17
Paulus si lasi asa kota Tesalonika
1 Èle èèna ka, Paulus dènge Silas kako taruu. Rèngu kako re kota èci, ngara na Ampipolis, lasi asa kota leo èci, ngara na Apolonia. Nèti nèi, rèngu kako taruu hari asa kota Tesalonika. Ètu èèna, abhu èmu manèngi-mangajꞌi dhèu Yahudi cue.
2 Dhu tema le, ladhe dꞌai era èci dhu abhu èmu manèngi-mangajꞌi, aa lèke dènge lodꞌo aꞌoro sasabꞌa dhèu Yahudi, Paulus laꞌe sabajꞌa dènge dhèu ètu sèra. Ètu Tesalonika, Paulus maso asa dꞌara èmu manèngi-mangajꞌi rèngu kahèi. Ka na padhue-padhai dènge rèngu madhutu isi Sasuri Mola-Mèci Ama Lamatua. Paulus madhutu sabajꞌa dènge dhèu sèra dꞌai tèlu migu.
3 Nèngu peka dènge si, aku nèngu na, “Ladhe èdhi parisa paie Sasuri Mola-Mèci Lamatua, èdhi teꞌa, na, nèti uru ka mai ra suri tèke le, na, Dhèu dhu Lamatua moa tèke èèna, limuri mai abhu jꞌajꞌèra ae titu kèna, toke dꞌai Na madhe. Te ngaa Lamatua pake koasa Na ho pamamuri hari Ne. Doe neꞌe, èdhi teꞌa le, na, Dhèu dhu Lamatua moa tèke èèna, nuka Yesus!”
4 Ropa tadèngi rare sèmi èèna, abhu dhèu Yahudi dhu sèmi rare lii padhai Paulus, hèia ra paꞌèci dènge ne. Ètu talora dhèu dhu sèmi rare lii padhai lii nèngu sèra, abhu dhèu Yunani kahèi, dhu dꞌara dꞌèi padètu Lamatua. Aa abhu kahèi pèri-pèri dhèu bhèni kapai ètu kota èèna.
5 Te ngaa ama-ama dhèu Yahudi ètu kota èèna dꞌara pèdꞌa, ka ra nasa. Hèia ra kakèjꞌi-rariu dhèu bhelu ho ra tao kaco. Lodꞌo dhèu pakaboko ae, ka ra tao maruru ètu dꞌara kota èèna. Ra tenge Paulus dènge Silas ho neo nuni rèti asa era dhèu maruru sèra. Ka ra lasi maruru asa èmu Yason, lula Paulus dènge Silas pea ètu èèna.
6-7 Te ngaa ra abhu boe Paulus si ètu èèna. Ka ra nuni rèti Yason dènge pèri-pèri dhèu parcaya asa era pamaꞌète lii langu. Ra pasala Yason si, aku rèngu na, “Limuri ne, dhèu rai leo maso asa kota èdhi. Rèngu tao maruru ètu mia-mia. Rèngu neo paꞌele atora ètu kota èdhi, ho gati dènge atora rèngu! Aa Yason ka dhu sèmi nare dhèu sèra manubha ètu èmu na! Rèngu aaꞌi-aaꞌi ra labꞌa atora èdhi, lula rèngu roꞌo boe sogo-tagu dhèu aae kapai Roma, nuka Keser. Rèngu sogo-tagu dhoka dhèu aae leo èci, ngara na Yesus.”
8 Ropa tadèngi rare lii èèna, ngangee dhèu kapai dènge dhèu-dhèu dhu ètu sèra sa, mulai kaco.
9 Hèia dhèu-dhèu kapai kota pua Yason dènge dhèu parcaya leo sèra, bꞌae doi, jꞌajꞌi mi tadha rèngu tao heka maruru, dènge rèngu rai boe. Ladhe bꞌae rare, heka dhèu kapai sèra patabuli eele Yason si kèna.
Paulus si lasi asa kota Berea
10 Dꞌai mèda èèna, dhèu parcaya ètu kota Tesalonika sèra pangee, na, “Beꞌa risi èdhi pua Paulus dènge Silas pakèdꞌi lasi asa era leo.” Ka ra pua dua ra lasi asa kota èci, ngara na Berea. Dꞌai nèi, ka dua ra maso asa èmu manèngi-mangajꞌi dhèu Yahudi.
