7
Djesuy ḏukmaraŋal Rawumbuywu buŋgawaw djämamirriny
Jesus healed a Roman officer's servant
Luk 7.1-10
(Mathuyu 8.5-13; Djon 4.43-54)
Yo. Ga ŋunhi ŋayi Djesu dhawar'yurrnydja marŋgikunhaŋurnydja yolŋuwalnydja walalaŋgal, bala ŋayi marrtjinan Gapuniyamlila* wäŋalil. Ga ŋunhiliyi wäŋaŋur yolŋu gan nhinan ŋunhi ŋayi ŋurru-warryunayŋu miriŋuw malaŋuw. Ga ŋuriŋiyi gan yolŋuy buŋgaway ŋayathaŋal djämamirriny nhanŋuwuy ŋayi, ga mirithin yan ŋayi gan ŋunhi ŋunhiyiny buŋgawany märr-ŋamathin nhanŋu ŋunhi djämamirriwnydja yolŋuw nhanŋuwuy ŋayi, yurr ŋayi gan ŋunhi djämamirrnydja yolŋu rirrikthurrnydja mirithinan; galki balaŋ ŋayi ŋunhi dhiŋganhan. Bala ŋayi ŋuriŋiyi buŋgawaynydja ŋäkula ŋanya Djesunhany, bala yan ŋayi djuy'yurra Djuw-nhan yolŋuny walalany ŋaḻapaḻmirrinhan balayin Djesuwnha garr'yunaraw, märr ŋayi dhu marrtji bala ḏukmaraman ŋunhiyin yolŋuny djämamirrinhan. Bala walal ŋunhi dhäwumirrnydja mala marrtjinan ga burnha bunan nhanŋu Djesuwnydja, ga waŋan walal bitjarr, “Wäy, marrkapmirr, buku-djulŋi, nhämirr nhe dhu marrtji ga guŋga'yun ŋanya ŋunha Rawumbuynha buŋgawany,” bitjarr. “Ŋamakurr yan ŋayi ŋunha yolŋuny, ŋunhiyiny buŋgawany. Ga mirithirr yan ŋayi ga märr-ŋamathirrnydja ŋilimurruŋguny Djuw-malawnydja, ga bitjarryi bili ŋayi buṉbuny dhuḻ'yurryi ŋilimurruŋ buku-ḻuŋ'thunamirrnydja.” Ga bitjarra walal gan ŋunhi lakaraŋalnydja nhanukal. Bala ŋayiny Djesuny malthurra yan walalaŋ.
Yurr ŋayiny gan ŋunhi Djesuny marrtjin ŋunha märr-barrku yan, yuṯa muka ŋayi marrtjin bitjarr bukuy-märraŋal ŋunhiyin wäŋa ŋunhi ŋurikiyin ŋurru-warryunayŋuwnha miriŋuw, märr galkithinan marrtjin, ga ŋayiny nhakun ŋunhi ŋunhiyiny ŋurru-warryunayŋuny buluyi dhäruk djuy'yunmin nhanŋu Djesuwnydja nhanukiyingalaŋuwala ŋayi ḻundu'mirriŋuwala walalaŋgal. Ga bunan walal nhanŋu Djesuw, bala walal waŋanan nhanŋu bitjarra gam', “Buŋgawa, yaka ŋuyulkkunhamirrnydja nhunapinya nhe. Ŋarrany dhuwal yaka gana' nhuŋu ŋunhi nhe dhu marrtji räliny ŋarrakalnydja