11
Laazʋrɔsɩ sʋʋ
1-2 Baal kɩdɩgɩ rɛ gyɩ we doŋ a lɩɩ Bɛɛtani ba kɩ yɩrɩ Laazʋrɔsɩ. Doŋ nɛ Mɛɛrɩ bee ʋ naatoluu Maata mɛ gyɩ lɩɩ. (Mɛɛrɩ no tɩɩ rɛ yaa nal hʋ gyɩ aa kpaa tʋranɩɩ bɩsɩ we á Tɩɩna Yesu naasɩ tɩyaŋ, aŋ kaŋ ʋ nyupʋna tɩɩgɩ gɛɛ). Ɛɛ rɛ ba nɩɩnabiibaal Laazʋrɔsɩ gyɩ sii kɩ wɩɩlɩ. Nyɛ rɛ ʋ naatoliye hʋ tɩma ba mʋ basɩ tɩya Yesu a baa, “Á Tɩɩna, ɩ kyaŋkyoolii hʋ aa wɩɩlɩ rɛ.” Yesu aa nɩɩ wɩɩ no, ʋ baa, “Wɩɩla no litenii daa sɩ yaa Laazʋrɔsɩ sʋʋ, amɛ ʋ pɩŋ wɩɩla no rɛ dɩ nala na Wɩɩsɩ gaŋdarɩ, ka dɩ mɩyaŋ Wɩɩsɩ Biye mɛ tɩŋ gɛɛ tɩyaŋ a laa ŋ gaŋdarɩ.”
Yesu fa kyo Maata abee ʋ naatoluu Mɛɛrɩ abee Laazʋrɔsɩ wɩya rɛ weliŋ. Amɛ abee ʋ aa nɩya dɩ Laazʋrɔsɩ aa wɩɩlɩ buloŋ, ka ʋ ha gyɩ hɔŋ lee hʋ ʋ aa wee tɩyaŋ nɛ kyɛyɛ balɩya. Ɛɛ hal tɩyaŋ nɛ ʋ basɩ tɩya ʋ hatɩnna hʋ a baa, “Ma leŋ dɩ á mɩɩgɩ mʋ Gyudɩya paalʋʋ.” Ɛɛ rɛ Yesu hatɩnna hʋ basɩ tɩya ʋ a baa, “Á nɩhɩyawʋ, dɩyaraŋ biisi no ɩ daa Gyuuma paa bʋwa kɩ kyɛ ba yaga gɛɛ. Bee rɛ yaŋ tɩŋ ɩ bɩl kɩ kyɛ dɩ ɩ mʋ doŋ?” Ɛɛ rɛ Yesu baa, “Sɩgballɩya buloŋ kaŋ ʋ tebine bee ʋ wɩɩhaa rɛ. Ɛɛwɩya, nal hʋ aa vala wɩɩhaa, ʋ bee garɩ kɩna, beewɩya lee buloŋ aa kyaanɩ rɛ. 10 Amɛ nal hʋ aa vala tebine, ʋ aa kɩ garɩ kɩna rɛ, beewɩya pʋlʋŋ tuwo.” 11 Ɛɛ rɛ Yesu bɩl basɩ tɩya ʋ hatɩnna hʋ a baa, “Á kyana Laazʋrɔsɩ pɩŋ doo rɛ, amɛ ŋ sɩ mʋ kyisi ʋ doo hʋ tɩyaŋ.” 12 Ɛɛ rɛ ʋ hatɩnna hʋ basɩ tɩya ʋ a baa, “Dɩ ʋ rɛ pɩŋ doo, ɛɛ daga anɩɩ ʋ sɩ deye.” 13 Yesu aa basɩ gɛɛ, ʋ daga anɩɩ Laazʋrɔsɩ sʋba rɛ gɛɛ, amɛ ʋ hatɩnna hʋ kɛ fa bɩɩna anɩɩ doo tɩɩ rɛ ʋ kɔnɩ pɩŋ. 14 Nyɛ rɛ Yesu kaŋ basɩ polli tɩya ba anɩɩ Laazʋrɔsɩ sʋba rɛ. 15 Ɛɛ rɛ Yesu baa, “Ma wɩya, ŋ teŋ fɩyɛla abee Laazʋrɔsɩ aa sʋba dɩ ŋ tuwo doŋ. Ma sɩ tɩŋ gɛɛ tɩyaŋ, a laa ŋ wɩya di. Ma leŋ dɩ á mʋ ʋ lee.” 16 Ɛɛ rɛ Tɔmaasɩ, Yesu hatɩnna hʋ kɩdɩgɩ ba aa yɩrɩ daalɩyanɩ, basɩ tɩya ʋ dɔŋtɩŋsɩ hʋ a baa, “Ma leŋ dɩ á buloŋ tɩŋ Yesu hal mʋ, dɩ ʋ rɛ sɩ sʋba mɛ, dɩ á buloŋ sʋba.”
