9
Jesús envía a los doce discípulos
1 E Jesús o ma't'ü c'o doce o̱ discípulo ro ẽji cja o̱ jmi. Cjanu o unüji poder ngue c'ua ro sö ro pjongüji texe yo o̱ s'ondajma e Satanás c'ü dya jo, 'ñe ro jocüji c'o mi sö c'o pje nde ma ngueme.
2 O xipjiji ro ma zopjüji c'o nte ro xipjiji c'ü ngue Mizhocjimi c'ü manda, nguec'ua mi jyodü anguezeji ro dyätäji c'ü. Xo xipjiji ro ma jocüji c'o mi sö'dyë.
3 O xipjiji:
―Dya pje rí jñünüji c'o pje rguí jyodüts'üji cja 'ñiji. Dya pje rí jñünüji c'ü rgui chäji. Dya xo rí tsanaji mape c'ü pje rgui tsant'aji o pje rgui jñunt'üji. Dya xo rí jñünüji pje rí siji ni ri ngue o merio. Dya xo rí tsanaji o bitu c'ü rgui pötüji.
4 Cja ngumü c'ua ja rí sät'äji, je rí oxüji nu hasta 'ma cja rí ñe rí pedyeji; dya rí pötqueji ngumü rgui oxqueji.
5 'Ma rí sätc'eji cja 'na jñiñi, 'ma dya cjó ra recibidots'üji, rí pedyegueji 'ma nu. 'Ma rí pedyegueji, rí jyä'bäji o jõmü c'o ya rguí jyäs'ä in mbäcuaji, ngue c'ua ra unü ngüenda c'o menzumü nu, c'ü vi tsjaji na s'o, dya recibidots'üji, eñe e Jesús va xipji c'o o̱ discípulo.
6 Go mbedye go ma c'ua c'o apóstole, mi nzhodüji texe cja c'o jñiñi mi zopjüji c'o nte mi xipjiji ja rvá jogü o̱ mü'büji cja o̱ jmi Mizhocjimi. Texe c'ua ja mi sät'äji, mi jocüji c'o mi sö'dyë.
La muerte de Juan el Bautista
7 E Herodes c'ü mi manda cja c'e país a Galilea, o dyärä texe c'o na nojo c'o mi cja e Jesús. Dya mi pãrã pje ro nguijñi, na ngue bübü c'o mi mama: “E Juan ya tetjo, ya bübütjo na yeje. Ngue c'ü cja yo me na nojo”, eñe c'o.
8 Bübü c'o mi mama: “C'ü cja yo me na nojo, ngueje c'e profeta Elías c'ü ya ẽjẽ.” Bübü c'o mi mama: “Ya te'e c'ü 'naja c'o profeta c'o mi cãrã mi jinguã, ya bübütjo na yeje.”
9 O mama e Herodes:
―E Juan, maco ró mandagö o jñüpcüji o̱ ñi. Pero, ¿cjó ri ngue c'ü cja c'o me na nojo c'o rí ärägö?
Nuc'ua e Herodes me mi jodü ja rvá jñanda e Jesús.
Jesús da de comer a cinco mil hombres
10 O nzhogü c'ua c'o discípulo c'o xo mi xiji apóstole, o xipjiji e Jesús c'o bëpji c'o vi tsjaji. Nuc'ua e Jesús o zidyi c'o apóstole o möji nu ja dya mi cãrã o nte, bëxtjo cja c'e jñiñi c'ü mi chjũ a Betsaida.
11 Pero c'o nte go mbãrãji nu ja ro zät'ä e Jesús 'ñe c'o o̱ discípulo, nguec'ua xo möji nu. E Jesús o recibido c'o nte, o xipjiji c'ü ngue Mizhocjimi c'ü manda, nguec'ua mi jyodü anguezeji ro dyätäji c'ü. Y o jocü c'o mi sö'dyë.
12 Nuc'ua 'ma ya o nzhä'ä, o ẽjẽ c'o doce discípulo cja jmi e Jesús, o xipjiji:
―Xipji yo nte ra möji cja yo jñiñi yo bëxtjo, 'ñe texe cja c'o lugar nu ja cãrã o nte, ngue c'ua ra chöt'üji pje ra ziji, y ra oxüji. Na ngue rí cãrãji va cja 'naja majyadü.