wäŋalil. Ga guyaŋanhamirr ŋarra ga dhuwal ŋunhi ŋarrapiny dhuwal yakayi yan gana' ŋarra dhu ŋarrapiny gänany marrtji guwatjmandja nhuna. Yaka ŋarra nhuna dhu ga dhuwal ŋuyulkkumany, ŋany yänan biyakun dhäruknha gurrupanmirr nhunapinya nhe, bala ŋarraku dhu ŋunhayi djämamirrnydja yolŋu walŋathirra. Ŋarrany dhuwal ŋurruŋu yolŋu waṉa-nhirrpanawuy ŋurukuŋun ŋunhi yindiwuŋun ŋurruḏawalaŋuwuŋ yolŋuwuŋ; bitjan bili ŋarra ŋuli ga dhuwal dhäruktja ŋanya märram yan ŋunhiyiny yolŋuny ŋarrakuwuynydja ŋarra buŋgawa'mirriŋuny. Ga ŋarrapiny dhuwal buŋgawayi muka ŋurukun yolŋuw walalaŋ ŋunhi miriŋuwnha malaŋuw. Ga dhäruktja ŋarrany walal ŋuli ga ŋuruŋurruydhiny märram yan. Ŋunhi ŋarra ŋuli waŋa ŋula yolku waŋganyguny yolŋuw bitjandja, ‘Gatjuy marrtjin,’ bitjandja, ŋayiny ŋuli marrtjin yan. Ga ŋunhi ŋarra ŋuli wiripuŋuw yolŋuw waŋa bitjan, ‘Go marrtjin rälin,’ bitjandja ga ŋayiny ŋuli dhunupan marrtjin yan guwatjmanna ŋarrany. Ga ŋunhi ŋarra ŋuli waŋa ŋarrakuwuy ŋarra ḏapmaranhawuynha yolŋuny bitjandja gam', ‘Ma', biyakun djäman,’ bala ŋayiny ŋuli djäman yänan. Ga nheny dhu bitjandhiyin dhäruknha yan waŋganynha gurrupanmirr, bala ŋayiny dhu ŋunhi rerrimirrnydja yolŋu ŋunhalnydja ḏukthunna.”
Bala ŋayiny ŋunhi Djesuynydja ŋäkulnydja ṉirr'yurra ŋunhiyi dhäruktja ŋanya balanyawuyyiny waŋanhawuy, bala ŋayi bilyurra, ga waŋan ŋayi ŋurikiwurruŋgalnydja ŋunhi walal gan malthurr nhanŋu bitjarra, “Way, ŋuruŋuny dhuwal mulkuruynydja ḏirramuy ŋarrany mirithin warray märr-yuwalkthin, ŋunhi ŋayiny yaka warray Djuw mala. Ga yaka ŋarra maḻŋ'maranha balanyayi märr-nhirrpanminyawuy ŋula yolkal waŋganygal yolŋuwal Yitjuralpuywal ŋäthilnydja; bäyŋun ŋula waŋgany ŋarrakuwuynydja mala märr-nhirrpanminya ŋuli ganha bitjanayi.”
10 Bala ŋunhi dhäwumirrnydja yolŋu walal roŋiyinan balayin ŋurikalyin buŋgawa'mirriŋuwala wäŋalil, ga maḻŋ'maraŋalnydja walal ŋunhi djämamirrinhany yolŋuny manymaknha, nhinanan gan ḏäwalan, bilin walŋathinan beŋuryiny ŋunhi rerriŋurnydja.
