12
Yesu̱ Mukama wa Kiro kya Sabbaato
(Mari̱ko 2:23-28; Lu̱u̱ka 6:1-5)
Mu kasu̱mi̱ kakwo, Yesu̱ yaarabi̱ri̱ mu misiri mya nganu hamwenya na beegeseb̯wa baamwe ha kiro kya Sabbaato. Bab̯wo beegeseb̯wa baamwe, baali nibakudiib̯wa nzala, baatandika kubinya b̯usonga b̯wa nganu, nibadyanga. Bafalisaayo b̯u̱baaweeni̱ bab̯wo beegeseb̯wa nibakukora ki̱kyo, baaweera Yesu̱, “Wona! Beegeseb̯wa baamu bakukora kintu kitakwikirizib̯wa ha kiro kya Sabbaato.”
Yesu̱ yaabei̱ri̱ri̱mwo naabab̯u̱u̱lya, “Timukasomanga kintu kya Dau̱di̱ ki̱yaakoori̱, yo hamwenya na bei̱ra baamwe, b̯u̱baadi̱i̱bi̱i̱rwe nzala? Yei̱ngi̱i̱ri̱ mu heema gya Ruhanga, yo hamwei̱ na badulu bayaalingi nabo baadya mugaati gubaali bahongeeri̱ Ruhanga, gwa muntu wondi yensei̱ gwatei̱ki̱ri̱zi̱b̯wengi̱ kudya, kutoolaho balaami̱ ba Ruhanga basa. Rundi timukasomanga mu biragiro bya Mu̱sa, balaami̱ ba Ruhanga nka ku̱baakorengi̱ milimo mu Yeekaru Nnyu̱mba gya Ruhanga ha kiro kya Sabbaato, nibabba baheneeri̱ ki̱kyo kiro, bei̱tu̱ kandi batakujunaanwa musangu? Nkubaweera nti: Yogwo* akukira Yeekaru, ali haha. Mubbenge kwo mwegi̱ri̱ makuru ga bigambu bikoba, ‘Nyendya mu̱kore bikorwa bi̱kwolokya mbabazi̱, kukira kumpa byonzira byenyu̱,’ mwakabba mutakusalira beegeseb̯wa bange musangu. Hab̯wakubba gya Mwana wa Muntu gyagya Mukama wa kiro kya Sabbaato.”
Mudulu Munyakubba Ali̱mei̱ri̱ Mukono
(Mari̱ko 3:1-6; Lu̱u̱ka 6:6-11)
Yesu̱ b̯u̱yaaru̱gi̱ri̱ mu misiri mya nganu, yaagyendi̱ri̱ mwi̱rombero lya Bayudaaya. 10 Mwi̱rombero li̱lyo, haalingimwo mudulu wa mukono gulima. Bafalisaayo banyakubba mu̱mwo, baatoolyengi̱ nsonga gibaajunaana Yesu̱. Mwomwo, baab̯u̱u̱lya Yesu̱, “Kikwikirizib̯wa, ku̱honi̱a muntu ha kiro kya Sabbaato?”
11 Yesu̱ yaabei̱ri̱ri̱mwo naakoba, “Kakubba muli nywe muntu abba na ntaama gyamwe, nigikagwa mu ki̱i̱na ha kiro kya Sabbaato, yaakab̯ula kugisikamwo? 12 Muntu tali wa muhendu hoi̱, na kukira ntaama? Nahab̯waki̱kyo, kikwikirizib̯wa kukora bintu birungi, ha kiro kya Sabbaato.”
13 Mwomwo Yesu̱ yaaweera mudulu munyakubba ali̱mei̱ri̱ mukono, “Nuguura mukono gwamu.” Nahab̯waki̱kyo yogwo mudulu yaanuguura mukono, gwahona; gwabba kurungi hoi̱ nka gwi̱ra gwagwo. 14 Mwomwo Bafalisaayo baahuluka hanzei kuhanuura nka ku̱bei̱ta Yesu̱.
Yesu̱ Muheereza Munyakukomwa Ruhanga
15 Yesu̱ b̯u̱yaakengi̱ri̱ Bafalisaayo nka kubakutegeka ku̱mwi̱ta, yaaruga mu ki̱kyo kiikaru. Bantu banene baamu̱hondeeri̱ yaahoni̱a bensei̱ banyakubba baseeri̱, 16 naabapompogeerya, batamurarangya mu bantu. 17 Bintu bya Yesu̱ bi̱yaakoori̱, yaabi̱koori̱ ku̱doosereerya kigambu kya Ruhanga ki̱yaabazi̱ri̱ hali Yesu̱ kuraba mu Mu̱ragu̱ri̱ waamwe I̱saaya, b̯u̱yaakobi̱ri̱:
18 “Yogo yooyo muheereza wange gi̱nkomi̱ri̱,
gi̱nyendya hoi̱, gi̱nyeesi̱i̱mi̱sya hoi̱;
Ndimutaho Mwozo wange,
kandi ali̱manyi̱sya Banyamahanga bigambu bikukwatagana na b̯winganiza b̯wange b̯ungira.