13 O ndünrü c'ua e Jesús o xipjiji:
―Nu'tsc'eji rí unügueji c'ü pje ra ziji.
Anguezeji o ndünrüji o mamaji:
―Dya rí jünjme c'ü ra zi yo; nguextjo tsi'ch'a tjõmëch'i cja na yeje jmõ. ¿Cjo i̱ṉ ne rá ma tõmüjme c'ü ra zi yo nte yo me na puncjü?, embeji e Jesús.
14 Mi tsi'ch'a mil c'o bëzo. O mama c'ua e Jesús o xipji c'o o̱ discípulo:
―Xipjiji ra xõgüji nde ri cincuenta rga mimiji.
15 Cjanu o tsja c'ua c'o discípulo ja c'o nzi va manda e Jesús, o xipjiji ro mimi texe c'o nte.
16 Nuc'ua e Jesús o jñü c'o tsi'ch'a tjõmëch'i 'ñe c'o yeje jmõ. Cjanu o nä's'ä c'ua a jens'e va unü 'na pöjö Mizhocjimi. Cjanu o më'ch'i c'ua c'o tjõmëch'i 'ñe c'o jmõ. Cjanu o unü c'o o̱ discípulo ngue c'ua ro unüji c'o nte.
17 O ziji texeji o nijmiji na jo. Nuc'ua cjanu o nguis'itjoji c'ua c'o ya nde mi ts'ipëraso c'o o mboncjütjo, y go nizhitjo doce bos'i.
Pedro declara que Jesús es el Cristo
18 'Na nu pa, e Jesús mi cãrãtsjëji co c'o o̱ discípulo, mi ötü Mizhocjimi. 'Ma mü o nguarü o dyötü Mizhocjimi, cjanu o dyönü c'o discípulo:
―¿Pje mama yo nte cjó nguetscö?
19 O ndünrü c'ua anguezeji:
―Bübü c'o mama ngue'tsc'e e Juan c'ü mi jichi yo nte co ndeje. Bübü c'o mama ngue'tsc'e e Elías. Bübü c'o mama o te 'naja c'o 'ñaja profeta c'o mi cãrã mi jinguã; mamaji ngue'tsc'e c'e profeta.
20 O mama c'ua e Jesús o dyönüji:
―Nu'tsc'eji, ¿pje xo i̱ṉ mangueji? ¿Cjó nguetscö?
O ndünrü c'ua e Pedro o xipji:
―Ngue'tsc'e e Cristo o 'ñempc'e Mizhocjimi rí mandague.
Jesús anuncia su muerte
21 O mama c'ua e Jesús o xipji c'o discípulo:
―Pjötpüji na puncjü ngüenda c'ü dya cjó be rí xipcjeji c'ü nguetscö e Cristo.
22 Zö rvá ẽcjö cja Mizhocjimi, pero ni jyodü me rá sufregö na puncjü. Ra jñüncü ngüenda yo tita c'o pje pjëzhi, 'ñe yo ndamböcjimi, 'ñe yo xöpü o̱ ley Mizhocjimi, ra mamaji c'ü na s'o c'ü rí cjagö. Y ra mbötcügöji. Nuc'ua 'ma ra cjogü jñipa, rá tetcjö rá bübütjo na yeje, eñe e Jesús va xipji c'o o̱ discípulo.
23 O mama e Jesús o xipji texe c'o nte:
―'Ma cjó c'o ne ra ndenngue co nuzgö, ni jyodü c'ü dya cja ra tsja c'o netsjë angueze. Y pama ra bübü dispuesto ra sufre o ra ndũ. Y ra sido ra dyätcä ín jña.
24 C'o dya bübü dispuesto ra sufre na ngue c'ü dya ne ra ndũji, dya ra chöt'üji c'ü rguí bübüji. Pero c'o bübü dispuesto ra bö't'ü na ngue c'ü ni dyätcäji ín jña, ra chöt'üji c'ü rguí bünji.
25 Nu 'ma ro tsja 'na nte ro tsjapü o̱ cjaja texe yo bübü va cja ne xoñijõmü, pero 'ma dya ro dyätcä ín jña, ¿pje ro dyeje 'ma? Na ngue ro jyëzi Mizhocjimi c'e nte.