11 Dhèu Yahudi ètu Berea sèra, leo nèti dhèu Yahudi ètu Tesalonika. Te rèngu dꞌèi nanene, aa neo sèmi rare lii padhai lii Paulus si. Dhèu Berea sèra nanene paie Paulus si, ka ra parisa toke lutu isi Sasuri Mola-Mèci Ama Lamatua bèli-bèli mèu-mèda. Rèngu neo reꞌa, ngaa dhu Paulus si peka, lèke do aadꞌo.
12 Nèti èèna ka, dhèu Yahudi ae ètu èèna, parcaya Lamatua Yesus. Mesa boe rèngu di, te abhu dhèu aae-dhèu kapai Yunani sèra dhu parcaya kahèi. Rèngu dhu parcaya sèra, abhu dhèu bhèni dènge dhèu mone.
13 Te ngaa ropa dhèu Yahudi ètu Tesalonika tadèngi, na, Paulus si ajꞌa kahèi Lii Holo-Nori Lamatua ètu Berea, ka rèngu mai dadugu-rariu dhèu Berea sèra, sèna ka ra tao maruru ètu èèna kahèi.
14 Nèti èèna ka, dhèu parcaya ètu Berea sèra lere Paulus lai-lai asa sebhe dhasi. Te ngaa Timotius dènge Silas pea taruu ètu Berea.
15 Dhèu sèra lere Paulus dꞌai kota èci, ngara na Atena. Ka ra tèke eele ne ètu nèi, aa rèngu lèpa hari mai asa Berea. Rèngu rèti lii moa Paulus hia Timotius dènge Silas, sèna ka pamata ia ka, ho mai paꞌèci dènge nèngu ètu Atena.
Paulus ètu kota kapai Atena
16 Lodꞌo Paulus mate mamai Silas dènge Timotius, dꞌara na jꞌèra, lula na nèdhi era sogo-tagu ae titu kèna ètu dꞌara kota Atena.
17 Te ngaa ètu èèna, abhu dhèu Yahudi dènge dhèu leo kahèi, dhu manèngi-mangajꞌi mi Ama Lamatua. Ka Paulus maso asa dꞌara èmu manèngi-mangajꞌi sèra, ho padhue-padhai dènge rèngu. Bèli-bèli èèna, nèngu laꞌe dꞌara pasa kahèi, ho padhai lii dènge cee dhu na rage.
18 Aa na pakarèi kahèi dènge mese-mese nèti dua kaboko dhèu ètu èèna. Ca kaboko madhutu aꞌajꞌa Epikuros, aa ca kaboko hari, ngara na Stoa. Ropa na padhai lii, peka na, Yesus mamuri hari nèti mamadhe Na, dhèu cahagꞌe puu-pee, peka na, “Leko-monya!” Abhu cahagꞌe dhu lalangu ne, peka na, “Dhèu neꞌe ne, neo laka-seti èdhi ho sogo-tagu dhèu dedha-liru na dhu èdhi tadhe boe!”
19-21 Dhèu Atena dènge dhèu leo dhu mai pea ètu era èèna, ladhe tadèngi lii hiu, do jꞌara hiu, na, dhèu dꞌèlu-mèu sèra tema madhèdi pakaboko ètu ledhe iiki èci, ngara na Areopagus, ho pasilu ngangee ètu èèna. Èle èèna ka, pèri-pèri dhèu nèti rèngu gale rèti Paulus asa nèi, ka ra peka dènge ne, aku rèngu na, “Èu peka sèku dènge jiꞌi aꞌajꞌa hiu èèna! Te èu padhai lii jꞌara hiu dhu pamalaa jiꞌi. De jiꞌi manèngi èu lole hari ku ciki, ho jiꞌi ngeꞌa mèu.”
22-23 Hèia Paulus kèdꞌi titu, ka na padhai lii, peka na, “Miu dhèu Atena aaꞌi-aaꞌi mi! Jaꞌa kako palème le dꞌara kota miu ne, ka jaꞌa keꞌa, na, miu majꞌèni madhutu agama. Jaꞌa kèdhi era sogo-tagu miu ètu mia-mia. Aa jaꞌa kèdhi hadhu sogo-tagu èci kahèi, dhu suri, peka na, ‘Hadhu sogo-tagu ne, era sogo-tagu dhèu dedha-liru leo dhu jiꞌi tadhe boe!’ Sasoa na, miu sogo-tagu le Ama Lamatua, te ngaa miu tadhe mèka Ne. Nèngu ne ka dhu jaꞌa peka dènge miu.
