aruꞌ.” Gubuꞌ ribarangan nanga bida nigi, da iyu yafas ampi bingan angu da ubing gan inang i ntapa ruan. Ibinigi da ribarangan iwabi gan riban mpada madzung mangan i uda madzung bada i rima sib. Da ribarangan iyu madzung iba, da madzung iruꞌ igi ifungꞌ wasi i yafas da inang i satupan.
Gubuꞌ Saimon Petrus tsanganda nam bida nigi da arangan idzaꞌ faga gudzun iruꞌ Yisu fagan da ini, “Nifutsarif, watangin dzi rai, i dzi garam maisan bingan.” Ini ibinigi i arangan da gan utupan uda yafas igi irunt fafun i yafas ampi bingan igi. 10 Arangan riban Dzems da Yowanis, Sebedi narun rusan, irunt fafun ibinigi.
Da Yisu ini da Saimon, “Anungꞌ ratan u. Aruani da fadan da u bungꞌ ayu garam gar nabinigi.” 11 Da gubuꞌ ribarangan antira madzung yaba fada magamangꞌ da itiri nanggan santan rai da yatsungꞌ Yisu.
Yisu Itip Garam Diginting Tirida Gin Mangan
(Matiu 8:1-4; Markus 1:40-45)
12 Yisu fawaꞌa gamp mangan da iwaꞌ da garam manga diginting tirida gin. Da gubuꞌ arangan tsanganda Yisu da arangan itatapuangꞌ maran iruꞌ intap da igaib runggan da Yisu, “Nifutsarif, bida u maram furan da u sangꞌ i nanga dzi rininggangꞌ dauman.”
13 Da Yisu irim bangin i arangan da ini, “Dzi marangꞌ yari gin. Aruani da wawaꞌ bini.” Da sung angu diginting itiri arangan rai. 14 Da Yisu ifai nan i arangan i anungꞌ nidan da rib fain. Da ini, “Da bitsintaꞌ wafasantingꞌ runggam da garam pumuꞌa Anutu namingꞌ Ungar Mararam Yerusalem. Da watsara nam da Anutu natsungꞌ nan faidagin Moses akaran i garam diginting waꞌa bini, i garam santan sruꞌa gin bida u rininggam idaum sib.”+ 15 Da bitsintaꞌ Yisu sisingꞌ gan igi ipuꞌ idzarang sung angu iyus miamun ugu, ibinigi da garam ampi bingan iba i ringanta i Arangan da tipa ribarangan rinin gingꞌan waꞌa bini. 16 Da bitsintaꞌ Yisu inang da ifingꞌ iruan ifa gamp frap nufan mangan da yugin.
Yisu Irim Garam Urungun Gruꞌa Ruan Sib
(Matiu 9:1-8; Markus 2:1-12)
17 Gubuꞌ mangan Yisu fisa i nan, da garam Farisai da garam gudzupuꞌ i nan faidagin impai impruꞌ. Ribarangan iba imingꞌ gamp isiꞌ isiꞌ ampi bingan mingꞌa Galili da Yudia da gamp Yerusalem ibinigi. Da Anutu nampanggan isisungꞌ Yisu i tipa rinin gingꞌan. 18-19 Da garam faingꞌ ibuaringꞌ garam urungun gruꞌa ruan i tiriang. Da intsaꞌ i dziwara i ampi i fasuda uts da Yisu mingꞌa ungar wasaꞌ, da bitsintaꞌ imami ruan angu gin. Ibinigi da ribarangan iyab ungar gudzun wagungꞌ, da itawaꞌ nam bida intap gur sinungꞌ ungar gudzun. Da itugu garam gingꞌa rinin inting da tiriang iruꞌ wasaꞌ i ampi tsiraꞌ igi da iruꞌ rururungan da Yisu maranggan. 20 Gubuꞌ Yisu tsanganda ribarangan nanggan muarutsan igi da Arangan ini da garam igi, “Garam, dzi siat u nanggam maisan rai.”
21 Da garam Farisai da garam gudzupuꞌ i nan faidagin ini angu i wangunggan, “Garam aruani nam idzuwai? Itsarif runggan i uda Anutu mumai gan! Manga sangꞌ i siata nam maisan? Anutu runtaꞌ angu isangꞌ i siata nam maisan.”
22 Yisu isruꞌ i nan idzuwai ribarangan maran furan da igutin, “Ibi anungꞌ da agam igif nan maran furan igi i gam wangunggam? 23 Bida dzi nidan da garam ani, ‘Dzi siat u nanggam maisan rai,’ da wabarabin u, da bida dzi nidan, ‘Wauriꞌ da wayung,’ da ibarabin. 24 Da bitsintaꞌ aruani da dzi ni agam sruꞌa gin bida Garam Narunggan isu wain i siata nam maisan rai mingꞌa intap.” Da ini da garam urungun gruꞌa ruan igi, “Dzi nani da agu, wauriꞌ da wayu rabiꞌ gam da wafa gampam.”