17 Ɛɛ rɛ Yesu bee ʋ hatɩnna hʋ kpa mʋ Bɛɛtani. Ba aa mʋʋ pele doŋ, ɛɛ rɛ Yesu nɩɩ anɩɩ Laazʋrɔsɩ kyɛyɛ banaa rɛ gɛɛ ba aa hogo ʋ. 18 Bɛɛtani abee Gyerusalɛm gyɩ bɩ pele meeldaasɩ balɩya. 19 Gyuuma fa yʋga a lɩɩ Gyerusalɛm ko Bɛɛtani dɩ ba lɔllɩ Maata abee Mɛɛrɩ, ba nɩɩnabiibaal hʋ aa sʋba wɩya. 20 Maata aa nɩya anɩɩ Yesu we ŋmanɩɩ tɩyaŋ, ɛɛ rɛ ʋ sii lɩɩ mʋ dɩ ʋ kyeme ʋ, aŋka Mɛɛrɩ kɛ fa we dɩya tɩyaŋ. 21 Ɛɛ rɛ Maata basɩ tɩya Yesu a baa, “Ŋ Tɩɩna, dɩ ɩ rɛ fa we daha, ŋ naabiibaal hʋ fa bɩ sɩ sʋba. 22 Ka abee gɛɛ buloŋ, ŋ gyɩma anɩɩ dɩ ɩ rɛ sʋla Wɩɩsɩ kɩ kyɛ wɩɩ buloŋ, ʋ sɩ yaa tɩya ɩ.” 23 Ɛɛ rɛ Yesu basɩ tɩya ʋ, “Ɩ naabiibaal hʋ sɩ mɩɩgɩ sii sʋʋ tɩyaŋ a kaŋ mɩɩbol”. 24 Ɛɛ rɛ Maata basɩ tɩya ʋ a baa, “Ŋ gyɩma anɩɩ dʋnɩya kyɛtenii, ʋ sɩ sii sʋʋ tɩyaŋ.” 25 Ɛɛ rɛ Yesu basɩ tɩya ʋ a baa, “Mɩyaŋ nɛ yaa nal hʋ aa kyisi nala sʋʋ tɩyaŋ a tɩya ba mɩɩbol. Nala hʋ buloŋ aa laa ŋ wɩya di, dɩ ba aa rɛ sʋba mɛ, ba sɩ kaŋ mɩɩbol. 26 Nala hʋ mɛ buloŋ aa weye aŋ laa ŋ wɩya di, bɩ sɩ maakyiye sʋba. Ɩ laa wɩɩ no di rɛ koo?” 27 Ɛɛ rɛ Maata baa, “Waa, ŋ Tɩɩna. Ŋ laa di anɩɩ ɩ rɛ yaa Krisita hʋ, laataal hʋ Wɩɩsɩ aa lɩya, a yaa Wɩɩsɩ Biye mɛ, nal hʋ Wɩɩsɩ aa baa ʋ sɩ ko tuu dʋnɩya no.”
