12
Jesús enseña contra la hipocresía
1 Ma jmurü na puncjü o nte cja jmi e Jesús; dya 'mãrã ja nzi mil mi cãrã. Mi pötma chütüji. Nuc'ua o mbürü e Jesús o xipji c'o o̱ discípulo:
―Pjötpügueji na puncjü ngüenda c'ü dya rí tsjaji nza cja yo fariseo. Anguezeji cjapüji na joji, pero bübü o̱ mü'büji c'o na s'o, chjëntjui nza cja o cjüjnü 'ma ya ixqui 'ma chjanbaji o cjüjnü c'o dya ixqui.
2 Yo fariseo, zö cädäji c'o na s'o c'o cjaji 'ñe c'o cjijñiji, pero ra zädä 'ma ra jñetse c'o. Y zö cjaji para dya cjó ra mbãrã, pero ra zädä 'ma ra mbãrãji.
3 C'o jña c'o i̱ṉ ñatsjëji cja in nzumüji, ra zädä c'ü ra mbãrã texe yo cãrã cja in jñiñiji.
A quién se debe tener miedo
4 ’Nu'tsc'eji rí dyocjöji, dyäräji c'ü rá xi'tsc'öji. Dya rí sũgueji yo nte. Zö ra mbö'tc'üji in cuerpoji, pero dya xe sö pje xe ra tsja'c'üji.
5 Rá xi'tsc'öji dya, cjó ngue c'ü rí sũgueji. Sũgueji Mizhocjimi c'ü sö ra mbö'tc'üji c'ü xo sö ra pantc'aji a linfiernu. Jã, ngue c'ü rí xi'tsc'öji rí sũgueji c'ü.
6 ’Yo ts'ins'ü, maco ni muvitjo yeje centavo por tsi'ch'a, pero Mizhocjimi pjörü yo.
7 Xo 'ñe in ñixtegueji, zö dya ni muvi yo, pero Mizhocjimi pãrã ja nzi sö'ö yo. Mizhocjimi pjörü yo ts'ins'ü; xo ra mbö'c'ügueji. Na ngue xenda ni muvits'ügueji a jmi que na puncjü o ts'ins'ü. Nguec'ua dya rí sũgueji pje ra tsja'c'üji yo nte.
Los que reconocen a Jesucristo delante de la gente
8 ’Rí xi'tsc'öji, nu c'ü ejmezü c'ü ra xipji yo nte c'ü rvá ẽcjö cja Mizhocjimi, nutscö rá xipji c'o o̱ anxe Mizhocjimi c'ü ngue ín ntegö c'ü.
9 Pero 'ma cjó c'o ra xipji yo nte c'ü dya ejmezü 'ñe dya pãcãgö, nu'ma, rá xipjigö c'o o̱ anxe Mizhocjimi c'ü dya xo rí pãrãgö c'e nte c'ü.
10 ’'Ma cjó c'o dya ra unü ngüenda c'ü rvá ẽcjö cja Mizhocjimi; zö ra zangüji, pero ra sö ra perdonaoji c'o. 'Ma cjó c'o ra 'ñünbü o̱ mü'bü o̱ Espíritu Mizhocjimi nguec'ua ra mbãrã c'e nte pje pjëtscö, pero 'ma dya ra 'ñejmezü, chjëntjui c'ü ro zadü o̱ Espíritu Mizhocjimi. Nu'ma, dya ra perdonaoji 'ma c'ü.
11 ’Nu'tsc'eji i̱ṉ tenngueji co nutscö, ra zints'iji cja nintsjimi ra jñün'c'üji ngüenda c'o pje pjëzhi nu. O ra zints'iji cja o juesi, o c'o xenda pjëzhi na nojo. Pero dya rí tsjijñiji ja rgui chjünrüji, 'ñe pje rí mangueji.
12 Na ngue o̱ Espíritu Mizhocjimi ra mböxc'üji c'e ndajme c'ü, ra jí'ts'iji c'ü rguí jyodü rí mamaji.
El peligro de las riquezas
13 O ña c'ua 'naja c'o nte o xipji e Jesús:
―Xipjigue nín cjuarma rá jyadübe c'o o zogü c'ü mi tatagöbe.
14 O ndünrü c'ua e Jesús o xipji:
―Nu'tsc'e i̱ṉ cjijñi c'o na s'o. Dya 'ñembguegö Mizhocjimi rá cjagö juesi rá jyan'c'üvi c'o o zogü nin tatavi.
15 O sido o ña e Jesús o xipji texe c'o nte:
―Pjötpügueji na puncjü ngüenda c'ü dya rí jyodüji ja rgui pë's'iji na puncjü o merio. Dya xo rí jyodüji ja rgui chjëji na puncjü o juajma, ni xo ri ngue o animale rí tsãji na puncjü. Zö ri pë's'i 'na nte na puncjü, pero dya ngue c'ü na cjuana rguí mäjä o̱ mü'bü c'e nte.