Djesuy walŋakuŋal buku-gurthapuywu miyalkku waku'mirriŋuny ḏirramuny
Jesus raised the widow's son
Luk 7.11-17
11 Ga wiripuŋuynydja waluy ŋayi Djesuny ga malthunamirrnydja mala nhanŋu marrtjinan balan wäŋalil yäkulil Nayinlila,* ga wiripuwurrnydja yolŋu walal malthurryi marrtjin nhanŋu Djesuw ŋula nhämunha' mala. 12 Wäŋgaŋalnydja walal marrtjin bala-a-a, ga ŋunhiliny wäŋaŋur ṉapuŋgany', bala walal gumurr-bunanhaminan wiripuwurrnha yolŋu walal, gäŋal walal marrtjin yolŋuny rakunynha, dhawaṯmaraŋala rälin beŋura wäŋaŋura. Ga ŋayiny marrtjin miyalktja ŋäthin bala malthurr walalaŋ. Yurr ŋayi ŋunhiyi miyalktja ḻunin buku-gurthapuynha, ga ŋunhiyi ḏirramunhany walal marrtjin dhiŋganhawuynhany gäŋal, ŋurikiyin miyalkkun buku-gurthapuywun waku'mirriŋuny, yurr ŋunhin bili yan waŋganynha nhanŋu ŋunhi waku'mirriŋuny, ga bilin. Ga walalnydja marrtjin dharrwany yolŋu walal malthurryi nhanŋu ŋurikiyi miyalkkuny. 13 Ga ŋunhi nhakun ŋayi Djesuy nhäŋalnydja ŋunhiyi ŋäṉḏi'mirriŋunhany ŋäthinyawuynydja, bala yan ŋayi wuyurra nhanŋu, ga waŋan ŋayi bitjarr, “Way miyalk, yaka ŋäthi!” bitjarr. 14 Bala ŋayi Djesuny marrtjinan bala yan ŋayathaŋala ŋunhi bathin yolŋumirra, ga walalnydja ŋunhi yolŋu walal ŋunhi walal marrtjin gäŋal ŋunhiyi dhiŋganhawuynha yolŋuny gulyurra yan, bala gan dhärra'-dharranan dharraḏan. Bala ŋayi Djesuny dhunupan waŋanan ŋurikiyiny dhiŋganhawuyguny yolŋuw bitjarra, “Way ḏirramu, dhuwal ŋarra nhuŋu dhu waŋan. Go rur'yurra!” 15 Ga dhunupan ŋayi ŋunhiyi dhiŋganhawuynydja ḏirramu rur'yurra, bala ŋayi yan waŋanan. Bala ŋayi Djesuynydja roŋanmaraŋala ŋanya ŋunhiyi ḏirramunhany balayin ŋäṉḏi'mirriŋuwala nhanukalaŋuwal. 16 Ga bukmaknha gan ŋunhi yolŋuny walal märr-maŋmaŋdhurra, bala walal gan wokthurrnydja God-Waŋarrwuny bitjarra gam', “Dhuwandja ŋanapurruŋgal maḻŋ'thurr ŋunhiyin muka God-Waŋarrwun djawarrkmirr.” Ga wiripuwurruynydja gan yolŋuy walal lakaraŋal ŋanya bitjarra, “Dhuwandja ŋayipin God-Waŋarrnha muka yarrupthurr walŋakunharawnha nhanukiyingalaŋawnha ŋayi yolŋu'-yulŋuw!”
17 Ga dhäwuny' gan ŋunhi nhanukalaŋuwuynydja Djesuwalaŋuwuynydja ḻatjuwarr'yurra bukmaklila wäŋalil, ga bukmaknha gan ŋunhi yolŋuny walal lakaranhaminan ŋunhiŋuwuyyiny manymakpuynydja rombuy, ŋunhi nhaltjarr ŋayi gan Djesuy djäma.
Djondhu ḻiya-ḻupmaranhamirriy yolŋuy djuy'yurr märrmany' yolŋuny dhäwumirriny maṉḏany Djesuwal
John the Baptist sent two messengers to Jesus
Luk 7.18-35
(Mathuyu 11.1-19)
18 Yo, ŋayiny ŋunhiyiny yolŋu Djondja gan gulŋiyinan dharruŋguŋura, yurr walalnha gan ŋunhi malthunamirriynha mala nhanukal Djongal lakaraŋalnydja dhäwuny' nhanŋuny Djonguny Djesuwalaŋuwuynydja, nhaltjarr ŋayi gan ŋunhi Djesuy djäma. 19 Bala yan ŋayi Djondhuny djuy'yurra märrma'nhan malthunamirriny maṉḏany nhanŋuwuy ŋayi, ga waŋanany ŋayi gan ŋunhi maṉḏaŋgal bitjarra, “Gatjuy marrtjin maṉḏa balan Djesuwala, ga dhä-birrka'yun nhuma dhu ŋanya bitjan, ‘Yol dhuwal nheny yolŋu? Nheny dhuwal ŋunhiyin yolŋu muka? … ŋunhi God-Waŋarrwuŋun wäwungunhawuy? Ŋany dhika ŋanapurr dhu ga wiripuŋuw yolŋuw galkun?’ ” Bitjarr.
