4
Pa' iwenq'enhena'x.
(Mateo 13:1-9; Lucas 8:4-8)
Ha' Jesús qa ewi'ƚij iye in i'nq'ijatsheni' ha' ƚotkoyek'i ke' qi kaƚi'. Ma' qa not'axii he' olootsija jukhew qa efuts iye, ma' qa t'ilitji'ju' ke' witinhitjii qa i'nju', qa hekhewe'ƚe olots jukhew qa efuts iye qa i'ni' ha' sehe' ƚotkoyek'i ha' iweli'.* Ma' qa yijatshenij ke' olots wekwek yejeyumtshenijupi', qa yit'ij ka' i'nq'ijatshenij:* —Ek'en qeku'ni'ƚik'i ek aka'an, ewi'ƚ pa' iwenq'enhena'x ikfik'i qu' newenq'en.* Ma' qa in we'nq'en, qa na'l pe' ƚoqoƚoi namji'ju'kii pa' wit'ikheyi'j qa namii pe' junatai qa tuj.* Qa pekhewep iye qa namji'ju'kiyek pa' uteket qa nite' qi pa'qu' seheeyi'ija, ma' qa aje'eƚ qhufje'm qa ta'ƚ qe nite' akaptitsik'ui.* Qa nekpha'm ne' junu' qa yaq'alij, qe nite' ijetits pe' ƚefitetsii, ma' qa yisƚax aje'eƚ.* Qa pekhewep iye qa namji'ju'kiyek pa' tiiket. Qa pe' tii in ta'ƚ qa tik'eyijju', ma' qa ham iye ƚeye'. Qa pekhewep iye qa namijukiyek pa' ƚe'wisji' sehe', qa ta'ƚ qa qitspha'm, ma' qa na'l pe' ƚei, uja'x pe' yamets treinta (30) pe' ƚei, qa pekhewep qa sesenta (60) pe' ƚei, qa pekhewep iye qa cien (100) yametsek pe' ƚei.—* Ha' Jesús qa yit'ij iye: —Pakha' qu' nana'li'm ƚekfiiye' qa' nepiye'ek'iha aka'an.—*
Inhats'ek eke' yejeyumthsenijupi'kii.
(Mateo 13:10-17; Lucas 8:9-10)
10 Ma' qa in hats uja'xƚi'iƚkii he' doce (12) ƚ'ijatshenhei qa hekhewep iye, hekhewe'en qa nifaakanijha pa' ikji'ha kekhewe' yejeyumtshenijupi'.* 11 Qa yit'ijiju'ƚ: —Ehe, ekheweli'ƚ ƚenexke'ej qu' enikfe'li'ƚets ekewe' nite' hayiits qu' nana'l pa'qu' nenikfe'lets t'ejuyets na' tenek'enheiji' na' Dios. Qa nekhewe'ƚe i'nfik'i, qa wekwekƚe wetjeyumtshenimijupi' in tefelhiti'yi'm.* 12 Hats'inha in yejeƚtaxju', yi'wentax qa nite'ƚe nikfe'lij, in tek'entaxets, yepi'ye'tax qa nite'ƚe nikfe'lik'i. Qa qu' nepiyetax iye qa hik ƚunye'j qu'nte' nepiyeye'. Qe nite' wenink'aihit ma' qekha netwumhitiitaxik'ui pe' ƚewuƚ'ets.—(Is 6:9)*
Pa' ikji'ha kekhewe' yejeyumtshenijupi'.
(Mateo 13:18-23; Lucas 8:11-15)
13 Qa yit'ijets iye he' ƚ'ijatshenhei: —¿Me nite' ƚenikfe'li'ƚik'i aka' ewi'ƚ wetjeyumtshenijupi'? ¿Qa pa'n qu' ƚunyeje'ek qu' enikfe'li'ƚets week kekhewep iye wetjeyumtshenijupi'?* 14 Pa' iwenq'enhena'x yenju' eke' wi'tlijei.* 15 Enewe' jukhew qa efuts hik ƚunyejei aka'an, pe' ƚoi namji'ju'kii pa' wit'ikheyi'j. Enewe'en in yepi'ye'taxik'i eke' wi'tlijei, ma' qa aje'eƚ namii na' inwo'met qa nitka'mij eke' wi'tlijei we'nentaxji'ju' ƚatawe'j.* 16 Pekhewep iye qa hik ƚunyejeyek aka'an, pe' ƚoi namji'ju'kii pa' uteket. In yepi'ye' ek'i eke' wi'tlijei qa yisu'unik'iha' qa aje'eƚ t'eku'mi'.* 17 Qa in nite'ƚe ijetits pe'qu' ƚefitetsiye' qa nite' ƚeke' qu' nape. Ma' qa qu' natjaajinhetii qa' netitijiti'yijetskii pe' wekwek i'nƚi'i qu' natawitjaxtii qe ta'ƚets ekewe' wi'tlijei, ma' qa aje'eƚ yili'ijju'.* 18 Qa pekhewep iye qa hik ƚunyejeyek iye aka'an, pe' ƚoi namiju'kii pa' tiiket. Pekhewe'en in yepi'ye' ek'i eke' wi'tlijei, 19 qa in ta'ƚƚe'ets pakha' wittawje'mete'ej pe' wekwek ƚunyejeikii ha'ne sehe' ipji' qa pakha' iye jiyaqanijkii eke' wekwek qu' qi qu' jitawq'axintax, qa week iye pakhape' iye wekweke' qu' qi qu' nisu'untax, ekewe'en in uiji'teje'm ma' qa tik'eyijju' eke' wi'tlijei qa ham ƚeye'.* 20 Qa pekhewep iye qa hik ƚunyejeyek aka'an, pe' ƚoi namji'ju'kii pa' ƚe'wisji' sehe'. Pekhewe'en in yepi'ye' ek'i eke' wi'tlijei, ma' qa t'eku'miju'ƚha qa na'l pe' ƚei, na'l pe' yamets treinta (30) pe' ƚei, qa pekhewep qa sesenta (60) yamets pe' ƚei, qa pekhewep iye qa yametsek cien (100) pe' ƚei in ewi'ƚtax pe'qu' ƚo'ye'.—*
Yejeyumtshenijupi' pe' fetitjii.
