4
Jesús qa pe' efu Samaria ƚeiƚeki'.
Ha' Yatsat'ax'inij in nikfe'lets hekhewe' fariseol in hats i'ye'ej hakha'an in yaqsiijkii in nimpulijinju' hekhewe' les olots qu' ƚ'ijatshenheyi'ij iye qa nite' hik uja'x ka' Juan hekhewe' nimpulijinju' ek.* Qa nite'ƚe hik hakha'tax ha' Jesús qu' ninqinpulijin, hekhewe'ƚe ƚ'ijatshenhei hik hekhewe' wenqinpulijin. Ma' qa ikik'ui ha' sehe' Judea, qa wapilii iye ha' sehe' Galilea.* In ikkii, qa les ƚe'wis qu' nenek ji'teje'm ha' Samaria ƚeqe sehe'.* Ma' qa yamets ha' ewi'ƚ witset hakha' Samaria ƚii Sicar, meti'm hakha' joofji'ju' ƚeqe sehe' pa' Jacob tisij pa'aj pa' ƚa's José.* Hik hakha' i'ni' ke' witijki' ƚejki pa'aj pa' Jacob'ik'i. Ha' Jesús hats yiwef, qa i'nju' wapi'yijup ke' witijki', hats natsatheniyu'ju' junu'.* Ma' qa namets ke' ewi'ƚ efu Samaria ƚeiƚeki' woƚ'oljo'oijo' ke' witijki'. Qa ha' Jesús qa yit'ijets pa'aj: —Entshen qeku'n yat'e'.—* Qe hekhewe' ƚ'ijatshenhei mexe taqhayiiteje'm ha' witset pe'qu' netuj. Qa in ƚunye'jek nekhewe' judío in nite' wetku'ƚiƚ nekhewe' Samaria ƚeiƚets, ma' qa ke' efu qa yit'ijets pa'aj in yeku'ƚ: —¿Inhats'ek, in akha' e'judio, qa ƚ'iyintaxij yiwets pa'qu' at'e' iweli' in yakha' ya'samaria ƚeiƚeki'?—* 10 Ha' Jesús qa yeku'ƚ: —Qek enikfe'lets nakha' ƚeqisit na' Dios, qa nakha' iye yittaxij ewets: “Entshen qeku'n yat'e'.” Ma' qekha iyintaxets nakha'an, qa nakha'an qekha neƚistaxij na' iweli' witiƚa'x.—* 11 Ke' efu qa yeku'ƚ iye pa'aj: —Jukhew, ham inek eqniyak'i'ijup qa ham iye oqotok'o yi'ijup qu' iwu'miiju' ne' witijki' qe akaptax. ¿Pa'n qu' ata'ƚiji' pakha' iweli' witiƚa'x ƚenqisti'neyutaxyij?* 12 Pa' yaqwa'maxi'ƚik'i Jacob tsejeti'ƚij ene' ƚejki. Hik ene' iya'ji'kii pa'aj qa week iye pe' ƚelitsik'i qa pe' ƚeƚinheiyik'i iye in ƚ'iyafetsjikii iye pa'aj. ¿Qa akha' me les ƚ'anipji' pakha'an?—* 13 Ha' Jesús qa yeku'ƚ pa'aj qa yit'ij: —Week pakha' qu' niya'ji' ha'ne iweli' ene' witijki' nite' yili'ij qu' neniyayuji'ij. 14 Qa pakha'ƚe qu' niya'ji' na' iweli' ta'ƚ yiwets qu' hetisij, qa nite' ƚ'anuuyi'i qu' ne'niyayu'. Qe na' iweli' ta'ƚ yiwets qu' hetisij qa' hik ƚunye'je' qu' ne'niwekƚeji' ƚatawe'j qa' netisij na' witiƚa'x nite' yili'ij.—* 15 Qa yit'ij pa'aj ke' efu: —Jukhew, esƚisij pa' iweli' hats'inha qa'nte' ƚ'anuuyi'i qu' nets'iyayu'. Qa'nte' heneki'iiju' iye ene' witijki' qu' heka'xji'ij pa'qu' iweli'ye'.— 16 Ha' Jesús qa yeku'ƚ iye: —Iihetii pa' ewhe'ye' qa' eneki'ƚmet hane'e'in.— 17 Ke' efu qa yit'ij pa'aj: —Ham yiwhe'ye'ye'.