9
Tasi ra Jesús sii sa usi uu tahan ra i casi ra vatyi cua nacatyi ra Tuhun Ndyoo sihin ñiyɨvɨ
1 I zandu‑ɨɨn ra Jesús sii sa usi uu tahan ra i casi ra, ta i saha ra tundyee iñi sii ra vatyi cua tava ra tatyi ña vaha, ta cua zanduvaha ra sii ñiyɨvɨ cuhu.
2 Ta i tasi ra sii ra sa cahan ra Tuhun Ndyoo, ta cua nacatyi ra sihin ñiyɨvɨ cuhva ndyaca ñaha ra Ndyoo. Ta cua zanduvaha ra sii ñiyɨvɨ cuhu.
3 Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Ñahñi sa cuizo ndo ityi cuhun ndo. Ma cuñaa ndo numinoo tutatu, ta numinoo yɨtɨ, ta nu sa casi ndo. Ma cuizo ndo xuhun. Ndɨhɨ ñoho ñi ndo zahma ndo cuhun ndo, ta ma cuizo ndo inga.
4 Tatu saha ñiyɨvɨ minoo vehe cundyaa ndo, yucuan ndoo ndo ndya cua cuhun ndo inga ñuu.
5 Ta tatu saa ndo minoo ñuu ta ña cuñi ñiyɨvɨ tyizoho ñu sa cahan ndo, quita ndo ñuu cuan. Naquɨzɨ ndo saha ndo vatyi ma cuhun nu ñiyaca ñuu cuan sihin ndo. Tacuan ta cua coto ñiyɨvɨ vatyi i zavaha ñu sa ña vaha sihin ndo. Tacuan i catyi ra Jesús.
6 Ta i quihin ra ityi cuahan ra tahan tahan ñuu. I nacatyi ra Tuhun Vaha sihin ñiyɨvɨ, ta nacahnu i zanduvaha ra sii ñu cuhu.
Cuñi ra rey Herodes coto ra yoo ra cuu ra Jesús
7 Ra Herodes i cuu ra ndyaca ñaha nacahnu Galilea. Ta i ñihi ra tuhun sa cuenda tandɨhɨ sa zavaha ra Jesús. Ta ñá ñihi vaha ra cuhva yoo ra cuu ra Jesús vatyi zuhva ñiyɨvɨ i catyi ñu vatyi ra Juan cuu ra ta i nandoto ra.
8 Ta inga ñiyɨvɨ i catyi ñu vatyi ra Elías cuu ra Jesús. Ta inga ñu i catyi ñu vatyi i nandoto minoo ra profeta.
9 Zoco i catyi ra Herodes: Zuun ñi mi i tava tyiño sii ra sahndya yuu zucu ra Juan. ¿Ta yoo ra cuu ra siñi xein tuhun vityi? Ta i cuñi xaan ra Herodes ndyehe ra sii ra Jesús.
Cuhva i saha ra Jesús sa casi ohon mil rayɨɨ
10 Ta i nasaa coyo ra apóstol, ta i nacatyi ra sihin ra Jesús tandɨhɨ sa i zavaha ra. Tacuan ta i quihin ra Jesús sii ra ta cuahan ra sihin maa ñi maa ra ityi ñuu Betsaida.
11 Zoco i sito ñiyɨvɨ, ta sindyico tuu xaan ñu sii ra, ta i cahan vaha ra sihin ñu sa cuenda cuhva ndyaca ñaha ra Ndyoo. Ta i zanduvaha ra sii ñiyɨvɨ cuhu.
12 Ta sahiñi i tuhva ra i casi ra sii ra, ta i catyi ra sihin ra Jesús: Catyun sihin ñiyɨvɨ nacuhun ñu tandɨhɨ ñuu, tandɨhɨ cuadria sa ndyaa yatyi ñi cuzata ñu sa casi ñu ta cuzu ñu vatyi ñahñi maa sa iyo ihya.
13 Zoco i catyi ra Jesús sihin ra: Cuhva maa ndo sa casi ñu. Ta i catyi ra sihin ra Jesús: Ñahñi maa sa cumi ndi ihya, ohon tahan ñi pan ta uu tahan ñi tyiyaca. ¿A atu sica iñun sa cuu zata ndi sa casi tandɨhɨ ñu ya? Catyi ra.
14 Vatyi tañi ohon mil rayɨɨ yucu yucuan. (Ta zɨɨn ñu zɨhɨ ta sa ndyihi.) Ta i catyi ra Jesús sihin ra i casi ra: Catyi ndo sihin ñu vatyi nacundyaa ñu. Uu xico usi tahan ñu sa minoo minoo ityi ñu.