19 Talikuuta mpaka, talitoka;
kandi tihalibbaho alyegwa iraka lyamwe mu ngu̱u̱do;
20 Aligiira mbabazi̱ bantu baceke
alikwatirwa kisa bab̯wo batali na kunihira,
ku̱doosya b̯walileetera bantu kwega nti bintu byakora bi̱doori̱.
21 Kandi de, bantu bakuruga mu mahanga genseenya, balimwesiga kubajuna.”
Yesu̱ na Sitaani
(Mari̱ko 3:20-30; Lu̱u̱ka 11:14-23)
22 Bantu baaleeti̱ri̱ hali Yesu̱ mudulu ali na muzumu, munyakubba mwi̱jalu̱ wa mei̱so na mu̱nwa. Yesu̱ yaamu̱honeerye, mudulu yaatandika kuwona na kubaza. 23 Bantu bensei̱ baahu̱ni̱ri̱i̱ri̱, baakoba, “Yogo akuhonia bantu, tiyaakubba yooyo mwizukulu wa Dau̱di̱?”
24 Bei̱tu̱ Bafalisaayo b̯u̱beegwi̱ri̱ bi̱byo bigambu, baakoba, “Bberi̱zebbu̱u̱li̱, mu̱handu̱ wa mizumu, yooyo yankei akoresya yogwo mudulu kubingamwo bantu mizumu.”
25 Bei̱tu̱ Yesu̱, yaakengi̱ri̱ bintu bibaali nibakuteekereza, yaabaweera, “B̯ukama b̯wensei̱ b̯ubbamwo kwezahu̱kani̱a, tib̯usobora kwicalaho. Kindi, kakubba bantu ba rub̯uga lu̱mwei̱, rundi ba mu̱gi̱ gu̱mwei̱, beezahu̱kani̱a, lu̱lwo rub̯uga na gu̱gwo mu̱gi̱, biicalaho kwahi. 26 Sitaani yaabba yooyo abingamwo bantu mizumu, b̯u̱b̯wo akubba naakwelwani̱sya yankei. Hati̱ b̯wo b̯ukama b̯wamwe b̯u̱b̯wo, b̯wakwemeeraho teetei̱? 27 Ruhanga, aha bantu beenyu̱ maani ga kubingamwo bantu mizumu, yooyo de ampa maani ga kubinga mizumu; Sitaani tali yooyo agampa. 28 Mwozo wa Ruhanga yaabba naali yooyo ampa maani ga kubinga mizumu, kiki ki̱kwolokya nti, b̯ukama b̯wa Ruhanga b̯wi̱zi̱ri̱ muli nywe.
29 “Rundi de, haloho muntu yensei̱ akusobora kunyaga bintu bya mu nnyu̱mba gya muntu munyamaani, kutoolaho gana yogwo mu̱nyagi̱ abanzi̱ri̱ kubboha yogwo muntu? B̯u̱b̯wo mwomwo abba naakusobora kunyaga bi̱byo bintu.
30 “Muntu yenseenya atankwatiraho mu kucooka bantu aleke Ruhanga abaleme, yogwo muntu abba naaku̱basaaraani̱a.” 31 Nahab̯waki̱kyo nkubaweera, Ruhanga akwi̱za kuganyira bantu bibii byab̯u byenseenya na bi̱lu̱mo byensei̱; bei̱tu̱ yogwo yensei̱ alu̱ma Mwozo Mu̱syanu̱ taliganyirwa. 32 Muntu yensei̱ alimbazaho kubiibi gya Mwana wa Muntu, aliganyirwa; bei̱tu̱ yogwo yensei̱ ali̱lu̱ma Mwozo Mu̱syanu̱, taliganyirwa, mu b̯u̱su̱mi̱ b̯ub̯u, na mu b̯u̱su̱mi̱ b̯u̱kwi̱za.
Musaali Bagulengerera ha Byana Byagwo
(Lu̱u̱ka 6:43-45)
33 Yesu̱ yaab̯u̱ni̱i̱rye yaakoba, “Musaali b̯ugubba gurungi na byana byagwo nabyo bibba birungi. Bei̱tu̱ musaali b̯ugubba gubiibi na byana byagwo nabyo bibba bibiibi. Hab̯wakubba, musaali gwensei̱ baguwonera ha byana byagwo. 34 Nywe baana ba mpiri, muli bantu babiibi; nahab̯waki̱kyo, timukusobora kubaza kintu kyenseenya kirungi. Kubba, mu̱nwa gubaza bintu bi̱i̱zwi̱ri̱ mu mutima. 35 Muntu murungi, ahu̱lu̱kya bintu birungi naatoolera ha birungi binene byabba nabyo mu mutima gwamwe; na muntu mubiibi, ahu̱lu̱kya bintu bibiibi natoolera ha bibiibi binene byabba nabyo. 36 Nkubaweera nti, ha kiro kya kucwerwa musangu bantu balyetonganaho hab̯wa b̯uli kigambu kibiibi ki̱baabazi̱ri̱. 37 Ruhanga alikucwera musangu rundi alikubala kubba nooku̱si̱i̱mwa mu mei̱so gaamwe, ku̱si̱gi̱ki̱ra ha bigambu byobaza.”
