7
Stiwen e fabenge singre fang Kaonsiil
1 Wimi paklure fam pris ka gatmo aregii, “E tikin e fan warwar tongge gii ri gow talo o?”
2 Ma Stiwen ka koso aregii, “Tanga tuaklik ma tanga tabuung, gaman ong sing yau! Famu ma tuprer Abra-am kamu la melmel una Aran, Deo na finaswen e sau puek talo una Mesapotemia.
3 Ma Deo ka war aregii singi, ‘La kosnge kem kaontri ma tongge kiam, ma o ku la wilo male yau fanangsi o ini.’
4 “Iya Abra-am ka matet tinglo nal kere fang Kaldia ma ka la melmel una Aran. Ma wimi ine minet lo tamow, Deo kam tuleni wilo nal gii a gam ka melmel ailo.
5 Deo e tibi tow e ti boron iri lo nal a ini eu fasi lo tikii mita tife Abra-am, sakle Deo e limlim ini eu tow e nal a kia, tiim tura re fesa wimi. Lo biing Deo e tow e limlim a, Abra-am e tifik tek ti sikow.
6 Deo e peteng tife Abra-am aregii, ‘Fesam riu la ilo neng e kaontri, usi riu ta tongge na faim fofoes kere neng e fa, ma ri ku bero iri lo e fet e atis na matamfaim.
7 Sakle yau fabu-i re tongge a fesam ka ta tongge na faim fofoes singri. Ma wimi ri ku la tinglo kaontri a, ri ku sa nining ma resngeni e asang ilo male gii.’
8 Kala Deo ka tow e ninis na tales pinpinumfore, are tintof lo war a-uu e tow tifi. Ma wimi Abra-am ka ta tamow e Aisak, ma ka talsi e pinumfow e Aisak lo e wal e biing wimi ini e fuut. Wimi Aisak kam ta tamow e Jekop, ma Jekop kam ta tamow e tikii sangful ma e u na funmat.
9 “Anwarow fam funmat ri balasak ine Josef, ri umat ini are kaltu na faim fofoes tifre fan Ijip. Sakle Deo e melmel tura.
10 Deo e faliungeni kosngi e fan mafet kia. Deo e tow e konona parfat tife Josef, aregii, king tingna Ijip kau bura tikin ma ka towfu ka ta kaltu bakir kere fan Ijip, ma ka efe lo mara mok ilo fel ke king.
11 “Wimi singmat na biis bakir e fespuek una Ijip ma una Kenan, ka fafuutngeni e singmat na ongker. Ma tumtumlarer ri ka tibi fasi una tupngeni e ti tuan.
12 Ma Jekop ka ong ini e mel e wit una Ijip. I ka tuleni e tanga tumtumlarer una la baba tikii una Ijip.
13 Lo ninla baba e u keri, Josef kau peteng tife tanga tualik ini i gii se. Ma king tingna Ijip, kau parfat kausi lo fumberat lo Josef.
14 Josef ka tow e sunwar ma ka fauun use tamow Jekop ma fumberat kiruur kia. E fis e sangful ma e lim lo ri.
15 Kala Jekop ka la ding una Ijip ma ka la met. Ma siksikow ming ri ka la famete.
16 Ma ri ka kepkepfamilre e pinpinumfori, ri ka la mil tura ri una Sekem. Ri ka la ofofri ulo matmat gii Abra-am ka fiilufu singre fan siksikow e Amor ine mani.
17 “Biing e sau puek fatat ma Deo ku fawetu e ke warkale e sam tow tife Abra-am, gii wewes lo tongge lo kiar ri melmel una Ijip, ri ka puek ka la fuun tikin.
18 Wimi neng e king e tibi parfat lo Josef e efe lo male na Ijip.
19 King a e gow e ansinang lo tuptuprer, ma ka gow e sinang saksak ka tow e mafet tifri ma ka tungen ri una bas ine siksikwari ini ri ku met.
20 “Lo biing a Moses e fuut, i e par kausi tikin, ma lo e tuul e amfuniil ri fangteni ulo bala fel ke tamow.
