7
Bilaghilo na mi̱ghendi̱yo ya Ki̱yu̱daaya
(Matayo 15:1-9)
Kilo kimui bamui mu Bafali̱saayo na beegheesi̱ya baa bilaghilo abaalu̱ghi̱ye Yelusaalemu, baasa baagumbaana hambali Yesu ali. Baabona bamui mu beeghesebuwa be mbaliya batanaabi̱ye mu ngalo mu mulingo ghwonini oghu Bafali̱saayo beegheesi̱yagha bati bantu babhonganuuwe kunaabamu.* (Bayu̱daaya, kukila munu Bafali̱saayo tabaaliyagha batadu̱bhi̱ye kunaaba mu ngalo ngoku mi̱ghendi̱yo ya baataata baabo yaabalaghilagha. Niikiyo kimui dhee baakalu̱ghagha mu katale, tabaaliyagha kantu batadu̱bhi̱ye kunaaba mu ngalo kwonini. Kandi baakolagha mi̱ghendi̱yo enji ekani̱ye, kyakulolelo nga kunaabi̱ya biikopo, minagha, na capu̱li̱ya, ebi baakoleesi̱yagha mbaliya.) Niibuwo Bafali̱saayo hamui na beegheesi̱ya baa bilaghilo aba, baabu̱u̱i̱ye Yesu bati, “Beeghesebuwa baawe aba tabakwete mi̱ghendi̱yo ya baataata baatu nangaaki? Olole, bakwete kuliya batanaabi̱ye mu ngalo kwonini!” Aabakuukamu ati, “Ngobi̱ya enu̱we! Mulangi̱ I̱saaya akahi̱ki̱ya kulanga naababu̱ghʼo ngoku kili mu Ebyahandi̱i̱ku̱u̱we kiti,
“ ‘Bantu bani baku̱mpu̱ti̱yagha mu kanu̱wa kwonkaha,
bhaatu mu mitima yabo tabampu̱ti̱i̱ye bbaa.
Baku̱bhi̱i̱yagha bwile bwabo kundami̱ya;
nanga bakwegheesi̱yagha bilaghilo bya bantu kwonkaha.’*
Yesu aatodha aabaghila ati, “Enu̱we mukulekagha bilaghilo ebi Luhanga aahaaye, mwebohela haa mi̱ghendi̱yo ya bantu. Muli na mulingo ghwanu ghusemeeleeye kimui, ghwa kubhenga bilaghilo ebi Luhanga aahaaye niikuwo mwebohele haa mi̱ghendi̱yo yaanu. 10 Nanga Musa akaghila ati, ‘Ohu̱ti̱yaghe so waawe na njoko waawe’* ti̱, ‘Weena oghu alakiinagha ese wee kedha ni̱na wee bamwitaghe.’* 11 Bhaatu enu̱we mukughilagha muti takili kibhi muntu kughila ese wee kedha ni̱na wee ati, ‘Onganile bu̱kooneli̱ obu nangukuhaaye naamali̱ye kwelaghiisani̱ya kubuhaayo nga kisembo ewaa Luhanga.’ 12 Tamu̱ku̱si̱i̱mi̱lani̱yagha muntu kukoonela ese wee kedha ni̱na wee. 13 Obu mu̱ku̱bu̱ghagha mutiyo, mukubaagha ni̱mu̱dhi̱bi̱ya kighambo kya Luhanga haabwa mi̱ghendi̱yo yaanu mweteeleeyʼo. Kandi mukola dhee bintu binji bi̱bhi̱i̱hi̱ye ngʼeki.”
Ebi̱ku̱bhi̱i̱yagha muntu byonini
(Matayo 15:10-20)
14 Yesu aatodha aabilikila ki̱bbu̱la kya bantu abaabaaghʼo ati bamwebinge. Aabaghila ati, “Enu̱we boona mu̱ntegheeleli̱ye kandi mwetegheeleli̱ye. 15 Ebi muntu akuliyagha taaniibiyo bi̱ku̱mu̱bhi̱i̱yagha ewaa Luhanga. Ebi̱ku̱mu̱bhi̱i̱yagha ni ebi̱ku̱mu̱lu̱ghaghamu. [ 16 Oghu ali na matui ghaa ku̱u̱ghu̱wa, aaghu̱we, ti̱ eetegheeleli̱ye.”]
17 Obu Yesu na beeghesebuwa be baalu̱ghi̱ye mu ki̱bbu̱la kya bantu eki, mbaataaha mu numba, baamu̱bu̱u̱li̱ya eki aamani̱i̱si̱i̱ye mu lu̱si̱mo olu. 18 Aabaghila ati, “Naanu tamwetegheleei̱ye dhee? Tamuboone ngoku ebi muntu akuliyagha ngoku bitaaku̱mu̱bhi̱i̱yagha ewaa Luhanga. 19 Nanga tabikughendagha mu mutima ghuwe, bhaatu bikumughendagha mu etundu du̱mbi̱ bituwa mu mubili ghuwe.” (Yesu ku̱bu̱gha atiyo, akagu̱mi̱ya ngoku byokuliya byona bisemeeye kuliibuwa.) 20 Yesu aatodha aabaghila ati, “Ebi muntu aku̱bu̱ghagha niibiyo bi̱ku̱mu̱bhi̱i̱yagha ewaa Luhanga. 21 Nanga haa mutima ghwa muntu niiyo aku̱lu̱ghagha: byeli̱li̱kano bi̱bhi̱i̱hi̱ye, bu̱syani̱ bwa bantu abataswelangaane, busuma, bu̱ji̱ndi̱, bu̱syani̱ bwa muntu oghu asweye kedha oghu asweuwe, 22 mululu, bubhi, bisubha, bughuwa-ghuwa, etima, kuhabi̱i̱li̱li̱ya, myepanko, budhoma-dhoma. 23 Bintu bi̱bhi̱i̱hi̱ye ebi byona bi̱ku̱lu̱ghagha haa mutima ghwa muntu, kandi niibiyo bi̱ku̱mu̱bhi̱i̱yagha ewaa Luhanga.”