— Qa yit'ij pa'aj ha' Jesús: —Ƚ'asiinik'iha ka' ƚit'ij in ham ewhe'ye'ye' 18 qe hats lee'fij (5) ewhe'yets, qa hakha' hane'ej in'ejup nite' ewhe'ye' iye. Aka'an hik aka' ƚunye'j in yijaa'ija kakha' ƚit'ij iku'uj.— 19 In yepi'ye' pa'aj ke' efu aka'an qa yit'ij: —Jukhew, qete'e' tu'u qu' o'profetaye'. 20 Pe' yaqwa'mhitsiƚik'i Samaria ƚeiƚets ha'ne i'niji' ek in iyiniikii pa' Dios ene' utek'ipji', qa ekheweli'ƚ in e'judioli'ƚ qa ƚit'iƚijets qu' nakha' Jerusalenii qu' hik nakha'yi'i' qu' netninhiyiji' qu' netniyinheyiikii pa' Dios.—* 21 Ha' Jesús qa yeku'ƚ qa yit'ijets: —Efu, ek'en yiwetsha hasu'uj esqeku', na' ƚahats'ij yamets hatse' qu' nite'ye' ene' utek'ipji' qa nite' iye na' Jerusalenii qu' ni'iƚiji' qu' iyini'ƚii na' Intata. 22 Ekheweli'ƚ nite' ƚenikfe'li'ƚets nakha' ƚ'iyintaxi'ƚii, qa yekheweli'ƚ qa tsikfe'li'ƚets nakha' k'iyini'ƚii, qe na' witiƚijii ta'ƚji'ju' ne' judiol.* 23 In hats k'esets qu' namets hora ma' qa hats yamets hane'ejija, qa pekhewe' qu' yijaali'ija qu' niyinii na' Dios qa niyiinija weekij pe' ƚatawjets qa' yijaayi'ija iye qu' niyin, qe na' Dios hik aka' yisu'un pe'qu' hik ƚunyejeye' aka'an.* 24 Na' Dios in espirituƚe, qa pekhewe' qu' nijayan qa' les ƚe'wis qu' nijayanij pa' espíritu pa' yisu'un, qa' yijaayi'ija iye.—* 25 Qa pe' efu qa yit'ijets pa'aj: —Tsikfe'lets in nam hatse' pakha' Mesías (ikji' Cristo). Ma' qa qu' nanam pakha'an titha neqethen'inemik'iha week ekewe' wekwek.—* 26 Jesús qa yeku'ƚ qa yit'ij: —Pakha'an yakha' inek, ha'ne hane'ej ƚ'afaakateyi'ƚ.—* 27 Ma' qa namijets he' ƚ'ijatshenhei, qa qi in nijusij in tafaakate'yi'ƚju' ke' efu ha' Jesús. Qa hamƚe pa'qu' nanfaakanij qu' nit'ijets: ¿Ƚekpa' ƚanfaakanijkii? i'nƚi'i qu' nit'ijets ¿Inhats'ek in ƚ'afaakateyi'ƚ nekhe'en? 28 Ma' qa ke' efu qa nejeti' ke' ƚeweƚi'ni' qa wapilii ha' witset, qa nifeli'm hekhewe' jukhew qa efuts iye, qa yit'ijets: 29 —Te'ƚun qeku'ni'ƚ qu' i'weni'ƚ ha' ewi'ƚ jukhew nifel ye'm week ke' yeq'inye'jeikii. ¿Me hik tu'u hakha'ye' pa' Cristo?—* 30 Ma' qa olots he' ta'ƚets ha' witset nekii ha' i'ni' ha' Jesús.* 31 Qa in mente' namets hekhewe'en qa he' ƚ'ijatshenhei qa yiyajitaxets qa yittaxijets: —Rabí (Maestro), ek eku'n.—* 32 Qa yeku'ƚ ha' Jesús, qa yit'ij: —Na'l ye'm na' qu' hetuj nakha' ekheweli'ƚ nite' ƚenikfe'li'ƚets.— 33 Qa he' ƚ'ijatshenhei qa watfaakateji'ijju': —¿Maatsek tetka'xii pa'qu' netuj pa'aj?— 34 Qa yit'ij ha' Jesús: —Nakha' qu' hetuj nakha'an in haqsiijkii pa'qu' nisu'un nakha' ts'ukinju', qa qu' nasqhat'axij iye na' ƚ'ithayijkit.