Selusien koa helamu ten
Mak
?Isei mutis selusien koanik?
Meatin koa mutis selusien koanik, isen Sion Mak. Kei rovitei tai en meatin teindan elu (12) onen Iesu. Meatin houlu amundemi keke Mak vi litetai koa lohosai navong meatin tavaeen keil umai keke avahuli kat Iesu en out Ketsemani en sua 33 AD (sua keil koa katau en avong Iesu avasi). Katau suk, en sua 46 AD, Mak musil Pol keilu Banabas en ualien rohtoh onealu keke luvahitehiten more longlongien min meatin keil. Ka Sion Mak lokovein keilu en sise ka va ris Serusalem. Evus, en 50 AD, Mak musil Banabas luva en out Saepras. Rokilea keke navong Pol mul en eim takeih, Mak mai ro ral mini ka san kataunien mini.
Mak mutis tus koanek navong ro en out Rom vesesal en sua 56 AD. Ka vahesa Pita ro ral mini en avong koanik veni selusien houlu koa mutisi ka ven tunien keil onen Pita. Amundemi keke Mak mutis tus koanik usil moulien ka umen onen Iesu mulamu en tus keitel koa Matiu, Luk ka Sion telmutisi.
?Isei vuli selusien koanik mulamu?
Mak mutis selusien keil enek en out Rom keke vahit kilea min Kristin keil ekonek keke Iesu vi Natin Ahi anatin ka vi Mesaea koa Ahi vat kati keke hesani hemai. Sakini, mutis selusien houlu usil merikel keil koa Iesu mumoni vatie lati keke kei ka en out nesa anatin.
?Mak mutis selusien koanik vensa?
Mak en vati vatie lat anatinien keke Iesu vi Natin Ahi – Merikel keil koa Mak mutis lati avi houlu mok mulin asa koa mul en tus sav keil en Tus Votut. Iesu rie lati keke kur keihoen mulin mesaien, ninin tisa keil, tounah keil ten out netan, ka matien emun. Merikel keil enek arie lat anatinien keke Iesu vi Natin Ahi koa kur keihoen.
Mak en vati vatie lati keke Iesu sel kat avat keil onen Siu keil ka alei seseini – Mak rie lati mukave Iesu sak visi vahisein revi avat keil onen Siu keil en anatinien usili keke vi Natin Ahi ka Mesaea one. Ka sak visi vasel kat keil keke avahiles ran tisaen one ka usil kat Ahi en sakien koa mal. Ka avaseini, keil alei seseini ka amumon sise keke avou vini.
Mak en vati vatie lati keke more longlongien usil Iesu Kristo mul va min Siu keil ka min koakeil emun arvitei Siu – Anatin keke navong Iesu mul en out netan, mum houlu ral min Siu keil. Ka Mak mul rie lati keke Iesu va mum ral min koakeil emun arvitei Siu. Mak mutisi emun keke Iesu meng kat meatin keil onen keke ika vasi out ka ihitehiten more longlongien min meatin vasi keil ten out netan keke ikur moulien hau heka ien.
Mari rendemien tai ten selusien koanik mul en Mak 10:45 koa Iesu viteni vit,
“Natin Meatin romaitei keke meatin keil avakatauni. Vuo, kei mai vakataun meatin vasi, ka vasan moulien onen vahul lat keil ran keihoen ten tisaen.”
?Asa mul en selusien koanik?
1. Tounah koa sak mesein Iesu keke voumon umen onen. (1:1-13)
2. Selusien ka umen onen Iesu. (1:14–13:37)
a. Iesu mum en out keil en provins ten out Kaleli. (1:14–7:23)
b. Iesu mum en out savsav keil. (7:24–10:52)
c. Iesu mum en taon ten out Serusalem. (11:1–13:37)
3. Iesu mat ka moul eris ran matien. (14:1–16:20)
1
Sion Baptis sak mesein sise ven Iesu
1 Koanik vi more longlongien onen Iesu Kristo, Natin Ahi.
2 Longlongien enek usil Mesaea mai rohtoh en ir suval koa Ahi viteni ka en tisien onen provet Aesea vit,
“!Kitaengoni! Nisila eiloheh onak vasak revi sise venuk.
