30
Rãkẹ́lị̃ la mụ ndrelé la ítị anzị Yãkóꞌbõ ní ku, uja acálé ámvọ́pị̃ ní ãjã sĩ. Jọ, “Yãkóꞌbõ, ífẽ mání anzị, jõ íni ku ma mụ drãlé rá.”
Yãkóꞌbõ acá dó Rãkẹ́lị̃ be ũmbã sĩ ãzíla jọ, “Mí ũrã ma Ãdróŋá ími atrịlépi tịŋá gá cí rĩ ꞌi yã?” Rãkẹ́lị̃ jọ Yãkóꞌbõ ní, “Ãtíꞌbó mádrị́ Bílĩhã ꞌi ꞌdĩ, ĩmi icí ĩmi ĩꞌdi be, ítị ĩꞌdi be anzị kí lị́cọ́ mádrị̂ ꞌbã adru rû sĩ cí.” Ị́jọ́ ꞌdĩ sĩ Rãkẹ́lị̃ fẽ dó ĩzóŋá ĩꞌdidrị́ ãtíꞌbó ru Bílĩhã ꞌi Yãkóꞌbõ ní ũkú ru. Yãkóꞌbõ ící kí dó ru ĩꞌdi be ãzíla ịsụ́ dó ꞌa, tị dó sĩ ĩꞌdiní ngọ́tị́ ágọ́bị́. Rãkẹ́lị̃ jọ dó, “Ãdróŋá lị dó ị́jọ́ áma drị̃ gá múké ꞌbo; are dó áma áwáŋá rá ãzíla fẽ dó mání ngọ́tị́ ágọ́bị́.” ꞌDa dó sĩ ngọ́tị̂ rụ́ Dánĩ ꞌi. Rãkẹ́lị̃ ꞌbã ĩzóŋá ãtíꞌbó ru Bílĩhã ịsụ́ vâ ꞌa ãzí, tị dó sĩ Yãkóꞌbõ ní ngọ́tị́ ágọ́bị́ ị̃rị̃ jó rĩ ꞌi, Rãkẹ́lị̃ jọ, “Ãtrị dó ãma ị̃fụ́ ãjã sĩ mâ ámvọ́pị be wó ándẽ dó ꞌbo.” Ị́jọ́ ꞌdĩ sĩ ꞌda dó sĩ rụ́ la Nãfũtálĩ ꞌi.
Léyã la mụ ndrelé la ítu pá tịŋá gá cí ꞌbo, fẽ ĩzóŋá ĩꞌdidrị́ ãtíꞌbó ru Zị̃lị́pã ꞌi Yãkóꞌbõ ní ũkú ru. 10 Léyã ꞌbã ãtíꞌbó Zị̃lị́pã tị dó ngọ́tị́ ágọ́bị́ Yãkóꞌbõ nî. 11 Léyã jọ, “Áma andre dó múké.” ꞌDa dó ngọ́tị̂ rụ́ Gádĩ ꞌi. 12 Ãtíꞌbó Léyã drị́ Zị̃lị́pã tị Yãkóꞌbõ ní ngọ́tị́ ágọ́bị́ ãzí rĩ ꞌi. 13 Léyã jọ, “Ãyĩkõ fụ ma ꞌdóni yã! Ũkú kí dó áma umve ãyĩkõ rú ꞌi.” ꞌDa dó ngọ́tị̂ rụ́ Ásẹ̃rị̃ ꞌi.
14 Áyi ãná lãjó rĩ sĩ Rụ́bẹ̃nị̃ angá ámvụ́ agâlé ife umvelé ágófũku rĩ trũ, ĩꞌdi kí ají agá ãndrẽ Léyã nî. Ụ́kụ́pị̃ Rãkẹ́lị̃ jọ Léyã ní, “Mí ãfẽ mání mi ngọ́pị ꞌbã ágófũku kí be.” 15 Léyã umvi Rãkẹ́lị̃ ní, “Míní mâ ágô pajó rá rĩ ca míní ku yã? ꞌDĩ ꞌbã drị̃ gâsĩ ílẽ vâ mâ ngọ́pị ꞌbã ife ágófũku rú rĩ palé ĩndĩ yã?” Rãkẹ́lị̃ umvi dó ĩꞌdiní jọ, “Ị́nị́ ãndrũ rĩ sĩ ĩꞌdi dó mụ ru icílé mí be.”
16 Léyã tẽ dó ágô Yãkóꞌbõ amụ́ agá ĩndróloŋá sĩ ámvụ́ agâlé, lị dó drị̃ la jọ, “Ãndrũ rĩ gá má ĩgbã mi rá, mâ ngọ́pị ꞌbã ife ágófũku rú rĩ sĩ. Mi ãndrũ rĩ gá ko má be.” Yãkóꞌbõ mụ dô sĩ kolé Léyã be.