* 35 ¿Me nite' ƚit'iƚijets: “Mexe hamitsik'ui ikwetju'ƚ (4) juwelits qu' nuji' qa' netenifte'ji' pa'qu' wit'enek'eju'”? Qa yakha' qa hit'ijek: “Jeƚi'ƚju' ene' jukhew qa efuts hik ƚunyejei wit'enekju' hats yuji', hats ƚeke' qu' netenit'ijji'.” 36 Na'aj nit'ijji' ne'ej ƚei na'aj wit'enekju' qa tajayipji', ma' qa nit'ijji' pe' ƚei pa' wit'enekju' qe qa' net'ejuyets na' witiƚa'x nite' yili'ij. Hats'inha pakha' yenju' pe' ƚoi qa' week ƚe'sitsi'iƚi'mkii pakha' nifte'ji' pe' ƚei.* 37 Qa aka'an in ƚunye'j qa yasin ji'teje'm kakha' wenit'ij: “Ewi'ƚ pakha' we'nq'en qa pakhap iye qa nit'ijji'ek pe' ƚei.”* 38 Yakha' in k'ukini'ƚii qa ƚenit'iƚijji' nekhewe' ƚei nakha' nite' ekheweli'ƚ qu' eni'ƚju', tujtseikal ke' yithayiki in yenju' qa hane'ej ekheweli'ƚ qa hats ƚ'uyi'ƚ ji'teje'm nakha' ƚ'ithayijkit.—
Olots pe' Samaria ƚeiƚets nite' yeqeku' pa' Jesús.
39 Olots he' jukhew qa efuts iye he' ta'ƚets ha' witset Samaria tek'enets qa nite' yeqeku' iye ha' Jesús, qe ta'ƚets ke' efu in yit'ij: —Nikfe'l yiwets week ka' yeq'inye'jkii.—* 40 Ma' qa hik ta'ƚijupi' hekhewe'en in namii ha' Jesús ha' i'ni', qa iyinijets qu' mexe amane' eku'nijup ha' witset. Ma' qa wetsjuk neƚuts in mexe amanji'.* 41 In hats yepi'yee'ija in iyet ma' qa les olots he' tek'enets nite' yeqeku'. 42 Qa hekhewe'en qa yit'ijets ke' efu: —Hane'ej in nite' heqeku'uƚ, hats nite' ewi'ƚƚe qu' nata'ƚets kakha' ƚit'iƚij yiwets, qe ta'ƚets iye in hats hepi'yee'iƚha in iyet, qa tsikfe'li'ƚets in yijaa'ija in hik ha'ne pakha' Eqiƚina'x ha'ne sehe' epji'.—*
Jesús qa yiƚin pakha' ƚa's pa' ewi'ƚ pekhewe' ƚeqjeƚinenhei pa' wittata.
43 In t'ani' kekhewe' wetsjuk neƚuts, ha' Jesús qa ikik'ui ha' sehe' Samaria, qe qa' namii ha' sehe' Galilea.* 44 Qe ha' Jesús ƚakhaa'ija in nifel na'aj ewi'ƚ profeta in nite' yiwqinhetji' pekhewe' qu' ƚetsetifeetsetaxija.* 45 Ma' qa in yamets ha' Galilea, hekhewe' Galilea ƚeiƚets qa lesitsiju'ƚ, qe hayiits yi'wenij week kekhewe' yaqsiijkii ha' Jerusalenii kekhewe' ƚe'sits neƚutsji' Pascua, qe ƚekhewel yamii iye kekhewe' ƚe'sits neƚuts.* 46 Ha' Jesús qa wapilii iye in ikii ha' witset Caná ha' sehe' Galilea. Hik hakha'a' hayiits yaqsiiji'kii ka' iweli' in wino'oj. Na'l pa'aj ha' ewi'ƚ ƚeqe oficial pa' wittata, pa' ƚa's qi in wanqaats'e' ha' witset'ii Capernaum.* 47 Hakha'an in i'ye'ej pa'aj ha' Jesús in ta'ƚii ha' Judea qa namets ha' Galilea, qa ikii qu' newetweni'ƚ ma' qa qi in iyintaxijets qu' ƚijts'eyi'ii pe' ƚetsi' qu' niƚini'm pa' ƚa's, qe hats niwamhiyu'.