8
Miyalkkurruwurr malthurr Djesuw ga nhanukalaŋaw ḻundu'mirriŋuw walalaŋ
Some women accompanied Jesus and his friends
Luk 8.1-3
Ga yalalan dhäŋur beŋuryiny ŋunhi, bala ŋayi gan Djesuny marrtjinan wäŋakurra malaŋuwurr, ga ŋunhiliyiny mala wäŋaŋur ŋayi gan lakaraŋala manymaknha mala dhäwu ŋunhi Godkalaŋuwuynha rombuy yolŋuwalnydja walalaŋgal. Ga walalnydja ŋunhi 12-tja malthunamirr walal gan malthurryi nhanŋu Djesuw. Ga wiripuny miyalkkurruwurr gan malthurr nhanŋu, ŋunhiwurrnha ŋunhi ŋayi gan ḏukmaraŋal walalany rerriŋura mala, ga wiripuny miyalkkurruwurr gan nhanŋu malthurr ŋunhiwurrnha ŋunhi ŋayi gan walalaŋgal dhawaṯmaraŋal yätjkurrunhan birrimbirrnha mala. Ga dhuwalawurr ŋunhi miyalkkurruwurrnydja yäkuny ŋunhi walal gan malthurrnydja nhanŋu, Meri, wäŋa-Maktalapuy,* ŋurikalyiny miyalkkal ŋayi ŋunhi Djesuy dhawaṯmaraŋalnydja 7-nhany yätjkurruny birrimbirrnha ŋäthilnydja, ga wiripuny yäku miyalk Djawina,* ŋunhi ŋayi miyalktja ḏirramuw yäkuw Djuwitjaw,* ŋunhi ŋayiny ŋunhiyiny ḏirramu ŋurruŋu djämamirr ŋurikin buŋgawawnha yäkuw Yaritkun,* ga wiripuny miyalk yäku Djotjana,* ga wiripuwurr gan miyalkkurruwurr malthurryi nhanŋu. Yo. Yurr djämany walal gan ŋunhi malthurrnydja nhanŋu ŋunhi miyalkkurruwurruynydja walalaŋgiyingala rrupiyaynydja guŋga'yurrnydja marrtjin bala ŋanya Djesunhany ga malthunamirrinhany mala nhanŋu.
Ŋathapuy maŋutjiwuy dhäwu mayali'mirr
The parable of the sower
Luk 8.4-8
(Mathuyu 13.1-9; Mäk 4.1-9)
Yo. Ga dharrwan mirithirra gan ŋunhi yolŋuny walal wäŋgaŋal guwatjmarnydja ŋanya Djesunhany wäŋaŋura ga wäŋaŋura bawalamirriŋura yan. Bala ŋayiny Djesuynydja lakaraŋala ŋunhiyin mayali'kurra dhäwuny' walalaŋgal bitjarra gam',
“Waŋganydhu ḏirramuy gätni-djämamirriy marrtjin dholkuŋal ŋatha mala maŋutji birrali, ga djalkthurrnydja ŋayi marrtjin ŋunhi ŋathany mala maŋutjiny munatha'lila. Yurr wiripuny ŋunhi maŋutji ŋatha galkirrin ḏällil munatha'lil dhukarrlila, bala yolŋuynydja walal marrtjin ŋunhi dhurrpa'-dhurrparaŋala, ga warrakan' mala gan buṯthurr, bala marrtjin ḻukanan ŋunhi ŋathany mala maŋutjiny, ŋunhi marrtjin ŋorra'-ŋurran ŋunhili dhukarrŋur. Ga wiripuny ŋunhi maŋutji ŋatha galkirrin guṉḏamirrilila munatha'lil, munatha'-ḏaŋawuklila, ga dhunupan yan ŋunhiyi ŋathany dhamany'tjurra, bala ŋayiny waluynha ŋunhi nhäŋal räwakkuŋala, bili ŋunhi munathany' baṉḏanynha gapumiriwnha. Ga wiripuny marrtjin maŋutji birrali galkirrin ḏirriṯirrimirrilila munatha'lil, nhämunha' ŋunhi marrtjin ŋorra'-ŋurran ḏirriṯirri dhakal ŋunhiliyi. Bala maṉḏa ŋunhi ŋutharnydja marrtjin rrambaŋin. Ga ŋuriŋiyi ḏirriṯirriynydja garrpirnha ŋunhiyi birralinhany, bala ŋunhi birraliny warrpam'nha räwakthin. Ga wiripuny maŋutji birrali galkirrin marrtjin manymaklila munatha'lil dhika, ga ŋunhiliyiny maŋutji ŋatha ŋuthar manymakthinan dhika dharrwathinan, 100-nha burumun' waŋga'-waŋganyŋur yaŋara'ŋur.”