Yesu wiye
28 Maata aa basɩ wɩya no teŋ, ʋ mɩɩgɩ gyʋʋ dɩya a lʋwɔlɩ yɩrɩ ʋ naatoluu Mɛɛrɩ, a miŋsi basɩ tɩya ʋ a baa, “Mɛɛrɩ, á nɩhɩyawʋ hʋ ko rɛ, a pɩyɛsɩ kɩ kyɛ ɩ.” 29 Mɛɛrɩ aa nɩɩ gɛɛ, ʋ sii lagɩ lagɩ, a lɩɩ dɩ ʋ kyeme ʋ. 30 Saŋa no tɩyaŋ dɩ Yesu ha bɩ gyʋʋ bee hʋ tɩyaŋ, dɩ ʋ ha gyɩ we lee hʋ Maata aa kyeme ʋ hʋ tɩyaŋ nɛ. 31 Nala hʋ fa aa we dɩya hʋ tɩyaŋ a kɩ fɩyɛlɩ Mɛɛrɩ bembii, aa naa dɩ ʋ sii tarɩsɩ kɩ lɩɩ gɛɛ, ba mɛ sii tɩŋa ʋ hal, beewɩya ba kɛ fa bɩɩna anɩɩ ʋ aa kyɛ dɩ ʋ mʋ wii Laazʋrɔsɩ bil hʋ lee rɛ. 32 Mɛɛrɩ aa mʋʋ pele lee hʋ Yesu fa aa wee a na ʋ, ʋ tuu tele ʋ naasɩ tɩyaŋ aŋ baa, “Ŋ Tɩɩna, dɩ ɩ rɛ fa we daha, ŋ naabiibaal no fa bɩ sɩ sʋba.” 33 Yesu aa naa Mɛɛrɩ abee nala hʋ aa tɩŋa ʋ hal aa wii gɛɛ, ʋ tɩya kyogi kɩŋkaŋ. Ʋ nyuu buloŋ nyiiri. 34 Ɛɛ rɛ ʋ pɩyɛsɩ ba a baa, “Lee tɩyaŋ nɛ ma hogo ʋ?” Ba basɩ tɩya ʋ a baa, “Á Tɩɩna, ko na doŋ.” 35 Yesu wii. 36 Ɛɛ rɛ nala hʋ basɩ tɩya dɔmɔŋ a baa, “Ma na ʋ aa kyo ʋ gɛɛ.” 37 Badɔmɔŋ mɛ pɩyɛsɩ a baa, “Ka ʋ rɛ gyɩ suri nyʋlʋŋ hʋ sɩya gɛɛ, ʋ fa bɩ sɩ wuwo leŋ dɩ Laazʋrɔsɩ ta sʋba?”
38 Ba aa basɩ gɛɛ, Yesu nyuu bɩl nyiiri. Ɛɛ rɛ ba mʋ pele bʋwa hʋ lee. Bʋwa hʋ fa yaa bʋbʋwa rɛ, ka ba kpa bʋyɩ tɔ ʋ nyʋwa. 39 Ɛɛ rɛ Yesu baa dɩ ba kaŋ bʋyɩ hʋ suri bʋwa hʋ nyʋwa tɩyaŋ. Ɛɛ rɛ Maata, Laazʋrɔsɩ nɩɩnatoliye hʋ kɩdɩgɩ basɩ tɩya ʋ a baa, “Ŋ Tɩɩna, ʋ aa sʋba ʋ kyɛyɛ banaa rɛ yaa gyɩnaŋ. Mɔɔnyɛ ʋ aa sʋwalɩ.” 40 Ɛɛ rɛ Yesu basɩ tɩya ʋ a baa, “Ŋ bɩ basɩ tɩya ɩ anɩɩ dɩ ɩ rɛ laa ŋ wɩya di, ɩ sɩ na Wɩɩsɩ dee aa maga gɛɛ?” 41 Ɛɛ rɛ ba kaŋ bʋyɩ hʋ suri. Yesu wil deŋ wɩɩsɩnyuu aŋ baa, “Ŋ Kuwo, ŋ aa kyʋwalɩ ɩ aŋgyʋwasʋ abee ɩ aa gyegile kɩ nɩɩ ŋ wulo. 42 Ŋ gyɩma anɩɩ ɩ gyegili kɩ nɩɩ ŋ wulo rɛ saŋa buloŋ. Amɛ nala no aa we daha wɩya rɛ tɩŋ ŋ basɩ wɩɩ no, dɩ ba wuwo laa di anɩɩ ɩ rɛ tɩma ŋ.” 43 Yesu aa basɩ gɛɛ ko teŋ, ʋ nɔsɩ yɩrɩ a baa, “Laazʋrɔsɩ, ko lɩɩ!” 44 Ʋ aa basɩ gɛɛ baal hʋ aa sʋba hʋ sii ko lɩɩ. Ʋ aa ko lɩɩ dɩ liŋe hʋ ha fa vʋwa ʋ naasɩ abee ʋ nosi buloŋ, ka kɩdɩgɩ mɛ tɔ ʋ sɩya. Ɛɛ rɛ Yesu basɩ tɩya nala hʋ a baa, “Ma kaŋ kɩna hʋ puri ta ʋ tɩyaŋ dɩ ʋ mʋ.”