24 Nèngu ka dhu pajꞌajꞌi dedha-liru, rai-haha dènge isi ra aaꞌi-aaꞌi. Nèngu kahèi Lamatua nèti ngaa-ngaa aaꞌi-aaꞌi ètu dedha-liru dènge rai-haha. De Nèngu pea boe ètu dꞌara èmu sogo-tagu dhu dhèu rai-haha tao.
25 Nèngu ka dhu hia aꞌae dènge mamuri mi èdhi. Aa Nèngu ka dhu pala-bagi ngaa-ngaa aaꞌi-aaꞌi dhu èdhi parluu. Te ngaa Nèngu parluu boe ngaa-ngaa. De èdhi dhèu rai-haha bisa boe tulu Nèngu.
26 Nèti dhèu èci di, Lamatua pajꞌajꞌi dhèu aaꞌi-aaꞌi ètu rai-haha ne. Lamatua ka dhu papala rai mi suku-suku ètu rai-haha. Aa Nèngu kahèi dhu pacaꞌe-papuru dhèu paredha madhutu lodꞌo ra èci-èci.
27 Nèngu tao sèmi èèna ka, lula dꞌadꞌèi Nèngu sèna ka èdhi dhèu rai-haha patangi-tenge jꞌara ho patadha pabeꞌa dènge Ne. Mema dhèu rai-haha tenge jꞌara, teko-teko ra paraga dènge Ne. Te ngaa Nèngu kajꞌèu boe nèti èdhi.
28 Lii èci, peka na:
‘Nèngu ka dhu hia èdhi aꞌae.
Nèngu ka dhu hia èdhi mamuri.’
Lii hini èci nèti miu, peka na,
‘Mamuri èdhi mai nèti nèngu.
Nèti èèna ka, èdhi jꞌajꞌi ana-èpu nèngu.’
29 Mema lèke ka sèmi èèna. Èdhi aaꞌi-aaꞌi ti, ana-èpu Ama Lamatua. De baku pangee, na, Ama Lamatua sama sèmi mèdha sogo-tagu dhu dhèu rai-haha tao nèti hualaa, do hualaa pudhi, do hadhu, madhutu ngangee rèngu.
30 Uru-uru sèra, mema dhèu dhae reꞌa mèka jꞌara neꞌe. Nèti èèna ka, Ama Lamatua soro tèke rèngu mamuri madhutu gagoa rèngu. Te ngaa limuri ne, Nèngu dꞌèi heka èdhi mamuri sèmi èèna. Nèti èèna ka, Na paredha ho èdhi tèke eele mèdha sogo-tagu sèra, aa lati ka madhutu Ne.
31 Na peka tèke le lodꞌo èci, ho Na neo huku dhèu rai-haha aaꞌi-aaꞌi ra, lula sasala-sasigo rèngu. Aa Na pajꞌujꞌu mema Dhèu èci jꞌajꞌi Dhèu Pamaꞌète Lii Langu. Dhèu èèna ka dhu bèli-camèdꞌa pamaꞌète lii langu dènge mola. Limuri ne, èdhi teꞌa le Dhèu Pamaꞌète Lii èèna, cee ka Nèngu ne. Nèngu èèna dhu madhe le, te ngaa Ama Lamatua pamamuri hari Ne.”
32 Te ngaa ropa ra tadèngi Paulus peka, na, dhèu madhe mamuri hari, ka dhèu cahagꞌe dhu pakaboko ètu èèna mari keꞌe-keꞌe sène. Aa dhèu cahagꞌe hari dꞌèi nanene, peka na, “Jiꞌi neo nanene èu era. Te ngaa lodꞌo leo hari ku laa.”
33 Hèia Paulus kèdꞌi eele era èèna.
34 Te ngaa abhu kahèi dhèu dhu paꞌèci dènge ne, lula rèngu parcaya le Lamatua Yesus. Nèti talora rèngu sèra, abhu dhèu tuka parisa lii langu ètu Areopagus, ngara na Dionisius. Aa abhu dhèu bhèni èci, ngara na Damaris. Abhu kahèi pèri-pèri dhèu leo hari dhu madhutu rèngu.