Bala ŋayi dhawar'maraŋalnydja Djesu waŋan bitjarra, “Buthuru-bitjurrnydja walal manymakkuŋ yan ŋini?”
Djesuy gan lakaraŋal mayalin' mala ŋurikiwuyyin dhäwupuynha
Jesus explained the parable of the sower
Luk 8.9-15
(Mathuyu 13.10-23; Mäk 4.10-20)
Bala walalnydja ŋuruŋiwurruynydja ŋunhi malthunamirriynydja mala nhanukal Djesuwal dhä-birrka'yurrnydja ŋanya Djesunhany bitjarra gam', “Way Garray, nhä ga dhiyaŋ dhäwuy mayaliny' lakaram?” 10 Ga ŋayiny Djesuny waŋan balany walalaŋguny bitjarra, “Nhumany dhuwal malthunamirrnydja mala ŋarraku, bilin nhumany dhuwal marŋgimirra ŋurukuny ŋunhi Godkalaŋawnydja romgu, ŋurikiyiny ŋunhi djinawa'wuywuny mayaliw', bili God-Waŋarryuny nhumalaŋgal gan ŋunhi bilin dhawaṯmaraŋala. Yurr wiripuwurruŋguny yolŋuw walalaŋ ŋunhi walal yaka gulŋiyinya dhipaliyi romlil God-Waŋarrwal, ŋurikiwurruŋdhin ŋarra dhu ga ŋunhi lakaram mayali'wurrnydja, yurr yaka ŋarra dhu dhawaṯmaramany lakaram walalaŋ. Nhäma warray walal dhu ŋunhi yulŋuny, yurr bäyŋun walal dhu ŋunhi dharaŋandja nhäma; ga ŋäma walal dhu ga, yurr bäyŋun dharaŋanarawnydja ŋänharaw.” Ga bitjarra ŋayi gan ŋunhi Djesuy lakaraŋalnydja walalaŋgal.
11 Bala ŋayi Djesuynydja lakaraŋal walalaŋgal bitjarra, “Dhuwanna ŋunhi mayaliny' ŋurikiyiny dhäwuw gam'. Ŋathaynydja ŋuriŋiyi burumun'thuny ga mayaliy' maŋutji-lakaram God-Waŋarrwun dhäruk. 12 Ga ŋunhi ŋatha mala maŋutji marrtjin galkirrin dhukarrlilnydja, ŋuriŋiyiny ga maŋutji-lakaram ŋunhiwurrunhan yolŋuny walalany ŋunhi walal ŋuli ŋäma God-Waŋarrwu dhäruk, bala dhunupan ŋayiny ŋuli ŋunhi buŋgawany Mokuy marrtjiny bala yan djaw'yunna ŋayaŋuŋurnydja walalaŋgalaŋaŋur ŋunhiyiny God-Waŋarrwuny dhäwu, märr walal ŋuli ŋunhi bäyŋun märr-yuwalkmirriyiny, ga walŋathiny ŋuriŋiyiny dhärukthuny. 13 Ga ŋunhi wiripuny maŋutji mala galkirrin guṉḏamirrililnydja wäŋalil ŋuriŋiyiny ga ŋathay burumun'thu maŋutji-lakaram ŋunhiwurrunhan yolŋuny mala ŋunhi walal ŋuli nhakun bili ŋäma warray dhäwuny', bala ŋuli yan märraman ŋoy-djulŋithinyaraynha. Yurr yakayi ŋayi ŋuli ŋunhi yuwalkkuŋuny gärri ŋunhawalnydja ŋunhi ŋayaŋulilnydja walalaŋgal djinawa'lilnydja. Yaka walal ŋuli ŋunhi yuwalkkuŋuny märraŋ; gurriri yan walal ŋuli ŋunhi märr-yuwalkmirriyirrnydja. Ga ŋuli nhanŋu dhu ŋunhi mariny maḻŋ'thun, ga ŋayaŋu-miḏikinyamirrnydja rom, yan nhakun ŋanya birrka'yundja, ŋayiny ŋuli ŋunhi dhunupan gulyunna God-Waŋarrwalnydja märr-yuwalkthinyaŋur. 