16 Cjanu o xipjiji 'na ejemplo c'o nte, o mama:
―Mi bübü 'na bëzo c'ü mi pë's'i na puncjü. C'o o̱ juajma o unü na puncjü o ndëxü.
17 Nguec'ua va mamatsjë c'ua: “¿Pje xe rá cjagö? Na ngue ojtjo ja xe rá üt'ü yo ndëxü, na ngue ya nizhi cja yo ín ch'ujmü.”
18 O mama c'ua: “C'ü rá cja'a, rá mandagö ra yätcäji yo ín ch'ujmü, cja rrũ jyäpcäji c'o xenda rrã nojo. Nguec'ua je rá üt'ügö texe nu c'o ín nzhëxü 'ñe texe c'o rí pë'sc'ö.
19 Rí pë'sc'ö na puncjü dya; ra mezhe na puncjü o cjë. Rá söyagö dya. Rá mägö dya, rga sigö o xëdyi, y pje c'o nde rá sigö”, eñe.
20 O mama c'ua Mizhocjimi o xipji c'e bëzo: “Nu'tsc'e i̱ṉ cjijñigue na s'o. Ixtí chũgue dya ne xõmü. Me i̱ jyodü ja vi pë'sc'e na puncjü, pero dya ra sö rí chunügue yo”, eñe Mizhocjimi va xipji c'e bëzo.
21 O sido o ña e Jesús o xipji c'o nte:
―C'ua ja va tsjapü Mizhocjimi c'e bëzo, je xo rga cjanu rgá tsjapü texe c'o ra jyodü ja rgá mbë's'i na puncjü, y dya ra jyodüji Mizhocjimi para ra ch'unüji c'ü na cjuana ni muvi.
Dios cuida a sus hijos
22 E Jesús o xipji c'ua c'o o̱ discípulo:
―Nguec'ua rí xi'tsc'öji, dya rí tsjijñiji ja rgui chöt'üji c'ü rí siji. Dya xo rí tsjijñigueji c'ü pje rí jyeji.
23 Mizhocjimi o ngampc'aji va. Nadya, ¿cjo dya xo ra dya'c'üji c'ü rí siji, 'ñe c'ü rí jyegueji?
24 Tsjijñiji yo s'ü. Dya podüji o ndëxü, dya xo tagüji, dya pje xo üt'üji cja t'ujmü. Maco Mizhocjimi 'huiñi yo. Nu'tsc'eji, xenda ni muvits'ügueji que na ngue yo s'ü. Nguec'ua, ¿cjo dya xo ra 'huintsc'eji Mizhocjimi?
25 Dya cjó bübütsc'eji c'ü sö ra chäcä 'naja nde metro c'ü xe rrã ndã.
26 Maco dya sö rí chäcäji 'na nde metro c'ü xe rrã ndãts'üji, ¿jenga i̱ṉ cjijñiji ja rgui chöt'üji c'ü pje rí sigueji 'ñe c'ü pje rí jyeji?
27 ’Unüji ngüenda ja ga te yo lirio. Dya pëpjiji, dya xo jench'eji o tjüjmü para ra dyät'äji o̱ bituji. Pero me na zö yo. E Salomón mi pjëzhi na nojo, mi je o̱ bitu c'o me ma zö. Pero xenda na zö yo lirio.
28 Yo pjin'ño cja'a cja juajma, pero ra xõrü münü ra ngant'aji cja hornu ra ndüt'üji yo; maco Mizhocjimi unü c'ü na zö o̱ ndäjnä yo. Natsc'eji, ¿cjo dya xo ra dya'c'üji Mizhocjimi c'ü rí jyegueji? Nguec'ua, ¿jenga dya i̱ṉ junt'ü in mü'büji c'ü ra dya'c'üji Mizhocjimi c'o ni jyodüts'üji?
29 Nguec'ua, dya me rí tsjijñiji ja rgui chöt'üji c'ü pje rí siji.
30 Na ngue yo dya pãrã Mizhocjimi ngueje yo me jodü ga cjanu yo. Pero nu'tsc'eji i̱ṉ 'ñecjeji c'ü nin Tataji c'ü bübü a jens'e c'ü pãrã c'ü nde ni jyodüts'üji texe yo.
31 Nu'tsc'eji ot'ü rí jyodüji ja rgui tsjaji ja c'o nzi ga mandats'üji Mizhocjimi, na ngue in Jmugueji c'ü. Nu 'ma rí tsjaji a cjanu, texe yo, nde ra dya'c'üji yo.
