10
Pa' witweqleye'j.
(Mateo 19:1-12; Lucas 16:18)
In hats ikik'ui iye ha' Jesús ha' witset Capernaum, ma' qa yamets ha' sehe' Judea, qa ikiiteje'm hakhap iye ƚajaika' ha' haqqi' Jordán. Qa hik hakha'a' iye qa not'axets iye he' olots jukhew qa efuts, qa ka' hats ƚeqfenye'jji'jij, ma' qa yijatshen.* Qa he' uja'x fariseol qa nekets ha' Jesús, qe qa' nijaajin, ma' qa nifaakanij: —¿Me ƚenexke'ej pa'qu' jukhewe' qu' neweqle'eƚ pe'qu' ƚewhe'ye'ye'?—* Qa yeku'ƚ ha' Jesús hekhewe'en: —¿Pa'n yit'iƚij ewets ke' ƚe'lijei ka' Moises'ik'i?—* Hekhewe'en qa yit'ijju': —Pa' Moises'ik'i ƚexke'ej pa'qu' jukhewe' qu' naqsiijkii pa'qu' witfaakanek'e t'ejuyets qu' neweqle ma' qa' nukin pe'qu' ƚewhe'ye'ye'.—(Dt 24:1)* Ha' Jesús qa yit'ijiju'ƚ: —Qe t'units pe' atawjetsi'ƚ, ham eq'iltaxitsi'iƚ, ka' Moises'ik'i qa yika'ajji' aka' qu' nenit'ij.* Qa nite'ƚe hik aka' ƚunye'j in i'nk'a wanaqsiijkii ha'ne week, pa' Dios qa yaqsiijkii pa' jukhew qa pe' efu.(Gn 1:27)* Qa aka'an in ta'ƚijupi', pa'qu' jukhewe' qa' niwejin pa'qu' ƚatataye' qa pe'qu' ƚeneneye' iye, qa enewe' wetsjuk qa hats ewi'ƚƚe pa' ƚ'ese'n. Ma' qa hats nite' wetsjuk, hats ewi'ƚƚe pa' ƚ'ese'n.(Gn 2:24) Qa hik ta'ƚijupi', pe'qu' hats ewi'ƚ neni' na' Dios, ham pa'qu' jukhewe' qu' nak'esa'x wetju'ƚ.—* 10 Qa in hats i'nifi ke' wititsi', qa he' ƚ'ijatshenhei qa ewi'ƚij iye in nifaakanijha aka'an. 11 Qa ha' Jesús qa yit'ijji'ju': —Pa'qu' neweqle qa' tujtseika'ye' iye pe'qu' ƚewhe'ye'yi'ij iye, ma' qa hats wetwuƚ'enhetets pe' hayiits ƚewhe'yetax qe yaqsiimijkii kakha' witwuƚ'ax (adulterio).* 12 Qa pe'qu' efuye' iye qu' neweqle qa' tujtseika'ye' iye pa'qu' ƚewhe'ye'yi'ij qa hik ƚunye'j iye, yaqsiijkii iye kakha' witwuƚ'ax wo'oi jukhew in hats tewhe'yeitax (adulterio).—*
Jesús qa iyinipji' pe' omehets.
(Mateo 19:13-15; Lucas 18:15-17)
13 Ha' Jesús qa tetka'xets he' uja'x omehets, qe qa' net'eku'mipji' ƚesinjel, qa he' ƚ'ijatshenhei qa yaq'ayintaxij hekhewe' neka'xtaxii.* 14 Ha' Jesús in yi'wenij ma' qa nayu'kii, qa yit'ij: —Enwejini'ƚ met ne' omehets qu' nenek yiwets, qa hasu'uj othetiƚik'ui qe nekhewe' hik ƚunyejei enewe'en hik nekhewe' tenek'enheiji' na' Dios.* 15 Yijaa'ija aka' hit'iƚij ewets, pakha' qu' nite' hik ƚunye'je' na'aj omeƚa's in nite' inqeku' qa nite' net'ekumiju'ƚ na' tenek'enheiji' na' Dios, qa' nite' ƚeke'ye' qu' nuiji'teje'm nakha'an.—* 16 Qa tik'eyij he' omehets, qa iyinipji', qa t'eku'mjiipji' ƚesinjel.*
Pa' ewi'ƚ yiwq'axin wekwek.