14 Ga wiripuny ŋunhi ŋatha maŋutji galkirrin ḏirriṯirrimirrilila gunbukpukmirrilila munatha'lil, ŋuriŋiyiny ga dhunupamirriyam lakaram ŋunhin yolŋuny, ŋunhi ŋayi ŋuli ŋäma warray God-Waŋarrwu dhäruktja, yurr bitjanna bili ŋayi ŋuli ga ŋunhi ŋurruŋuyamany dhuwalaŋuwuynhan yan munatha'wuynhan ŋula nhäny mala, ga bitjanna bili ŋayi ŋuli ga buku-manguman girrin', dhika nhän, rrupiyan, dharrwan. Yo. Bala ŋuli ga ŋunhi dhiyaŋiyin mala romdhu nyumukuṉiny'kumany God-Waŋarrwuny dhäruk, ga yakan ŋayi dhu ga ŋunhi yolŋuny ŋuthan ŋamathamany; walalnydja ŋunhi balanya nhakun yaŋaran' borumgun burumun'miriwnha. 15 Ga wiripuny mala ŋunhi ŋatha maŋutji galkirrin manymaklila mäniyalila munatha'lil, ga ŋuriŋiyiny ga ŋathay mayali' lakaram ŋunhiwurrunhan yolŋuny walalany ŋunhi walal ŋuli ga ŋäma God-Waŋarrwu dhäruk manymakkuman yan dhika, ga märram walal ŋuli ga yuwalkkum yan ŋanya dhäruk, bala ŋayathaman walal ŋuli ga ŋanya ŋunhi dhäruktja baṯ-bitjanna walalaŋgiyingal ŋayaŋuynydja. Ga nhinany walal ŋuli ga ŋunhi ŋunhiliyin manymakŋura romŋurnydja, ga yan bili-i-i ga borum ŋuli dharrwathirr.” Ga bitjarra ŋayi gan ŋunhi Djesuy rom lakaraŋalnydja, mayaliny' dhawaṯmaraŋal walalaŋgal.
Dhuwandja dhäwu lanhdhirrapuynha, yurr mayali'mirra dhuwal dhäwuny
The parable about the lamp
Luk 8.16-18
(Mäk 4.21-25)
16 Ga bulu ŋayi Djesu waŋan bitjarr, “Ŋunhi ŋuli yolŋuy lanhdhirrany dhuŋgur'yun, ga wanhawal ŋayi ŋuli ŋunhi nhirrpandja? Dhurrthurryunna ŋayi ŋuli banikin'thun? … ŋany gungaman ŋayi ŋuli muka ḻoḻuynha? Bäyŋu! Yan ŋayi dhu ŋunhiyi märramany, bala ŋal'maraman garrwarlila, märr dhu yolŋuynydja walal nhäman ŋunhiyi baḏayalany' ŋunhi walal dhu marrtji gärrinyamirrnydja.”
17 “Nhä mala marrtji ŋorra djuḻuḻ'yunawuy, yalalany dhu gi ŋunhi gaykarraŋlila warraŋullila dhawaṯthurra. Ga nhä mala dhiyaŋ bala ga ŋorra ŋapa-dhurrthurryunawuynydja, ŋayiny dhu gi ŋunhiyiny milman maḻŋ'maraŋ yolŋuwal walalaŋgal, bala dhu djarraṯawun'lila dhawaṯmaraŋ.”