20 Bala maṉḏa yan dhunupan marrtjinan, ga dhä-birrka'yurrnydja maṉḏa ŋanya ŋunhi Djesunhany ŋanyapinyan Djonnhan dhäruktja wanaŋguŋal bitjarra, “Yol dhuwal nhe yolŋuny? Nheny dhuwal ŋunhiyi muka God-Waŋarrwuŋ wäwungunhawuy? … ŋunhi ŋanapurr ga dhuwal galkunna gatjpu'yunna nhanŋu? Ŋany yol nhe dhuwal yulŋuny? … Wo dhika ŋanapurr dhu ga baḏak yan galkun ŋula wiripuŋuw yolŋuw?”
21 Ga balanyamirriyyiny waluy ŋayiny gan ŋunhi Djesuynydja ḏukmaraŋala yolŋunhany walalany rerriŋurnydja, ga wiripuwurruŋgalnydja yolŋuwal walalaŋgal ŋayi gan dhawaṯmaraŋal yätjkurrunhan birrimbirrnha mala, ga bulu ŋayi gan yolŋuny walalany maŋutjimirriyaŋal mel-bambaymirriny. Yurr ŋayi gan ŋunhi Djesuynydja djämany ŋula nhäny mala djalkthurr milman ŋurikalyiny maṉḏaŋgal märrma'wala ḏirramuwal, maṉḏany ŋanya gan nhäŋala ŋunhiwiliyiny djämalil. 22 Bala ŋayi Djesuny waŋanan balany buku-roŋanmaraŋal ŋurikalyiny maṉḏaŋgal dhäwu-gänhamirriwalnydja yolŋuwal maṉḏaŋgal, ŋunhi ŋayi Djondhu maṉḏany djuy'yurr nhanukal Djesuwal, ga bitjarra, “Gatjuy roŋiyin maṉḏa ga lakaraŋun nhanukal Djongalnydja ŋunhi bili yan, nhä nhuma nhäŋal ga ŋäkul dhiyal. Bili bambaymirriynydja ga dhuwal nhäman, ga bundhurrnydja ga yolŋu walal marrtjin, ga burrunhdhiya'mirrnydja yolŋu walal gan ḏukthurra, ga buthuru-dhumukmirriynydja ga ŋäman, ga dhiŋganhawuynydja mala yolŋu walal gan walŋathinan, ga ŋurruwuykmirriynydja ga yolŋuy walal märraman manymaktja dhäwu. 23 Ŋunhiyin yolŋu ŋuli ga dhuwal ŋayaŋu-djulŋithirrnydja nhina ŋunhi ŋayi ŋuli gi yakan märr-dhumbal'yurr ŋarraku. Maṉḏa bitjan nhuma dhu ŋunhi lakaramany nhanukal Djongalnydja.” Bitjarra ŋayi Djesu dhäruk-gurrupanminany maṉḏaŋgal.