26 Nutscö rvá ẽcjö cja Mizhocjimi. Rí xi'tsc'öji rá ẽcjö na yeje; me rrã zö c'ua ja rva ẽcjö, c'ua ja ga cja me na zö c'ü mi Tatagö, 'ñe c'o o̱ anxe. 'Ma cjó c'o ra zũ, y ra mama: “Dya rí pãrãgö e Jesús, dya xo rí ätpägö o̱ jña”, ra 'ñeñe; nu'ma, xo rá mangö c'ü dya rí pãrãgö c'o, 'ma rá ẽcjö na yeje.
27 Rí dyäräji na jo yo rá xi'tsc'öji. Bübü va ja nzi yo dya ra ndũ'ũ hasta 'ma ra nuji ja ga cja 'ma rá mandagö, nutscö o 'ñempquegö Mizhocjimi.
La transfiguración de Jesús
28 'Ma ya vi cjogü 'nanzo c'ü vi mama e Jesús c'o jña c'o, o zidyi e Pedro 'ñe e Juan 'ñe e Jacobo, o nguins'iji cja 'na t'eje, ngue c'ua e Jesús ro ma dyötü Mizhocjimi.
29 'Ma ma ötü Mizhocjimi, o pötü c'ua ja ma jñetse o̱ jmi. Xo pötü c'ua ja ma jñetse o̱ bitu; me ma t'öxü me mi juëns'i.
30 Jo ni jñetse c'ua yeje bëzo c'o mi ngue e Moisés 'ñe e Elías, vi 'ñejui a jens'e mi ñaji e Jesús.
31 Anguezevi me mi juëns'ivi. Mi mamavi ja rvá cja c'ü ya mi ngue ro zädä; mi mamavi c'ü ja rvá mbö't'üji e Jesús a Jerusalén.
32 E Pedro 'ñe e Juan 'ñe e Jacobo me ma ẽjẽ o̱ t'ĩjĩji, pero dya go ĩji. Nguec'ua o jñandaji me mi juëns'i e Jesús ma zö. Xo jñandaji nza yeje bëzo c'o mi böbüji co e Jesús.
33 Nuc'ua 'ma ya mi ma e Moisés 'ñe e Elías, jo ni ña c'ua e Pedro o xipji e Jesús:
―Xöpüte, na jo rí cãrãgöjme va co nu'tsc'e 'ñe e Moisés 'ñe e Elías. Rá ät'äjme jñi ts'ingumü de dyëza. 'Naja c'ü rá ä'tc'öjme, 'naja c'ü rá ä'tp'ägöjme e Moisés, 'naja c'ü rá ä'tp'ägöjme e Elías, eñe.
Dya mi pãrã pje ro mama e Pedro.
34 'Ma ndänt'ä ma ña e Pedro, o säjä c'ua 'na ngõmü o 'ñe ngobü anguezeji. 'Ma mü o ngobüji c'e ngõmü, o zũji c'ua.
35 O dyäräji c'ua 'na jña cja c'e ngõmü c'ü mi mama a cjava:
―Nujnu ngue ín Ch'igö nu me rí ne'e. Dyätäji angueze, eñe.
36 'Ma ya vi nguarü c'e jña, c'o discípulo o jñandaji c'ü nguextjo e Jesús c'ü mi bübü. C'o pa c'o, dya cjó xipjiji c'o vi jñandaji.
Jesús sana a un muchacho que tenía un espíritu malo
37 Nuc'ua c'ü na ye nu pa, cjanu o zöbüji c'ua cja c'e t'eje. O ẽjẽ c'ua na puncjü o nte o 'ñe ndünrüji e Jesús.
38 Nuc'ua 'naja bëzo c'ü ma dyoji c'o nte, o mapjü o xipji e Jesús:
―Xöpüte, rí ö'tc'ö rí 'ñe ñutcü nu ín ch'i. Na ngueje nguextjo nu rí 'ñeje nu.
39 'Naja yo o̱ s'ondajma c'ü dya jo, nu ndajmetjo ga zürü nín ch'igö, cjapü ra mapjü. Me xo cjapü ra mbi'ch'i hasta 'ma ra pjont'ü o pjügü. Xo cjapü ra nügü hasta ya me ni c'anga. Mezhe ga mbö't'ü, dya ne ra jyëzi.