18 “Yo. Buthuru-bitjurrnydja walal marrtji ŋamathaŋ yan ga yuwalkkuŋun, bili ŋuli ŋayi ga ŋula yolthu yolŋuy ŋayatham Garraywuŋuny marŋgi-gurrupanawuy, ŋayiny dhu ŋuriŋiyiny yolŋuy märraŋ bulun dharrwan mirithirra bukulil ŋal'maraŋ dhu marrtji. Ga ŋuli nhe ga ŋula yolthu yolŋuy bäyŋuny ŋayathul Garraywuŋ marŋgi-gurrupanawuy, ga ŋuli nhe ga guyaŋanhamirr yanbi nheny marŋgin, ŋayiny dhu gombuman nhuna, bäydhi ŋunhi nyumukuṉiny'tja.” Bitjarr ŋayi gan Djesuy lakaraŋalnydja.
Djesuw ŋäṉḏi'mirriŋu ga yukuyuku'mirriŋu walal
Jesus' mother and brothers
Luk 8.19-21
(Mathuyu 12.46-50; Mäk 3.31-35)
19 Baḏak yan ŋayi gan ŋunhi Djesuy dhäwuny' walalaŋ lakaraŋal, bala walalnydja nhanŋu ŋunhi ŋäṉḏi'mirriŋuny ga yukuyuku'mirriŋuny mala bunanan, yurr dhärra'-dharranany walal gan ŋunhi ŋunhal banydji yan warraŋul ŋunhili buṉbuŋurnydja, djälthin walal gan ŋunhi Djesuw nhänharaw. Yurr dharrwan gan ŋunhi yolŋuny mala nhinan ḻiw'maraŋal, gungaŋal ŋanya. 20 Bala ŋayi waŋganydhuny yolŋuy waŋanan ŋanya Djesunhany bitjarra, “Way Garray, ŋunha nhuŋu ŋäṉḏi'mirriŋu ga yukuyuku'mirriŋu walal, dhärra'-dharra walal ga warraŋul. Djälthirr walal ga nhuŋu nhänharaw.”
21 Ga ŋayiny Djesuny waŋan bitjarr walalaŋgal bukmakkal yolŋu'-yulŋuwal, “Ŋarrakuwuynydja dhuwal ŋäṉḏi'mirriŋu ga yukuyuku'mirriŋu walal ŋunhiwurrnha yolŋu walal ŋunhi walal ŋuli ga ŋäman God-Waŋarrwun dhäruk, bala märraman ŋanya,” bitjarr.
Djesuy wapurarrkuŋal gapuny ga watany
Jesus calmed the storm
Luk 8.22-25
(Mathuyu 8.23-27; Mäk 4.35-41)
22 Waŋganydhuny waluy ŋayipiny ŋunhi Djesuny ga malthunamirrnydja mala nhanŋu ŋal'-ŋalyurra marthaŋaylila, bala ŋayi Djesuny waŋanan walalaŋgal bitjarra, “Go limurr marrtjin ŋunha gali'lila, buḏapthunna dhiyakuny guḻungu,” bitjarr. Bala walal yan dhunupan marrtjinan. 23 Marrtjinany walal gan ŋunhi bala-a-a, yurr ŋayipiny marrtjin Djesuny ŋunhi yakurrnha ŋorran balanyamirriyyiny ŋunhiliyiny marthaŋayŋurnydja. Ga dhulmuŋura ŋunhilin gandarrŋura bala ŋayiny marrtjin bäy watan yindin bunan, ga bulu ḏowu rur'yurr yindi mirithirr. Bala marrtjin ŋunhi gapuny wapthurra marthaŋaylilnydja; galki balaŋ ŋunhi marthaŋaynydja guḻwuḻyunan. Yurr ŋayiny marrtjin ŋunhi Djesuny baḏak yan ŋorran yakurr. 24 Bala walalnydja ŋunhi malthunamirrnydja mala nhanŋu waṉḏinany, bala yan dhirr'yurra ŋanya. “Way Buŋgawa, Buŋgawa! Go rur'yurra! Galki limurr dhu dhuwal ḻupthunna bala dhiŋgaman!” bitjarr.
Bala ŋayiny Djesuny rur'yurrnydja, bala dhunupan waŋanan ŋurikiyi watawnydja ga gapuwnydja bitjarra, “Way bilin gulyurra, dharraḏayin!” Bala yan ŋunhi wäŋiny ga ḏowuny gulyurra, wapurarryinan warrpam'thurra. 25 Ga dhäŋur beŋuryiny ŋunhi, bala ŋayi ŋunhi Djesuny bilyurra, bala ŋayi waŋanany walalaŋguny bitjarra, “Wanha dhika nhumalaŋ märr-nhirrpanminyawuynydja? Nhaku nhuma bäyŋuny ŋarraku märr-yuwalkmirriyinya?”