Ba vʋʋla dɩ ba kpʋ Yesu
Matiwu 26.1-5; Maakɩ 14.1-2; Luka 22.1-2
45 Nala hʋ gyɩ aa ko dɩ ba kyʋwalɩ Mɛɛrɩ, a na wɩɩ hʋ Yesu aa yaa, ba tɩyaŋ nala yʋga gyɩ laa ʋ wɩya di rɛ. 46 Ka ba badɔmɔŋ mɛ mɩɩgɩ mʋ basɩ tɩya Farasiima badɔmɔŋ wɩɩ hʋ Yesu aa yaa. 47 Ɛɛ rɛ Farasiima hʋ abee wɩɩkyʋwal sɩlaala nɩhɩyasɩ hʋ abee bee hʋ nɩhɩyasɩ na dɔmɔŋ a baa, “Wɩbee rɛ á sɩ yaa? Ma na wɩmagɩla no buloŋ baal no aa yaa. 48 Dɩ ámaa rɛ leŋ dɩ ʋ yaa wɩya no kɩ mʋ deŋdeŋ, nal nal buloŋ sɩ ko laa ʋ wɩya di. Dɩ gɛɛ rɛ ko yaa, Roma paalʋʋ nala sɩ ko kaŋ á taŋha abee á Wɩɩkyʋwaldɩɩbal hʋ buloŋ laa.” 49 Gyuuma nɩhɩyasɩ hʋ tɩyaŋ kɩdɩgɩ rɛ ba fa kɩ yɩrɩ Kayifasɩ. Haŋ bɩna hʋ tɩyaŋ, ʋ rɛ gyɩ yaa Gyuuma wɩɩkyʋwal sɩlaala nɩhɩyawʋ. Ɛɛ rɛ ʋ baa, “Ma yaa bambugo kɩŋkaŋ! 50 Ma bɩ gyɩma anɩɩ dɩ nɩdɩgɩ rɛ laa paalʋʋ no nala buloŋ nyuu sʋba, ʋ rɛ kpɩya á paalʋʋ no nala buloŋ aa sʋba, koo ma bɩ gyɩŋ gɛɛ tɩyaŋ?” 51 Ʋ aa basɩ gɛɛ, ʋ bɩ kɩɩ nɩɩ ʋ tɩɩ hakɩla tɩyaŋ nɛ ʋ basɩ gɛɛ, amɛ ʋ aa yaa wɩɩkyʋwal sɩlaala nɩhɩyawʋ haŋ bɩna hʋ, ɛɛ rɛ tɩŋ ʋ wuwo basɩ wɩya Wɩɩsɩ Wiyesi Welii hʋ dee tɩyaŋ, anɩɩ Yesu rɛ sɩ laa paalʋʋ hʋ nala buloŋ nyuu sʋba. 52 Ba paalʋʋ hʋ nala mɛ dʋŋ wɩya daa ʋ sɩ sʋba, amɛ dɩ ʋ wuwo pɛ kasɩ Wɩɩsɩ biisi hʋ aa pɩsa we lee buloŋ tɩyaŋ mɛ, a pɛ dɔmɔŋ. 53 A yaŋ lɩɩ haŋ kyɛɛ hʋ kɩ mʋ, ɛɛ rɛ Gyuuma nɩhɩyasɩ hʋ piili kɩ kyɛ ŋmanɩɩ hʋ ba aa sɩ tɩŋa a kpʋ Yesu.
54 Ɛɛwɩya, Yesu gyɩ bɩl bɩ gɔllɔ kɩ mʋ leye hʋ Gyuuma aa sɩ kɩ na ʋ. Ʋ gyɩ lɩɩ Gyudɩya paalʋʋ tɩyaŋ nɛ, ʋ bee ʋ hatɩnna hʋ mʋ we tɔɔ kɩdɩgɩ ba aa yɩrɩ Efirem aa kpaga pogibal hʋ tɩyaŋ.
55 Saŋa no tɩyaŋ dɩ Gyuuma Dɩɩsɩ-parɩ-banɩɩ Kyɛbal hʋ gyɩ kpaga. Ɛɛ rɛ Gyuuma yʋga lɩɩ ba beye, a mʋ Gyerusalɛm, dɩ ba pɩɩsɩ ba bisiŋ ta, aŋka dɩ kyɛbal hʋ na pele. 56 Ɛɛ rɛ ba deŋ kɩ kyɛ Yesu. Ba aa we Wɩɩkyʋwaldɩɩbal hʋ tɩyaŋ, ɛɛ rɛ ba kɩ pɩyɛsɩ dɔmɔŋ a baa, “Ma bɩɩna ʋ sɩ ko gbɩyala hʋ koo, ʋ bɩ sɩ ko?” 57 Saŋa hʋ tɩyaŋ, dɩ wɩɩkyʋwal sɩlaala nɩhɩyasɩ abee Farasiima hʋ tɩya nyʋwa anɩɩ dɩ nal buloŋ nɛ gyɩŋ lee hʋ Yesu aa wee, dɩ ʋ tɩɩna ko tɩya ba duwoso dɩ ba wuwo kana ʋ.