25
Lugeera lwa Bahala I̱ku̱mi̱
Yesu̱ yei̱ri̱ri̱ yaabaweera lugeera lundi naakoba, “Mu kasu̱mi̱ kakwo, b̯ukama b̯wa mwiguru balib̯u̱lengeseni̱a na bahala mpedye i̱ku̱mi̱ banyakubba na taara zaab̯u, baagyenda kutangiira mugole mudulu. Bahala bataanu muli bo, baali badoma, na bandi bataanu nibali bagezi̱. Bataanu banyakubba badoma baagyendi̱ri̱ na taara zaab̯u, bei̱tu̱ baab̯ula kutwalagana maku̱ta gaaku̱teeryanga mu taara zaab̯u. Bei̱tu̱ kandi, bandi bataanu banyakubba bagezi̱, baatwalageeni̱ taara na macu̱pa ga maku̱ta gaaku̱teeryanga mu taara zaab̯u. Mugole b̯u̱yaakeerereerwe kudwa mu b̯wi̱re b̯u̱baamweni̱hi̱zi̱rengi̱mwo, kyaha bab̯wo bahala bensei̱ kuhongera na kwebbaka.
“B̯wi̱re b̯wei̱jolo mwi̱tu̱mbi̱, bab̯wo bahala b̯u̱baakeegwi̱ri̱ mi̱zi̱ra nimikulira: ‘Mugole ngogwo! Mwi̱ze mumutangiire!’
“Bensei̱ baabyoki̱ri̱ na taara zaab̯u, baatandika ku̱zi̱kolereerya. Mwomwo bab̯wo bahala badoma baaweera bei̱ra baab̯u, ‘Mu̱tu̱heho maku̱ta geenyu̱ tu̱teerye ha maku̱ta geetu̱, hab̯wakubba taara zeetu̱ zi̱li̱mu̱ku̱lu̱ma.’
“Bab̯wo bahala bagezi̱ baabei̱ri̱ri̱mwo, ‘Tikikusoboka, tigasobora kumala twensei̱ hamwenya. Mu̱gyende mu madu̱u̱ka mugule maku̱ta geenyu̱.’
10 “Bei̱tu̱ bab̯wo bahala b̯ubaali ni̱bacaali̱yo ku̱kwo mu kugula maku̱ta, mugole yaadwa. Bab̯wo bahala banyakubba beetegeki̱ri̱ na taara zaab̯u, baagyendi̱ri̱ nibeingira hamwei̱ na mugole mu b̯u̱genyi̱, baakingaho mulyangu cali b̯u̱genyi̱ b̯wali.
11 “Hei̱nyu̱ma, bab̯wo bahala bandi de bei̱zi̱ri̱ nibakoba, ‘Mu̱handu̱! Mu̱handu̱! Tu̱ki̱ngu̱li̱reho mulyangu!’
12 “Bei̱tu̱ yo mugole yaabei̱ri̱ri̱mwo naakoba, ‘Mu mananu nkubaweera, ti̱mbeegi̱ri̱.’ ”
13 Yesu̱ yaamali̱ri̱i̱ri̱ naakoba, “Nahab̯waki̱kyo mweri̱nde, hab̯wakubba kiro na saaha ti̱mu̱byegi̱ri̱.
Lugeera lwa Talanta
14 “Kandi de, b̯ukama b̯wa mwiguru b̯ukwisana nka muntu munyakugyenda kub̯unga mu nsi gindi, yeeta baheereza baamwe yaabakwatya itungu lyamwe. 15 Omwei̱ yaamu̱heeri̱ sente zikwijanjana talanta* itaanu; wondi yaamuha sente zikwijanjana talanta ibiri; wondi yaamuha sente zikwijanjana talanta gi̱mwei̱. Yaabaheeri̱ zi̱zo sente ku̱si̱gi̱ki̱ra ha b̯uli muntu nka kwakusobora ku̱zi̱koresya. Mwomwo yaabyokya yaagyenda hayaagyendengi̱. 16 Omwei̱ munyakutunga talanta itaanu, yaatandi̱ki̱i̱ri̱ho ku̱zi̱su̱u̱b̯u̱ri̱sya yaakora magoba ga talanta zindi itaanu. 17 Mu ngeru gyogyo gi̱mwei̱, wa talanta ibiri yaasu̱u̱b̯wi̱ri̱ yaatunga zindi ibiri. 18 Bei̱tu̱ yogwo, gi̱yaaheeri̱ talanta gi̱mwei̱ yaagyendi̱ri̱ yaalima ki̱i̱na yaabi̱samwo gi̱gyo talanta gya mukama waamwe gi̱yaamu̱heeri̱.