Bala walalnydja ŋunhi malthunamirrnydja mala nhanŋu märr-maŋmaŋdhuna, barrarinan manapar. Bala walal gan mel-nhänhaminan, ga waŋanhaminany walal ŋunhi bitjanminan, “Yol ŋayi dhuwal yuwalktja yolŋu? Ŋunhi ŋayi dhuwal dhäruk-gurrupanmin watawnydja ga ḏowuwnydja ga maṉḏany ŋanya dhuwal dhäruktja märraŋala yan?” bitjarr.
Djesuy dhawaṯmaraŋal yätjkurruny birrimbirrnha waŋganygal ḏirramuwal
Jesus healed a man from evil spirits
Luk 8.26-39
(Mathuyu 8.28-34; Mäk 5.1-20)
26 Djesuny ga malthunamirrnydja walal nhanŋu wäŋgaŋal beŋurnydja ŋunhi Galaliŋurnydja wäŋaŋur, yurr buḏapthurra walal ŋunhi guḻunguny, balan ŋunha gali'lila ḻaypalila wäŋalil yäkulil Gadaralila.* 27 Ga ŋunhi ŋayi gan Djesu marthaŋayŋurnydja wapthurr, ga dhunupan ŋayiny ŋunhi yolŋuynydja ŋanya guwatjmara, wäŋa-ŋunhiŋuwuyyiny, yurr ŋanya gan ŋunhi ŋunhiyiny ḏirramunhany ŋayathaŋal wakinŋuy birrimbirryu malaŋuy. Wiyinnha ŋayi gan ŋunhiyi ḏirramuny nhinan warraŋulnydja girri'miriwnydja, ga yakan ŋayi gan ŋunhi nhinan waŋganyŋurnydja wäŋaŋur nhanukiyingalnydja; ŋany nhinanany ŋayi gan ŋunhala bili yan mathirraŋura, yurr molumirriŋur. 28 Ga ŋunhi ŋayi nhäŋal Djesunhany, bala yan ŋayi yatjurrnydja mirithinan, ga ŋurrkanhaminany ŋayi ŋanyapinya Djesuwala ḻukulilanydja, bala ŋayi waŋanan nhanukal yindiynha rirrakayyuny bitjarra, “Djesu, Gäthu'mirriŋu Ŋurruḏawalaŋuw Waŋarrwu God-Waŋarrwu. Nhaltjanna nhe ŋarrany dhu dhuwal yulŋuny? Buku-djulŋi, yaka ŋarrany dhä-gir'yurrnydja ga ŋula ŋayaŋu-miḏikumulnydja!” 29 Yo. Bitjarryiny ŋayi ŋunhi waŋan, bili ŋayipiny ŋunhi Djesuynydja bilin dhäruktja gurrupanminan ŋurikalyiny yätjkurruwnydja birrimbirrwu dhawaṯthunarawnha nhanukalaŋuŋur ŋurikalyiny ḏirramuwalnydja rumbalŋur. Yo bitjana bili ŋayi ŋuli ganha ŋunhi ŋuriŋiyi birrimbirryuny ŋanya bawa'-gurrupanan yan, bala walalnydja ŋuli yolŋu'-yulŋuynydja ŋanya garrwi'-garrwiyunan ganha rakiy'nha ga djimukuy'nha ḏälyun, ḻuku maṉḏany ḏapmaranha ga goŋ maṉḏany. Yurr ŋayiny ŋuli ganha ŋuriŋiyi yolŋuynydja bakmaranha werunha yan rakiny' ŋunhi ga djimukuny', bala ŋanya ŋayi ŋuli ga ŋuriŋiyi birrimbirryuny gänhan djaw'yunan balan ḏiltjilila, wäŋalil yolŋumiriwlila.