21 Biing ri towfu una male, sikow fefin e king tingna Ijip e kepe ma ka fangteni are sikow tibom.
22 Ma Moses ka fabenge lo konona fam parfat kere fan Ijip, ma i e rawas tikin una war ine fan warwar, ma una gow e fan mara mok.
23 “Biing Moses e sam la fet e sangful na matamfaim kia, i e sangsang una la fu lo re fan taltalu, tingna Israel.
24 Ma ka pari e neng lo re fan Ijip e bero ine neng lo re fan Israel. E ulsi e neng tingna Israel ka paketmet ine neng tingna Ijip.
25 Moses e sangfi ini fan taltalu tibom riu parfat ini Deo e bur ules ri lo limow, sakle ri tibi parfat.
26 Biing usi Moses e pare un Israel ru fapaket. E tofo ka ti na sol singru ma ka war, ‘Ung kaltu kamu su ta latualik. Usi e tamu kamu ka pete ongker i kamu tibom?’
27 “Sakle kaltu gii ka tofngeni e tubiil, e suleni e Moses ka la ulo galu ma ka war, ‘Se e tauf o ini o ku ta kaltu na efe ma una ikse kemem?
28 O bala paketmet i yau, are kaltu tingna Ijip lewa o ka paketmet ini nabiing?’
29 Biing Moses e ongni e war aiya, i e fin ka la ulo nal kere fan Midien ka la melmel are ses. I e la tinaule ma ka mel e un sikow tamat.
30 “Wimi ini e fet e sangful na matamfaim e sam la, neng e anggelo ka fespuek talo Moses ulo male mas ma ulo bala iif karef e sok ulo balan mok, fatatu e paklunmale Sainai.
31 Biing Moses e pari e mok gii, i e sangfuunfuun. E bura ini eu par fakausi gii ka la fatatu ma ka ongni e Taufi e peteng tifi aregii,
32 ‘Ya ta Deo kere tanga tumtumlam. Ya ta Deo ke Abra-am, Aisak ma Jekop.’ Ma Moses ka ban ma ka soke una mu par.
33 “Kala Taufi ka peteng tifi, ‘Kepufu e sendel kiam, nal gii o ka titi ilo e tarawen.
34 Ya sau pari e fan sinang saksak ri gow lo re tongge kiang ina Ijip. Ya sam ongni e tengteng keri, gii ya ka sa la una ules ri usi riu faliufori. Ma gii kasa, yau tule famil o wina Ijip.’
35 “Famu fan Israel ri guuluung ine Moses ma ri ka war, ‘Se e touf o ka ta kaltu una efe ma una ikse kemem?’ Kaltu gii Moses, Deo tibom e kep famila tikin lo anggelo e fespuek talo are angkarfian iif ulo balan mok. I e tuleni ini ku ta efefe ma kaltu una faliungeri.
36 I e famu iri ka suu tingna Ijip, ma ka gow e fan mok na tibou fuut ma fan tintof una Ijip, ulo sung kasap buuluum, ma lo e fet e sangful na matamfaim ulo male e tek ti kaltu.
37 “I mung e Moses gii ka peteng tifre fan Israel aregii, ‘Deo eu tuleni e ti profet eu ngo are yau tibom tinglo falifu lo re tongge kemi tibom.’
38 E sam ta i unais re tongge tingna Israel, ri kep tiim iri ulo male e tek ti kaltu. E ta i tura tumtumlarer, ma anggelo se e war singi ulo paklunmale Sainai, ma ka kepe sunwar na ninliu, ini ku tow tif kiar nano.
39 “Sakle tuptuprer ri guuluung una ong singi. Ri su parufu ma ulo balbalri, ri bura ini riu la mil ina Ijip.
40 Ma ri ka peteng aregii tife Aron, ‘Gow e ti ton deo kemem, usi riu la famu i kemem. Kemem am tibi parfat lo sa e sam la gow e kaltu gii Moses lewa ka uun suu i kemem tingna Ijip.’
