7
इस्तिपन तग्वाङ केवालोरा मुनेह वळ्ह्‌किह्‌तोग़
अस्के, “वेर वेहतनाङ पोल्‍लोङ सेतेमा? जोलिया?” इनजोर मोदुल पेर्माल इस्तिपनिन ताल्ह्‌कतोग़. इस्तिपन इतोग़, “मावोरिर, बाबालोरिर, नावा पोल्‍लो केंजाट. मावा पेदामुय्तोग़ अब्रहमिना पोल्‍लो वेहतकन, ओग़ हारन सहरतगा अनवाय मतोग़, अस्के कसदि जाततोर मनदनद मीसुपुतामिया इनदनद देसेमतगा मतोग़. अगा मनदह्‌पा तना डीसाते मांजनद देवुळि ओनगा वाता. वासि इता, ‘निमा नीवा देसेमतुन, नीवा जीवा-तलातोरिन विळ्सिसि, नना तोहतकन अदु देसेमते दाकिन,’ इनजोर देवुळि वेहता. अस्के अब्रहम कसदि जाततोर मनदनद मीसुपुतामिया देसेमताहि पेसिसि हारन इनदनद सहरतगा अतोग़. अगा तना तपे हातापया, देवुळि अब्रहमिन अद सहरताहि पेहचि इंजेके माट मह्‌नल इद देसेमतगा तच उदिह कीता. इद्रमलेह्‌का ओग़ मग़-मियाळलेवा इद देसेमतगा वातोग़, मति इद देसेमतगा ‘इद नावा बूमि’ इनजि वेहतलाहि, अब्रहमिह्‌क इचुन वने बूम इलवा मता. देवुळि ओन्क उंद कुटामेंड वने बूम एवो आस मता, मति ‘नीकु अहे नीवा जालपिलतुह्‌क इद देसेमता बूम ईकन,’ इनजोर करल कीस मता. मति ‘नीवा जालपिल दुस्रा देसेमते पर्गेरा लेह्‌का आसि मनदनुर. अगा ओरु नालुङ नूह्‌क वर्साङ अग्डोरा कय इळ्न बेरा तिपलते मनदनुर. मति, बेद देसेमतोर ओरिन कय इळ्न तासिस तिपल कीयनुर, ओरिह्‌क नना सिक्सा ईकन.पया नीवा जालपिल अद देसेमताहि पेसिस वायनुर, पेसिस वातापया इदे बूमतगा नाक मोळ्कनुर,’ इनजोर वेहता. पया इद किरियाता सीना तोहतलाहि ओन डायना रिवज कीया वेहता. पया अब्रहमिह्‌क ओर्वोग़ पेकाल पुटटोग़, ओना पेदिर इसक मता. ओग़ पुटटापया आट दियाने, अब्रहम ओना डायना रिवज कीतोग़. पया इसकिह्‌क याकुब इनवाल पेकाल पुटटोग़, वेग़े याकुबिना दुस्रा पेदिर इस्रयेल आंदु, वेनग्डाहे बारा मग़्क पुटटोर. ओर मावा बारा कूळिनोर पेदामुय्तोर आंदुर.
“वेर बारा मग़्किरग्डाहि उय्तुर बाताल कीतोर इतेके, तमा तमोग़ योसेपिन कुळ्सातुह्‌क मिसर देसेम अनवालोर वीकुरतोरिह्‌क अमेसातुह्‌क ओर्युल आयलाह वमतोर, मति देवुळि योसेपिना तोळ मता. 10 अदिनेनाह्‌क ओन सबे तिपल्कनग्डाहि पिसिह कीता. ओसो योसेपिह्‌क वेल्‍लाय बुद ईता. वेना बुदतुन ऊळिसि मिसर देसेमतोग़ पिरोन इनवाल राजाल वेनु मान ईसि पूरा देसेमतुन, ओसो तना लोतुन वने ताकिह कीयनद अदिकर योसेपिना कयदगा ईतोग़.