* 48 Ha' Jesús qa yit'ijji'ju': —Qu' nite' i'weni'iƚ pe'qu' ham ƚunyejeyi'iju'ƚ qu' e'nitjuƚaxiƚijpha'mkii, qa' nite' ek'eni'iƚ ƚ'inqeku'uƚ.—* 49 Qa hakha' ƚeqe oficial pakha' wittata, qa yit'ij: —Jukhew, if'elitik'i wat'ij qu' enek qe mente' wa'm ha' ya's.—* 50 Ha' Jesús qa yit'ijets: —Yape mapilii pe' etsi', pa' oqwomehe' hats iƚa'x.— Ha' jukhew nite' yeqeku'uk'i ka' yit'ijets ha' Jesús. Ma' qa ik qa wapilii pe' ƚetsi'. 51 In hats wapilii pa'aj pe' ƚetsi', qa pe' ƚeqejkunenhei qa iwoyitsiju'ƚ pa'aj qa nifeli'm in hats iƚa'x pa' ƚoqwomehe'. 52 Ma' qa nifaakanij pa'aj pa' i'ni' junu' in hats wat'ij pa'aj. Qa yeku'ƚ pa'aj: —Neƚu in hats jelji' junu' (la una) qa yili'ij in iwilhantax.— 53 Ha' ƚatata qa nikfe'lik'i in hik i'ni' junu' ha' Jesús in yit'ij: —Pa' oqwomehe' hats iƚa'x.— Ma' qa hakha'an qa week iye he' ƚelits, ƚewhe'ye' qa nite' yeqeku' iye qa tek'enets ha' Jesús.* 54 Aka'an hik aka' ka' wetsjuk yamets ham ƚunyejeyi'iju'ƚ in yaqsiiji'kii ha' Jesús ha' sehe' Galilea in hats tepilik'ui iye ha' Judea.*
* 4:1 Mr 7:3; Mt 1:4; 28:19-20 * 4:3 Lc 1:5; Mt 17:22 * 4:4 Hch 1:8 * 4:5 Sal 22:23; Mt 1:2; Lc 1:33; Gn 30:24; 33:19; 48:22; 49:22 * 4:6 Stg 3:11 * 4:7 Gn 24:11-17; 29:2-12 * 4:9 Jn 11:36; Hch 1:8; 14:1; Ap 2:9; Lc 9:52 * 4:10 Hch 8:20; Gn 26:19; Sal 36:7-9; Is 49:10; 55:1; Jer 2:13; Zac 14:8; Jn 7:38; Ap 7:17; 21:6; 22:1,17 * 4:11 Lc 10:1 * 4:12 Mt 1:2; Lc 1:33 * 4:14 Jn 6:35; 7:37; 12:25; 1Co 4:11; Ap 7:16; 21:6; 22:17; Stg 3:11; Hch 13:48; Ro 8:2; 1Jn 2:25 * 4:20 Dt 11:29–12:14; 27:3; Jos 24:1; Mt 23:37 * 4:22 Gn 12:1-7; Is 2:3; Mal 1:11; Mt 15:24; Jn 11:36; Ro 3:1-2; 9:4-5; 15:8-9 * 4:23 Jn 5:25-29; 16:32 * 4:24 Jn 1:33; 2Ts 2:10; Jud 20 * 4:25 Mt 1:17; Ef 5:2; Ex 29:29; Jn 1:41 * 4:26 Ex 3:14; Sal 45:8; Jn 8:24 * 4:29 Mt 1:17 * 4:30 Mr 1:45 * 4:31 Jn 11:8 * 4:34 Ef 1:9; 1Jn 2:17; Jn 5:30,36 * 4:36 Mr 10:17; Jn 12:25; Hch 13:48 * 4:37 Lv 26:16; Dt 20:6; Job 31:8; Mi 6:15; Mt 25:24; Lc 19:21 * 4:39 Lc 9:52; Hch 1:8; 26:5; Jn 15:26 * 4:40 Mr 1:45 * 4:42 2P 3:18 * 4:43 Is 9:1-2; Mt 17:22 * 4:44 Jn 15:26; Hch 26:5; Mt 13:57; Mr 6:4; Lc 4:24 * 4:45 Mt 4:17; 23:37; 26:69; Mr 1:14-15; 14:70; Lc 13:1-2; 22:59; 23:6; Hch 1:11; 2:7; 5:37; Jn 2:23; 5:1 * 4:46 Jn 2:1,11; 21:2; Lc 10:15 * 4:47 Lc 1:5 * 4:48 Ex 7:3-4; Mr 13:22; Jn 2:23-25; 3:16; 6:26,64; 20:25 * 4:49 Lc 10:1 * 4:53 Lc 11:11; Col 3:21 * 4:54 Jn 2:11; Mt 17:22