7
Ri Jesús nuꞌon sanar jun ache ru-esclavo jun capitán
(Mt. 8:5-13)
Antok ri Jesús xtanieꞌ riqꞌuin ri tzij chiquivach ri ncaꞌcꞌaxan richin, ja xuoc pa tanamet Capernaum. Y chireꞌ pa tanamet cꞌo jun capitán ri cꞌo jun ru-esclavo ri altíra nrajoꞌ, pero niyavaj y ya nicon. Antok ri capitán xraꞌxaj cꞌa chirij ri Jesús, jajaꞌ xaꞌrutak nicꞌaj mamaꞌaꞌ tak achiꞌaꞌ israelitas ri niquiꞌan gobernar, chi niquicꞌutuj favor cha ri Jesús chi tipa chi nuꞌon sanar ri ru-esclavo. Y antok ri mamaꞌaꞌ tak achiꞌaꞌ xaꞌlka riqꞌuin ri Jesús, xquicꞌutuj favor cha. Y xquiꞌej cha: Can rakalien chi naꞌan ri favor cha ri capitán, ruma jajaꞌ altíra nkojrajoꞌ ojreꞌ israelitas, y xuꞌon jun sinagoga, xaꞌchaꞌ cha.
Y ri Jesús xꞌa chiquij ri mamaꞌaꞌ tak achiꞌaꞌ ri i-takuon-pa ruma ri capitán. Y antok ri Jesús y ri i-bꞌanak riqꞌuin icꞌo cierca ri rachuoch ri capitán, jajaꞌ xaꞌrutak nicꞌaj ru-amigos chi xalquiꞌej cha ri Jesús: Ajaf, man cꞌa taꞌan molestar-aviꞌ, atreꞌ cꞌo akꞌij, y rumareꞌ man nucꞌul ta chi ncatuoc pa vachuoch. Y ruma quireꞌ ninaꞌ, mareꞌ man xinvajoꞌ ta chi inreꞌ xibꞌacanun avichin. Joꞌc taꞌej chi ticꞌachoj y ri nu-esclavo xtuꞌon sanar. Ruma incheꞌl nubꞌanun inreꞌ, cꞌo jun ri nquibꞌano mandar. Y icꞌo soldados i-yoꞌn pa nukꞌaꞌ chi ncaꞌnꞌan mandar. Y antok niꞌej cha jun chi tiꞌa, ja niꞌa; y antok niꞌej cha jun chic chi tipa, ja nipa. Y antok niꞌej cha ri nu-esclavo chi tubꞌanaꞌ jun samaj, can nuꞌon, xaꞌchaꞌ ri achiꞌaꞌ cha.
Y antok ri Jesús xraꞌxaj ri ruꞌeꞌn-el ri capitán, can xchapataj. Y xaꞌrutzꞌat can ri vinak ri i-bꞌanak chirij, y xuꞌej chica: Can niꞌej chiva, chi man jun cꞌa israelita ri viluon ri rucukubꞌan rucꞌuꞌx viqꞌuin incheꞌl ri ache reꞌ.
10 Y antok xaꞌtzalaj chirachuoch ri capitán ri i-takuon-el, xquitzꞌat chi ri esclavo ri niyavaj, man chic niyavaj ta.
Ri Jesús nucꞌasuoj jun alaꞌ quiminak, ral jun malcaꞌn-ixok
11 Jun chic kꞌij, ri Jesús xꞌa jun tanamet rubꞌinan Naín, y i-bꞌanak jeꞌ iqꞌuiy ri ru-discípulos riqꞌuin. Y iqꞌuiy vinak jeꞌ i-bꞌanak chirij. 12 Antok ri Jesús y ri i-bꞌanak riqꞌuin ya ncaꞌuoc chupan ri tanamet Naín, xquitzꞌat chi cꞌamun-pa jun quiminak chi niꞌmuk. Ri quiminak reꞌ jun alaꞌ, ral jun malcaꞌn-ixok. Ri malcaꞌn-ixok reꞌ, xa jun oc ral cꞌo. Y iqꞌuiy vinak ri i-bꞌanak riqꞌuin ri ixok. 13 Y antok ri Ajaf Jesús xutzꞌat ri ixok reꞌ, xujoyovaj roch y xuꞌej cha: Man chic catuokꞌ.