11 “अद तूकने मिसर देसेमतगा, ओसो योसेपिना दादालोर मतद कनान देसेमतगा,* दुकळ अरस मता. अदिह्‌क सबे लोकुर वेल्‍लाय तिपलते अरतोर. मावा तादोर-बाबोरिह्‌क तिंदलाह अनम दोर्को आस मता. 12 मति मिसर देसेमतगा अनम दोर्किह्‌ता इनजि याकुब मुय्तोग़ केंतोग़, केंजिसि मावा तादोरिन अगा अनम असिस ततलाह लोहतोग़. अस्के अतोर, मति ‘योसेपि मावाय तमोग़’ इनजि पुनोर आस मतोर. 13 अद अनम मारतापया ओसो उंद मल्का ओर मिसर देसेमते अतोर अस्के योसेपि ‘नना मीवाय तमोनन’ इनजोर वेहतोग़. अस्के पिरोन राजाल वने योसेपिना लोतोरिन पुतोग़. 14 पया योसेपि तना तपे याकुब मुय्तोन ओसो सबे तना लोतोरिन, ‘मिसर देसेम वासि मनदकिर’ इनजोर कबुर लोहच केयतोग़. ओर सबे मूंड वीसाङ पंद्रा (75) इचोन मन्कलोर मतोर. 15 पया याकुब मुय्तोग़ मिसर देसेमतगा अतोग़, अनजि अगा वेल्‍लाङे वर्साङ मनजि डोलतोग़, ओसो मावोर बारा तादोर वने डोलतोर. 16 ओराङ सेत्तानु सेकेम इनदनद नाग़ ओसि अगान गति कीतोर. गति कीतद जागातुन अब्रहम मुय्तोग़ सेकेम नाटेनोग़ अमोर पेदिरतोनाङ मग़्किरग्डाहि, वेंडिङ ईसि असिस मतोग़.
17 “तिपल कीयनद देसेमताहि नीवा जालपिलतुन पेसिह कीसि कनान देसेमते ततकन इनजि अब्रहम मुय्तोन देवुळि मुनेन वेहच मता, अद पोल्‍लो करल आयनद वेला एवसोर मता. मिसर देसेमतगा मावा लोकुर वेल्‍लाटोर तेग़ आसोर अतोर. 18 अद तूकने योसेप हातापया वेल्‍लाङे वर्साने ओन मुर्तिय पुनवोग़ ओर्वोग़ मन्कल मिसर देसेमते राजाल आतोग़. 19 ओग़ राजाल इतेके पका सत्रल बुदतोग़ मतोग़, अदिह्‌क मावा जाततोर लोकुरिन इचोन तिपल कीतोग़ इतेके, तलिस्क-तपेर आपुनाङ बाला पेकोरिन डोलिर इनजोर, लोतग्डाह पेसिह कीस विळ्सिस ईयनाह कीतोग़. 20 अद तूकने मोसा मुय्तोग़ पुटटोग़, ओग़ पका बेस सोबातोग़ पेकाल मतोग़. ओग़ पुटिस मूंड नेलाङ आनाह्‌जोम राजानाङ केंजवालेवा ओना तलोग़-तपे ओन लोने अय कीतोर. 21 मति ताना पया ओन लोताहि पेसिह कीसि बेरेटगा ओसि विळ्सिस ईया पोयता. अस्के पिरोन राजाना मयाळि पेह्‌किस ओसि, नावा मग़ि इनजोर ओन अय कीता. 22 मोसाल बेरोग़ आसि मिसर देसेमताङ सबे बुदिङ-एदिङ कग़यतोग़, तनाङ वळ्ह्‌कनाङ पोल्‍लोने, कीयनाङ कबस्कने वने, पका उसर मतोग़.
