22
Jun ejemplo chirij jun c'ulubic
Y ri Jesús xch'o'n chic chique ri winak, y xerucusaj ch'aka chic ejemplos. Raja' xu'ij: Ri ru-gobierno ri Dios can junan riq'uin jun nimak'ej ri xu'on jun rey cuando xc'ule' ri ralc'ual. Ri rey ri', can jec'o-wi chic ri jerubanon invitar chi ye'apon chupa ri jun c'ulubic ri', y romari' xerutak ri rusamajel chi xequiwoyoj ri winak. Pero ri je-banon invitar man xquijo' ta chic xe'apon. Y ri rey xerutak-e ch'aka chic rusamajel y xu'ij-e chique: Ti'ij chique conojel ri jenubanon yan invitar, chi quiepe chupa ri jun nimak'ej re'. Can ronojel c'o chic chi jojwa'. Ri achij tak nuwacx y ri ch'aka chic wawaj ri jenuwilin-pe utz, je ti'oj chic chi yec'atzin chupa ri k'ij re', x-an yan quibanic y jec'o chic chi yetej. Can ronojel c'o chic, can jo' pa c'ulubic, quixcha' chique. Pero ri je-banon invitar, man xeniman ta riq'uin ri xbe'ix chic jun mej (bey) chique. Jun xbe pa rusamaj pa juyu', y jun xa ja ri c'ayij ri c'o pa ránima. Y ri ch'aka chic winak ri je-banon chuka' invitar chi ri c'ulubic ri', xa xequitz'om ri samajel ri jerutakon-e ri rey, y xequicamisaj; roma chiquiwech reje' ri je samajel ri' xa man jun quik'ij. Cuando xapon rutzijol riq'uin ri rey ri xbanataj, xcataj ruyowal. Raja' can ja' xerutak ru-soldados chiquij chi xeruq'uis ri je camisanel, y chuka' chi tiporox ri quitenemit. C'ajari' ri rey xch'o'n chic quiq'uin ri rusamajel jun mej (bey) y xu'ij chique: Can ketzij-wi chi ronojel c'o chic chi ni'an ri c'ulubic, pero ri xenben invitar man xeloka ta, y xa can utz xu'on man xepe ta, roma xa can man nuc'ul ta chique xa ta jec'o-pe. Cami, quie'iwoyoj-pe conojel ri winak ri xquie'iwil pa tak bey y ja ri bey ri ye'el-e chuchi' ri tenemit. Ti'ij chique chi quiepe chupa ri c'ulubic, xcha' chique. 10 Y cuando ri samajel xebe pa tak bey ri jec'o chuchi' ri tenemit, xequiwoyoj-pe ronojel quiwech winak, ri utz y ri man utz ta quic'aslen. Y ri jay anchi' x-an-wi ri c'ulubic, xnoj.
11 Y ri rey xoc-apo chi xerutzu' conojel ri xewoyox. Y raja' xutzu' chi c'o jun achi chiri' ri man rucusan ta ri tziak ri nicuses chupa ri jun c'ulubic ri'. 12 Ri rey xch'o'n che ri achi ri' ri c'o pa c'ulubic, y xuc'utuj che: Y ret ¿anchique xa'an chi xatiquier xatoc-pe we'? Cuando xa man ja' ta ri tziak ri nicuses chupa ri jun c'ulubic re' acusan, xcha' ri rey che. Y ri achi can man jun xch'o'n chech ri rey, roma man xtiquier ta xuk'alajij anchique roma man rucusan ta ri tziak. 13 Y ri rey ja' xu'ij chique ri rusamajel: Tixima-e ruk'a-rakan ri jun achi ri man rucusan ta ri tziak chi ri c'ulubic, tilesaj-e y tiq'uiaka' pa k'eku'm. Chiri' xe ok'ej xtu'on y xtujach'ach'ej rey.* 14 Y más que can je q'uiy-wi ri yewoyox, can man conojel ta xquiecho'x chi ye'oc pa ru-gobierno ri Ajaf Dios, xcha' ri Jesús.