14 Y ri Jesús xjiel-apa y xutzꞌom-apa ri rucáxa ri quiminak, y ri i-cꞌuayuon richin ri quiminak xaꞌpiꞌie-ka. Y xuꞌej cha ri quiminak: Alaꞌ, chava atreꞌ niꞌej, capalaj.
15 Entonces ri alaꞌ ri quiminak xpalaj-pa y xbꞌatzijuon-pa. Y ri Jesús xuya-el ri alaꞌ cha ri rutieꞌ.
16 Y quinojiel ri xquitzꞌat ri xbꞌanataj altíra xquixiꞌij-quiꞌ. Y xquiyaꞌ rukꞌij ri Dios, y niquiꞌej: Jun Namalaj Profeta xpalaj-pa chikacajol, y ri Dios xutak-pa ri ru-favor chikacajol ojreꞌ ri rutanamit, xaꞌchaꞌ ri vinak.
17 Y ri xuꞌon ri Jesús xꞌa rutzijoxic nojiel Judea, y xꞌa jeꞌ rutzijoxic nicꞌaj chic tanamet ri icꞌo-pa cierca ri Judea.
Ri ncaꞌtak-el ruma ri Juan el Bautista
(Mt. 11:2-19)
18 Ri ru-discípulos ri Juan el Bautista xquiꞌej cha nojiel ri xuꞌon ri Jesús. Rumareꞌ ri Juan el Bautista xaꞌrayuoj icaꞌyeꞌ chiquivach ri ru-discípulos, 19 y xaꞌrutak-el riqꞌuin ri Jesús chi xbꞌaquicꞌutuj cha: ¿Atreꞌ ri xtipa o nakayoꞌiej chic jun? 20 Antok ri i-rutakuon-el ri Juan xaꞌbꞌaka cꞌa riqꞌuin ri Jesús, xquiꞌej cha: Ri Juan el Bautista oj-rutakuon-pa aviqꞌuin, chi nalkacꞌutuj chava: ¿Atreꞌ ri xtipa o nakayoꞌiej chic jun? xaꞌchaꞌ.
21 Ja misma huora reꞌ, ri Jesús xaꞌruꞌon sanar qꞌuiy vinak ri ncaꞌyavaj. Xaꞌruꞌon jeꞌ sanar nicꞌaj riqꞌuin itziel tak yabꞌil. Xaꞌralasaj jeꞌ itziel tak espíritus ri icꞌo quiqꞌuin nicꞌaj, y xuꞌon jeꞌ chica iqꞌuiy muoy chi xaꞌtzuꞌn. 22 Y ri Jesús xuꞌej chica: Quixꞌin, tiꞌej cha ri Juan ri xitzꞌat y ri xivaxaj-el: Ri muoy ncaꞌtzuꞌn; ri ncaꞌjacajot ncaꞌin, otz ncaꞌin; ri cꞌo ri yabꞌil lepra chiquij, ncaꞌcꞌachoj; ri man ncaꞌcꞌaxan ta, vacame ncaꞌcꞌaxan; ri quiminakiꞌ ncaꞌcꞌastaj-pa; y chica ri i-puobra nitzijos ri evangelio. 23 Y tiꞌej jeꞌ cha chi jun ri can rucukubꞌan rucꞌuꞌx viqꞌuin y man nquiruyaꞌ ta can, can jaꞌal tiquicuot, xchaꞌ ri Jesús chica.
24 Y antok ri i-rutakuon-pa ri Juan el Bautista xaꞌa, ri Jesús xaꞌruꞌej utzulaj tak tzij chirij ri Juan el Bautista chiquivach ri vinak ri icꞌo chireꞌ. Y quireꞌ ri xuꞌej chica: ¿Chica ri xbꞌaꞌitzꞌataꞌ chupan ri lugar desierto? ¿Jun aj ri nisilos ruma ri cakꞌiekꞌ? 25 Pero ¿chica ri xbꞌaꞌitzꞌataꞌ chireꞌ? ¿Jun ache ri jaꞌal tak tziak rucusan? Ri achiꞌaꞌ ri niquicusaj jaꞌal tak tziak y cꞌo ta man cꞌo niquiꞌan, xa pa tak qui-palacios ri reyes ncaꞌcꞌujie-ve. 26 Pero ¿chica ri xbꞌaꞌitzꞌataꞌ? ¿Jun profeta? Quireꞌ. Y ri Jesús xuꞌej chic chica: Pero más nem que choch jun profeta. 27 Y chirij cꞌa ri Juan nichꞌo-ve ri ruchꞌabꞌal ri Dios ri tzꞌibꞌan can ri nuꞌej:
Inreꞌ xtintak jun ache naꞌay chavach,
chi nuchojmij ri abꞌiey chavach.