15 Ta tacuan i sicundyaa ñu i zacuu ra.
16 Ta zɨquɨ i quihin ra Jesús sa ohon tahan pan ta uu tahan tyiyaca, ta i nandyehe ndaa ra ityi andɨvɨ, ta i saha ra tyahvi ndyoo sii ra Ndyoo. Ta i sahnu ndyihi ra pan ta tyiyaca cuan. Ta i nducuaha si. Ta i saha ra sii si sii ra i casi ra vatyi cua zasa ra sii si sii ñiyɨvɨ.
17 Ta i sasi tandɨhɨ ñu, ta i ndaha xaan iñi ñu. Ta zɨquɨ i zanacutu ñu usi uu tahan tyica sihin yɨquɨ pan sa nandoo ta tyiyaca cuan.
Nacatyi ra Pedro vatyi ra Jesús cuu ra cua zacacu sii ñiyɨvɨ
18 Minoo quɨvɨ i quita zɨɨn ra Jesús sihin ra i casi ra minoo nu taxi ñi, ta i sica tahvi ra Jesús sii ra Ndyoo. Ta yaha cuan ta zɨquɨ i ndaca tuhun ra sii ra ndɨhɨ sihin ra ta catyi ra: ¿Yoo ra cui, catyi ñiyɨvɨ?
19 Ta i nacahan ra ta catyi ra: Iyo ñu catyi ñu vatyi ra Juan, ra i zacoo ndutya quɨvɨ cuan cuun. Ta inga ñu catyi vatyi ra Elías cuun. Ta inga tucu ñu catyi vatyi i nandoto minoo profeta, ta zuun ra cuan cuun. Catyi ñu.
20 Tacuan ta i ndaca tuhun ra Jesús sii tandɨhɨ ra ta catyi ra: ¿Ta yoo ra cui catyi maa ndo? Ta i nacahan ra Pedro ta catyi ra: Yoho cuu ra Cristo. Zehe ra Ndyoo.
Nacatyi ra Jesús yozo caa cua cuu ra
21 Ta i nacatyi ra Jesús sihin ra i casi ra vatyi ma nacatyi ra tuhun cuan sihin numinoo ñiyɨvɨ.
22 Ta i catyi ra: Cuaha xaan tundoho cua ndyehe ra i quisi ndya gloria. Cua cuxaan ra mandoñi ta ra zutu nahnu ta ra maestro cuenda ley hebreo sihin ra. Ta cua cahñi ra cuan sii ra. Ta sa cu uñi quɨvɨ cua nandoto ra.
23 Ta i catyi ra Jesús sihin tandɨhɨ ra: Tatu iyo ra cuñi ra cundyico ra sii, nazama ra cuhva iyo ra. Ta ma zacahnu ra sii ra. Ta nandyehe ra tundoho sa cuenda mi. Ta nazavaha ra cuhva zavehi.
24 Tatu ña cuñi ñiyɨvɨ sa cuu ñu sa cuenda Tuhun Ndyoo, cua cuu ñu. Ta cua cuhun ñu andyaya. Ta ma cundito ñu sihin ra Ndyoo. Zoco tatu cua cuu ñiyɨvɨ sa cuenda mi a sa cuenda Tuhun Ndyoo, cua cundito ñu sihin ra Ndyoo.
25 ¿Ñaa sa ñihi ñiyɨvɨ sa zahacanaa ñu tandɨhɨ sa iyo ñuu ñiyɨvɨ ta quɨvɨ cua cuu ñu ndaha cua naa ñu?
26 Tatu iyo ra cahan nuu sa cuenda mi a sa cuenda Tuhun Ndyoo, tacuan tucu cua cucahan nui sihin ra. Vatyi ra i quisi ndya gloria cui, ta cua quisi tuqui sihin ángel. Ta cua ndyehe ñiyɨvɨ vatyi cahnu xaan cuu Zuti.
27 Ta sa ndisa cuii catyi sihin ndo vatyi iyo zuhva ra yucu ihya, ma cuu ra ndya cuhva ndya cua ndyehe ra cuhva cua cundyaca ñaha ra Ndyoo.
Cuhva i zama ra Ndyoo cuhva caa ra Jesús minoo saha
28 I yaha tañi uña quɨvɨ sa yaha catyi ra Jesús cuhva cuan. Ta zɨquɨ i ndaa ra Jesús xiñi minoo yucu cua cahan ra sihin ra Ndyoo, ta cuahan ra Pedro ta ra Juan ta ra Jacobo sihin ra.
29 Ta cuhva sa sica tahvi ra sii ra Ndyoo, ta i zama cuhva caa nuu ra, ta i nducuisi xaan zahma ra ta xiño xaan si.
30 Ta i quituu uu tahan ra natuhun sihin ra. Minoo ra cuu ra ra Moisés, ta inga ra cuu ra ra Elías. (Ra i sihi ta sa naha cuu nduu tahan ra cuan.)