23 “पया मोसा मुय्तोग़ रेंड वीसाङ वय्सतोग़ आतोग़, अस्के ओर्युल मनजि कूल केवालोर नावा इस्रयेल जाततोरिन कलियकन इनजि विचर कीतोग़. 24 कीसि अगा अतस्के ओर्वोग़ मिसरि मन्कल इस्रयेल मन्कन उगसिन नल्हतनदिन मोसाल ऊळतोग़. ऊळिसि ओग़ मन्कन पिसिह कीसि मिसर देसेमतोग़ मन्कन हव्किसि, देबाङ तितोना बद्‌ला एतोग़. 25 नावाय कयदे देवुळि मावा लोकुरिन पिसिह कीयग़ा इनजोर नावा लोकुर पुनदनुर, इनजि मोसाल विचर कीतोग़, मति अद्रमता विचर वेर ओर्युलतोरा जीवातगा मुर्तिय वावो. 26 पया इमा दिया इर्वुर इस्रयेल मन्कलोर जग्ळा आयनदिन मोसाल ऊळतोग़, ऊळिसि ‘मीट इतेके उंदिय जाततोरिर, दादाल-तमोग़ आयवालोरिर, बाराह्‌क जग्ळा आय्ह्‌निर?’ इद्रम इनजि ओरिन गूनम कीयलाहि तेळियिह कीसोर मतोग़. 27 मति जग्ळा आयवालोरग्डाहि तना तोळतोग़ नल्हवाल मोसा मुय्तोन दोबिस इतोग़, ‘मावा नेयम कीसि मावा पोग़ोन अदिकर ताकिह कीयलाहि नीक बोग़ निल्पिह कीतोग़? 28  निने मिसर देसमतोन बेद्रम हव्कतिन, अद्रमे नाक वने हव्कलाह ऊळिह्‌निन अय?’इतोग़. 29 निने कीतद पोल्‍लो इंजेक सबेटोरिह्‌क एर्का आता इनजि मोसा मुय्तोग़ रेयतोग़. रेयिसि मिसर देसेमताहि पेसिस विततोग़, वितिसि मिद्यन इनदनद देसेमतगा अनजि मनदलाह आतोग़. पया अगान मुतेन ततोग़, ओन्क इर्वुर पेकोर पुटटोर.
30 “इद्रम मोसा मुय्तोह्‌क मिद्यन देसेमतगा अनजि रेंड वीसाङ वर्साङ आताङ. उंद दिया सीनय इनदनद मेटा कचुदा पेळ्ह्‌कल बूमतगा बाताल आता इतेके किस पोतनद मरा जपताहि देवुळता देवतुलि ओन्क दिसता. 31 अद मरा जपतगा किस पोतलाह पोतिंदु, मति अद जप मुर्तिय कर्वो आंदु. तान ऊळिस मोसा मुय्तोग़ बामतोग़, पया तान बेस ऊळलाहि अद मराता एरे अतोग़. अगा अतस्के देवुळता आल्का ओन्क इद्रम केंज वाता इतेके, 32  ‘मोसा, नना नीवा तादोर-बाबोरा देवुळतन; अब्रहम, इसक, याकुब वेरिन जीवा कीतद देवुळतन ननाय आंदन,’ इनजोर इता. अदिन केंजिसि मोसा मुय्तोग़ दिर-दिर साङतोग़, अगा ऊळलाह वने रेयतोग़. 33  अस्के देवुळि ओन इद्रम इता, ‘इंजेक इद जागाते नना मह्‌नन. अदिह्‌क निमा नीवाङ एल्पुस्क तेंडा. 34  केंजा, मिसर देसेमतोर लोकुर नावा लोकुरिन बेद्रम तिपल कीस्तोर अदिन नना बेस-नेह्‌ना ऊळतन, नावा लोकुर ओरा कय इळ्न मनजि अळयनदिन, केयनदिन केंतन. ओरिन विळ्सिह कीयलाहि नना रेगतन. अदिनेनाह्‌क निमा नावा इद कबळ कीयलाहि अन, नीक मिसर देसेमते लोहतकन,’इनजोर देवळ इता.