24 Bala yan maṉḏa ŋuriŋiyi yolŋuynydja maṉḏa dhäwumirriynydja maṉḏa ganarrthaŋala Djesunhany, ga ŋayiny beŋuryiny Djesuny bilyurra ga waŋan ŋunhi yolŋunhan walalany, lakaraŋala ŋayi gan Djonnhan bitjarra, “Nhäthinya nhuma ŋunhiyiny yolŋuny nhäŋal ŋunhi nhuma marrtjinany nhanukal balayiny nharaŋlilnydja wäŋalil? Nhäthiny ŋayi ŋunhi yulŋuny, balany nhakun gupa-wiyin mulmu gupa-nyaḻwaŋ'thurr gan wäŋiwuŋ boy'yunawuy? 25 Nhäthinyaraw yolŋu nhuma maŋutji-ḏukṯukmirriyinany nhänharawnydja? Nhä ŋayi be yolŋuny girri' manymakmirr ga latju'kunhamirr ŋayi ŋuli ga dhaṯthunmirrnydja? Balanyayiny dhuwal yolŋu walal girri' manymakmirrnydja mala ga wäŋa manymakmirrnydja mala ŋuli ga ŋal'yunmirr ŋunhan buŋgawawala gal'ŋu yindiŋura wäŋaŋur. 26 Yolku bili nhuma ŋunhi nhänharawnydja marrtjin. Nhä bili ŋayi ŋunhi yolŋuny djawarrkmirr muka? Ŋe yuwalk warray ŋayi ŋunhi djawarrkmirrnydja yolŋu! Ŋarra nhumalaŋ lakaraman, yaka yan ŋayi ŋunhi djawarrkmirrnydja. 27 Ŋunha ŋäthiliŋuŋurnydja djorra'ŋur God-Waŋarryuny ŋanya ŋunhi Djonnhany bitjarr lakaraŋal ŋunhi ŋayi nhanŋu dhäwu-gänhamirr, ga bitjarr ŋayi ŋanya ŋunhi lakaraŋalnydja gam', ‘Ŋurruŋuny ŋathil ŋarra dhu ŋunhi djuy'yun ŋarrakuwuy ŋarra yolŋuny dhäwu-gänhamirriny, ŋayi dhu ŋäthilmirriyaman dhukarrnha yäkthun nhuŋun.’ ” 28 Ga bulu ŋayi Djesu waŋan bitjarr, “Yo, Djondhuny ga ŋunhi djuḻkmaram nhämunharany' yolŋuny walalany dhiyal munatha'ŋur. Yurr ŋunhiwurrnydja yolŋu walal ŋunhi walal ŋuli ga ŋäman ŋarrany dhäruknha, ga nhinan ŋayi dhu ga God-Waŋarrwala yan romŋur, ŋuriŋiyin dhu yolŋuy djuḻkmaram ŋanyanhany Djonnhany, bäydhi ŋayi ŋunhiyi yolŋu ŋula gali'puynydja, nhä mak wakinŋuny.” Bitjarra ŋayi Djesu waŋanany.
29 “Yo. Ga bukmakthun gan ŋunhi yolŋuynydja walal ŋäkula dhäwuny' ŋunhi ŋayi gan Djondhuny lakaraŋal. Ga walalnydja gan ŋunhi rrupiya-märranhamirriynydja yolŋuy mala, ga wiripuwurruynydja ŋunhi yolŋuy walal gali'puyyuny mala dhäruk-märraŋal warray, bala gan ḻiya-gulinybunhaminan bala gan bilyurra God-Waŋarrwala, ŋunhiwilin dhuwurr-dhunupalila romlil, ga dhunupan yan ŋayiny gan walalany Djondhuny ḻiya-ḻupmaraŋala. 30 Yurr walalnydja gan ŋunhi ḏilkurruwurruynydja Baratjiynydja mala ga rom-marŋgikunhamirriynydja yolŋuy walal, ŋapay-ŋurrkaŋal ŋunhiyi dhäwu; yaka walal gan djälthin ŋurikiyi romgu ŋunhi ŋayi God-Waŋarryu nhirrpar walalaŋ. Bala ŋayi Djondhuny yakan ganha ḻiya-ḻupmaranhany walalany.”
