8
Jesús qa tisij pe' ƚaqats pe' yamets cuatro mil (4.000).
(Mateo 15:32-39)
Hik aka'aj iye kekhewe' neƚutsji', in ewi'ƚij iye hekhewe' olots jukhew in ham yeeƚi'ijji' pa'qu' netuj. Ha' Jesús qa taya'yii he' ƚ'ijatshenhei, qa yit'ijets:* —Hats tseq'eletij ene' jukhew qe hats wetshetk'ewi'ƚ ke' neƚuts in i'nyijup qa hats ham pa'qu' netuj.* Qa qu' hipilhenintaxii hane'ej pe' ƚetsilii in hats ham pa'qu' netuj, qa nanaxkat'axijju' ƚeyipkul pa'qu' wit'ikheyije'ji', qe uja'x ne' totsii pe' ƚetsetits.—* He' ƚ'ijatshenhei qa yeku'ƚ: —¿Pa'n qu' netenitaƚi'yiji' pe'qu' pane' qu' niƚinijju' enewe'en, ha'ne ju'uni' ham i'ni'i'?—* Qa nifaakanij: —¿Pa'n uja'x pe' pan na'li'ƚ e'm?— hekhewe'en qa yit'ijiju'ƚ: —Wetsjuk tatsaiƚe (7) ne' pan.— Ma' qa inaqyaji'ij qu' week na'ni'ju'kii ha' sehe'. Qa t'eku'mi' ke' wetsjuk tatsai (7) pan. Ma' qa in hats yit'ijetspha'm ƚe'wisij pa' Intata, qa napk'asitju' qa netisijju' he' ƚ'ijatshenhei qa' hik hekhewe'ye' qu' net'ihinijkii qa' nentisijju' hekhewe' olots.* Qa na'l iye ke' uja'x sehets ƚelits, qa in hats iyinipji' iye, ma' qa yit'ijets iye qu' nentisijju' iye he' week. Qa week tuj qa qi in iƚinijju' iye. Qa he' ƚ'ijatshenhei qa ewi'ƚ yeni' ke' ƚaqaxpalii qa topolij iye he' wetsjuk tatsai (7) qits canastul. Hekhewe' tuj kekhewe'en i'nƚi'i qu' namets ikwetju'ƚ mil (4.000). Ma' qa ha' Jesús qa wetfeli'm. 10 Ma' qa aje'eƚ t'ilitji'ju' ke' witinhitjii weeki'ƚ he' ƚ'ijatshenhei. Ma' qa ikii qu' namii ha' sehe' ƚii Dalmanuta.
Pe' fariseol iyintaxets pa'qu' ewi'ƚe' ham ƚunye'ji'iju'ƚ.
(Mateo 16:1-4; Lucas 12:54-56)
11 Qa namii he' fariseol qu' niyetiƚju ha' Jesús, qe qa' nijaajin iye ma' qa iyintaxijets qu' nethinij pa'qu' pakha' ƚunye'je' qu' ham ƚunye'ji'iju'ƚ ha'ne wa'sji'pha'm.* 12 Ha' Jesús qa s'uuf yit'ij, ma' qa yit'ij: —¿Inhats'ek enewe' hane'ej ƚahats'ij in iyintaxets qu' net'ethinheti'yij pa'qu' ham ƚunye'ji'iju'ƚ? Yijaa'ija aka' hit'iƚij ewets, in nite' ƚeke' qu' netesti'yij enewe' hane'ej ƚahats'ij pa'qu' ewi'ƚe' pakha' ƚunye'je' qu' ni'wen.—* 13 Ma' qa ikik'ui qa wapiliiju' iye ke' witinhitjii qa i'nji'ju' iye qa ikiiteje'm iye ha' ƚajaika' ke' kaƚi'.
Pe' ƚeqe levadura pe' fariseol.