35 “अद्रमे ‘मावा नेयम कीसि मावा पोग़ोन अदिकर ताकिह कीयलाहि नीक बोग़ निल्पिह कीतोग़?’ इनजोर वेग़ मोसा मुय्तोन इस्रयेल मन्कलोर मुनेन पास्किस मतोर, इदिन सीता कीम्‍ह्‌टु. मति इंजेके वेग़े मोसा मुय्तोह्‌क देवुळि अदिकर ईसि तना मन्कलोरिन मिसरतोरा कयदाहि विळ्सिह कीस ततनोग़ इनजोर निल्पिह कीसि, किस पोतसोर मतद मरा जपतगा दिसतद देवतुलता संगे ओन मिसर देसेमतगा लोहता. 36 वेग़ मोसा मुय्तोग़ इस्रयेल मन्कलोरिन मिसर देसेमताहि पेसिह कीस ततोग़. अद देसेमतगा, नेत्रल सम्दुरतगा, ओसो पेळ्ह्‌कल बूमतगा, रेंड वीसाङ वर्साङ आनाह बामनाह लेह्‌काडाङ सीनाङ तोहचोर-तोहचोर ओरिन ताकिह कीसोर अतोग़. 37 वेग़े मोसा मुय्तोग़ ‘नावा लेह्‌काडोग़ कबुरतोग़ मन्कन मीवा जालपिलताहि निल्पिह कीसि देवुळि तना लोकुरगा लोहचीयग़ा,’ इनजोर इस्रयेल मन्कलोरिन वेहच मतोग़. 38 पेळ्ह्‌कल बूमतगा मावा तादोर-बाबोरा संगे मतोग़ु वेग़े मोसा मुय्तोग़, ओसो सीनय मेटातगा देवुळता देवतुलि ओना संगे मता, अद देवतुलता संगे मयगा एवसिह कीयना इनजोरे ओन्के देवुळता पोल्‍लो दोर्कता.
39 “मति मावा तादोर-बाबोर ओना पोल्‍लोतुन केंजवालेवा, ओन विळ्सिसि मिसर देसेमतेकेन मल्स अतेक तेला बेस आवालि, इनजोर सीता कींदुर. 40 अदिह्‌क मोसा मुय्तोग़ सीनय मेटातगा मतोग़, अस्के ओना दादाल आरुननगा वासि, ‘माक मिसर देसेमताहि ततोग़ मोसाल बेके बह आतोग़ो, इदिन माट पुनवल, अदिनेनाह्‌क इंजेके माक पेन्ह्‌क बोमाङ पंडिस ईम, अवे पेन्ह्‌क माक मुनेह अग़ तोहतनुङ,’ इनजोर इतोर. 41 अद्रमे पया ओर बंगरता पियो पंडिसि, अद पियोतुन पेन इनजि तान्क मोक ईसि मोळ्कतोर. मोळ्किस तमा कयदे पंडटद बोमातेनाह्‌क कव्स-गोग़िस तिनजि-उनजि गिर्दा कीतोर. 42 अदिह्‌क पोग़ोटा पोळ्दतुन, नेलातुन, उकान मोळ्किर इनजि देवुळि ओरिन विळ्सिस ईता. इद पोल्‍लो देवुळता कबुरतोरा सास्त्रमगा इद्रम रासतद मन्ह्‌ता इतेके,
‘ए इस्रयेल मन्कलोरिर, मीट रेंड वीसाङ वर्साङ पेळ्ह्‌कल बूमते जन्वर्कनाङ मोकिङ ईतिर,
अविस्किन नयेनाह्‌क ईतिरा? बार दुस्राङ-दुस्राङ पेन्ह्‌कनेनाह्‌क ईतिर?
43  मोलेक पेदिरता पेनता रावुळतुन,
ओसो रिपान पेदिरता उका बोमातुन कांजिस वेलियतिर,
मोळ्कलाह अविस्किन पंडटिर,
अदिह्‌क मीवा कोंटेतोरा कयदे मीक विळ्सिस ईकन, ओर मीक पोसि बाबेल देसेमता अबर ओयनुर,’ इनजोर देवुळ इता, इद्रमलेह्‌का रासतद मन्ह्‌ता.