19 “Hei̱nyu̱ma gya kasu̱mi̱ kaleiho, mukama waab̯u yogwo yei̱ri̱ri̱, yaabeeta aleke awone nka ku̱baakoreseerye itungu lyamwe. 20 Yogwo muheereza munyakutunga talanta itaanu, yaaleeti̱ri̱ itaanu zi̱yaatu̱ngi̱ri̱ neitaanu zi̱yaagobi̱ri̱. B̯u̱yei̱zi̱ri̱ yaamuweera, ‘Mukama wange, wampeeri̱ talanta itaanu; wona, nyaasu̱u̱b̯wi̱ri̱ nyaagoba zindi itaanu.’
21 “Mukama waamwe yaamwi̱ri̱ri̱mwo, ‘Weebale hoi̱, oli muheereza murungi kandi mwesigwa! Waali mwesigwa mu bi̱dooli̱; nkwi̱za kukuha kulingiira binene. I̱za tujaguze tusemererwa hamwei̱!’
22 “Yogwo muheereza munyakutunga talanta ibiri, nayo yaaleeti̱ri̱ zaamwe. B̯u̱yei̱zi̱ri̱ yaakoba, ‘Mukama wange, wampeeri̱ talanta ibiri; wona, nyaasu̱u̱b̯wi̱ri̱ nyaagoba zindi ibiri.’
23 “Mukama waamwe yaamwi̱ri̱ri̱mwo, ‘Weebale hoi̱, oli muheereza murungi kandi mwesigwa! Waali mwesigwa mu bi̱dooli̱; nkwi̱za kukuha kulingiira binene. I̱za ojaguze na mukama waamu mu kusemererwa kwamwe!’
24 “Mwomwo hei̱za yogwo munyakutunga talanta gi̱mwei̱. B̯u̱yei̱zi̱ri̱ yaakoba, ‘Mukama wange, nkwegi̱ri̱ nka mudulu mutatiro. Okesa bi̱byo byotasi̱gi̱ri̱, obiika bi̱byo byotasu̱ku̱si̱ri̱ nka mudya bya maani bitali byamwe. 25 Nahab̯waki̱kyo nyaati̱i̱ni̱ri̱ ku̱su̱u̱b̯u̱ri̱sya sente zaamu nizikagwayo, nyaazi̱bi̱sa mu ki̱i̱na. Ozi̱weeni̱, zo nzizi.’
26 “Mukama waamwe yaamwi̱ri̱ri̱mwo naakoba, ‘Uwe, oli muheereza mubiibi, kandi mugarei! Kwokwo okobi̱ri̱ yatyo, nti waakyegi̱ri̱, mba mudulu mutatiro ku sente, nkesa bi̱byo bi̱ntasi̱gi̱ri̱, mbiika bi̱byo bi̱ntasu̱ku̱swi̱ri̱ nka mudya bya maani bitali byamwe, 27 kale nu, hab̯waki sente zange otaazi̱heeri̱ basu̱u̱b̯u̱ri̱ ni̱bakazi̱su̱u̱b̯u̱ri̱sya? Nyaaku̱bbeeri̱ nzi̱ri̱ri̱ nzi̱tu̱ngi̱ri̱ nizili na magoba.’
28 “Mwomwo yogwo mukama waab̯u, yaaragira muheereza wondi, ‘Mumutooleho gi̱gyo talanta; mugihe yogwo ali na talanta i̱ku̱mi̱. 29 Yogwo yensei̱ alinaho, bali̱mu̱teeryaho; bei̱tu̱ yogwo atalinaho, na bi̱byo byali nabyo, balibimutoolaho. 30 Kandi yogwo muheereza atali na mugasu, mu̱mu̱kasu̱ke hanzei mu nti̱ti̱, hali kuwonawona na b̯ujune b̯unene.’
Ruhanga Naasala Musangu gwa Kumaliira
31 “Mwana wa Muntu b̯wali̱i̱ra nka Mukama na bamalayika baamwe bensei̱, akwi̱za kwicaara ha kitebe kyamwe kya ki̱ti̱i̱ni̱sa kinene hoi̱. 32 Mahanga gensei̱ galyecooka hahwo mu mei̱so gaamwe. B̯u̱b̯wo mwomwo, alisoroora bantu, nka mu̱li̱i̱sya wa ntaama kwasorooramwo ntaama na mbu̱li̱. 33 Ntaama alizita ha mukono gwamwe gwa b̯udyo; na mbu̱li̱ naazita ha mukono gwamwe gwa b̯umoso.