Yesu̱ Nibamuweera Akore Kyamahanu
(Mari̱ko 8:11-12; Lu̱u̱ka 11:29-32)
38 Kiro ki̱mwei̱ bamwei̱ ha Bafalisaayo na Beegesa ba biragiro bei̱zi̱ri̱ hali Yesu̱ baamuweera, “Mwegesa, tu̱kwendya otukolere kyamahanu, mwa kwolokya nti Ruhanga yooyo yaaku̱tu̱mi̱ri̱.”
39 Yesu̱ yaabei̱ri̱ri̱mwo naakoba, “Nywe bantu ba mu̱hi̱hi̱ gugu kamuli bantu babiibi kandi batakwesigwa, mwicala nimusaba mbakolere kawoneru ka kyamahanu! Bei̱tu̱ tihaloho kyamahanu kimuliwona, kutoolahoona ki̱kyo kinyakubba hali Yona, mu̱ragu̱ri̱ wa Ruhanga. 40 Nka Yona ku̱yaamaari̱ mu nda gya nsu̱ minsi misatu na majolo gasatu, kwokwo de, gya Mwana wa Muntu ndibba kuzumu, minsi misatu na majolo gasatu. 41 Ha kiro kya kucwerwa musangu, bantu ba rub̯uga lwa Ni̱neeve, balyemeera na bantu ba mu̱hi̱hi̱ gugu, babasi̱ngi̱sye musangu; hab̯wakubba Yona b̯u̱yaabatebeerye, beezi̱ri̱ri̱mwo. Bei̱tu̱ kandi haha haloho akukira Yona, nab̯wabatebeerye mu̱b̯u̱u̱ri̱ kwezi̱ramwo. 42 Ha kiro kya kucwerwa musangu, na mu̱kali̱ mukama weihanga likwetwa Sebba, alyemeera, asi̱ngi̱sye musangu bantu ba mu̱hi̱hi̱ gugu; hab̯wakubba yaaru̱gi̱ri̱ hadei hoi̱, yei̱za kwegwa nzegesya gya magezi̱, gya mukama Sulumaani; bei̱tu̱ kandi haha, haloho akukira Sulumaani mu magezi̱ bei̱tu̱ mu̱swi̱ri̱ kwikiriza bigambu byamwe.
Mwozo gubiibi Ni̱gwi̱ra mu muntu
(Lu̱u̱ka 11:24-26)
43 “Muzumu b̯uguruga mu muntu, gub̯ungab̯unga mu biikaru byomu, ni̱gu̱ku̱toolereerya haakuhuumuura. B̯ugulemwa kwagya haakuhuumuura, 44 nigukoba, ‘Kanku̱beyo mu yodi̱ muntu hanyaaru̱gi̱i̱ri̱.’ B̯u̱gu̱ku̱bayo, gwagya yogwo muntu naali nka nnyu̱mba gitalimwo muntu, gya muntu yeezi̱ri̱ yaasyani̱a kandi yaagiteekaniza kurungi. 45 B̯ugwagya yatyo, gugyenda ni̱gu̱syomera mizumu mindi musanju, mikugukiraho mu b̯ubiibi, myensei̱ hamwei̱ nimingira mu yogwo muntu, nimimwicalamwo. Mimi mizumu myensei̱ hamwenya, miha yogwo muntu kubba kubiibi hoi̱ kukiraho nka kuyaali, b̯uyaali naacaali na muzumu gu̱mwei̱. Kwokwo kilibba kubiibi yatyo hali baba bantu babiibi ba mu̱hi̱hi̱ gugu.”
Maa Yesu̱ na Baab̯u Yesu̱
(Mari̱ko 3:31-35; Lu̱u̱ka 8:19-21)
46 Yesu̱ b̯uyaali naakyabaza na kitebe kya bantu, maawe na baana baab̯u bei̱zi̱ri̱ beemeera hanzei, ni̱bakwendya kubaza nayo. 47 Mwomwo muntu omwei̱ yaamuweera, “Maawu na beenyu̱ beemereeri̱ hanzei bakwendya kubaza nawe.” 48 Yesu̱ yaamwi̱ri̱ri̱mwo naab̯u̱u̱lya, “Maama yooyo naani? Kandi beetu̱, boobo balahi?” 49 Mwomwo Yesu̱ yaamwolokya beegeseb̯wa baamwe, naakoba, “Maama na beetu̱ boobo baba. 50 Yogwo yensei̱, akora bintu bya Bbaabba wa mwiguru bi̱yendya, yooyo weetu̱, yooyo nyakeetu̱, kandi yooyo maama.”
* 12:6 12:6 Yesu̱ b̯u̱yaakobi̱ri̱ Yogwo akukira Yeekaru yaali naakwebazaho. 12:20 12:20 Bbai̱bbu̱li̱ zindi zi̱koresya Talibinya lubingo luli heehi̱ kubinyeka, kandi tali̱lu̱mya tadooba gili heehi̱ ku̱lu̱ma.