Quireꞌ nuꞌej ri tzꞌibꞌan can. 28 Y niꞌej cꞌa chiva, chi chiquicajol ri profetas ri i-alaxnak choch-ulief, man jun más nem choch ri Juan el Bautista. Pero ri más coꞌl-oc pa ru-reino ri Dios, más nem choch ri Juan.
29 Y chireꞌ icꞌo iqꞌuiy vinak y ri maloy-impuestos ri i-bꞌanun bautizar ruma ri Juan. Y antok ijejeꞌ xcaꞌxaj ri xuꞌej ri Jesús, xquiꞌej chi ri Dios can choj-ve. 30 Pero ri achiꞌaꞌ fariseos y ri maestros richin ri ley, man xka ta chiquivach ri xrajoꞌ ta xuꞌon ri Dios quiqꞌuin. Ijejeꞌ man xcajoꞌ ta xaꞌan bautizar ruma ri Juan.
31 Y ri Ajaf Jesús xuꞌej: ¿Choj-iqꞌuin cꞌa niꞌan comparar ri vinak richin ri tiempo vacame? ¿Y choj-iqꞌuin i-junan-ve? 32 Ri vinak reꞌ xa i-junan quiqꞌuin ri acꞌolaꞌ ri ncaꞌcꞌujieꞌ pa tak bꞌay, ri can ncaꞌsiqꞌuin ncaꞌchꞌoꞌ chiquivach antok ncaꞌtzꞌan, y niquiꞌej: Xkaxupuj flautas chivach y man xixxajo ta. Xkabꞌixaj bꞌix richin bꞌis chivach y man xixuokꞌ ta. Quireꞌ niquiꞌej ri acꞌolaꞌ chupan ri atzꞌanien. 33 Ruma antok xalka ri Juan el Bautista, jajaꞌ man xucꞌux ta simíta ni man xukun ta jeꞌ vino. Y ixreꞌ ntiꞌej chi jajaꞌ cꞌo itziel espíritu riqꞌuin. 34 Y vacame xalka ri Xtak-pa chicaj chi xalax chiꞌicajol, nutej utzulaj tak teꞌj y nukun jeꞌ vino, y ixreꞌ ntiꞌej chi joꞌc vaꞌen nrajoꞌ, y ntiꞌej chi jun kꞌabꞌariel, qui-amigo ri maloy-impuestos y qui-amigo ri vinak ri aj-bꞌanoy-pecado. 35 Pero ri runoꞌj ri Dios can kꞌalaj pa quicꞌaslien quinojiel ri ncaꞌniman richin, xchaꞌ ri Jesús.
Ri Jesús nalka pa rachuoch jun fariseo rubꞌinan Simón
36 Y cꞌo jun ache fariseo xuꞌon rogar choch ri Jesús chi nivaꞌ chirachuoch. Y antok ri Jesús xuoc-oc pa rachuoch ri ache, xtzꞌuye-apa chirij ri mesa. 37 Y chupan ri tanamet, jun ixok ri itziel rucꞌaslien xunaꞌiej chi ri Jesús cꞌo chirij mesa chirachuoch ri jun ache fariseo. Rumareꞌ jajaꞌ xalka chireꞌ rucꞌamun-pa jun frasco ri bꞌanun cha alabastro y cꞌo jun jubꞌul akꞌuon chupan. 38 Y ri ixok reꞌ xbꞌacꞌujieꞌ cꞌa chirij ri Jesús chirakan, altíra ntuokꞌ. Y ri ruyaꞌl nakꞌaroch ri ixok reꞌ ncaꞌka-ka chirij rakan ri Jesús. Jajaꞌ ncaꞌrusuꞌ rakan ri Jesús cha ri ruveꞌ, y ncaꞌrutzꞌubꞌaj jeꞌ ri rakan, y nuyaꞌ jeꞌ ri jubꞌul akꞌuon chirij ri rakan. 39 Y antok ri ache fariseo ri xbꞌano invitar richin ri Jesús xutzꞌat ri xuꞌon ri ixok, xuꞌon-ka pensar: Xa ta ketzij chi profeta, nunaꞌiej ri chica nitzꞌamo la rakan y ri chica chi ixok la. Ruma la jun ixok la xa itziel rucꞌaslien. 40 Y ri Jesús xuꞌej cha ri ache fariseo: Simón, cꞌo jun kax ri nivajoꞌ niꞌej chava. Ri Simón xuꞌej cha: Taꞌej cꞌa Maestro.