3 En out volvol, meatin enek hehisohiso hehit,
‘!Sak revi sise ven Asuv heka ien!
!Houmon sise onen hemal!’ ” Aesea 40:3
4 Eiloheh koa Aesea mul vit usili, isen Sion. Kei va en out volvol ka avise en Sion Baptis veni vi baptaes en meatin keil ka mul san selusien onen Ahi min keil vit, “!Mihehiles moulien onami ran tisaen! Mihemaenau nihi baptaes en kami vatie lati keke methos onen Ahi mul en kami.”
5 Ka meatin houlu vis houlu mok en provins ten out Sudea ka mari meteimal ten out Serusalem, uva ven Sion. Avitehiten tisaen keil one ka kei vi baptaes en keil en Oaisal Sodan.
6 Musin en eisin koa amumoni en hilin kamel ka mutoh eni. Anien an vi kal ka hani koa suka bak keil amumoni en eivorohus.
7 Ka kei mul viteni min meatin keil vit, “Katau enau, hetamen tai hemai. Kei marite mok mulin inau, narvinvintei li makulat sandel onen.
8 Inau navi baptaes en kami en oai enges, ka kei, hehi baptaes en kami en Ninin Votut.”
Sion vi baptaes en Iesu ka Ninin Votut mulamuni va en out volvol keke vahisu en sakvisien keil
9 En avong enek, Iesu ka en meteimal ten out Nasaret en provins ten out Kaleli, ka Sion vi baptaes eni en Oaisal Sodan.
10 Ka navong Iesu mea ran oai, lele vina nesa ka les teilang mutah. Ka Ninin Votut muka mita netan ka rondan eni suval ame tai.
11 Ka rea tai ka en out nesa vit, “Keik, kovi natkuli. Ka inau, nasi nau venuk.”
12 Navong Iesu mea ran oai, Ninin Votut sila vina en out volvol,
13 ka kei ro en out enek rokol avong hanumau elu (40). En avong keil enek, Temat mul sak visi. Ka Iesu ro en out enek ral min tirendan keil, ka angelo keil alei kat revi.
Iesu mum rohtoh en umen onen ka vise lat meatin ehat (4) avousili
14 Katau en avong aling Sion en eim takeih, Iesu va en out Kaleli ka vitehiten more longlongien koa ka ven Ahi.
15 Kei mul viteni vit, “!Avong mal vinvin koa hiasuvien onen Ahi hemai hel ekok! !Mihehiles moulien onami ran tisaen, ka mihekur anatin en more longlongien koa naviteni min kami!”
16 Navong Iesu mul mual va en vali oai en out Kaleli, kei les Saemon Pita ka tunali Andru. Keilu luvi meatin talah mesauien ka lumul luson net onealu vita en oai.
17 Viteni min keilu vit, “!Lumai, milhousil nau! Kosa millah mesau enges, ka inau nihisein kamil mukave milhelah meatin keil.”
18 Hatte tas, lumali time luling net onealu mules ka lumusil Iesu.
19 Iesu mual eva ka les Tiemes ka Sion, koa tata onealu Sepeti. Luro en vot ka lurili revi net onealu.
20 Navong les keilu, vise keilu vit, “!Lumai, milhousilnau!” Sakini, luvut ran vot ka lumea ran tata onealu ral min meatin toumien keil oneatel, ka luva lumusil Iesu.
Iesu vile lat ninin tisa ran meatin tai
21 Iesu ral min meatin onen telva en meteimal ten out Kapaniam. En Sabat, telva en eim tahihiseien onen Siu keil ka Iesu mul vihisei eni.
