2
Jesús qa yotshinju' pa' ewi'ƚ onqoktax.
(Mateo 9:1-8; Lucas 5:17-26)
Qa in hats teƚuyik'i, ha' Jesús qa wapilii iye ha' witset Capernaum, qa yinikfe'l in hats i'ni' iye ke' ƚetsi'.* Ma' qa aje'eƚ namii he' olots jukhew qa efuts, qa hats topo'oj ke' wititsi' qa uja'x he' i'nfik'i hats ham ƚetset'e. Ham ƚ'uihiyije' qe hats topo'oj ha' ƚeji' ke' wititsi'. Ha' Jesús qa yijatshenij ke' ƚe'lijei pa' Intata.* Qa namkii he' ikwetju'ƚ (4) jukhew neka'x ha' ewi'ƚ onqok.* Qa in ƚunye'jek in nite' ƚeke' qu' nametsji' qe olots he' jukhew qa efuts qa ham ƚ'uihiyije', ma' qa weƚijipji' ke' wititsi' qa yitju'etsju' ha' wankaajuƚetsju' ha' Jesús. Qa in hats yitju'etsju' ma' qa yatsjiƚinijetsju' ha' witiwhi'la'x hikha' i'wji'ju' ha' onqok ha' wankaajuƚetsju' ha' Jesús. Ha' Jesús in yi'wen hekhewe'en in nite' yeqeku', qa yit'ijets ha' onqok: —Ya's, ke' ewuƚ'ets hats wetwu'm ek'ui.—* He' i'nq'ijatshenij ke' Moisés ƚe'lijei ipƚulets ha' i'niju'kii, ƚatawjetsƚeji' aka' yit'ijju' in yijamti'ets:* —Maa, ¿pa'n ƚahats hape in ƚ'anye'j ha'ne jukhew aka'an? Yiwakaninƚekii pa' Dios, ewi'ƚƚe inek pa' Dios qu' niwu'm i'nk'ui pe' inwuƚ'ets.—* Ha' Jesús qa hatsƚe aje'eƚ nikfe'lets aka' yijamti'ets hekhewe'en, qa yit'ijji'ju': —¿Inhats'ek in ƚumti'iƚ kakha'an?* ¿Pa'n ikji' pa'qu' les nite' juutsitaxe' qu' jintit'ijets ha'ne onqok: “Me pe' ewuƚ'ets hats wetwu'm ek'ui,” me i'nƚi'i qu' jintit'ijets: “Eniipha'm ku'mi' na' ewhi'la'x qa' ma”?* 10 Ye'ehe, qa qu' enikfe'li'ƚets hane'ej ha'ne Ƚa's na' Jukhew in na'li'm pa' ƚet'unha'xijup ha'ne sehe' ipji' qu' niwu'm pe' witwuƚ'ets.— Ma' qa yit'ijets ha' onqok:* 11 —Akha' hit'ij ewets: “Eniipha'm, ku'mi' na' ewhi'la'x qa mapilii pe' etsi'.”—* 12 Qa hakha'an qa aje'eƚ niipha'm, qa t'eku'mi' ha' ƚewhi'la'x qa ikfik'i, qa week yi'wen. Ma' qa qi in yitjuƚaxijpha'mkii he' week qa qi iye in yiwqinhetji' pa' Intata, qa yit'ijju': —Nite' hayiits qu' ƚunye'je' pa'qu' jinte'wen aka'an.—*
Jesús qa taya'yets pa' Leví (Mateo).