Riqueza en el cielo
32 ’I̱ṉ chjëntcjeji nza cja o ndënchjürü. Y ja nzitjots'üji. Pero dya rí sũgueji. Na ngue c'ü ín Tatagöji ne ra dya'c'üji c'ü rgui bübütjoji co angueze nu ja manda, na ngue o̱ ntets'üji dya.
33 Pöji c'o i̱ṉ pë's'iji 'ñe rí unüji c'o pje ni jyodü. 'Ma rí pë's'itjogueji in merioji, 'na ra ẽ o mbẽ ra 'ñe põnnc'üji. O 'ma jiyö, ra s'odü c'o. Pero 'ma rí unügueji c'o pje ni jyodü, rí pë'sc'eji 'ma a jens'e c'o na cjuana ni muvi c'o dya ra s'odü. Nujnu, dya sät'ä o mbẽ ra põnnc'üji c'o. Dya xo bübü o dyoxü ra tsjapü ra dya c'o.
34 Nu 'ma rí pë's'igueji na puncjü cja ne xoñijõmü, je rgui mäcjeji 'ma c'o ri pë's'iji cja ne xoñijõmü. Pero 'ma ra bë'sc'iji na puncjü a jens'e, je rgui mäcjeji 'ma c'o ri pë's'iji a jens'e.
Hay que estar preparados
35-36 ’'Ma ra ma 'na bëzo cja chjüntü, c'o o̱ mbëpji ra nde'beji hasta 'ma cja ra nzhogü. Ra xa'maji na jo, y ra ndütüji o sivi. Ra nde'beji ngue c'ua 'ma ra nzhogü c'ü nu lamuji ra ma't'ü cja ngoxtji, jo rrũ xopcüji ra cjogü c'ua a mbo. Je xo rgui tsjagueji a cjanu rí chepqueji, na ngue rá ẽcjö na yeje.
37 'Ma ra nzhogü c'e lamu, 'ma ra chöt'ü rrã te'betjo c'o mbëpji, ra tsja c'e lamu ra mäpä c'o mbëpji. Na cjuana c'ü rí xi'tsc'öji, c'e lamu ra xipji c'o mbëpji ra mimiji cja mexa. Nuc'ua ra ts'o's'ü c'ü mi tëjë ra 'huiñi c'o mbëpji.
38 Zö ya rguí ndexõmü 'ma ra säjä c'e lamu, o zö ya rguí 'ñetsajõmü, pero ni jyodü c'o mbëpji ra nde'beji, dya ra ĩji. 'Ma ra 'ñe chöt'ü c'e lamu c'ü rrã te'betjo c'o mbëpji, ra tsja c'e lamu me ra mäpä c'o.
39 'Na bëzo c'ü ri xo'tp'üji o̱ ngumü, nu 'ma ro mbãrã pje ma ndajme c'ü ro ẽjẽ c'e mbẽ, dya ro ĩjĩ, ro nde'betjo, dya ro jyëzi ro xo'tp'ü c'ü nu ngumü.
40 Je xo rga cjatsc'eji nu rí pjötpüji ngüenda, na ngue nutscö rá ẽcjö na yeje cja Mizhocjimi c'e ndajme c'ü dya ri tepcöji.
El siervo fiel y el siervo infiel
41 Nuc'ua e Pedro o xipji e Jesús:
―Nu'tsc'e ín Jmuts'ügöjme. C'o jña c'o cja i̱ mangue, ¿cjo nguetscöjme i̱ xitscöjme c'o, o ngue texe yo nte?
42 O ndünrü c'ua e Jesús c'ín Jmugöji:
―Para rí pãrãgueji, rá xi'tsc'öji 'na ejemplo. 'Na lamu 'ñeje 'na mbëpji c'ü manda cja c'o nu mimbëpjiji. 'Ma cjacjuana c'e mbëpji, 'ñe 'ma pãrã ra pëpji na jo, ra tsja c'e lamu ra xipji c'e mbëpji ra 'huinbi c'o nu mimbëpjiji 'ma nzi ga zant'aji. Ra ma c'ua c'e lamu.
43 Nuc'ua 'ma ra nzhogü c'e lamu, 'ma ra 'ñe chöt'ü c'e mbëpji rrã cja'a c'o vi xipji, me ra mäpä 'ma c'e mbëpji.
44 Na cjuana c'ü rí xi'tsc'öji, c'e lamu ra unü c'e mbëpji c'ü ra mbötpü texe c'o ri pë's'i c'e lamu.
45-46 Pero 'ma ri s'ombëpji c'e mbëpji, 'ñe ra mamatsjë: “C'ín lamugö ra mezhtjo c'ü”, ra 'ñeñe, 'ñe 'ma ra yabü c'o nu mimbëpjiji zö bëzo zö ndixũ, 'ñe me ra zi o xëdyi 'ñe ra zi c'o rguí tĩ, nuc'ua, ra ẽjẽ c'ü o̱ lamu c'e pa c'ü dya ri te'be, 'ñe c'e ndajme c'ü dya ri pãrã. Nuc'ua c'e lamu ra manda ra jyüt'üji na puncjü co chirrio c'e mbëpji, cja rrũ pant'aji c'ua ja rva cã c'o vi tsja na s'o.