30 Bala ŋayi Djesuynydja dhä-birrka'yurra ŋanya ŋunhiyi ḏirramunhany, “Yol bili nhe dhuwal yäkuny?” bitjarr.
Ga ŋayiny lakaranhamin, “Ŋarrany dhuwal yäku dharrwa,” bitjarr, bili dharrwa nhanukal gan ŋunhi wakinŋuny mala birrimbirr gärrin. 31 Bala ŋuriŋiyi birrimbirryuny malaŋuy gan waŋanany ŋanya ŋunhi Djesunhany mirithinan ŋayi dhu yaka walalany, “Djuy'yun balany wäŋalil dhä-gir'yunamirrililnydja.”
32 Ga ŋunhiliyi bukuŋurnydja marrtji ḏäpthurr bikipikin mala dharrwa mirithirr, ḻukan walal marrtjin ŋatha. Bala walal ŋunhi birrimbirrnydja mala waŋanany nhanŋu Djesuwnydja bitjarra, “Way, balan napurruny djuy'yurrnydja ŋunha bikipikiwala mala.” Bala ŋayi yan Djesuny yoraŋal walalaŋ. 33 Bala gan ŋunhi wakinŋuny birrimbirr mala dhawaṯthurra ŋurikalyiny ḏirramuwalnydja, ga gulŋiyinany gan ŋurikiwurruŋgalyin ŋunhi bikipikiwala mala. Bala walalnydja gan ŋunhi bikipikiny mala dhunupan yan gundupuŋala beŋuryiny ŋunhi bukuŋurnydja balan bitjarra, bala walal gan gapulila ḻupthurr, ga dhiŋgaŋalnydja ŋunhi warrpam'thurra yan.
34 Ga walalnydja ŋunhi ŋuriŋiwurruy bikipiki-djämamirriynydja yolŋuy walal gan nhäŋal ŋunhi nhä gan maḻŋ'thurr, bala walal yan waṉḏi'-waṉḏinan roŋiyinan balayin wäŋalil, bala dhäwun' marrtjin lakaraŋal ḻiw'maraŋal. 35 Ga yolŋuny walal gan ŋunhi dharrwan wäŋgaŋal balayiny nhänharawnydja. Ga ŋunhi walal marrtjinany nhanukal Djesuwalnydja, bala walal nhäŋala ŋunhiyiny ḏirramunhany, ŋayi gan nhinanany galkin yänan nhanukal Djesuwala. Yurr girri'mirra ŋayi gan ŋunhi nhinanany, ga ḻiya ḏatjunan ŋamakulin', bilin nhanukal ŋunhi wakinŋuny mala birrimbirr waṉḏinan. Ga nhäŋalnydja ŋanya walal gan ŋunhi, bala dhunupan yan walal ŋunhi barrarinan. 36 Ga walalnydja gan ŋunhi maŋutji marŋgimirriynydja yolŋuy walal lakaraŋal walalaŋgal wiripuwurruŋgala yolŋu'-yulŋuwal, ŋurikalaŋuwuyyin ḏirramuwalaŋuwuynha, ŋunhi nhaltjarr ŋanya Djesuy ḏukmaraŋal. 37 Bala walalnydja gan ŋunhi wäŋa-nininyŋuynydja yolŋuy walal waŋanan ŋanya Djesunhany ŋaŋ'ŋaŋ'thurra beŋuryiny wäŋaŋur, bili walal ŋunhi mirithinan barrarinany. Bala ŋayipiny Djesuny dhunupan marrtjinan, bala wapthurra marthaŋaylila, bala yan ganarrthaŋala ŋunhiyiny wäŋa.
38 Ga yurrnha ŋayi ŋunhi Djesu marrtjinany beŋuryiny wäŋaŋur, ŋayiny ŋathil ŋanya ŋuriŋiyiny ḏirramuy guwatjmar ŋunhi ŋayi nhanukal gan Djesuy wakinŋuny birrimbirrnha dhawaṯmaraŋal, bala ŋayi waŋanan nhanukal bitjarra, “Way, ŋarrany dhuwal djäl ŋarra dhu nhuŋun malthun,” bitjarr.
Ga ŋayiny ŋanya Djesuynydja roŋanmaraŋal waŋan bitjarr, 39 “Gatjuy roŋiyi wäŋalil, ga lakaraŋ walalaŋgal biyak, ŋunhi nhaltjarr ŋayi nhuna God-Waŋarryu walŋakuŋal.”