(Mateo 9:9-13; Lucas 5:27-32)
13 Ma' qa i'nk'aƚe qa ik iye ha' Jesús qa wapiliiju' iye ha' ƚotkoyek ke' kaƚi', ma' qa nekets iye he' olots jukhew qa efuts, ma' qa yijatshen.* 14 In ikkii iye qa yi'wen ha' Leví, ƚa's ha' Alfeo, i'niju' ha' taja'yikii ne'ej wekwek. Ha' Jesús qa yit'ijets: —Atsjayan.— Ma' qa niipha'm qa yijayan.* 15 Ma' qa i'nk'aƚe ha' Jesús qa he' ƚ'ijatshenhei qa teki'ju' ke' ƚetsi'ii ha' Leví. Qa olots he' yijaninkii ke' wekwek qa hekhewe' iye uƚ'ets jukhew in ƚekufetsij, qe olots he' nijayanik'i hekhewe'en.* 16 Qa he' fariseol hik hekhewe' i'nq'ijatshenij iye ke' Moisés ƚe'lijei, in yi'wenij in ƚekufets ha' Jesús hekhewe' uƚ'ets jukhew qa hekhewe' iye yijaninkii wekwek, qa yit'ijets he' ƚ'ijatshenhei: —¿Inhats'ek nakha'an in ƚekufets ne' yijaninkii ke' wekwek qa ne' uƚ'ets jukhew?—* 17 Ha' Jesús in yepi'ye' ek'i aka'an, qa yit'ij: —Nite' wo'oikii weihetaxe' witeqjunhetits ƚeiƚe'ye' nekhewe' ham yaats'eyi'iju', ni'kha'ƚi'ij wanqaats'e' hik na'aj wo'oikii yijat'ij weihetaxe' witeqjunhetits ƚeiƚe'ye'. Nite' tsam ma' qa' haiya'yii nekhewe' yatsathen, qe uja'xƚe yijat'ij nekhewe' uƚ'ets.—*
Qu' nite' jinteke' qe iyinii pa' Intata.
(Mateo 9:14-17; Lucas 5:33-39)
18 Hekhewe' ƚ'ijatshenhei ka' Juan qa hekhewe' fariseol, yaqsi'j jiijkii qa nite' tekji'ijju'. Qa nekets ha' Jesús, qa nifaakan, qa yit'ijets: —¿Inhats'ek hekhewe' ƚ'ijatshenhei ka' Juan qa hekhewe' iye ƚ'ijatshenhei he' fariseol in yaqsi'j jiijkii qa nite' tekji'ijju', qa enewe'ƚe ijatshenhei qa nite' hik ƚeqfenyejeyij?—* 19 Ha' Jesús qa yit'ijiju'ƚ: —¿Me ƚeke' pekhewe' ƚejuwaikal pa' niwhe'yeyu' qu' naqsiijkii qu' nite' neteke'ju' in mexe i'nji'teje'm pa' niwhe'yeyu'? Qa nite' ƚeke' qu' naqsiijkii qu'nte' neteke'ju' qe mexe i'nji'teje'm nakha'an.* 20 Nam hatse' na' neƚuji' na' niwhe'yeyu' qa' newetkax, qa hik nakha' na' neƚuji' qu' nite' neteke'ji'.* 21 Ham yok'oyini'ij na'aj ewi'ƚ witqhinawat ƚawa'ma'x pa'qu' ƚepk'eye'en ink'ayik'e qe na'aj ink'ayik wapilje'm qa nite' qi, qa' niwjafitik'i pa'qu' ƚawa'ma'xe' ma' qa' les net'ijaifik'i pa'qu' ƚawjaf'iye'.* 22 Qa nite' ƚeke' iye qu' na'natsi'yik'iju' ink'ayik'e winoye' ne' ƚ'ajits eƚi'nilij ƚawa'mhii. Qe na'aj ink'ayik wino in ju'fju'fik'i qa tike'ƚijje'm ne' eƚi'nil ƚawa'mhii qa' week hame' pa' wino'ok'i qa pe' eƚi'ni'ik'i iye. Ma' qa hik ta'ƚijupi' qu' eni'ƚji' yijat'ij pa'qu' ink'ayik'e winoye' pe'qu' ink'aiki'ye' ƚ'aje' eƚi'niye' hats'inha qa' week ƚunyejeyi'iƚ yijat'ij.—*
Teiƚi'ijkii in nit'ijji' pe' ƚei trigo in mexe witwapiihijiitax (sábado).