Ku̱hi̱ki̱li̱ja kwa mukali̱
(Matayo 15:21-28)
24 Yesu aalu̱gha mu ki̱i̱kalo eki, aaghenda mu kyalo ekyeli̱ghi̱li̱li̱i̱ye Ti̱lo na Si̱dooni̱, aataaha mu numba. Nankabha ataali abbali̱ye ati bantu bamanye ngoku aliyeyo, baanamanya dhee. 25 Obu mukali̱ oghu ki̱li̱mu̱ kyali kikwete muhala wee, aabaaye makaaghu̱wa ngoku Yesu aliyeyo, du̱mbi̱ aasa aamu̱teeli̱ya mu maghulu. 26 Aamwesengeleli̱ya ati, “Gutu, obhingʼo muhala wanje ki̱li̱mu̱ ekimukwete.” Mukali̱ oghu akaba atali Mu̱yu̱daaya, bakaba bamubyaliiye Foni̱ke, mu kyalo kya Si̱li̱ya. 27 Yesu aaghila mukali̱ oghu ati, “Oleke baana badu̱bhe baakute, nanga taki̱hi̱ki̱ye kukwata byokuliya byabo kubikubila mbuwa.”
28 Mukali̱ oghu aakuukamu Yesu ati, “Mukama wanje waabu̱ghi̱ye majima ghoonini, bhaatu, mbuwa nasiyo, sikuliyagha bu̱u̱kou̱ obukulaghalagha baana.” 29 Niibuwo Yesu aamu̱ghi̱li̱ye ati, “Waaku̱u̱ki̱yemu kusemeeye. Ti̱ haabwa eki waaku̱u̱ki̱yemu eki, oghende e ka ewaawe, muhala waawe ki̱li̱mu̱ kyamu̱lu̱ghi̱yʼo.” 30 Obu mukali̱ oghu aaki̱dhi̱ye ewe e ka, aasanga muhala wee oghu ki̱li̱mu̱ kyali kikwete alangaaye, ki̱li̱mu̱ eki nkyamu̱lu̱ghi̱yʼo.
Yesu naaki̱li̱ya oghu aaghaaye matui kandi kanu̱wa
31 Yesu aalu̱gha mu kyalo kyeli̱ghi̱li̱i̱ye Ti̱lo, aasaalila Si̱dooni̱, aaghenda mu di̱si̱tu̱li̱ki̱ti̱ ya Tau̱ni̱ Eku̱mi̱ haai-haai na nanja ya Galilaaya. 32 Bantu baamuleetela musaasa ntaama-taami̱ oghu matui ghaaghaaye. Baamwesengeleli̱ya bati aaku̱mʼo musaasa oghu niikuwo akile. 33 Yesu aaya musaasa oghu mu ki̱bbu̱la kya bantu aba, aamutwala haakpengbu̱. Aata byala biye mu matui ghaa musaasa oghu. Eetu̱wa matanta haa byala, aaghasiigha musaasa oghu haa kilimi. 34 Aalola eghulu, eehu̱mi̱ya, aaghila mu Lulamai̱ki̱ ati, “Efata!” Ekikumani̱i̱si̱ya, “Eeghulika!” 35 Du̱mbi̱ musaasa oghu aatandika ku̱bu̱gha kandi ku̱u̱ghu̱wa kusemeeye. 36 Niibuwo Yesu aaghambiiye bantu abaabaaghʼo aba ati bataghambila muntu nʼomui ekyabaayʼo. Bhaatu ngoku aakabaghambiiye ati bataghambila muntu nʼomui niikuwo baakaghendi̱ye mbaghambila bantu makulu agha. 37 Obu bantu baaghaaghu̱u̱ye, baaswekela kimui, baaghila bati, “Byona ebi akukolagha bisemeeye bhaawai̱! Aku̱ki̱li̱yagha ntaama-taami̱ si̱bu̱gha, kandi aki̱li̱ya abaaghaaye matui baaghu̱wa.”
* 7:2 7:2 Bafali̱saayo beegheesi̱yagha bati kutanaaba mu ngalo mu mulingo ghwa mi̱ghendi̱yo ya baataata baabo ghwonini ki̱ku̱bhi̱i̱yagha bantu ewaa Luhanga. * 7:7 7:7 I̱saaya 29:13 * 7:10 7:10 Ku̱lu̱gha 20:12 * 7:10 7:10 Ku̱lu̱gha 21:17 7:16 7:16 Lukaala luni taluli mu bihandiiko binji, bakalu̱ti̱gha. 7:27 7:27 Bayu̱daaya baaghilagha bati batali Bayu̱daaya ni mbuwa.