40 Ró xipji c'o in discípulogue ro pjongüji c'e s'ondajma; dya sö ro pjongüji, eñe.
41 O ndünrü c'ua e Jesús o xipjiji texeji:
―Nu'tsc'eji i̱ṉ cãrãji yo cjë dya, ya s'odü in mü'büji. ¿Jenga dya i̱ṉ creozüji rá pjöxc'üji rí tsjaji c'o na nojo? Maco ya mezhe rí cãrãgöji, ya mezhe rí pë'sc'ö paciencia co nu'tsc'eji.
Cjanu o xipji c'e bëzo:
―Siji ga 'ñecjua nin ch'igue.
42 'Ma ya ma siji c'e t'i, nuc'ua c'ü o̱ s'ondajma c'ü dya jo o tsjapü o nügü c'e t'i, ixco mbö't'ü. Nuc'ua e Jesús cjanu o huënch'i c'ua c'e s'ondajma, o xipji ro mbedye cja c'e t'i; ixco ndis'i c'ua c'e t'i. Nuc'ua e Jesús cjanu o xipji c'e bëzo:
―Bübü dya c'ua nin ch'igue; ya jogü nu.
43 Texe c'o o jñanda, o unüji ngüenda c'ü me na zëzhi Mizhocjimi, ngue c'ua va jocü e Jesús c'e t'i. Y mi cjijñiji mi mamaji:
―Nunca rí jandaji a cjanu, eñeji.
Jesús anuncia otra vez su muerte
'Ma mi cjijñi c'o nte c'ü vi tsja e Jesús, o ña c'ua e Jesús o xipji c'o o̱ discípulo:
44 ―Nu'tsc'eji, dyäräji na jo yo rá xi'tsc'öji. Nutscö rvá ẽcjö cja Mizhocjimi, pero ra nzhögügöji cja yo nte ra mbötcüji, eñe e Jesús.
45 Anguezeji, dya mi pãrãji pje mi ne ro mama c'o jña c'o; dya jyëziji ro mbãrãji c'o. Mi sũji ro dyönüji ja ma cja c'o jña.
¿Quién es el más importante?
46 Nuc'ua c'o discípulo o mbürü o ñatsjëji, cjó mi ngue anguezeji c'ü xenda ro mbëzhi na nojo.
47 E Jesús mi pãrã c'o mi cjijñiji cja o̱ mü'büji. O ma't'ü c'ua 'naja ts'it'i ro ẽjẽ a jmi.
48 Cjanu o xipjiji c'ua:
―'Ma cjó c'o ra recibido ne ts'it'i y ra mbös'üji nu, nguetscö recibidozü c'o. Na ngue je ga cjanu rgá negö. 'Ma cjó c'o ra recibidozügö, xo recibido Mizhocjimi c'ü o xitsigö ró ẽgö cja ne xoñijõmü. Zö ra mbë'ts'iji na nojo, zö dya pje ra mbë'ts'iji, pero 'ma rí pjös'üji c'o pje ni jyodü, rrã nots'üji cja ín jmigö 'ma.
El que no está contra nosotros, está a nuestro favor
49 O ndünrü c'ua e Juan o xipji e Jesús:
―Nu'tsc'e xöpüte, ró jandajme 'na bëzo c'ü mi nännc'ägue in chjũ ma pjongü yo o̱ s'ondajma c'ü dya jo. Ró xipjijme c'ü dya cja ro tsja a cjanu, na ngue dya rí dyocjöji c'ü.
50 O ndünrü c'ua e Jesús o xipji:
―Dya rí ts'a's'üji c'ü. 'Na nte zö dya rí dyocjöji c'ü, pero 'ma dya nugüji na ü, nu'ma, bübü co nutscöji ' ma c'ü.
Jesús reprende a Jacobo y a Juan
51 Nuc'ua c'o pa, ya mi ngue ro zädä 'ma ro zidyiji e Jesús a jens'e. Zö mi pãrã e Jesús c'ü me ro sufre a Jerusalén, pero sido mi nzhodü para ro zät'ä nu.