(Mateo 12:1-8; Lucas 6:1-5)
23 In yamets ka' witwapiihijii (sábado) ha' Jesús in ik qa nekik'iju' ha' wit'enekju', qa he' ƚ'ijatshenhei qa teiƚi'ijkii in nit'ijji' ke' ƚei trigo qa tuj.* 24 Ma' qa he' fariseol qa yit'ijets ha' Jesús: —Jeƚ qeku'nek, ¿inhats'ek in yaqsiijkii aka' nite' ƚenexke'ej in mexe witwapiihijii (sábado)?—* 25 Ha' Jesús qa yit'ijiju'ƚ hekhewe'en: —¿Me nite' les qu' ejeƚi'ƚ na' witfaakanek kakha' yaqsiijkii ka' David'ik'i qa ke' ƚijts'eyek haamija pa'qu' ƚaqe' qa qi in iyipkunju'?* 26 Ka' David'ik'i qa uyetsji' ke' t'ejutshenheti'yets na' Dios, ka' ƚahats'ij mexe qiji' in pa'i ipji' kakha' Abiatar'ik'i, ka' David'ik'i qa tuj ke' pan qa weeki'ƚij ke' ƚijts'eyek. Ke' pan nite' ƚenexke'ej qu' netujƚe pe'ye', uja'xƚe ne'ej pa'il in ƚenexke'ej qu' netuj.—* 27 Qa yit'ij iye: —Ha'ne neƚu witwapiihijii (sábado) in wanaqsi'jijkii qe qa ni'fen ene' jukhew, qa nite' wanaqsiijkii qu' natsat'etsipji' ene' jukhew.* 28 Qa hik ta'ƚijupi' ha'ne Ƚa's na' Jukhew in hik ha'ne tenek'enhe'yij na' neƚu witwapiihijii.—*
* 2:1 Lc 10:15 * 2:2 Mr 4:14; Jn 18:32 * 2:3 Mt 4:24; 8:6; Mr 2:3-10 * 2:5 Mt 8:10; 9:2,5; Hch 3:16; Ro 1:8; 1Co 2:5; Ga 2:16; 1Ti 1:2; He 4:2; Jn 15:22; Lc 5:20,23; 7:48 * 2:6 Mt 2:4; Mr 9:33 * 2:7 Ex 22:28; Mr 3:29; Ap 13:6; Sal 25:11; Mt 9:2; Jn 15:22; Ex 34:6-7; Is 43:25; 44:2 * 2:8 Mr 10:52; Lc 5:22; 16:15; Jn 2:25 * 2:9 Lc 16:17; 18:25; Mr 2:3; Mt 11:5 * 2:10 Sal 8:4; Lc 5:24; Hch 7:56; Mt 28:18; Mr 1:22; Jn 15:22 * 2:11 Mr 5:41 * 2:12 Hch 10:45; Jn 11:4; 17:1; 1P 2:12; Lc 2:14; Mt 9:33 * 2:13 Mt 28:20; Hch 4:2; 2Ti 4:11 * 2:14 Lc 5:11; Jn 8:12 * 2:15 Lc 3:12; 18:13; Mt 9:10; 14:9; 1Ti 1:15; Ro 12:13 * 2:16 Mt 2:4; 11:18; Mr 7:3; 1Ti 1:15; Lc 3:12 * 2:17 Mt 6:8; 13:17; Col 4:14; Lc 5:31,32; Ro 1:17 * 2:18 Mr 1:4; Jn 3:25; Mr 7:3; Lc 18:12; Hch 13:2 * 2:19 Jn 2:9 * 2:20 Mr 13:24; Lc 17:22; 18:12; Jn 16:16-20 * 2:21 Lc 19:36 * 2:22 Lc 5:37; Jn 6:27 * 2:23 Mr 10:10 * 2:24 Mr 7:3 * 2:25 Lc 1:27; Hch 2:45; Ap 7:16 * 2:26 1S 21:1-6; Lv 16:32; Ex 25:30; Hch 4:1 * 2:27 Col 2:16 * 2:28 Mr 2:10; Ro 7:25; 1Co 8:6; Col 3:22; Lc 6:5