44 “पेळ्ह्‌कल बूमतगा मावा तादोर-बाबोर मनदह्‌पा देवुळि तना लोकुरा नडुम मनदनदिना साक्सि तोहतनद रावुळि ओरा संगे मता.§ मोसा मुय्तोना संगे देवुळि अद रावुळतुन इद्रम-इद्रम पंडा इनजोर तोहच मता, अद्रमे मोसाल तान पंड वेहतोग़. 45 मोसा मुय्तोग़ हातापया अद रावुळि पयाडोरा पीळता कयदे वाता. ओरु मोसा मुय्तोह्‌क पयाडोग़ मुक्याल यहोसाल इनवाना संगे दुस्राङ जातिनोरिन मावा तादोर-बाबोरा मुनेह देवुळि इद बूमतग्डाह पूंडटा. अस्के अद रावुळतुन इगा तासतोर, पया अद दाविद राजाना कालम एवनाह इगान मता. 46 दाविद राजाना पोग़ोन देवुळता गूनम मताह्‌कु, ‘सबे इस्रयेल मन्कलोर नीक मोळ्कना इनजि नियेनाह्‌क उंद मंदिर पंडकन,’ इनजि दाविद राजाल देवुळतुन ताल्ह्‌कतोग़. 47 पया देवुळतेनाह्‌क मंदिर पंडटोग़ मन्कल दाविद राजाल आयोग़, ओना मग़ि साल्मोन राजाल आंदोग़. 48 मति मन्‍कना कयदे पंडटा मंदिरतगा देवुळि मनो, इद पोल्‍लोतुन देवुळता कबुरतोग़ ओर्वोग़ मुनेन रासतोग़.
49 देवुळि इद्रम इन्ह्‌ता,
‘पोग़ोटा बूमि नावा उदनद राजकुर्सि,
इळ्ता बूमि नावाङ काल्क तासनद कुतुलि.
नयेनाह्‌क बेद्रमता लोन पंडकिर?
नना रोमनद बेद्रमता जागा मनदग़ा?
50  इव सबेटविन ननान पुटिह कीतोनन आयोना?’
इता.
51 “मीट कैंगम मन्कलोरिर! डायना रिवज कीतेक तेला मीट देवुळतुन पुनवोरा लेह्‌का तान जीवा केवोरिर, तानाङ पोल्‍लोङ केंजवोरिर! बेद्रम मीवा तादोर-बाबोर कींदुर, अद्रमलेह्‌कान मीट वने देवुळता पवित्र जीवातुन अडम आय्ह्‌निर. 52 देवुळता कबुरतोर बोर मन्कलोरिन मीवा तादोर-बाबोर तिपल केवोर, अले वेहाट? देवुळ लोहवाल सेतेमतोग़ किर्स्तु वायनोग़ इनजोर ओर कबुरतोर मुनेन पोकुर कीतोरिन मीवा तादोर-बाबोर हव्कतोर. अद्रमलेह्‌का ओग़ किर्स्तु वातस्के मीट ओना पोग़ोन उगसिन तप तोहचि, हव्कनाह कीतिर. 53 देवतुल्कना कयदग्डाहि मोसानाङ अडोङ मीक दोर्कताङ, मति अव अडोन मीटे माळविर,” इनजि इस्तिपन वेहच रोमतोग़.
इस्तिपनिन बंडाङ उकिस हव्किह्‌तोर
54 इस्तिपन वळ्ह्‌कतद पोल्‍लोतुन केंजिसि तग्वाङ केवालोरिह्‌क इचोन ओङ वाता इतेके, ओन ऊळिस तमाङ पल्‍क कोग़्कलाह बोटटोर. 55 मति इस्तिपन देवुळता जीवाते पूरा निंदिसि, पोग़ोन कोंडा मिळ्हवा ऊळतोग़, अस्के देवुळदीपते देवुळता जग-मळ्गना वेह्‌चतुन ओसो येसुन देवुळता तिनळ बाजे नितदिन ऊळिसि इतोग़, 56 “ओद ऊळाट! पोग़ोन देवुळदीप पङ्‌ने आतदिन, ओसो मान्वना नडुम पुटटोग़ु, देवुळता तिनळ बाजे नितदिन नना ऊळलाह आतन,” इनजोर इतोग़.