(Mateo 19:16-30; Lucas 18:18-30)
17 In hats nikheyu' ha' Jesús qu' nakij iye pa' ƚ'ikheyi'j, qa tekuma'xii ha' ewi'ƚ, qa wonokok'eni'ju' ƚ'ejuyi'jii, qa nifaakan: —Teik'unei maestro, ¿pa'n ƚii pa'qu' haqsiijkii hats'inha qu' nana'l ye'm pa' witiƚa'x nite' yili'ij?—* 18 Ha' Jesús qa yit'ijiju'ƚ: —¿Inhats'ek in ƚit'ij yiwets teik'unei? Ham pa'qu' ewi'ƚe' qu' neteik'unei. Ewi'ƚƚe na' teik'unei, Dios.* 19 Akha' hats ƚenikfe'lets kekhewe' wenit'ij: “Hasu'uj eqek'ui. Hasu'uj mowo'oi efu qu' hats ewhe'yei qa hik ƚunye'j iye ne'ej efu, hasu'uj ejtenkii, hasu'uj mowotk'onƚi'imkii pe'qu' netnek'enhei, hasu'uj awitji'iji' pe'ye' pakhape', ek'enets qa' iwqinhet iye atata qa enene iye.”—(Ex 20:12-16)* 20 Hakha'an qa yeku'ƚ: —Maestro, hats week ekewe'en hayiits heik'eenik'iha in mente' ye'qi.—* 21 Ha' Jesús qa yejeƚju', qa qi in yisu'un, qa yit'ijets: —Ewii'ƚƚi'ija pa' ham e'm. Yape ma. Qa ihinijkii week pe' na'l e'm qa' ƚisij ne' ham yiwq'axine'. Ma' qa' nana'l e'm pa'qu' enisit'e na' wa'sji', qa' etpil iye, qa' atsjayan.—* 22 Qa hakha'an in yepi'ye' ek'i aka'an, qa selelju', qa qi in uƚ'axi'mkii in ik, qe ƚakha' yiwq'axinija pe' wekwek. 23 Ha' Jesús qa yejeƚ ji'teje'mkii hekhewe' yeqewuk'un, qa yit'ijji'ju' he' ƚ'ijatshenhei: —¡Hayits qa jutsitax nekhewe' yiwq'axin wekwek qu' nuiji'teje'm na' tenek'enheiji' na' Dios!—* 24 He' ƚ'ijatshenhei qa yitjuƚaxijpha'mkii ekewe' yit'ij. Qa ewi'ƚij iye ha' Jesús in wapilijupji' iye in yit'ijets: —Yilits, ¡hayits qa jutsitax qu' nuiji'teje'm na' tenek'enheiji' na' Dios!* 25 Les qu' nite' jutsitaxe' pa'qu' ewi'ƚe' ats'etax qu' nuyii ne'ej tawjena'x ƚoto', qa nite' hik ƚunye'j pa'qu' ewi'ƚe' yiwq'axin wekwek in jutsitax wiikfik'i qu' nuiji'teje'm na' tenek'enheiji' na' Dios.—* 26 Qa hekhewe'en qa les in qi in yitjuƚaxijpha'mkii iye, qa watfaakateji'ijju', qa yit'ijju': —Maa, ¿qa ƚekpa' ek qu' ƚeke'ye' qu' namii na' wa's?—* 27 Qa ha' Jesús yejeƚ ji'teje'm, qa yit'ijji'ju': —Ene' jukhew nite' ƚeke' qu' naqsiijkii aka'an. Ewi'ƚƚe na' Dios in ƚeke', qe week eke' wekwek nite' jutsitetsi'm na' Dios.