(Mateo 16:5-12)
14 He' ƚ'ijatshenhei qa nite' nikfe'liikii qu' neka'x ƚaqatse', qe ewi'ƚƚe ka' pan in hikka' yeka'xkii. 15 Ha' Jesús qa yiyajitaxetskiiha he' ƚ'ijatshenhei: —Jeƚi'ƚiju'ƚ ne' ƚeqe levadura ne' fariseol qa ne' ƚeqe levadura na' Herodes.—* 16 Qa he' ƚ'ijatshenhei qa aje'eƚ yifaakatetaxji' in hamitsi'm pe'qu' ƚaqatse' pan. 17 Ha' Jesús qa hatsƚe nikfe'lets, qa yit'ijji'ju': —¿Inhats'ek in ƚit'iƚijets qu' hamitsi'iƚ e'm pe'qu' pane'? ¿Me menjiit nite' ƚenikfe'li'ƚik'i qa qu' enikfe'li'ƚetsha iye? ¿Ye' me tit'oiji' pa' ikfeliyaxitsi'ƚkii?* 18  Na'l ne' otoyi'ƚ. ¿Me qa nite' ƚi'weni'ƚ? Na'l ne' ekfiyi'ƚ. ¿Me qa nite' ƚepi'ye'eƚ?(Jer 5:21) ¿Me ƚantapi'iƚik'i* 19 in hanapk'asiti'mju' kekhewe' lee'fij (5) pan hekhewe' lee'fij mil (5.000) yamets he' jukhew? ¿Qa pa'n uja'x canastul ke' topolij ke' ƚephelthii in ewi'ƚ ƚ'eniƚi'?— Qa yit'ijju': —Doce (12) hikke'.— 20 —Qa in hanapk'asiti'mju' iye kekhewe' wetsjuk tatsai (7) pan hekhewe' ikwetju'ƚ mil (4.000) yamets iye he' jukhew, ¿qa pa'n uja'x iye ke' canastul topolij iye ke' ƚephelthii in ewi'ƚ ƚ'eniƚi' iye?— Qa yit'ijju' iye hekhewe'en: —Wetsjuk tatsai (7) hikke'.— 21 Qa yit'ijji'ju' iye: —¿Me qa menjiit nite' ƚenikfe'li'ƚik'i pa'n ikji' ekewe'en?—*
Jesús qa yi'wenkitkii pa' puk'al pakha' Betsaida.
22 Qa yamets wete'm ha' witset ƚii Betsaida. Ha' Jesús qa tetka'xii ha' ewi'ƚ puk'al. Hekhewe' neka'xii qa iyinijets qu' net'eku'mipji'.* 23 Qa t'eku'mi' ha' ƚokoi ha' puk'al qa yetsinik'uifik'i ha' witset. Ma' qa in hats tek'iiji' he' ƚotoi qa in hats t'eku'mipji' iye, qa nifaakan: —¿Me hats ƚi'wen pe'ye'?—* 24 Ha' puk'al qa nejeƚtaxfik'i, qa yit'ij: —Hats hi'wentax nekhewe' jukhew qa hikƚe ƚunyejei najkakui qa ikƚe.—* 25 Ma' qa ha' Jesús qa ewi'ƚij iye in t'eku'mipji' he' ƚotoi. Qa ha' jukhew wo'oiji' qu' les exkemetsaxi'ijha in nejeƚfik'i iye, ma' qa hats ƚe'wisju'. Hats week yeqet'axi'mkiiha in yejeƚkii. 26 Ha' Jesús in yipilheninii pe' ƚetsi', qa yit'ijets iye: —Hasu'uj mapil ji'teje'm iye na' witset.—*
Pedro qa yit'ijets pa' Jesús in ƚakha' pa' Cristo.
(Mateo 16:13-20; Lucas 9:18-21)
27 Ha' Jesús qa he' ƚ'ijatshenhei qa ikkii iye qe qa' namii hekhewe' witsetits ƚelits hakha' witset Cesarea de Filipo. Qa ha' wit'ikheyi'jik'i, ha' Jesús qa nifaakan he' ƚ'ijatshenhei: —¿Pa'n ƚii pa' tsumti'iikii ene' jukhew qu' yakha'ye'?— 28 Qa hekhewe'en qa yeku'ƚ: —Na'l he' yit'ijets in akha' ka' Juan Bautista'ik'i, qa hekhewep iye qa yit'ijetsek iye in akha' pa' Elias'ik'i, qa hekhewep iye qa yit'ijetsek iye in akha'te' ewi'ƚ pekhewe' profetas'ik'i.—* 29 Ha' Jesús qa nifaakanji'ju' iye: —Qa ekheweli'ƚ, ¿ƚekpa' ƚetsumti'iƚiikiyek qu' yakha'ye'?— Ha' Pedro qa yit'ijiju'ƚ: —Akha' pa' Cristo.—* 30 Ha' Jesús qa yiyaji'ijetskiiha qu' hasu'uj nenfeli'm pe'ye' in ƚakha' pa' Cristo.*
Jesús qa nifel qu' natlanhetii hatse'.