41 Y ri Jesús xuꞌej cha: Jun ache ri niyoꞌn miera pa kajic icꞌo icaꞌyeꞌ achiꞌaꞌ ri quibꞌanun quicꞌas riqꞌuin. Jun chiquivach, quinientos denarios rucꞌas, y ri jun chic, cincuenta denarios rucꞌas. 42 Pero ruma ri achiꞌaꞌ reꞌ man ncaꞌtiquir ta niquitzoliej ri quicꞌas, ri ache ri yaꞌyuon ri miera pa kajic xuꞌej chica: Xa tiqꞌuis chireꞌ, xchaꞌ chica. Y ri Jesús xuꞌej cha ri Simón ri fariseo: Taꞌej cꞌa, ¿chica chiquivach ri icaꞌyeꞌ achiꞌaꞌ reꞌ ri más xtajoꞌn richin ri ache ri niyoꞌn miera pa kajic?
43 Ri Simón xuꞌej: Inreꞌ niꞌej chi ja ri más qꞌuiy rucꞌas. Y ri Jesús xuꞌej cha ri Simón: Jaꞌ, quireꞌ.
44 Y ri Jesús xutzꞌat-apa ri ixok antok xuꞌej cha ri Simón ri fariseo: ¿Natzꞌat ri ixok la? Antok inreꞌ xinuoc-pa pan avachuoch, man xayaꞌ ta nuyaꞌ chi xchꞌaj vakan. Pero ri ixok reꞌ xaꞌruchꞌaj ri vakan riqꞌuin ri ruyaꞌl nakꞌaroch, y xaꞌrusuꞌ cha ri ruveꞌ. 45 Quireꞌ jeꞌ antok xinuoc-pa, man xinatzꞌubꞌaj ta chi xinaꞌan saludar. Pero ri ixok reꞌ, xa-jan antok xinuoc-pa, man nitanieꞌ ta chi nutzꞌubꞌaj ri vakan. 46 Atreꞌ man xakꞌej ta aceite pa nujaluon antok xinuoc-pa. Pero ri ixok la, jun jubꞌul akꞌuon ri xuyaꞌ chirij ri vakan. 47 Rumareꞌ niꞌej chava atreꞌ Simón, chi ri qꞌuiy ru-pecados ri i-rubꞌanun ncaꞌan perdonar, ruma altíra nrajoꞌ ri xbꞌano perdonar ri ru-pecados. Pero ri man qꞌuiy ta ru-pecados ri niꞌan perdonar, xa man can ta nrajoꞌ ri xbꞌano perdonar ri ru-pecados.
48 Y ri Jesús xuꞌej cha ri ixok: Ri a-pecados xaꞌan perdonar.
49 Y ri vinak ri junan i-tzꞌuyul riqꞌuin ri Jesús chirij ri mesa, niquiꞌej chiquivach: ¿Chica chi ache va, chi nuꞌon jeꞌ perdonar pecados? ncaꞌchaꞌ.
50 Y ri Jesús xuꞌej cha ri ixok: Ruma xacukubꞌaꞌ acꞌuꞌx viqꞌuin, xacolotaj. Vacame caꞌin en paz.
7:22 Is. 35:5-6. 7:22 Is. 61:1. 7:27 Mal. 3:1. 7:30 Mt. 21:32. 7:37 Mt. 26:7; Mr. 14:3. 7:38 Jn. 12:3.