—* 28 Ma' qa ha' Pedro qa yit'ijets ha' Jesús: —Jeƚ, yekheweli'ƚ week henejeti'ƚ he' na'ltaxi'ƚ ye'm, ma' qa k'ajayani'ƚ.—* 29 Qa ha' Jesús, qa yit'ij: —Yijaa'ija aka' hit'ij ewets, in ham pakha' qu' hats niwejinƚi'i pe'qu' ƚetsi'ye', i'nƚi'i pe'qu' ƚamatsitse' qa ƚek'injats iye, i'nƚi'i pe'qu' ƚekutiiye' qa ƚek'injai iye, i'nƚi'i pe'qu' ƚeneneye', i'nƚi'i pa'qu' ƚatataye', i'nƚi'i pe'qu' ƚelitse', i'nƚi'i pa'qu' ƚeq'ejinqa'wet'e in ta'ƚ yiwets qa eke' yi'lijei iye,* 30 qu' nite' nat'ani'ipji' qu' cien (100) ni'ij ne'ej testi'yij ha'ne hane'ej ƚahats'ij: axe'm ƚetsil, ƚamatsits qa ƚek'injats iye, ƚekutii qa ƚek'injai iye, ƚenenel, qa ƚelits iye, qa ƚeq'ejinqa'wetits iye. Qa na'lƚi'ijup iye pe'qu' wekweke' qu' naats'e'ej qu' natawitjaxtii. Qa pa' mexe hamik'ui qa hikpa' pa' witiƚa'x nite' yili'ij.* 31 Qa olotsƚe nekhewe' hane'ej yojo, qa' hik nekhewe'ye' hatse' qu' netke'lenju'. Qa olots iye nekhewe' hane'ej teke'lenju' qa' hik nekhewe'ye' hatse' qu' nojo.—*
Jesús qa nifel iye qu' natlanhetii hatse'.
(Mateo 20:17-19; Lucas 18:31-34)
32 Hekhewe'en in ikik'i ha' wit'ikheyi'j qu' namii ha' Jerusalén. Ha' Jesús yojo'ok'oi hekhewe'en, he' ƚ'ijatshenhei qi in nite' nikfe'lijkii pa'n ƚunyee'jkiiha, qa hekhewep hekhewe' nijayanik'i qa qi in nijiwei. Ha' Jesús qa t'eku'mi' iye he' doce (12) ƚ'ijatshenhei qa wetqetheni'ƚju' iye. Ma' qa nifeli'mha kakha' qu' ƚunye'je'kii hatse'.* 33 Qa yit'ij: —Ek'en qeku'ni'ƚek, hane'ej qu' jinamtaxiipha'm na' Jerusalén. Qa hik nakha'yi'i' ha'ne Ƚa's na' Jukhew qa' netesti'yij nekhewe' tenek'enhe'yij ne' pa'il, qa nekhewe' iye i'nq'ijatshenij ke' Moisés ƚe'lijei qa' ninaqyaji'ij qu' natlanhetii qa' netisij nekhewe' jukhewiikal nite' judiol.* 34 Qi qu' nawitji'iji' pe'qu' ƚe'lijeye' qa' nilakijukii qa' netk'iyikii iye, qa' neqsilanje'mkii ma' qa' nilaanija qa' nawa'm. Qa qu' namets wetshetk'ewi'ƚ neƚuts qa' iƚa'xe' iye.—*
Pa' Santiago qa pa' Juan yisu'un qu' niyinijets pe'ye' pa' Jesús.