31 Ga bulu ŋayi Djesuy marŋgikuŋal walalany bitjarr gam', “Ga nhumany ŋunhi dhuwalawurrnydja, dhuwal nhuma ga nhina dhiyaŋ bala, 32 balanyan nhumany dhuwal nhakun ŋunhi djamarrkuḻi' ŋunha dhukarrŋur, ŋunhi walal ŋuli ga ŋuyulkthirr, yaka walal ŋuli gi djälthi buḻ'yunaraw. Ga walal wiripuwurr djamarrkuḻi' ŋuli ga waŋa walalaŋ bitjan ŋurukuwurruŋdhi, ‘Nhaku nhuma ga dhuwal djälthirrnydja? Napurrnydja gan buḻ'yurr yiḏakiy ga biḻmay, galŋa-djulŋithinyamaraŋal nhumalany, yurr nhumany yaka warray rur'yunna giritjinyaraw. Ga wiripuny ŋanapurr gan ḏar'ṯaryurr manikay mokuywal bäpurrulil, ŋäthin manapar, ga nhumany yaka warray ŋanapurruŋgal mala-manapanna ga ŋäthinyaminya,’ bitjanna. Nhän nhumany dhuwal yolŋu'-yulŋuny, nhakun ŋunhiwurryin muka djamarrkuḻin'? 33 Ŋunhi ŋayi Djondja bunan dhiyalnydja, ŋayiny ŋuli ganha nhinanha galŋa-yätjinya, ŋoy-ŋathamiriw warray, ga ŋänitji-ḻukanhamiriw, bala nhumany ŋuli ganha lakaranhany ŋanya bitjana warray? ‘Ŋunhany nhanukal ga wakinŋun birrimbirr gulŋiyirr,’ bitjanan. 34 Ga dhäŋur beŋuryiny ŋunhi ŋarrany Yolŋuny Gäthu'mirriŋu marrtjin räli, ga ḻukanany ŋarra gan ŋunhi ŋathany ga gapuny yolŋuwalnydja walalaŋgal, galŋa-djulŋithinany manapar walalaŋ, ga nhumany ŋarranhany ŋuli ga ŋunhi lakaranhamirr bitjanmirra, ‘Nhäŋu walal ŋunha yolŋuny! Ŋunhi ŋatha-dharrwamirriny ga ŋänitji-ḻukanhamirriny! Ga ḻundun ŋayi ŋunha yindin mirithirra ŋurukuwurruŋguny ŋunhi rrupiya-märranhamirriwnydja yolŋuw walalaŋ, ga dhuwurr-djarrpi'mirriwnydja.’ Ga bitjanmirra nhuma ŋuli ga ŋunhi lakaranhamirrnydja, nhakun nhuma ŋuli gi ŋunhiyiny yakan yuwalkkuŋuny djälthi linyalaŋgun, ŋarrakun ga Djongun.”
35 “Yo. Yurr waŋany nhuma ŋuli ga ŋunhi bitjandhiyiny, bili yaka nhuma ŋuli gi ŋunhi yuwalkkuŋuny dharaŋul. Ga ŋunhiyiny yolŋu walal ŋunhi walal ŋuli ga märr-yuwalkthirr God-Waŋarrwuny, walalnydja ŋunhiwurryiny marŋgin ŋunhi ŋayiny God-Waŋarrnydja gaḏaman warray mirithirr, ga marŋgi walal ŋunhi nhanŋuny rom märr-yuwalk warray.” Ga bitjarr ŋayi gan Djesuny waŋan.
Djesu gan nhinan wäŋaŋur Djäymangal ŋunhi Baratjiwal yolŋuwal
Jesus at the home of Simon the Pharisee
Luk 7.36-50
36 Wiripuny yolŋu marrtjin Baratjin* yäku Djäymannha,* bala yan ŋayi Djesunhany garr'yurra wäŋalila nhanukiyingal ŋayi ŋathawnha ḻukanharaw. Bala yan ŋayi Djesuny marrtjinan. 37 Ga ŋunhiliyi bili wäŋaŋur waŋgany miyalk gan nhinan, yurr ŋayi ŋunhiyi miyalktja dhuwurr-yätjkurr galŋa-marramba'mirr balanya; dhayuŋanminya ŋayi ŋuli ganha ŋanyapinya ŋayi ḏirramurruŋgala rrupiyaw. Bala ŋayi ŋuriŋiyi miyalkthuny ŋäkula ŋanya Djesunhany Djäymangala wäŋalilnydja, ga dhunupan yan ŋayi ŋunhi märraŋalnydja buŋgan bäw'nha wiyikan' manymakmirra yan banikin'mirrnydja. 38 Gärrinany ŋayi ŋunhi miyalktja ga dhärranany ŋayi ḏiltjiŋurnydja nhanukala Garraywala, galkin yänan ḻukuŋura nhanukal. Yurr ŋayi gan ŋunhi dhärranany ŋäthinan manapar ga milkarriny nhanŋu gan ŋunhi djuḻ'yurrnydja balan Djesuwala ḻukulilnydja. Bala ŋayi ŋuriŋiyi miyalkthuny ḻukuny ŋanya Garraynhany mulka'kuŋalnydja marwatthun nhanukiyingal ŋayi, bala ŋayi ŋanya ḻukuny wälkuŋala, bala wiyikan' nhanukal ŋayi rarryurr ḻukulilnydja. 39 Ga ŋunhi ŋayi Djäymandhu nhäŋalnydja ŋanya ŋunhiyi miyalknhany, ŋuriŋiyiny yolŋuy bala'-waṯaŋuynydja, bala ŋayi gan ŋunhi gayulnha waŋanhaminany bitjanminan, “Way! Ŋuli balaŋ ŋayi dhuwal ḏirramu yuwalktja be God-Waŋarrwuŋuny djawarrkmirr, ŋayiny balaŋ yan marŋgithinyan nhanŋu dhiyakuny gay'yi miyalkku ŋunhi ŋayi ga ŋayatham ŋanya, bala ŋayi balaŋ djuy'yunan ŋanya, bili yätjkurra ŋayi dhuwandja miyalk mirithirra.” Ga bitjarra ŋayi gan ŋunhi guyaŋanany murrŋan Djäymandhuny.
