☰ Yaritilish 11
11
«Babil munari weqesi» — Xudaning insanlarning tilini parchiliwétishi
1 U zamanda pütkül yer yüzidiki til hem söz birxil idi.□ 2 Lékin shundaq boldiki, ademler meshriq terepke seper qilip, Shinar yurtida bir tüzlenglikni uchritip, shu yerde olturaqlashti.■ 3 Ular bir-birige: — Kélinglar, biz xish quyup, otta pishurayli! — déyishti. Shundaq qilip, ular qurulushta tashning ornigha xish, layning ornigha qarimay ishletti. 4 Ular yene: — Kélinglar, emdi özimizge bir sheher bina qilip, sheherde uchi asmanlargha taqashqudek bir munar yasayli! Shundaq qilip özimizge bir nam tikliyeleymiz. Bolmisa, pütkül yer yüzige tarilip kétimiz, — déyishti.□  ■
5 U waqitta Perwerdigar adem baliliri bina qiliwatqan sheher bilen munarni körgili chüshti. 6 Perwerdigar: — «Mana, bularning hemmisi bir qowmdur, ularning hemmisining tilimu birdur; bu ularning ishining bashlinishidur! Bundin kéyin ularning niyet qilghan herqandaq ishini héch tosuwalghili bolmaydu. 7 Shunga Biz töwen’ge chüshüp ularning bir-birining geplirini uqalmasliqi üchün ularning tilini bashqa-bashqa qilip qalaymiqanlashturuwéteyli» — dédi.
8 Shundaq qilip Perwerdigar ularni u jaydin pütkül yer yüzige taritiwetti. Shuning bilen ular sheherni yasashtin toxtap qaldi.■ 9 Shunga bu sheherning nami «Babil» dep ataldi; chünki u yerde Perwerdigar pütkül yer yüzidikilerning tilini qalaymiqanlashturuwetti. Shundaq qilip Perwerdigar ularni u jaydin pütkül yer yüzige taritiwetti.□
 
Shemning nesebnamisi
1Tar. 1:1-27
10 Töwendikiler Shemning ewladliridur: — topan ötüp ikki yildin kéyin, Shem yüz yéshida, uningdin Arfakshad töreldi.□  ■ 11 Arfakshad tughulghandin kéyin Shem besh yüz yil ömür körüp, uningdin yene oghul-qizlar töreldi.
12 Arfakshad ottuz besh yashqa kirgende uningdin Shélah töreldi. 13 Shélah tughulghandin kéyin Arfakshad töt yüz üch yil ömür körüp, uningdin yene oghul-qizlar töreldi.
14 Shélah ottuz yashqa kirgende uningdin Éber töreldi. 15 Éber tughulghandin kéyin Shélah töt yüz üch yil ömür körüp, uningdin yene oghul-qizlar töreldi.
16 Éber ottuz töt yashqa kirgende uningdin Peleg töreldi. 17 Peleg tughulghandin kéyin Éber töt yüz ottuz yil ömür körüp, uningdin yene oghul-qizlar töreldi.
18 Peleg ottuz yashqa kirgende uningdin Reu töreldi.■ 19 Reu tughulghandin kéyin Peleg ikki yüz toqquz yil ömür körüp, uningdin yene oghul-qizlar töreldi.
20 Reu ottuz ikki yashqa kirgende uningdin Sérug töreldi. 21 Sérug tughulghandin kéyin Reu ikki yüz yette yil ömür körüp, uningdin yene oghul-qizlar töreldi.
22 Sérug ottuz yashqa kirgende uningdin Nahor töreldi. 23 Nahor tughulghandin kéyin Sérug ikki yüz yil ömür körüp, uningdin yene oghul-qizlar töreldi.
24 Nahor yigirme toqquz yashqa kirgende uningdin Terah töreldi. 25 Terah tughulghandin kéyin Nahor bir yüz on toqquz yil ömür körüp, uningdin yene oghul-qizlar töreldi.
26 Terah yetmish yashqa kirgende uningdin Abram, Nahor we Haran töreldi.
 