Nic'utux che ri Jesús xa utz o man utz ta nitoj ri impuestos
15 Y ri achi'a' fariseos xebe; xbequinojij chiquiwech chi anchique modo niqui'en che ri Jesús chi nitzak ta pa quik'a' riq'uin ri nu'ij. 16 Romari' reje' xequitak qui-discípulos y jujun ruwinak ri rey Herodes. Xequitak-e riq'uin ri Jesús; y cuando reje' xe'apon riq'uin ri Jesús, xbequi'ij che: Ret ri jat jun Maestro, roj can keta'n chi xe-wi ri ketzij ri nika chawech y jari' ri natzijoj. Can nac'ut-wi ri rutzij ri Dios y can ja-wi rubixic na'an che. Roma ret man naxi'j ta awi' chech jun winak, más que can yalan ruk'ij. 17 Y cami nakajo' nakac'oxaj anchique ri xta'ij chake. Roma roj nakajo' nakana'ej: ¿Utz como nakatoj ri impuestos ri nu'ij ri rey César, o xa man utz ta? xecha'.
18 Pero ri Jesús can reta'n-wi ri niquinojij chirij. Romari' raja' xu'ij chique: Rix xa ca'i' ipalaj. ¿Anchique roma rix nitaj ik'ij chi yinitojtobej? 19 Tic'utu-pe ri mero ri nicuses chi nitoj ri impuestos, xcha' chique.
Y reje' xquic'ut-apo ri mero chech; ri mero ri xquic'ut-apo ja ri niqui'ij denario che. 20 Y ri Jesús ja' xuc'utuj chique: ¿Anchok rupalaj y anchok rubi' c'o chech la mero? xcha' raja'.
21 Y reje' xqui'ij che ri Jesús: Chi ri rey César, xecha'.
Y ri Jesús xu'ij chique: Tiya' che ri César ri can richi-wi ri César; y tiya' che ri Dios ri can richi-wi ri Dios, xcha' ri Jesús.
22 Y cuando ri achi'a' ri' quic'oxan chic ri xu'ij ri Jesús, can anchique la xquina'. Y romari' reje' xquiya' can ri Jesús y xebe.
Ri caminaki' can xquiec'astaj-wi
23 Y ri k'ij ri' jec'o achi'a' saduceos xe'apon riq'uin ri Jesús. Ri achi'a' re' man niquinimaj ta chi ri caminaki' xquiec'astaj chic pe.* Reje' xe'apon riq'uin ri Jesús chi xquic'utuj ri' che. 24 Reje' xqui'ij che ri Jesús: Ret ri jat jun Maestro, roj c'o nakajo' nakac'utuj chawe. Ri Moisés can rutz'iban-wi can chake: Xa c'o jun achi nuya' can ri raxayil roma nicom-e y man jun ralc'ual nic'ue' can, jun rach'alal ri caminak achi ri' tic'ule' riq'uin ri malca'n-ixok,* chi quiri' yec'ue' ralc'ual riq'uin ri malca'n-ixok. Y xa can jec'o ralc'ual yec'ue' riq'uin ri ixok, ri na'ey ala' ri xtalex xtoc ralc'ual ri caminak chic e. 25 Y reje' xqui'ij: Xec'ue' je wuku' achi'a' cach'alal qui'. Ri na'ey xc'ule', pero xcom-e y man jun ralc'ual xc'ue' can. Y roma xcom-e ri achi, ri raxayil xc'ue' can y xc'ule' chic riq'uin jun rach'alal ri achi ri xcom-e chech. 26 Ri ruca'n achi can quiri' chuka' xuc'ulumaj-e, raja' xcom-e y man jun ralc'ual xc'ue' can. Ri rox achi can ja' chuka' xuc'ulumaj-e anche'l ri je ca'i' na'ey rach'alal, y ri ixok c'a xc'ue' na can. Y chi wuku' achi'a' cach'alal qui' quiri' xquic'ulumaj-e. 27 Y cuando xecom yan e ri wuku' achi'a' cach'alal qui' chech ri ixok ri', chuka' raja' xcom-e. 28 Y ri achi'a' saduceos xqui'ij che ri Jesús: Ret na'ij chi xtapon jun k'ij cuando ri caminaki' xquiec'astaj-pe. Cuando xtapon ri k'ij ri', ¿anchok raxayil xtoc ri ixok ri'? Roma chi je wuku' achi'a' cach'alal qui' xec'ue' riq'uin, xecha'.