22 Koakeil vasi amutimanin en keihoen ten hihiseien onen, koa rosuvaltei tiser keil ten mengkatien onen Mosis.
23 Ka rovitei tuetin, navong Iesu mul vihisei veah, meatin tai koa ninin tisa mul ien va neim en out enek.
24 Kei visohiso vit, “?Iesu ten out Nasaret, kovit kovoumon sa min komai? ?Kovit kovou rasilin komai? !Inau nakileak! !Keik kovi Meatin Votut onen Ahi!”
25 Iesu vul kat ninin tisa enek vit, “!Konavertei! !Mea rani!”
26 Sakini, ninin tisa enek maleilei kat meatin enek, visohiso keih ka mea rani.
27 Ka koakeil vasi koa alesi, amutimanin eni. Amul aviteni min keil eris avit, “?Asa keinek? !Koanek vi hihiseien hau tai koa keihoen mul ien! Kei sel kat ninin tisa keil, ka along kati.”
28 Ka rovitei tuetin, longlongien usil asa koa Iesu mul mumoni ka vasi out en provins ten out Kaleli.
Iesu rali lat meatin houlu ran mesaien one en taon ten out Kapaniam
29 Ka navong Iesu keitel telmea ran eim tahihiseien, kei ral min Tiemes ka Sion telmusil Saemon Pita keilu Andru telva teim sealu.
30 Navong telva en out enek, aviteni min Iesu keke avu tisa onen Saemon Pita mesai, mul en avet veni aven mutin.
31 Iesu va veni, vuli kat hen ka rali lati mea. Hatte tas, mesaien vuol rani, kei longe tahos ka mumon anien aeatel.
32 En mendilah enek, navong Sabat evus ka meatin keil akilea avoum, alah koakeil amesai ral min keil koa ninin tisa mul en keil, uva ven Iesu.
33 Sakini, meatin keil vasi en meteimal en out enek alah ruai rahit eim koa Iesu ro en.
34 Ka Iesu lah lat mesaien ran meatin houlu, ka vile lat ninin tisa keil avaha. Ka romaentei ninin tisa keil avaselus ven akilea kei vi Mesaea koa Ahi vat kati keke hemai.
Iesu va en out sav keil keke vahithiten more longlongien min meatin keil
35 En visokon semau, out vong veah, Iesu mea ran keil, va en out tai koa kilea heto kei sa sen, ka mul vis.
36 Ka navong Saemon Pita ka teisav emun keil amea, amul alekat Iesu.
37 Ka navong alesi aviteni mini avit, “!Meatin keil vasi e vati avalesuk!”
38 Ka Iesu viteni min keil vit, “Nakilea. Ka numai ven mailea mahiten more longlongien min meatin vasi keil. Rovaha en out sav.”
39 Evus, telva en out vasi en provins ten out Kaleli. Ka kei mul visein meatin keil en eim tahihiseien onen Siu keil ka vile lat ninin tisa keil uva ran meatin keil.
Iesu rali lat meatin tai ran mesaien ten leprosi
40 Navong Iesu keitel telmul veah en provins ten out Kaleli, meatin tai koa kur mesaien ten leprosi va ven Iesu, retengeiril mini, ka peahi vit, “Munak komaeni li, kokilea kovoumon hilivek vamai vato ris.”
41 Iesu en mahis meatin enek, ling hen mul ien ka viteni vit, “!Mal! !Kito ris!”
42 Hatte tas, mesaien enek va rani ka aven muto varei.
43 Evus, Iesu selus keih imok mini mukok vit,
44 “!Konahitentei asa koa namumoni minuk min meatin sav! Kihas en Eim Votut, kihit lat keik min pris, ka kikur sanien votut koa Mosis viteni. Hesakini, koakeil vasi ilea keke keik komuto.” Ka Iesu sila meatin enek va.
45 Ka navong va rani, mang vas ongon houlu ka viteni min meatin savsav keil asa koa Iesu mumoni mini. Sakini, Iesu sakras vaha en out koa meatin keil alango ien. Mukos, rovatei mun en meteimal keil. Ka meatin keil aka soutin en out vasi keke umai avalesi.