41 Lo i e biing a, ri gow e deo gurgurum, ma e ngo are tom buuluumakau. Ri ka tow e fam finafen tife buuluumakau a ma ri ka gow e singmat na en tiim una gasgas lo sa ri bom gow ine limlimri.
42 Sakle Deo e la kosingri ma ka toufri, ri ka nining singe pisii, ma funiil ma fang keltot tinglo balambat aregii ri kabuk seti ilo bala buk kere fam profet.
‘Gam na tongge tingna Israel, biing gau melmel lo e fet e sangful na matamfaim ulo male mas,
ma gam ka paketmet ine fam buuluumakau ma fan sipsip, gam ka fafen ini. Areini, gam tow e fam finafen gii tif yau?
43 Gam resresngeni lala ming e telsenge lo Molek
ma angkeltot lo deo gurgurum kemi Refan.
Fan telsenge gii gam ka gow una nining lo ri.
Yau mung, ya mu tii i gam, gam ku la melmel ilo galu lo kaontri Babilon.’
44 “Biing fan tuptuprer ri melmel ulo male mas, ri mel e Felun Sel una sesuupuek ine Deo e ta tura ri. Ma biing ri gow e Felun Sel a, ri gow e fan mara mok nano aregii Deo ka peteng tife Moses ini. Ma ri ka usi sekit aregii Moses ka pari.
45 Wimi siksikuare tuptuprer ulo pikliu e efefe ke Josua, ri subung kepkepe lala e Felun Sel, ming tura ri, una kepe nal singre fa fan tongge Deo e tii iri famu. Felun Sel a ka melmel ulo nal a ka muut lo biing ke Dewit.
46 I e kaltu gii e tongeni tikin e fabur ke Deo, ma ka gatom ini Deo eu towfu ku gow e ti felu e Deo ke Jekop.
47 Sakle e am ta Solomon e gow e fel kia.
48 “Are lea, Deo Iyat Sekit e tibi melmel ilo ti fel, ri gow ine limang kaltu, aregii profet ka peteng:
49 ‘Taufi e war aregii, “Balambat e ta sia king kiang,
ma nal e ta male una famanaungeni e ung kekeng.
Ma sese fel gii o amu gow kiang?
Tam iya e male una mu manau sing yau?
50 Ka bi su ta ini limang legii e bilseni e fan mara mok gii.” ’ ”
51 Ma Stiwen ka war ming aregii, “Gam na tongge na ongonguf, balbalmi ma balbalumi e kut are fan aiden. Mingne gam onguf singe Tangwa Riis are tuptupmi ri gow nangen.
52 E tifik tek ti profet tumtumlami rik bero ini? Nangen ri paketmet ire tongge ri fes tura sunwar ke Deo, lo fespuek ke kaltu Tarawen. Ma gii gam sam solamufu ma gam ka paketmet ini.
53 Imung gam gii, gam sam kepe e fafanau ke Deo tinglo limlimre fan anggelo, sakle gam tifik usi.”
Ri rangu e Stiwen ine fatfat
54 Biing ri ongni, ri balasak tuntun tikin, ma ri ka ngungutfat usi.
55 Sakle Tangwa Riis e fafonsi e Stiwen, ka par wiyat wilo balambat, ka pari e finaswen ke Deo ma Yesus e titi ulo galu miil lo Deo.
56 Ma Stiwen ka war aregii, “Par! Ya pari e balambat e ipiik, ma Sikow e Kaltu ka titi ilo galu miil lo Deo.”
57 Ri ongni e war aiya ri ka fakuta e balbaluri, ri ka fakaunge ma ri ka filau usi,
58 ri ka tatfe suu ini tinglo siti ma ri ka tofnge una rangu ine fatfat. Tongge a ri ka gow e fan warwar gurgurum talo, ri tatauf fang kolos keri ulo fow e ung kekow e neng e guam ri fotngi ini Sol.
59 Biing ri rangrangu ine fatfat, Stiwen ka nining aregii, “Taufi Yesus, kepe tangwang.”
60 Wimi ka kiis pukungkek ma ka tau bakir, “Taufi mele koso e fan tubiil ri gow!” Stiwen ka war aiya, ma ka luut ka met.