(Lucas 8:16-18)
21 Ha' Jesús qa yit'ijji'ju' iye: —¿Me tetka'x pe'qu' fetitjiye' ma' qa' ne'nenifi ƚatawe'j pa'qu' witiwhi'la'xe' i'nƚi'i qu' ti'najki'ye'? Nite'. Nite' ƚe'wisijupi'. ¿Me nite' we'nenpha'm yijat'ij ma' qa week nalitipji'?* 22 Qe ham pa'qu' natat'inhetiitaxkii qu'nte' ne'twenheti'ye' hatse'. Week qu' ne'twenhetii week pe' ham nikfeletaxets qa' netfelhitii hatse'.* 23 Pakha' qu' nana'li'm ƚekfiye' qa' nepiye'ek'i aka'an.—* 24 Qa yit'ij iye: —Maxtayitiƚik'iha week ekewe' ƚespi'ye'eƚij. Qe pa'qu' equk'eyi'iƚij pa'qu' isu'uni'ƚ qu' enikfe'li'ƚets, qa' hik ƚuk'eyejeek pa'qu' esti'yi'ƚij, qa' ewi'ƚij iye qu' les esti'yi'ƚij. 25 Qe pa'qu' hats nana'li'm qa' ewi'ƚij iye qu' netesti'yij, qa pa'qu' hami'im qa' netitkamhiti'yij iye pe'qu' nana'ltaxi'm.—*
Yejeyumtshenijupi' pe' ƚo' in ta'ƚ qa t'ijaipha'm.
26 Jesús qa yit'ij iye: —Na' tenek'enhe'yi' na' Dios hik ƚunye'j iye aka'an, na'aj jukhew in yenju' ne'ej ƚoqoƚoi ha'ne sehe' ipji'.* 27 Ma' qa yili'ij qa ima' qa nompha'm, qa week neƚuts ƚunye'j aka'an, qa pe' ƚ'enheiju' qa ta'ƚ qa t'ijaipha'm qa nite'ƚe nikfe'lets pa' ƚunye'jija in ta'ƚ.* 28 Ha'ne sehe' hik ha'ne yitaƚit qa tei. Nojopha'm ne'ej ƚesejets qa i'nk'aƚe nekpha'm na'aj ƚenu. Ma' qa hik na'aj i'ni' ne'ej ƚei.* 29 Ma' qa in hats yuji' pe' ƚei, qa aje'eƚ yisa'xifi, qe hats yamets ƚahats'ij qu' netenit'ijji'.—*
Yejeyumtshenijupi' ne'ej mostaza ƚo'.
(Mateo 13:31-32; Lucas 13:18-19)
30 Ha' Jesús qa yit'ij iye: —¿Pa'n ƚunye'j pa'qu' jinta'wapjuƚeniju'ƚ na' tenek'enheiji' na' Dios, axe'm pa'qu' jintejeyumtshenijupi' qu' hik ƚunye'je'?* 31 Hik ƚunye'j ne'ej ewi'ƚ mostaza ƚo' in we'nenju'. Ewi'ƚƚe in les nite' qi wiikfik'i ne'ej week ƚoi qe we'neniju' ha'ne sehe'.* 32 Ƚa'mek, in we'nenju' qa ta'ƚ qa qipha'm, qa hik ne'ej qa les in qipha'm ne'ej week ƚesejets wit'enheiju' (hortalizas), qa ne'ej ƚakjil qa ijetits, ma' qa namii ne'ej junatai qa tupiyifi na'aj ƚeq'eneƚeya'x.—(Ez 17:23)*
Inhats'ek in uja'xƚe eke' yejeyumtshenƚi'ijupikii.