Terahning nesebnamisi
27 Terahning ewladliri töwendikiche: — Terahtin Abram, Nahor we Haran töreldi; Harandin Lut töreldi.□  ■ 28 Lékin Haran tughulghan yurti bolghan, kaldiylerning Ur shehiride atisi Terahning aldida, Terahtin ilgiri öldi.□ 29 Abram bilen Nahor ikkisi öylendi. Abramning ayalining ismi Saray, Nahorning ayalining ismi Milkah idi; Milkah Haranning qizi idi; Haran bolsa Milkah we Iskahning atisi idi.■ 30 Lékin Saray tughmas bolghachqa, uning balisi yoq idi.■
31 Terah bolsa oghli Abramni, newrisi Lut (Haranning oghli)ni we kélini, yeni Abramning ayali Sarayni élip, Qanaan zéminigha bérish üchün kaldiylerning Ur shehiridin yolgha chiqti; biraq ular Haran dégen jaygha yétip kelgende, shu yerde olturaqliship qaldi.□  ■ 32 Terahning körgen künliri ikki yüz besh yil bolup, Haranda alemdin ötti. □
 
 
□ 11:1 «pütkül yer yüzidiki til ... birxil idi» — bu til qaysi til bolushi kérek? Biz uni ibraniy tili, dep qaraymiz. Sewebi: (1) «Alemning Yaritilishi»da uchraydighan, «Babil munari» weqesidin ilgiriki barliq nam-isimlar ibraniy tilidiki nam-isimlar idi; (2) «Alemning Yaritilishi» 1-11 bablardiki köp ayetlerde «söz oyuni» ishlitilgenliki bizge melum (mesilen, 2:32, 11:9 we shuninggha munasiwetlik izahatlarni körüng). Eger shu zamandiki til ibraniy tili bolmighan bolsa, undaqta, «Alemning Yaritilishi»da shundaq «söz oyuni»ning ishlitilishi mumkin bolmaytti. ■ 11:2 Yar. 10:10. □ 11:4 «uchi asmanlargha taqashqudek bir munar yasayli» — ularning mushu meqsiti bir xil meghrurluqni bildürüpla qalmay, belki yene munar arqiliq asmandiki rohlar (jin-sheytanlar) bilen alaqe qilish («Ef.» 2:2), palchiliq qilish meqsitiningmu barliqini ipadileydu. Démek, u munar Xudaning yoligha qarimuqarshi bolghan. Uning üstige ularning bundaq özlirini tarilip kétishtin saqlash tedbiri Xudaning ademlerge: «siler jüpliship köpiyip, yer yüzini toldurunglar» (9:1) dégen emrige xilap idi. ■ 11:4 Qan. 1:28 ■ 11:8 Qan. 32:8; Ros. 17:26. □ 11:9 «Babil» — bu sözning ikki menisi bar: — «Xudaning derwazisi» we «qalaymiqanchiliq»; shübhisizki, sheherni qurghuchilar «mushu sheher bilen asmanlargha yétimiz» dégen meqsette sheherge «Xudaning derwazisi» dégen menilik namni qoyghan; lékin kéyin «Babil» dégen sözning «qalaymiqanchiliq» dégen ikkinchi menisi shu sheherge del munasip keldi. «Perwerdigar ularni u jaydin pütkül yer yüzige taritiwetti» — bu weqe 10-babtiki yetmish el-qowmning qaysi yol bilen bir-biridin ayrilip kektlenlikini, shundaqla Nimrodning Babil shehiridin chiqip ketkenlikini chüshendüridu. Yene bir mumkinchiliki barki, Babildikiler kéyinki dewrlerde choqun’ghan ilah «Marduk» yaki «Merodak» eslide Nimrodning özi idi. □ 11:10 «Töwendikiler Shemning ewladliridur: — » — mushu jümle bilen «Alemning Yaritilishi»ning beshinchi «tolidoti» («tarixi»), yeni «Shemning tolidoti» («Shemning ewladlirining tarixi») (11:9-11:26) bashlinidu. ■ 11:10 Yar. 10:22-31; 1Tar. 1:17. ■ 11:18 1Tar. 1:25 □ 11:27 «Terahning ewladliri töwendikiche: —» — mushu jümle bilen «Alemning Yaritilishi»ning altinchi «tolidot»i («tarixi»), yeni «Terahning tolidoti» («Terahning ewladlirining tarixi») (11:27-25:11) bashlinidu. ■ 11:27 Ye. 24:2; 1Tar. 1:26. □ 11:28 «Kaldiyler» — ibraniy tilida «kasdiylar». ■ 11:29 Yar. 22:20. ■ 11:30 Yar. 16:1, 2; 18:11, 12. □ 11:31 «Qanaan zéminigha bérish üchün kaldiylerning Ur shehiridin yolgha chiqti» — xerite bétini körüng. ■ 11:31 Ye. 24:2; Neh. 9:7; Ros. 7:4. □ 11:32 «Ibrahimning sepiri» — munasiwetlik xeritini körüng.
☰