47 ’C'o mbëpji c'o pãrã c'o ne c'o nu lamu, pero 'ma dya cjaji c'o, ni xo ri te'beji ra nzhogü c'o nu lamu, ra jyüt'üji na puncjü 'ma c'o.
48 Bübü o mbëpji c'o dya nda pëpji na jo, na ngue dya nda pãrãji pje pjëzhi c'ü ne c'o nu lamu. Anguezeji merecido xo ra jyüt'üji co chirrio. Pero dya nda ra jyüt'üji, na ngue dya nda pãrãji c'o ne c'o nu lamu. Nu c'o ch'unü ra mbãrã c'o ne Mizhocjimi ra tsjaji, ni jyodü ra tsjaji c'o. Nu c'o xenda ch'unü ra mbãrã, ngue c'o ni jyodü xenda ra tsjaji. 'Ma jiyö, xenda ra castigaoji 'ma c'o.
Jesús es causa de división
49 ’Na ngue c'ü rvá ẽcjö cja ne xoñijõmü, ra zädä 'ma ra bübü o chũ cja ne xoñijõmü. Rí negö c'ü ya ri sädä.
50 Pero ni jyodü ot'ü rá sufregö na puncjü. Me rí cjijñigö; me rí negö c'ü ya rva sufregö.
51 I̱ṉ pëzhgueji rvá ẽcjö cja ne xoñijõmü ngue c'ua dya cja ra chũ yo nte. Pero dya ngue c'ü rvá ẽcjö c'ü. Na ngue c'ü rvá ẽcjö, ra bübü o chũ cja yo nte.
52 Ndeze nudya, ra bübü o chũ. Cja 'na ngumü c'ü ri cãrã tsi'ch'a o nte, jñi c'o ra nu'u na ü c'o yeje, na ngue c'ü ri ätcävi ín jña. O 'ma jiyö, yeje c'o ra nu'u na ü c'o jñi.
53 'Na bëzo ra nu'u na ü c'ü nu t'i; o c'e t'i ra nu'u na ü c'ü nu tata. 'Na ndixũ ra nu'u na ü c'ü o̱ xunt'i; o c'e xunt'i ra nu'u na ü c'ü nu nana. 'Na ndixũ ra nu'u na ü c'ü nu cjö'ö; o c'e cjö'ö ra nu'u na ü c'ü nu cö'ö.
Las señales de los tiempos
54 E Jesús o sido o ña, o xipji c'ua c'o discípulo 'ñe c'o 'ñaja nte:
―'Ma i̱ṉ jandaji 'na trangõmü va cjins'i, ix i̱ṉ mangueji c'ua: “Ra 'ñeje o dyebe”, i̱ṉ eñeji. Y ra 'ñeje.
55 'Ma i̱ṉ unüji ngüenda vü'ü c'e ndajma c'ü je ni 'ñeje a ma a Sur, i̱ṉ mamaji c'ü me rrã pa. Y me rrã pa.
56 I̱ṉ unüji ngüenda ja ga 'ñetse a jens'e ngue c'ua i̱ṉ pãrãji ja ga cja yo jopa 'ñe yo ra 'ñeje o dyebe. Maco ya i̱ dyäräji na puncjü c'o rvi pãrãgueji c'ü rvá ẽcjö cja Mizhocjimi, ¿jenga dya i̱ṉ ejmezüji?
Procura ponerte en paz con tu enemigo
57 ’Nguec'ua rí önnc'üji, ¿jenga dya i̱ṉ cjaji ja c'o nzi ga ne Mizhocjimi?
58 'Na nte c'ü pje vi tsjapü c'ü 'na nte, 'ma ra zidyiji cja juesi, 'ma cja ri pëtjovi cja 'ñiji, na jo ra zopjü c'e nte c'ü pje vi tsjapü, ra ñavi ja rgá reglavi. 'Ma jiyö, ra zidyiji cja c'e juesi. Nuc'ua c'e juesi ra nzhö'ö cja c'e mböpjörü. Y c'e mböpjörü ra pant'a a pjörü c'ü.
59 Dya ra mbedye nu, hasta 'ma cja ra ngõt'ü texe c'o tũ. Je xo rga cjatsc'eji nu, 'ma dya rí dyötüji Mizhocjimi ra perdonaots'üji c'o na s'o c'o i̱ṉ tunpüji, nu'ma, ra castigaots'üji 'ma c'ü.