57 इतस्के तग्वाङ केवालोर लोकुर वेग़ देवुळतुन पास्किह्‌तोग़ इनजोरे पकाय जोरते केयिसि तमाङ केव्किन मुचतोर, मुचिस उंदि विचरते वित वासि ओन पोयतोर. 58 पोसि सहरता पलते गुंजिस ओतोर. अगा सोलु पेदिरतोग़ लेयोग़ निच मतोग़, ओनगाने जोल साक्सि एवालोर तमाङ पोग़ोट्‌क केग़तव जगाङ तेंडिस ईतोर. पया इस्तिपनना पोग़ोन बंडाङ उकलाह बोटटोर.* 59 ओर बंडाङ उकलाह आंदुर अस्के इस्तिपन, “ए येसुसामि नावा जीवातुन एना,” इनजोर इतोग़. 60 पया मिंडाङ कोटिसि बेरा लेङते “ए सामि, वेर मन्कलोर कीतद इद पापमता बद्‌ला ओरिह्‌क एमा,” इनजोर वळ्ह्‌किसि डोलतोग़.
7:3 7:3 पुटमुळि 12:1 7:4 7:4 पुटमुळि 11:31 7:4 7:4 पुटमुळि 12:4-5 7:5 7:5 पुटमुळि 12:7; 13:15; 15:18; 17:8 7:7 7:6-7 पुटमुळि 15:13-14 7:7 7:7 निर्गमन 3:12 * 7:11 7:11 कनान देसेमता पेदिर, नोहा मुय्तोन तादो इनवाल कनानना पेदिर उदता. (पुटमुळि 9:18-27 ऊळाट) 7:18 7:18 निर्गमन 1:8 7:19 7:19 मिसर देसेमतोग़ राजाल इस्रयेल लोकुर वेल्‍लाटोर आतेके माके विरुद कीसि हव्कनुर बह इनजोरे ओराङ उड्लोर पेकोरिन हव्क वेहन्दोग़. 7:28 7:28 निर्गमन 2:14 7:29 7:29 निर्गमन 2:15 7:30 7:30 निर्गमन 3:2 7:32 7:32 निर्गमन 3:6 7:33 7:33 निर्गमन 3:5 7:34 7:34 निर्गमन 3:7-10 7:37 7:37 व्यवस्थाविवरण 18:15,18 7:40 7:40 निर्गमन 32:1 7:43 7:43 मोलेक इनदनद पेन, कनानि ओसो पिनिके जातिनोरा पेन आंदु, ओर अद पेनतुह्‌क तमाङ पेकोरिन मोकिङ ईन्दुर. ओसो रिपान इनदनद पेन बारा, मिसर देसेमतोरा पेन आंदु. 7:43 7:43 आमोस 5:25-27 § 7:44 7:44 देवुळि रेंड बंडानाङ चेकानगा दहा अडोङ मोसाह्‌क रासिस ईता. अव चेकान उंद संदुकतगा तासिस मोळ्कनद रावुळतगा तासतोर (निर्गमन 31:18; व्यवस्थाविवरण 10:5). अदिह्‌क अद रावुळतुन साक्सिता रावुळि इनजोर इंदुर. 7:50 7:50 यशायाह 66:1-2 7:56 7:56 योहन 1:51; मत्याल 8:20 * 7:58 7:58 यहुदिराङ अडोने बोन्काय बंडाङ उकिस हव्कनद सिक्सा ईतेके, मुने साक्सि एवालोर बंडाङ उकतस्केने, पया सबेटोर बंडाङ उकिंदुर.