25 Da sung angu arangan yuriꞌ iyab ribarangan maran, da intsung rabiꞌ gan gingꞌa gin, da iyung da itsarif Anutu ifa gampan. 26 Da rib santan irunt fafun da nugun isantan ruan gin da itsarif Anutu. Da ribarangan ini ibiani, “Gubuꞌ aruani da agi tsanga nam maran mangan santan angu.”
Yisu Inuꞌ Liwai
(Matiu 9:9-13; Markus 2:13-17)
27 Raiyi da Yisu iyung iwaꞌ ifa manaꞌ, da itsanga garam uda takis mangan binganggan Liwai impai mumai uda takis in. Da Yisu ini rutin, “Watsungꞌ dzi.” 28 Da Liwai itangin nam santan rai da yuriꞌ da yatsungꞌ Yisu.
29 Liwai isu nam gadan tsiraꞌ i Yisu imingꞌ ungaran. Da garam uda takis utup tsiraꞌ da garam faingꞌ iwaꞌ da iga nam impruꞌ da ribarangan. 30 Da bitsintaꞌ garam Farisai da gan garaman gudzupuꞌ i nan faidagin impruꞌ ruan da ini nan ampi bingan angu da Yisu riban atsungꞌa gin, “Ibi anungꞌ da agam irut garam uda takis da garam maisan santan igi iga nam?”
31 Da Yisu ini ribarangan nan gan mungaꞌ, “Garam mamida gingꞌa rinin mangan wasangꞌ i fada da dudaꞌ mangan u, imaꞌ, garam gingꞌa rinin angu. 32 Dzi anungꞌ iba i nuꞌa rib rururungan u, imaꞌ; dzi ba i nuꞌa garam maisan i parima i ruan sinungꞌ nam maisan.”+
Nan Paꞌa Ruan i Nam Gadan
(Matiu 9:14-17; Markus 2:18-22)
33 Da ribarangan ini da Yisu ibiani, “Yowanis Ruruba Garam riban atsungꞌa gin inang da ipaꞌ ruan i nam gadan da gubuꞌ fain da yugin, da Farisai riban atsungꞌa gin ibinigi. Ibi anungꞌ da u ribam atsungꞌa i agu anungꞌ ipaꞌ ruan i nam gadan da gubuꞌ fain u?”
34 Da Yisu ini nan mungaꞌ, “Amaꞌ, garam bungꞌ uda finin ampi gan waꞌan igi isangꞌ i paꞌa ruan i nam gadan da gubuꞌ aru arangan mpada mpruꞌan igi, ma imaꞌ? 35 Da bitsintaꞌ gubuꞌ mangan bungꞌ awaꞌ i uda garam uda finin ugu sinungꞌ riban, da gubuꞌ arigi da ribarangan bungꞌ apaꞌ ruan i nam gadan.”
36 Arangan ini nan raman ani da ribarangan, “Manga anungꞌ isangꞌ i garida ngarukui faꞌ marafaingꞌ isiꞌ mangan da ntanga fada ngarukui ratar u. Bida arangan nanga bida nigi da iwaya ngarukui faꞌ igi da marafaingꞌ amitsa fada ratar igi anungꞌ isangꞌ i sangꞌa ruan u. 37 Da manga anungꞌ isangꞌ i yatsa wain gurun faꞌ ruꞌa apu rini gangan ratar ranguda wain gurun gin u. Bida u nanga bida nigi da wain gurun faꞌ nampanggan bungꞌ anang da apu rini gangan ratar igi bungꞌ aitsiar ruan, i gangan igi wasangꞌ i suda tsiraꞌ. Da wain gurun bungꞌ ayats ruan da nawaya apu rini gangan igi. 38 Imaꞌ, bungꞌ ayats wain gurun faꞌ naruꞌ apu rini gangan faꞌ angu, i rini gangan faꞌ isangꞌ i suda tsiraꞌ. 39 Da manga numa wain ratar sib da bungꞌ abugin i numa wain gurun faꞌ, i arangan ini wain gurun ratar igi bini bingan angu.”
* 5:1 5:1 mpui fuꞌ Genesaret — Mpui fuꞌ igi binganggan iruꞌ da bits. Mangan da ini Galili da mangan ini Taibirias. Bingan Taibirias imingꞌ Yowanis Sisingꞌ Bini Gan Kakaran 6:1 da 21:1. + 5:14 GuMa 14:1-32; Mt 8:4; Mk 1:43-44 5:17 5:17 garam gudzupuꞌ i nan faidagin — Garam igi guman ibiani: uda garam atangꞌa i Anutu nan gan faidagin da rung akara nan faidagin i utusa i ruan. Mingꞌa nan Grik da bingan iruꞌrun: mangan ibi ‘garam utusa garam i nan faidagin’ (Lukas 5:17) da mangan ibi ‘garam kakaran’ (Lukas 5:21,30). Garam utup bitsintaꞌ da bingan iruꞌ. 5:18-19 5:18-19 nam bida intap gur - Itip ungar gudzun i intap gur. Itai da ibabampaf ibi brik, da yamits i ungar gudzun isangꞌ yunga gin. + 5:32 Mt 9:12-13; Mk 2:17