40 Bala ŋayi Djesuny bilyurra ga waŋanany ŋayi Djäymangalnydja bitjarra, “Djäyman, ŋarra nhuŋu lakaraman.”
Bala ŋayi Djäymandja waŋanan bitjarra, “Yo Marŋgikunhamirr, go lakaraŋun ŋarraku.”
41 Bala ŋayi Djesuynydja dhäwun' nhanŋu Djäymanguny lakaraŋal mayali'kurra bitjarra gam', “Waŋganymirrnydja waluy märrmay' ḏirramuy maṉḏa gombuŋal rrupiya waŋganynha ḏirramuny yolŋuny buŋgawany, yurr maṉḏa gan ŋunhi dhukarrarrayurr ŋanya; waŋganydhuny ŋanya dhukarrarrayurr 500 namba rrupiya, ga wiripuŋuynydja ḏirramuy dhukarrarrayurr ŋanya ga 50 namba rrupiya. 42 Yurr maṉḏa gan ŋunhi ŋuriŋiyi ḏirramuynydja maṉḏa bäyŋun rrupiyany ŋayathaŋal ŋula yaŋara'-bakmaranharawnydja gurrupanaraw balany roŋanmaranharawnydja. Bala ŋayipiny ŋuriŋiyi buŋgawaynydja bäy-lakaraŋala maṉḏaŋ bukmakpuynha yan ŋunhiŋuwuyyiny rrupiyapuy. Ga ŋunhiyi ḏirramu maṉḏa märrma', yurr yolnha nhakun gan mirithinany märr-ŋamathin ŋuriki buŋgawawnydja yolŋuw? Ŋunhi yolŋu ŋunhi ŋayi ŋanya ŋäŋ'thurr yindi rrupiya 500, ŋany yol? Ŋunhi ḏirramu ŋunhi ŋayi ŋanya gombuŋal märr nyumukuṉiny' rrupiya, 50 yan?” Ga bitjarr ŋayi Djesuynydja ŋäŋ'thurr ŋanya ŋunhi Baratjinhany* yäkuny Djäymannhany.*
43 Ga ŋayiny ŋuriŋiyi Baratjiynydja buku-bakmaraŋal nhanŋuny Djesuwnydja bitjarra gam', “Yaka! Ŋunhiyi yolŋu ŋunhi ŋanya ŋayi yindi rrupiya dhukarrarrayurr. Ŋayin nhakun gan ŋunhiyin yolŋu mirithinany märr-ŋamathin ŋurikiny buŋgawawnydja, bili ŋayi nhakun bäy-lakaraŋala nhanŋu ŋunhiŋuwuyyin yindipuynha rrupiyawuy, 5,000-buynha.”
“Ma', lakaraŋun ŋarrakal,” bitjarr ŋayiny Djesuny.