Bala ŋayi ŋunhiyiny ḏirramuny bilyurra, ga marrtjinany ŋayi gan ŋunhi ḻiw'maraŋala, lakaraŋalnydja marrtji bukmakkal yolŋuwalnydja walalaŋgal, ŋunhi nhaltjarr ŋayi ŋanya Djesuy walŋakuŋal.
Djesuy walŋakuŋal Djäratjku gäthu'mirriŋuny dhiŋganhaŋur, ga miyalknha ŋunhi ŋayi ŋayathaŋal nhanŋu Djesuw girri'
Jesus healed Jairus' daughter and the woman who touched his cloak
Luk 8.40-56
(Mathuyu 9.18-26; Mäk 5.21-43)
40 Ga ŋunhi ŋayi Djesu roŋiyinany beŋurnydja, ga ŋunhi wiripuŋuŋurnydja gali'ŋur wäŋaŋur. Bala yan ŋunhi yolŋuny walal nhanŋu gumurr-ŋamathinan, bili walal gan ŋunhi galkurr nhanŋu ŋunhiliyiny wäŋaŋur. 41 Ga waŋgany yolŋu yäku Djäratjtja* bunan nhanŋu Djesuwnydja, yurr ŋayi ŋunhi yolŋuny ŋurruḏawalaŋu gapman ŋuriki Djuw malaw buku-ḻuŋ'maranhamirriw buṉbuw. Bala yan ŋayi ŋurrkanhaminany ŋanyapinya ŋayi Djesuwala ḻukulilnydja, bala ŋanya ŋayi gan ŋäŋ'thurra mirithinan yan, “Buku-djulŋi Garray, go marrtji balan wäŋalil ŋarrakal, 42 bili waŋganynha yan ŋunha ŋarraku gäthu'mirriŋuny miyalktja, ga mirithirra yan ŋayi ga ŋunha rirrikthundja. Yurr ŋayi ŋunha 12-mirr yan dhuŋgarramirrnydja. Ga galki ŋayi dhu ŋunha dhiŋgaman yulŋuny,” bitjarr.
Bala ŋayiny yan Djesuny malthurra nhanŋu ŋurikiyi ḏirramuwnydja, ga walalnydja marrtjin wiripuwurrnydja malthurryi maṉḏaŋ dharrwa mirithirr yolŋu walal, yurr walal marrtjin ḏur'-ḏuryunminan bala wäŋgaŋalnydja dhukarrkurrnydja. 43 Ga ŋurikiwurruŋgalyi yolŋuwal walalaŋgal malaŋur waŋgany gan miyalk marrtjin, yurr ŋayi gan ŋunhi rirrikthurrnydja ŋurru-yätjthuny wiyinŋumirra; 12-nha dhuŋgarrany. Ga dharrwamirr ŋayi ŋuli ganha marrtjinya marrŋgitjkal walalaŋgal ḏukmaranharaw, yurr gulkurun. Ga yänan ŋayi gan ŋunhi djalkthurrnydja rrupiyan nhanŋuwuy ŋayi ŋurikiwurruŋgalyiny marrŋgitjkalnydja malaŋuwal. 44 Bala ŋayi marrtjinan ŋapawnha malthurr nhanŋu Djesuwnydja, ga dhunupan ŋayi goŋ-djarryurrnydja, baṯnha ŋayathaŋal girrin' nhanŋu. Bala dhunupan yan nhanŋu ŋuriki miyalkkuny ŋurru-yätjtja gulyurra. 45 Bala yan ŋayi Djesuynydja dhä-birrka'yurra walalany bitjarra, “Way walal, yolthu ŋarrany dhikany ŋayathaŋal?”
Ga walalnydja wiripuwurrnydja yolŋu walal bäyŋu'yunmin. Ga ŋayiny Betany waŋan bitjarra, “Way Buŋgawa, dharrwan dhuwal mirithirra yolŋuny walal ŋapa-monygunhamirra ga dhärrany, ḻiw'maraŋala walal nhunanhany,” bitjarr.