34 “Hei̱nyu̱ma gya kubasorooramwo, Mukama akwi̱za kuweera bab̯wo bantu bali ha mukono gwamwe gwa b̯udyo nti, ‘Mwi̱ze, nywe bab̯wo ba Bbaabba bayaaheeri̱ mu̱gi̱sa, mugweterwe b̯u̱b̯wo b̯ukama b̯u̱yaabaragani̱si̱i̱rye kuruga ha kuhangwa kwa nsi. 35 Hab̯wakubba b̯unyaali nindi nzala, mwampeeri̱ byakudya, b̯unyaali nindi na nyoota mwampeeri̱ kyakunywa, b̯u̱nyei̱zi̱ri̱ nindi mu̱genyi̱ mwantangi̱ri̱i̱ri̱ mu maka geenyu̱. 36 B̯unyaali ntali na kyakulwala mwampeeri̱ kyakulwala, b̯unyaali nindi mu̱seeri̱ mwampeeri̱ b̯u̱janjabi̱, b̯unyaali nindi mu nkomo mwei̱zi̱ri̱ mwambona.’
37 “Mwomwo bab̯wo, banyakubalwanga kubba ni̱baku̱si̱i̱mwa mu mei̱so ga Ruhanga, baali̱mwi̱ramwo nibakoba, ‘Mukama, b̯u̱su̱mi̱ kyani b̯u̱twaku̱woneeri̱mwo nooli nzala twakuha byakudya, rundi nooli na nyoota, twakuha kyakunywa? 38 B̯u̱su̱mi̱ kyani, b̯u̱twaku̱woneeri̱mwo nooli mu̱genyi̱ twakutangiira mu maka geetu̱; rundi nookwetaaga kyakulwala twakikuha? 39 B̯u̱su̱mi̱ kyani, b̯u̱twaku̱woneeri̱mwo nooli mu̱seeri̱, twakuha b̯u̱janjabi̱; rundi nooli mu nkomo, twei̱za twakuwona?’
40 “Mukama ali̱bei̱ramwo naakoba, ‘Mu mananu nkubaweera nti, kintu kyensei̱ ki̱mwakoleeri̱ bei̱ra bange mu baba bantu ba hansi, b̯u̱b̯wo mwaki̱koleeri̱ gya.’
41 “Hei̱nyu̱ma, aliweera bab̯wo ba ha mukono gwamwe gwa b̯umoso nti, ‘Mu̱ndu̱ngeho nywe bab̯wo bakyeneerwe kugyenda mu mworo gu̱talu̱ma gu̱li̱ndi̱ri̱i̱ri̱ sitaani na bamalayika baamwe. 42 Kubba b̯unyaali nzala mutakampe kyakudya, b̯unyaali nindi na nyoota mutakampe kyakunywa. 43 B̯unyaali nindi mu̱genyi̱ mu rub̯uga lwenyu̱ mutakantangiire mu maka geenyu̱, b̯unyaali ntali na kyakulwala mutakampe kyakulwala, b̯unyaali nindi mu̱seeri̱ kandi nindi mu nkomo mu̱takanfeeho.’
44 “Bantu ba mukono gwamwe gwa b̯umoso bali̱i̱ramwo nibakoba, ‘Mukama, b̯u̱su̱mi̱ kyani b̯u̱twaku̱weeni̱ nooli nzala, rundi nooli na nyoota, rundi nooli mu̱genyi̱ mu rub̯uga lwetu̱, rundi nokwetaaga lu̱goye, rundi nooli mu̱seeri̱, rundi nooli mu nkomo, twab̯ula kukufaaho?’
45 “Mukama ali̱bei̱ramwo naakoba, ‘Nkubaweera mu mananu nti, kintu kyensei̱ ki̱mu̱takoleeri̱ bantu bange mu baba bantu ba hansi, b̯u̱b̯wo mutakakikolere gya.’
46 “B̯u̱b̯wo mwomwo baliruga hahwo nibatunga kifubiro kya biro na biro, bei̱tu̱ bab̯wo bakubalwa kubba ni̱baku̱si̱i̱mwa mu mei̱so ga Ruhanga, baligyenda mu b̯womi b̯wa biro na biro.”
* 25:15 25:15 Talanta kili kigambu kya Luyonaani kikuragiriza muhendu gwa sente. Ku̱si̱gi̱ki̱ra ha mbala gya kasu̱mi̱ kakwo talanta gi̱mwei̱ gyei̱janjanengi̱ mpeera gya mu̱pakasi̱ akolera myaka i̱ku̱mi̱ na mitaanu.