(Mateo 13:34-35)
33 Qa olots kekhewep iye yejeyumtshenijupi' in ƚunyejeyek ekewe'en in nifeli'm he' jukhew qa efuts iye eke' wi'tlijei, in ƚaq'ajijek pakha' ƚuk'e' qu' ƚeke'ye' qu' nenikfe'lik'i,* 34 qa nite' iyet qu' ham nejeyumtsheni'ijupi', qa nifelƚeji'ji'mha he' ƚ'ijatshenhei qa hats uja'xƚejiiƚkii.*
Jesús qa yaq'ayinij pa' t'unik'i qa pa' iweli'.
(Mateo 8:23-27; Lucas 8:22-25)
35 Hik kakha' ka' neƚuji' in hats metju' junu', qa yit'ijets he' ƚ'ijatshenhei: —Yape jitajawe'jiiteje'm na' ƚajaika' ene' kaƚi'.— 36 Qa wetfeli'm hekhewe' olots jukhew qa efuts iye, ma' qa he' ƚ'ijatshenhei qa t'ilitji'ju'kii ke' witinhitjii, hikke' hayiits i'nji'ju' ha' Jesús, ma' qa yijawejiƚteje'm. Qa na'l iye hekhewep iye witinhitjiyits ƚijts'eyek. 37 Qa nam ka' qi t'unik'i qa ke' ƚeqe t'uyuyuyits qa tsxiƚtsxiƚji'ju'kii ke' witinhitjii. Ma' qa hats qiyu'ji'ha ka' iweli' ke' witinhitjii.* 38 Qa hakha'ƚe Jesús qa i'ni' ke' ƚetsi'jii ke' witinhitjii, ima'apji' ha' wit'osiyit, ma' qa tijt'otshenheti'yii, qa titijiti'yijets: —Maestro, ¿me nite' ƚenƚ'ilax in hats ji'nuihiyu' qa' nanq'ax'inijju'?—* 39 Ma' qa niipha'm ha' Jesús qa yaq'ayinij ka' t'unik'i, qa yit'ijets iye ha' iweli': —¡Ikesimen! ¡Mawapjakitek!— Ma' qa aje'eƚ yili'ij ka' t'unik'i qa ikesimenija iye ha' iweli'.* 40 Ha' Jesús qa yit'ijets he' ƚ'ijatshenhei: —¿Inhats'ek in qi in ƚe'nijiwe'yi'ƚ? ¿Ye' me mexe hamitsi'ƚ e'm pa'qu' nite' eqekuyejeyi'iƚyij?—* 41 He' ƚ'ijatshenhei qa qi in yitjuƚaxijpha'mkii, qa watfaakateji'ijju', qa yit'ijju': —¿Pa'n ƚunye'jija hane'en, in tek'enets iye ka' t'unik'i qa ha'ne qi iweli' iye qa week ikesimen?—*
* 4:1 Mt 28:20; Hch 4:2; 2Ti 4:11 * 4:2 Mr 11:18; 12:1; Hch 2:42; 17:19 * 4:3 Ga 6:7 * 4:4 Mr 8:27; Ga 5:15 * 4:5 Mr 10:52 * 4:6 Mr 3:1 * 4:8 1P 2:2; Jn 15:5; Col 1:6 * 4:9 Is 6:9; Jer 5:21; Ez 12:2; Mr 8:18; Lc 14:35 * 4:10 Mr 11:11; 12:1 * 4:11 1Co 2:7; Mr 1:15; Ro 9:27 * 4:12 Mr 7:18 * 4:13 Mr 12:1 * 4:14 Ga 6:7; Mr 16:20 * 4:15 Mr 8:27; Mt 4:10; Lc 6:47 * 4:16 Jn 5:43; 15:11 * 4:17 2Co 1:4; Jn 16:1 * 4:19 1P 5:7; Lc 8:14; 16:8; Ef 1:21; Mt 13:22; 2P 1:4; 2:10; Ro 1:13; Tit 3:14; Jud 12 * 4:20 Lc 6:47; Col 1:10 * 4:21 Lc 5:18; Ap 1:12 * 4:22 2Co 4:11 * 4:23 Mr 4:9 * 4:25 Mt 25:29; Lc 19:26 * 4:26 Mr 1:15 * 4:27 Jn 9:4; Mt 9:24; Mr 5:41 * 4:28 Col 1:10; Lc 16:7 * 4:29 Jl 3:13; Ap 14:14-19 * 4:30 Mr 1:15; 12:1 * 4:31 Mt 17:20; Lc 17:6 * 4:32 Ga 6:7; Lc 11:42; 12:33; Mt 24:35; Hch 17:24; Ef 6:9; Ap 21:10 * 4:33 Lc 6:47; Jn 18:32; Mr 12:1; Jn 16:12 * 4:34 Mt 9:10; Mr 10:10; Lc 6:1; Jn 6:3; Hch 6:1 * 4:37 Sal 107:25; Jon 1:4; Jud 13 * 4:38 Mt 9:24; Mr 5:41; Jn 6:27 * 4:39 2Ti 4:2; Mt 22:12; Mr 3:4 * 4:40 Mt 8:26; Ap 21:8 * 4:41 Ap 11:11; Mr 1:27; 6:50-51; Jon 1:10,16