46 Yurr ŋayiny Djesuny waŋan bitjarra, “Dhikayi waŋganydhu yolŋuy ŋarrany ŋayathaŋal, bili ŋarra dhäkay-ŋäkul ganydjarrny ŋayi dhawaṯthurra ŋarrakalaŋaŋur.” 47 Bala ŋayiny ŋuriŋiyiny miyalkthuny nhäŋal dharaŋar ŋunhi ŋayipiny Djesuny marŋgithin nhanŋu, bala yan ŋayi marrtjin marrmarryurr mirithinan yan dhikan, bala ŋurrkanhaminan ŋanyapinya ŋayi ḻukulila nhanukal Djesuwalnydja. Ga ŋunhiliyin ŋayi ŋunhi lakaranhaminany ŋanyapiny ŋayi milman bukmakkal yolŋuwalnydja walalaŋgal, nhaku ŋayi ŋanya ŋunhi ŋayathaŋal, ga nhaltjarr ŋayi ŋunhi ḏukthurr beŋuryi rerriŋur balanyamirriy bili yan waluy. 48 Bala ŋayi Djesuny waŋanan nhanŋu ŋurikiyi miyalkkuny bitjarra, “Way gäthu ŋarraku, nheny dhuwal bilin manymakthinan, märr-nhirrpanminyaraynha nhokal. Gatjuynha, marrtjin mägayaynha romdhuny.”
49 Ga ŋayiny gan ŋunhi Djesuny, baḏak yan waŋan, ga ŋayiny bäy dhäwumirrnydja yolŋu beŋurnydja ŋunhi Djäratjkalnydja wäŋaŋur bunanan, bala lakaraŋala nhanukal bitjarra, “Way dhuḏitjnha dhuwal. Gäthu'mirriŋuny nhuŋu ŋunha bilin dhiŋgaŋala. Yakan ŋanya Marŋgikunhamirrinhany ŋuyulkkuŋ.”
50 Bala ŋayiny ŋunhi Djesuynydja ŋäkul, bala ŋayi waŋanan Djäratjkalnydja bitjarra, “Yaka barrari. Märr-nhirrpanmirra yan, bala ŋayiny dhu nhuŋu ŋunha gäthu'mirriŋuny walŋathirra.”
51 Ga marrtjinany walal gan ŋunhi burnha bunan ŋunhiliyin wäŋaŋur Djäratjkala. Bala ŋayi Djesuynydja dharrwanhany yolŋuny walalany gulmaraŋala, ga garr'yurrnydja ŋayi walalanhan Betanhan* ga Djayimnhan* ga Djonnhan,* ga ŋunhin maṉḏapin ŋäṉḏi'mirriŋun ga bäpa'mirriŋun ŋurikiyin yothuwnha, bala walal yan gärrinan. 52 Ga ŋunhiliyiny wäŋaŋurnydja bukmaknha gan ŋunhi yolŋuny walal ŋäthinyaminan ŋurikiyiny yothuwnydja. Bala ŋayi Djesuny waŋanan bitjarra, “Yaka walal ŋäthinyamirr. Yaka ŋayi ŋunha rakuny; ŋunha ŋayi ga ŋorra yan yakurr.”
53 Bala walalnydja ŋunhi yolŋuynydja walal warku'yurra ŋanya Djesunhany, bili walalnydja marŋgi ŋunhi ŋayi gan ŋorranany rumbalnydja dharraḏan rakunynha. 54 Yurr ŋayipiny Djesuny galkithinan, bala goŋ-djarryurra baṯnha ŋanya goŋnha, ga bitjarra ŋayi waŋanany, “Way yothu rur'yurra!” 55 Bala yan dhunupan ŋunhi yothuny rur'yurra walŋathinan. Ga dhäŋur beŋuryiny ŋayi Djesuny waŋanan walalaŋ bitjarra, “Ma', gurrupula walal nhanŋu ŋathan, ŋayi dhu ḻukan.” 56 Ga maṉḏany ŋunhi bäpa'mirriŋuny ga ŋäṉḏi'mirriŋuny mirithinan ṉirr'yurr, ŋunhi maṉḏa nhäŋalnydja ŋunhiyi yothunhany walŋathinyawuynydja. Bala ŋayi Djesuynydja maṉḏany waŋanan dhä-mukmaraŋala, yakaŋuwnha lakaranharawnha ŋula yolkalnydja yolŋuwal.
* 8:2 Magdala * 8:3 Joanna; Chuza; Herod; Susanna * 8:26 Gadara or Gerasa * 8:41 Jairus * 8:51 Peter; James; John