17 Ãdróŋá are Léyã ꞌbã áwáŋá rá, ịsụ́ dó sĩ ꞌa rá, tị dó sĩ ngọ́tị́ ágọ́bị́ Yãkóꞌbõ ní námbã tõwú sĩ rĩ ꞌi. 18 Léyã jọ, “Ãdróŋá ũfẽ dó mání ụ̃rọ̃drị́ rá ãꞌdusĩku ĩzóŋá mádrị́ ãtíꞌbó ru rĩ áfẽ ándrá ĩꞌdi Yãkóꞌbõ nî.” Uja dó sĩ ngọ́tị̂ rụ́ ꞌdalé Ĩsãkárĩ ꞌi.
19 Léyã ịsụ́ vâ ꞌa ãzí, tị dó sĩ Yãkóꞌbõ ní ngọ́tị́ ágọ́bị́ námbã ázíyá sĩ rĩ. 20 Jọ, “Ãdróŋá fẽ mání drị̃lẹ́ba ndẽlépi rá rĩ ꞌbo. Ãma dó ãma icí mâ ágô Yãkóꞌbõ be rá, ĩꞌdi dó vâ áma lẽ rá, ĩꞌdi vâ mání ãrútáŋá fẽ ĩndĩ ãꞌdusĩku átị dó ĩꞌdiní anzị ãgọbị kí ázíyá.” ꞌDa dó sĩ ngọ́tị̂ rụ́ Zãbụ̃lọ́nị̃ ꞌi.
21 Sáwã ãzí vúlé gá, Léyã tị ĩzóŋá, ꞌda rụ́ la Dị́nã ꞌi.
22 ꞌDã ꞌbã ũngúkú gá Ãdróŋá ũrã Rãkẹ́lị̃ ꞌbã ị́jọ́, are ĩꞌdi ꞌbã áwáŋá rá ãzíla nzị̃ dó sĩ ĩꞌdi ꞌbã mvájólé rá. 23 Ịsụ́ ꞌa, tị dó sĩ ngọ́tị́ ágọ́bị́ ãzí jọ, “Ãdróŋá wụ̃ dó drị̃nzá áma drị̃ gá rĩ rá.” 24 ꞌDa dó sĩ rụ́ la Yụ̃sụ́fụ̃* ꞌi, ãzíla jọ, “Úpí ꞌbã fẽ mání ngọ́tị́ ágọ́bị́ ãzí ị̃dị́.”
Yãkóꞌbõ ꞌbã kãbĩlõ ꞌbã kí kpẹ̃jó rĩ
25 Rãkẹ́lị̃ la mụ Yụ̃sụ́fụ̃ tịlé ꞌbo ꞌdã ꞌbã vúlé gá, Yãkóꞌbõ jọ Lábãnĩ ní, “Ípẽ dó áma tị ma dó sĩ gõ ãmadrị̂lé. 26 Ífẽ áꞌdụ mâ ũkú kí anzị kí abe ãꞌdusĩku ánga míní ãzị́ kí ị́jọ́ sĩ rá ãzíla ífẽ ámụ dó sĩ rá. Ínị̃ dó ánga míní ãzị́ íngõpí yã rĩ gá rá.” 27 Wó Lábãnĩ umvi ĩꞌdiní, “Áma ị́jọ́ drĩ fi ími drị̃ gá rá ímụ ku ãꞌdusĩku má andré újógó gá, Úpí wi mání sụ̃sụ́ míní adrujó ꞌdâ cí rĩ sĩ. 28 Ílũ mání ãjẹ̃ míní lẽlé rĩ kî ãzíla ma kí ũfẽ rá.” 29 Yãkóꞌbõ umvi ĩꞌdiní, “Ínị̃ ánga míní ãzị́ ílí ũꞌbí ꞌdĩ kí agá ásị́ ãlu sĩ rĩ rá ãzíla kãbĩlõ mídrị̂ kpẹ̃ kí ũꞌbí ru la mání kí tãmbajó rĩ sĩ. 30 Kãbĩlõ mídrị́ ándrá wereŋá mání drĩ amụ́jó ku rĩ sĩ rĩ kpẹ̃ kí wẽwẽ rú mání kí tãmbajó rĩ sĩ ãzíla Úpí wi vâ míní sụ̃sụ́ ãngũ pírí mání acị́jó ri kí agá. Wó úꞌdîꞌda ma dó ãzị́ mádrị̂ kí nga sáwã íngõ gá?”