52 Nuc'ua cjanu o xipji c'o ro ot'ü ro ma. Anguezevi o mëvi c'ua o zät'ävi cja 'na jñiñi c'ü tsja a Samaria, o jyodüvi nu ja ro oxüji e Jesús.
53 Pero c'o mi menzumü nu, dya ne ro recibidoji e Jesús. Na ngue o unüji ngüenda c'ü je mi ma e Jesús a Jerusalén.
54 Nuc'ua e Jacobo 'ñe e Juan c'o mi discípulo, 'ma mü o dyärävi c'ü dya ro recibidoji e Jesús, cjanu o ma xipjivi e Jesús:
―Nu'tsc'e ín Jmuts'ügöjme, mi jinguã o mama e Elías c'ü ro jyäbä o sivi a jens'e ro castigao c'o mi cja na s'o. ¿Cjo i̱ṉ ne rá cjabe a cjanu rá mamabe ra jyäbä o sivi, ra chjorü c'o nte na ngue dya recibidots'üji?, eñevi.
55 Nuc'ua e Jesús o jñanda na jo anguezevi, cjanu o huënch'ivi o mama:
―I̱ṉ pëzhguevi c'ü na jo c'ü cja i̱ manguevi. Pero ixtí xi'tsc'övi, dya ngue Mizhocjimi c'ü o 'ñünnc'ü in mü'büvi i̱ manguevi a cjanu.
56 C'ü rvá ẽcjö cja Mizhocjimi, ró ẽcjö cja ne xoñijõmü, dya ngue c'ü rá chjotü yo nte; ngueje c'ü rá salva yo, eñe.
Nuc'ua, dya oxüji cja c'e jñiñi, o möji c'ua c'ü 'na jñiñi.
Los que querían seguir a Jesús
57 'Ma ya mi pöji cja 'ñiji, o ẽjẽ c'ua 'na nte cja o̱ jmi e Jesús o xipji:
―Nu'tsc'e ín Jmuts'ügö, rá tennc'e co nu'tsc'e rá më c'ua ja rí mague.
58 Cjanu o ndünrü c'ua e Jesús o xipji:
―Ante c'ü rá më, ixtí tsjijñi c'ü rá xi'tsc'ö. Yo min'ño pë's'i o̱ tjocü ja obüji, y yo s'ü pë's'iji o̱ t'oxüji. Pero nutscö, zö rvá ẽcjö cja Mizhocjimi, pero dya rí pë'sc'ö ja rá oxü, eñe e Jesús.
59 Xe go ña c'ua e Jesús o xipji c'ü 'na nte:
―Chjä'dä rá mö.
O ndünrü c'ua o xipji e Jesús:
―Nu'tsc'e ín Jmuts'ügö, dyacü sjëtsi ot'ü rá ma'a, rá ma ögü mi tatagö, cja rrũ mëgövi.
60 E Jesús o xipji c'ua:
―Yo nte, chjëntjui c'ü ya ndũji, na ngue dya creozüji. Jyëzgue anguezeji ra dyögüji c'o nín mi añimaji. Nu'tsc'e rí chenngue co nutscö rá jí'ts'i rí zopjügue yo nte, rí xipjiji ni jyodü ra dyätäji Mizhocjimi, na ngue angueze ngue c'ü manda, eñe.
61 Cjanu o ña c'ua c'ü 'naja o xipji e Jesús:
―Nu'tsc'e ín Jmuts'ügö, rá mëgövi; nguextjo c'ü rí jyëzgui ot'ü rá ma ẽzhẽ c'o cãrã ín nzungö.
62 O ndünrü c'ua e Jesús o xipji:
―'Ma cjó c'o übü o tjäjä, dya ñezhe ra jñanda a xütjü. 'Ma jiyö, ra s'odü 'ma c'e tjäjä. Je xo ga cjatjonu, 'ma cjó c'o ra ndenngue co nuzgö, ni jyodü ra sido ín 'ñijigö co texe o̱ mü'bü; dya me ra mbeñe c'o bëpji c'o vi zogü, ne ri ngue c'o o̱ dyoji. 'Ma jiyö, dya ra sö Mizhocjimi ra tsjapü o̱ nte 'ma c'ü.