(Mateo 20:20-28)
35 Ma' qa ha' Jacobo (Santiago) qa ha' Juan, hik hekhewe' he' wetsjuk ƚelits ha' Zebedeo, qa ikets qa we'tmetinheti'm ha' Jesús, qa yit'ijets: —Maestro, hisu'untaxi'ƚ qu' aqsi'ji'ƚ ye'mijkii aka' qu' nek'iyini'ƚij ewets.—* 36 Ha' Jesús qa yit'ijiju'ƚ: —¿Ƚekpa' ƚisu'uni'ƚ qu' haqsi'ji'ƚ e'mijkii?— 37 Hekhewe'en qa yit'ijets: —Ets'eni'ƚi' hatse' qu' enek'enheitax qu' ewi'ƚe' pa'qu' na'ni'ju' na' ƚeniyayik'i qa pakhap qa' na'ni'ju' ek na' efeyi'j.—* 38 Ha' Jesús qa yit'ijiju'ƚ: —Aka' ƚ'iyintaxi'ƚets nite' ƚenikfe'li'ƚets. ¿Me ƚeke' qu' iya'aƚji' nakha' qi ek'imiiji' k'iya'ji' hatse'? ¿Me ƚeke' iye qu' mempulijiƚijju' nakha' hempuli'jji' hatse'?—* 39 Hekhewe'en qa yeku'ƚ: —Ehe, ƚeke'.— Ha' Jesús qa yit'ijets: —Ekheweli'ƚ ƚ'iya'aƚji' hatse' na' ek'imiiji' k'iya'ji' hatse', qa' mempulijiƚijju' iye nakha' qu' hempuli'jji' hatse'.* 40 Qa qu' niƚi'iƚiju' ha'ne ts'iyayik'i i'nƚi'i ha'ne yifeyi'j, qa nite' yakha' qu' k'eƚisiƚij, qe uja'xƚe pekhewe' hats watji'leti'm.— 41 Hekhewe' diez (10) ƚ'ijatshenhei in yepi'ye' ek'i aka'an, ma' qa nayu'um hekhewe' Jacob (Santiago) qa ha' Juan.* 42 Qa ha' Jesús qa taya'yets week hekhewe'en qa yit'ijji'ju': —Ekheweli'ƚ ƚenikfe'li'ƚets nekhewe' tenek'enhe'yipji' ne' nite' judiol in ewi'ƚƚe in yisu'un qu' nenethinijkii pa' ƚet'unhaxits in tenek'enhei. Qa nekhewe' te'weyik'uiju' nekhewe'en qa yisu'unek in inaqyaji'ijkii pe'ye'.* 43 Qa ekhewelƚi'iƚ qa' hasu'uj ejunyejeyi'iƚ aka'an, qe pakha' qu' nisu'un qu' neniwqinhetji' ekheweli'ƚ, qa' hik pakha'ye' qu' nithayiki'iƚ.* 44 Qa pa'qu' ƚunye'je' iye ekheweli'ƚ in yisu'un qu' nojo, qa' hik ƚunye'je' qu' ƚeqejkunenek'e ene' week.* 45 Qe ha'ne iye Ƚa's na' Jukhew nite' nam ma' qa' neteniftitshiyets, qe nam yijat'ij qe qa' net'iftits'ets ene' week qa' net'ihinij iye na' ƚiƚa'x, hats'inha qu' nilithinik'ui pa' witaxtanithenkeye'j pe'qu' olotse'.— *
Jesús qa yi'wenkitkii pa' Bartimeo.
(Mateo 20:29-34; Lucas 18:35-43)
46 Ma' qa yamets ha' Jericó. Qa in hats ikik'uifik'i iye ha' Jericó qa week iye ƚ'ijatshenhei qa hekhewe' iye olots jukhew qa efuts. Ewi'ƚ ha' puk'al iyiniikii ƚaq'astaye' ƚii Bartimeo, Timeo ƚa's, i'niju' ƚekuwe'e' ha' wit'ikheyi'j.* 47 In impi'ye'ej in hik kakha'ija Jesús Nazaret ƚeiƚe', qa yapeƚek qa tayai, qa yit'ij: —¡Jesús, ƚa's pa' David'ik'i, enq'eletyij wat'ij!—* 48 Qa olots he' yaq'ayintaxij in tayaikii. Qa yape'enhaƚe les in yit'unhetik'ikii in tayai: —¡Ƚa's pa' David'ik'i, enq'eletyij wat'ij!