31 Ndisi xaan nu siyucu ra, ta i cahan ra tuhun yozo caa cua cuu ra Jesús ñuu Jerusalén.
32 Ta ra Pedro ta ra tahan ra cuñi xaan ra cuzu ra, zoco ñá quixi ra vatyi ndyehe ra sa ndisi xaan nu nandyaa ra Jesús sihin sa uu tahan ra nandyaa sihin ra.
33 Ta cuhva sa cuahan ra yucu sihin ra Jesús, i catyi ra Pedro sihin ra Jesús: Maestro, vaha xaan yucu yo ihya. Nazavaha ndi uñi tahan vehe tyiyahva, minoo cuenda moo, ta minoo cuenda ra Moisés, ta minoo cuenda ra Elías, catyi ra. Zoco ñá sito ra Pedro ñaa tuhun cahan ra.
34 Ta cuhva sa cahan ra Pedro tacuan ta i noo minoo vico ta ndaha tyazi si sii tandɨhɨ ra. Ta i yuhu xaan ra sa quɨhvɨ ra sisi vico cuan.
35 Ta sisi vico cuan i siñi ra minoo nduzu sa catyi: Ra ihya cuu Zehi. Cuñi xein sii ra. Cuɨñɨ ndo sa cahan ra.
36 Ta sa yaha cahan nduzu cuan, tuhun cuan, ta i ndyehe ra ndɨhɨ sihin ra Jesús vatyi ña ndyaa ca inga ra cuan sihin ra Jesús. Maa tuhun ñi ca maa ra. Ta i sicumi xehe ra tandɨhɨ sa i ndyehe ra, ta sisi quɨvɨ cuan ñá nacatyi ra sihin numinoo ñiyɨvɨ.
Zanduvaha ra Jesús sii minoo ra luhlu sa ñoho tatyi cuihna
37 Ta inga quɨvɨ cuhva sa noo ra yucu cuan, cuaha xaan ñiyɨvɨ i zatahan sii ra Jesús.
38 Ta minoo ra ñoho tɨcuɨ ñiyɨvɨ cuan i cana saa ra ta catyi ra: Maestro, sica xein tumañi iñi suun sa cua ndyehun sii zehi vatyi minoo tuhun ñi zehi iyo.
39 Ñoho minoo tatyi cuihna sii ra, ta ndya vaha ñi cuhva nduxaan si sii ra. Ta sacu saa ra, ta zanduva si sii ra nu ñuhu, ta saa tɨñɨ yuhu ra. Ña zaña si sii ra, ta zañicuehe si sii ra.
40 Sa catyi vatyi natava ra i casi moo sii si, zoco ñá cuu sii ra.
41 Ta i nacahan ra Jesús, ta catyi ra (sihin tandɨhɨ ñiyɨvɨ): Ndoho cuu ñiyɨvɨ ña sino iñi. ¿Yozo tahan ca quɨvɨ cua ndoi sihin ndo ta zɨquɨ cua sino iñi ndo? Ma cundyee iñi cundyei sihin ndo naha xaan ca. Sa naha xaan cundyee iñi sihin ndo. Ta ndyaca sii zehun ihya.
42 Ta cuhva sa vasi ra luhlu cuan, i zanduva tatyi cuihna cuan sii ra ta quiñi xaan i tahan ra. Ta xaan xaan i cahan ra Jesús sihin tatyi ña vaha cuan. Ta i zanduvaha ra sii ra luhlu cuan, ta zɨquɨ i nacuhva cuenda ra sii ra sii zutu ra.
43 Ta iyo xaan i cuñi tandɨhɨ ñiyɨvɨ vatyi cahnu xaan cuu tundyee iñi maa ra Ndyoo.
Zacoto tucu ra Jesús inga saha cuhva cua cuu ra
Nɨɨ ñi sa iyo xaan cuñi tandɨhɨ ñiyɨvɨ sihin sa zavaha ra Jesús ta i quisaha catyi ra sihin ra i casi ra:
44 Tyizoho vaha ndo sa quehin vatyi cua xico minoo ra sii ra i quisi ndya gloria. Ta cua tɨɨn ñiyɨvɨ sii. Catyi ra Jesús.
45 Zoco, ñá cutuñi iñi ra ñaa tuhun cahan ra. Ta ñá nacatyi ra Jesús sihin ra ñaa cuñi si catyi si. Ta yuhu ra ndaca tuhun ra sii ra Jesús ñaa tuhun cahan ra.
¿Yoo ra cuu ra ñiñi ca?
46 Tacuan ta i quisaha natuhun tahan xaan ra i casi ra Jesús sa cuenda cuhva yoo ra cuu ra ñiñi ca sii ra.
47 Ta i sito ra Jesús ñaa sa sica iñi ra cuan sihin añima ra. Ta i quihin ra sii minoo ra luhlu, i sañi ndyaa ra sii ra ii siyo xiin ra.