29 Ri Jesús can ja' xu'ij chique ri achi'a' ri': Rix xa jix-satzinak (jix-sachinak) riq'uin ri xi'ij. Ri rutzij ri Dios jun-wi chic ri nu'ij. Y can man iweta'n ta chuka' chi ri ruchuk'a' ri Dios can nim. 30 Roma cuando xtapon ri k'ij chi ri caminaki' xquiec'astaj-e, man xquiec'ule' ta chic. Reje' xa xquie'oc anche'l ri ru-ángeles ri Dios ri jec'o chicaj. 31 Pero ri caminaki' can yec'astaj-wi. ¿Man itz'eton ta c'a rutzij ri Dios ri yo'n can pa ik'a'? Chiri' ri Dios can nu'ij-wi chiwe: 32 Ja ren jin qui-Dios ri Abraham, ri Isaac y ri Jacob.* Quiri' xu'ij ri Dios ojer can. Y xa ta reje' je caminak ta chi ronojel tiempo, ri Dios man ta qui-Dios reje', roma xa man ta yec'astaj-e. Ri Dios can qui-Dios-wi ri c'o quic'aslen y man qui-Dios ta ri caminaki', xcha' ri Jesús.
33 Y cuando ri winak quic'oxan chic ri tzij ri xeru'ij ri Jesús chi yerutijoj, can anchique la xquina', roma man jun mej (bey) quic'oxan tzij anche'l ri xu'ij ri Jesús.
Ri Jesús nu'ij anchique mandamiento ri c'o más rakalen
34 Y ri achi'a' fariseos can ch'anin xquimol-qui' chi niquinojij anchique ri xtiqui'en, roma xquic'oxaj chi ri Jesús can xutz'apij xequey ri achi'a' saduceos roma ri xu'ij. 35 Xpe jun chique ri achi'a' fariseos, ri can maestro chi ri ley ri xuya' ri Dios che ri Moisés, xe chi nutojtobej ri Jesús,* xuc'utuj che: 36 Ret ri can jat Maestro, ta'ij chue, ¿anchique chique ri mandamientos ri xuya' ri Dios che ri Moisés, ri c'o más rakalen?
37 Y ri Jesús xu'ij che: Ri mandamiento ri' ja ri tajo' ri Dios ri Awajaf. Tajo' riq'uin ronojel awánima. Tajo' chupa ronojel ri ac'aslen, y riq'uin ri ano'j (ana'oj).* 38 Jare' ri na'ey y nimalaj mandamiento ri c'o chupa ri ley. 39 Y c'o chuka' jun ruca'n mandamiento ri yalan rakalen y xa can junan riq'uin ri na'ey. Y ri mandamiento ri' nu'ij: Can anche'l najo-ka-awi' ret, can quiri' chuka' quie'ajo' conojel winak.* Quiri' nu'ij ri mandamiento ri'. 40 Ja ca'i' mandamientos re' je ruxe'l ronojel ri ley ri xuya' ri Dios che ri Moisés y ronojel ri qui'in can ri achi'a' ri xek'alajin ri x-ix chique roma ri Dios ojer can. Ri ca'i' mandamientos re' yalan quikalen, xcha' ri Jesús.
Ri Jesús c'o nuc'utuj chique ri achi'a' fariseos
41 Y cuando c'a quimolon-qui' ri achi'a' fariseos, xpe ri Jesús can c'o ri xuc'utuj chique. 42 Raja' xuc'utuj chique: ¿Anchique ninojij rix chirij ri Cristo? Cuando raja' xtipe, ¿anchok ru-familia raja'?
Y ri achi'a' fariseos xqui'ij: Ru-familia ri rey David, xecha'.
43 Y ri Jesús xu'ij chique: ¿Pero anchique roma ri rey David xu'ij Wajaf che ri Cristo? Roma xa can xk'alajix che roma ri Espíritu Santo, y romari' can xu'ij:
44 Ri Ajaf Dios xu'ij che ri Wajaf ri Cristo:
Cach'oquie-pe pa nu-derecha,
y xquienya' chuxe' awakan ri itzel yetz'eto awichi.*
Quiri' xu'ij ri Dios.
45 Y ri rey David, xa Wajaf nicha' che ri Cristo, ¿anchique roma ni'ix chi ri Cristo xa choj jun ru-familia can ri rey David? xcha' ri Jesús.
46 Y man jun xu'ij ta apo jun tzij che ri Jesús, chirij ri Cristo ri xuc'utuj chique. Can ja' k'ij ri' cuando man jun chic xbano cowil chi c'o ta anchique ri nuc'utuj-apo che ri Jesús.
* 22:13 Mt 8:12; 25:30; Lc 13:28 * 22:23 Hch 23:8 * 22:24 Dt 25:5 * 22:32 Ex 3:6 * 22:35 Lc 10:25-28 * 22:37 Dt 6:5 * 22:39 Lv 19:18 * 22:44 Sal 110:1