31 Lábãnĩ zị ĩꞌdi ị̃dị́, “Ílẽ má ũfẽ mi íngõpí?” Yãkóꞌbõ umvi ĩꞌdiní, “Álẽ ũfẽŋá ãzí ị̃dị́ ku, wó ídrĩ mání ị́jọ́ ãlu ꞌdĩ idé rá, ma mụ kãbĩlõ mídrị̂ kí tãmbaŋâ trũ drị̃ gá. 32 Ífẽ ãndrũ má acị́ kãbĩlõ ãzíla ị̃ndrị́ mídrị́ ũꞌbí ꞌdĩ kí agâ sĩ, kãbĩlõ ãzíla ị̃ndrị́ ru uꞌbélépi kpĩcíkpĩcí rĩ kí ịnị rĩ kí abe pírí, kãbĩlõ mvaka ãzíla ị̃ndrịmvaŋa ịnị rĩ kí abe pírí ma mụ kí uyalé ãzíla kí ꞌdụlé mánî. ꞌDĩ dó adru ũyá mání lẽlé ífẽ mání rĩ ꞌi. 33 Ídrĩ dó drụ́zị́ kãbĩlõ ãzíla ị̃ndrị́ ru uꞌbélépi kpĩcíkpĩcí ku la kí ịsụ́ míní fẽlé mání ũyá ru rĩ kí agá ꞌdâ ku, mi dó nị̃ la tọndọlọ ánga ị́jọ́ pịrị rĩ ꞌi. Ídrĩ dó kãbĩlõ ãzíla ị̃ndrị́ ru uꞌbélépi ku rĩ kí ịsụ́ mádrị̂ kí agá ꞌdãá rá, mi dó nị̃ la rá má ụ̃gụ̃ dó kí angájó ãnãkpá mídrị̂ kí agá.” 34 Lábãnĩ umvi, “Má ãꞌị̃ ị́jọ́ ꞌdĩ rá. Ãma dó idé la cécé míní jọlé ꞌdĩ áni.” 35 Wó ụ́ꞌdụ́ ꞌdã sĩ Lábãnĩ uya dó ị̃ndrọgọ ru uꞌbélépi kpĩcíkpĩcí ãzíla ị̃ndrị́ ãrónĩ ru uꞌbélépi kpĩcíkpĩcí rĩ kí kãbĩlõ ịnị rĩ abe fẽlé anzị ĩꞌdidrị̂ kí drị́ gá. 36 Lábãnĩ ngọ́pịka ụꞌdụ kí dó ãnãkpá kpĩcíkpĩcí rĩ kí, mụ kí dó álị́ Yãkóꞌbõ rụ́ ꞌdãá rĩ sĩ kãbĩlõ kî trũ ãcị̃ ãzo ụ́ꞌdụ́ ꞌdụlépi na la gá. Yãkóꞌbõ mba dó sĩ kãbĩlõ Lábãnĩ drị́ acelépi rĩ kí tã.
37 ꞌDã ꞌbã ũngúkú gá Yãkóꞌbõ agá ife ị̃bị umvelé Pápũlũ, Ãlĩmóndĩ ãzíla Sãkãmórẽ rĩ kí ꞌbã kénĩ, upí dó úꞌbó la kí rá ãzíla aꞌbe dó sĩ kénĩ ꞌdã kí ụrụꞌbá imve rú. 38 Ũꞌbã dó ifê ꞌbã kénĩ ꞌdĩ kí ãkójó ãnãkpá ꞌbã kí sĩ ị̃yị́ mvụjó rĩ kí agâ sĩ pírí ãꞌdusĩku ãnãkpá ꞌdĩ kí jõ ĩlũwã ị̃yị́ mvụŋá gá ꞌdãá. 39 Ị́jọ́ ꞌdĩ sĩ ãnãkpá drĩ kí dó ĩlũwã ife ꞌbã kénĩ kí drị̃lẹ́ gá ꞌdãá ị̃yị́ mvụŋá gá, mvaka la kí ru uꞌbé lúbékẽ rú ãzíla kpĩcíkpĩcí ru.
40 Yãkóꞌbõ awa kãbĩlõ kí ị̃ndrị́ abe ndú-ndú, fẽ ja kí tị kãbĩlõ lúbékẽ ãzíla ịnị Lábãnĩ drị̂ ꞌba rụ́ lé ru. Ị́jọ́ ꞌdĩ sĩ, ịsụ́ ãngũ sĩ kãbĩlõ ĩꞌdidrị̂ kí tãmbajó rĩ Lábãnĩ drị̂ ꞌba rụ́ ꞌdãá ndú. 41 Ãnãkpá ãrónĩ ụrụꞌbá trũ ãlá rĩ drĩ kí dó idé ágó sĩ, Yãkóꞌbõ la ife ꞌdã ꞌbã kénĩ kí aꞌdụ́ ꞌbãlé ãngũ ĩꞌbã kí sĩ ị̃yị́ mvụjó rĩ gá, kî dó sĩ ĩlũwã kẹ̃lị́ká ꞌdĩ kí drĩdríŋĩ gá. 42 Wó ꞌbã ife ꞌbã kénĩ kí ãnãkpá ũkpó kóru rĩ kí drị̃lẹ́ gá ku. Ãnãkpá Lábãnĩ drị̂ kí ũkpô kóru, wó Yãkóꞌbõ drị̂ kí dó sĩ pírí ũkpô trũ rĩ kî. 43 Ị́jọ́ ꞌdĩ sĩ, Yãkóꞌbõ acá dó sĩ ꞌbá kụ́rẹ́nị́ la rú. Ĩꞌdi ꞌbã kãbĩlõ kí, ꞌbá ãtiꞌbo rú rĩ kí, ngãmíyã kí ãzíla kãyĩnõ kí abe kí wẽwẽ rú.
* 30:24 Yụ̃sụ́fụ̃ ꞌbã ífí “ma tá ãzí la ịsụ́ ị̃dị́ ꞌi.”