— 49 Ma' qa ha' Jesús qa teke'lenijupju' qa yit'ij: —Aya'yi'ƚii.— Ma' qa teniya'yii ha' puk'al qa wenit'ijets: —Ment'unhet, hasu'uj e'nijiwei, eniipha'm, qe hats tayai ei.—* 50 Qa yiwu'mi'ju' ha' ƚe'ntilafit qa ts'enpha'm qa ikii ha' Jesús.* 51 Ha' Jesús qa nifaakan: —¿Ƚek pakha' ƚisu'un qu' haqsi'j e'mijkii?— Ha' puk'al qa yeku'ƚ: —Maestro, hiyee' hisu'untax qu' hi'wenkii.—* 52 Ha' Jesús qa yit'ijets: —Yape ma, pa' nite' eqekuye'j hikpa' ta'ƚets in hats ƚanaxpa'l.— Qa hik akaa'ijha ha' puk'altax ma' qa yi'wenkii, qa yijayan ha' Jesús.*
* 10:1 Lc 1:5; 3:3; Mt 4:15,25; 28:20; Jn 1:28; 3:26; 10:40; Hch 4:2; 2Ti 4:11 * 10:2 Mr 7:3; Stg 1:13; Jn 18:31; Lv 21:7; 1P 3:1 * 10:3 Sal 77:20; Mt 8:4; He 3:2 * 10:4 Mt 5:31 * 10:5 Mr 16:14 * 10:6 Jn 1:1,3; Hch 26:4; Ap 3:14; Gn 5:2 * 10:9 1Co 7:10-15; He 7:26 * 10:11 1P 3:1; 1Ti 5:14; Mt 5:27-28 * 10:12 Mt 1:19 * 10:13 Lc 1:7; 2Ti 4:2 * 10:14 Lc 13:14; 14:26; 1Co 14:39; Mr 1:15 * 10:15 Sal 72:19; Ap 22:21; Hch 17:11; Lc 1:7 * 10:16 1Ti 5:22; Gn 48:15 * 10:17 Mr 1:40; 4:38; 8:27; Mt 17:14; 27:29; Gn 1:31; Ef 4:11; Ap 21:7; Lc 10:25-28; Jn 12:25; Hch 13:48 * 10:18 Sal 69:16 * 10:19 Mt 5:21,27-28; Ef 4:28; Pr 6:19; 1Co 6:7-8; 7:5; 1Ti 6:5; Stg 5:4; 1Ti 5:3; Dt 5:16-20; Ex 21:15 * 10:20 Mr 4:38; Ef 4:11 * 10:21 Lc 6:35; 12:33; 2Ts 2:13; He 12:6; Mr 14:7; Ro 15:26; 2Co 4:7; Mt 6:20; 13:44; Jn 8:12; 2Co 2:2; Hch 2:45; 5:1 * 10:23 Hch 4:37; 8:18,20; 24:26; Mr 1:15 * 10:24 Lc 1:7 * 10:25 Gn 24:35; Ap 2:9 * 10:26 Hch 16:30; Ef 2:8 * 10:27 He 6:4 * 10:28 Lc 6:14; Hch 10:32 * 10:29 Ap 22:21; Mr 1:1; Fil 1:5 * 10:30 Lc 20:10,35; 21:8; Mt 12:32; 13:21; Jn 12:25; Hch 13:48; Ef 1:21; 2:7 * 10:31 Mr 9:35 * 10:32 Sal 79:1; Mt 23:37; Sal 147:11; Pr 1:7; Ap 14:7; Jn 6:61 * 10:33 Mr 2:10; 8:31; 9:31; Mt 2:4; Ga 1:16 * 10:34 Mt 16:21; Hch 2:24; Lc 9:22 * 10:35 Hch 12:2; Jn 21:2,7; Mr 4:38; Ef 4:11 * 10:37 Mt 19:28; Lc 9:26 * 10:38 Jn 11:22; Sal 75:8; Lc 12:50; Hch 22:16; Ro 6:3; 2Co 4:10-11; Ga 2:20 * 10:39 Hch 12:2; Ap 1:9 * 10:41 Jn 21:7 * 10:42 Hch 19:16; 1P 5:3 * 10:43 Mr 9:35; 10:45; 1Co 3:5; Lc 22:26 * 10:44 Mt 10:24; Fil 2:7; Ap 1:1 * 10:45 Mr 2:10; Jn 13:13-15; Fil 2:7; Jn 6:51; 10:15; Ga 2:20; Lv 27:31; Sal 49:8; Mt 26:28; Ef 1:7; Is 52:13–53:12; Mt 20:28 * 10:46 Mt 20:29-34; Lc 18:35-43; Nm 22:1; Mt 15:14; Jn 9:8; Mr 8:27 * 10:47 Mr 5:19; 10:47; 14:67; 2Cr 1:1; Mt 1:1; 5:7; 15:22; 17:15; Ro 1:3; Lc 1:50; 16:24 * 10:49 Jn 16:33 * 10:50 Lc 19:36 * 10:51 Mr 1:40; Jn 20:16 * 10:52 Mt 9:22; Mr 6:56; Lc 5:20