44 Bala ŋayi Djesuny dhunupan bilyurra ŋurikalyin miyalkkala, bala ŋayi waŋanan nhanŋu bitjarra, “Djäyman, nhäma nhe ga dhuwal miyalknha? Ŋarrany ŋunhi marrtjin räliny nhokalnydja wäŋalil, nheny bäyŋu warray ŋarraku gurrupana gapu ḻukuwnydja ḻupthunaraw. Ga ŋayin dhiyaŋun gay'yi miyalkthu ḻukuny ŋarrany ḻupmaraŋal milkarriynha nhanukiyingal ŋayi, ga bulu ŋayi ŋarrany mulka'kuŋalnydja muka ḻukuny marwatthuny nhanukiyingal ŋayi. 45 Ga bulu nhe ŋarrany bäyŋu wälkunha ŋunhi ŋarra nhuŋu bunanany, ga ŋayiny ŋarrany dhiyaŋuny gay'yi miyalkthu ḻukuny wälkuŋal märr-wiyin warray, beŋur bili ŋunhi ŋarra bunan dhiyal, ga dhuwal baḏak.”
46 “Limurruŋguny ŋunhi Djuw malawnydja rom balanya gam'. Ŋunhi dhu ŋurruḏawalaŋuny yolŋu buna dhiyalnydja ŋunhi limurruŋgalnydja wäŋaŋur, limurrnydja ŋathil dhu wiyika' rarryun ḻiyalil nhanukal. Ga ŋunhiyiny rom nhakun limurr dhu gumurr-ŋamathirra nhanŋu. Yurr bäyŋu warray nheny rarryuna ŋarrakalnydja ḻiyalil wiyika' ŋunhi ŋarra gärrinany räli. Ga dhiyaŋun ŋunhi miyalkthun ŋarrakal ḻukulilnydja rarryurr buŋgan bäwny'tja. 47 Dharr guyaŋin. Dhuwal ŋarra dhu lakaraman nhuŋu, Djäyman. Bilin ŋarra nhanŋu ŋunhi dhiyakuny miyalkku dhuwurr-yätjkurrnydja mala bäy-lakaraŋala, ga ŋayiny ŋunhi mirithinan yan ŋarrakuny märr-ŋamathin ŋunhiŋuwuyyiny. Ga nhokalnydja ga dhuwal Djäyman dhuwurr-yätjkurrnydja rom ŋorra yan, yurr bäyŋu nhe gi ŋula nhänhamirr nhunapinya nhe manymakkunhamirr, ga lakaranhamirr nhe gi ŋula ŋäŋ'thurr ŋarrany bäy-lakaranharaw bäyŋu. Nheny ŋuli ga dhuwal bäy-lakaranhawuynydja dhäkay-ŋäma gaŋgan ga yurrnha nhakun nhe ga dhuwal ŋarrakuny gaŋgany märr-ŋamathirr.” Ga bitjarra ŋayi gan ŋunhi Djesuy lakaraŋalnydja nhanŋu Djäymanguny.
48 Bala ŋayi Djesuny waŋanan ŋurikalyiny miyalkkalnydja bitjarra, “Nhuŋu dhuwurr-yätjkurrnydja dhuwal bilin bäy-lakaranhawuynha ŋarrakuŋuny,” bitjarr.
49 Ga walalnydja ŋuriŋiwurruynydja yolŋu'-yulŋuy ŋunhi walal marrtjin nhina'-nhinan galki Djesuwal, ŋäkula walal ŋanya gan, bala waŋanhaminany walal bitjanminan gam', “Yol dhuwal ŋayi yolŋuny? … ŋunhi ŋayi ŋuli ga bäy-lakaramany yätjkurruwnydja malaŋuw?”
50 Bala ŋayi Djesuny waŋanan bitjarra ŋurikiyiny miyalkkuny, “Bilin nhe dhuwal walŋathinan dhuwalatjarra ŋunhi nhe märr-yuwalkmirriyinan ŋarraku. Gatjuy marrtjin bala yan ŋoy-yal'yunan,” bitjarr.
* 7:1 Capernaum * 7:11 Nain * 7:36 Pharisee * 7:36 Simon * 7:42 Pharisee * 7:42 Simon