(Mateo 16:21-28; Lucas 9:22-27)
31 Ha' Jesús qa i'nk'aƚe yijatshenij he' ƚ'ijatshenhei: —Ha'ne Ƚa's na' Jukhew qi qu' nawtsheten hatse' pa'qu' ƚunye'je'kii, qa' nite' net'ekumi'iju'ƚ iye ne' tenek'enheiji' na' witset, qa ne' tenek'enhe'yij ne' pa'il qa nekhewe' iye i'nq'ijatshenij ke' Moisés ƚe'lijei. Ma' qa' ninaqyaji'ij qu' nawa'm, qa qu' namets wetshetk'ewi'ƚ neƚuts qa iƚa'xe' iye.—* 32 In nifeli'm ekewe'en qa yeqetheenimik'iha. Qa ha' Pedro qa wenitonijfik'i pa'aj, ma' qa yaq'ayintaxij ekewe' yit'ij. 33 Ha' Jesús qa tetwek'elax qa t'ejuyii in yejeƚii he' ƚ'ijatshenhei. Qa yaq'ayinij ha' Pedro, qa yit'ij: —Me'niton ye'mii inwo'met (Satanás). Akha' nite' ƚijamti'ijets pa'qu' nisu'un na' Dios, qe uja'xƚe ene' jukhewe'ƚe in ƚijamti'ijets pa'qu' nisu'un.—* 34 Ma' qa ha' Jesús qa taya'yets hekhewe' olots qa week iye he' ƚ'ijatshenhei, qa yit'ijji'ju': —Qu' nana'l pa'qu' ewi'ƚe' qu' nisu'unija qu' natsjayan, qa' nili'ij pa'qu' ƚakhayeƚetax qu' nisu'un, net'eku'mi' yijat'ij pe'qu' ƚeqe cruze' qa' natsjayan.* 35 Qe pa'qu' nisu'un pa' witiƚa'x ha'ne sehe' ipji', qa qu' nawa'm qa' hami'im. Qa pakha'ƚe qu' nite' nana'yi'ij pa' witiƚa'x ha'ne sehe' ipji' qe ta'ƚ yiwets qa ta'ƚets iye ekewe' ƚe'sits wi'tlijei, qa' nanali'm pa' witiƚa'x.* 36 ¿Qe pa'n ƚii pa'qu' ne'weju'ƚij pa'qu' jukhewe' qu' nanaxtaxij ha'ne week sehe' ipji' qa ham ƚi'im na' witiƚa'x nite' yili'ij?* 37 ¿Qe ƚek pakha' qu' ƚaqja'ye'taxij pa'qu' jukhewe' qu' nataqhaitaxets na' witiƚa'x nite' yili'ij?* 38 Qe pakha' qu' ƚunye'je'ƚe qu' newepinyij qa wepiniji'm iye eke' yi'lijei enewe' hane'ej ƚahats'ij nite' ewi'ƚƚi'i' nakha' yijayantax qa qi iye pe' ƚewuƚ'ets, qa ha'ne Ƚa's na' Jukhew qa' newepinjiijek hatse' pakha'an, qu' netpiltaxijju' iye na' qi ƚesa'x qa na' ƚet'unha'x iye na' Ƚatata qa ne' ƚe'sits angelits ha'ne wa'sji'.—*
* 8:1 Lc 6:1; 18:16; Mt 9:10; Mr 10:10; Jn 6:3; Hch 6:1 * 8:2 Lc 15:20 * 8:3 Mr 8:27 * 8:4 Mt 5:6; 15:33 * 8:6 Mr 14:22 * 8:11 Mr 7:3; 13:22; Jn 2:11; He 2:4; Hch 17:24; Mt 24:35; Lc 12:33; Ef 6:9; Ap 21:10; Stg 1:13 * 8:12 Sal 51:12; Lc 11:29; Ap 22:21 * 8:15 Lc 13:21; Ga 5:9; Mt 14:1 * 8:17 Mr 6:52; Jn 12:40; Ro 11:7; 2Co 3:14 * 8:18 Jer 5:21; Ez 12:2; Mr 4:9,40; Ap 2:5 * 8:21 Mr 4:40 * 8:22 Jn 12:21; Mt 15:14 * 8:23 Mr 7:33; 8:23; Jn 9:6; 1Ti 5:22 * 8:24 Mt 11:5 * 8:26 Mr 1:44; 3:14 * 8:28 Mr 1:4; Lc 7:20; Mt 2:23; Hch 7:52 * 8:29 Lc 6:14; Mt 1:17; Ef 5:2 * 8:30 2Ti 4:2 * 8:31 Mr 2:10; 12:10; Mt 2:4; 16:21; 21:42; Lc 17:25; 18:33; 20:17; He 12:17; 1P 2:4,7; 3Jn 1; Hch 2:24 * 8:33 Mt 4:1,10; Hch 13:10 * 8:34 Mr 10:45; Lc 9:23; Jn 8:12; 3Jn 9 * 8:35 Hch 16:30; Stg 5:20; Jud 23; 1Jn 3:16; Mt 10:39; 16:25,26; Mr 1:1; 10:29; Ro 8:36; Fil 1:5; Lc 9:24 * 8:36 Mr 5:26; Mt 13:38; 16:26; 1Co 3:15; Fil 3:7; Ro 15:1 * 8:37 Mt 20:28 * 8:38 Ro 1:16; Mr 4:14; Jn 8:42; 17:24; 18:32; 1Ti 1:15; Mt 5:16; 11:27; 12:39; Mt 13:49; Lc 9:32; 11:29; 2Co 3:18; 2P 3:18; 1Co 7:14; Hch 5:19; Jud 14; Ap 14:6