48 Ta i catyi ra sihin ra ndɨhɨ sihin ra: Tatu zavaha ñiyɨvɨ sa vaha sihin minoo ra luhlu sa cuenda mi, tañi sihin mi zavaha ñu sa vaha cuu si. Ta tatu zavaha ñiyɨvɨ sa vaha sihin mi, zavaha ñu sa vaha sihin Zuti. Ta ra sa luhlu ca zaha maa ndo tuhun, yucuan ra cuu ra cahnu ca ityi nuu ra Ndyoo. Ta ra sa cahnu ca cuñi ndo, yucuan ra cuu ra luhlu ca ityi nuu ra Ndyoo. Catyi ra Jesús.
Tatu ña cahan ñiyɨvɨ ndya vaha ñi sii yo, tyindyee ñu sii yo cuhva cuan
49 Tacuan ta i catyi ra Juan: Maestro, i ndyehe ndi minoo ra tava tatyi cuihna sihin zɨvɨ moo, zoco yɨvɨ ra tahan ndi cuu ra. Ta i catyi maa ndi sihin ra vatyi ma zavaha ra tacuan.
50 Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Ña vaha sa ñá saha ndo. Vatyi tatu ña cahan ñiyɨvɨ ndya vaha ñi sii yo, tyindyee ñu sii yo.
Catyi ra Jesús vatyi ña vaha cuhva sica iñi ra Jacobo ta ra Juan
51 Ta sa cuñi saa quɨvɨ cunanuhu ra Jesús ndya gloría, ityi i quisi ra. Yucuan cuenda cuñi ra Jesús cuhun ra ñuu Jerusalén nu cua cuu ra. Ta i quihin ra ityi cuahan ra.
52 Ta i tasi ra tyiño ityi nuu ca nu cuahan ra, ta i quɨhvɨ ra i tasi ra minoo ñuu nu cu si Samaria vatyi cua nducu ra minoo nu cua quitatu ra Jesús.
53 Ta ñá saha ra samaritano sa cundyaa ra Jesús ñuu ra vatyi cuahan ra Jerusalén. (Ta ña cuu ndyehe ñiyɨvɨ samaritano sii ñiyɨvɨ ñuu Jerusalén.)
54 Ta cuhva sa sito ra Jacobo ta ra Juan vatyi ñá saha ra samaritano sa cundyaa ra ñuu ra ta i cuxaan ra ta catyi ra: Tata, ¿atu cuñun vatyi zavaha yo cuhva i zavaha ra Elías ta sa naha? Cuu caca yo sii ra Ndyoo nazaquisi ra ñúhu zɨquɨ ñiyɨvɨ Samaria, ta cua cayu tandɨhɨ ñu. Catyi ra.
55 Zoco xaan xaan i cahan ra Jesús sihin ra ta catyi ra: Taxi ñi ndo. Ña cutuñi iñi ndo ñaa tyiño vasi.
56 Ra i quisi ndya gloria cui, ta ña vasi zanei sii ñiyɨvɨ, vasi zacaqui sii ñu. Catyi ra. Ta zɨquɨ cuahan coyo ra inga ñuu.
Ñu cuñi cundyico sii ra Jesús
57 Ta cuhva sa cuahan ra ityi, i catyi minoo ra sihin ra Jesús: Tata, cuñi cundyique suun vazu ndya ndya maa cuohon.
58 Ta i catyi ra Jesús sihin ra: ¿Atu ndison? vatyi yuhvi, ñahñi sa iyo sii. Iyo vehe ñicuii, ta iyo taca zaa. Zoco ra i quisi ndya gloria ñahñi vehe ra iyo.
59 Tacuan ta i catyi ra Jesús sihin inga ra: Cundyicon sii. Zoco i catyi ra cuan: Tata, cuatu ndya nacuu zuti, ta zɨquɨ cua cundyique suun.
60 Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Ña vaha sa ñoho xaan iñun tuhun ñiyɨvɨ suun. Natyihi ñiyɨvɨ ña sito sii ra Ndyoo sii tahan sihi sihin ñu sisi ñuhu, zoco yoho cuahan ta nacatyun sihin ñiyɨvɨ cuhva ndyaca ñaha ra Ndyoo.
61 Tacuan ta zɨquɨ i catyi inga ra sihin ra Jesús: Tata, cua cundyique suun, zoco cuhvon sa cunuhu xihne cua naquehin sihin ñiyɨvɨ sii.
62 Zoco i catyi ra Jesús sihin ra: Yoo ra quisaha zatyiño ra tyiñe ta ndu‑uu iñi ra, ma cuu quɨhvɨ ra nu ndyaca ñaha ra Ndyoo.