☰ Yaritilish 2
2
1 Shundaq qilip asman bilen zémin, pütkül mewjudatliri bilen qoshulup yaritilip boldi.□
2 Xuda yettinchi künigiche qilidighan ishini tamamlidi. U yettinchi küni barliq yaritish ishini toxtitip aram aldi.□  ■ 3 Yettinchi küni Xuda barliq yaritish ishliridin aram alghan kün bolghanliqi üchün, shu künni bextlik kün qilip, uni «muqeddes kün» dep békitti.□
 
«Asman-zéminning tarixliri» {2:4-4:26} •••• Érem bagh — Adem’atini yaritish jeryani
4 Perwerdigar Xuda zémin bilen asmanni yaratqan künide, asman-zéminning yaritilish jeryanining tarixliri mundaq: —□
 5 Zéminda téxi héch gül-giyah, yerde héch otyash ünmigenidi; chünki Perwerdigar Xuda yer yüzige höl-yéghin yaghdurmighanidi, shundaqla yer tériydighan ademmu yoq idi.□ 6 Lékin yerdin bulaq süyi chiqip, tamam yer yüzini sughardi.□ 7 Andin Perwerdigar Xuda ademni yerning topisidin yasap, hayatliq nepesini uning burnigha püwlidi; shuning bilen adem tirik bir jan boldi.□  ■ 8 Andin kéyin Perwerdigar Xuda meshriq terepte Érem dégen jayda bir bagh bina qilip, yasighan ademni shu yerge orunlashturdi.□ 9 Perwerdigar Xuda yerdin közni qamlashturidighan chirayliq, méwiliri yéyishlik herxil derexni ündürdi; u yene baghning otturisida «hayatliq derixi» we «yaxshi bilen yamanni bilgüzgüchi derex»ni ündürdi.□  ■ 10 Baghni sughirishqa Éremdin bir derya éqip chiqti; andin bölünüp, töt éqin boldi. 11 Birinchi éqinning nami Pishon bolup, altun chiqidighan pütkül Hawilah zéminini aylinip ötidu. 12 Bu yurtning altuni nahayiti ésil idi; shu yerde puraqliq déwirqay bilen aq héqiqmu chiqidu.□ 13 Ikkinchi deryaning nami Gihon bolup, pütkül Kush zéminini aylinip ötidu. 14 Üchinchi deryaning nami Dijle bolup, Ashurning sherqidin éqip ötidu, tötinchi deryaning nami Efrat idi.□
 
15 Perwerdigar Xuda ademni élip Érem béghigha ishlep, perwish qilsun dep uni shu yerge qoyup qoydi.□
 16 Perwerdigar Xuda ademge emr qilip: baghdiki herbir derex méwiliridin xalighiningche ye; 17 emma «yaxshi bilen yamanni bilgüzgüchi derex»ning méwisidin yémigin; chünki uningdin yégen kününgde jezmen ölisen, — dédi.
 
Hawa’anining yaritilishi
18 Andin Perwerdigar Xuda yene söz qilip: — Ademning yalghuz turushi yaxshi emes; Men uninggha mas kélidighan bir yardemchi hemrahni yasap bérey, — dédi.□
19 Perwerdigar Xuda tupraqtin daladiki barliq janiwarlar bilen asmandiki hemme uchar-qanatlarni yasighanidi; ulargha ademning néme dep at qoyidighanliqini bilish üchün, U ularni ademning aldigha keltürdi. Adem herbir janiwargha néme dep at qoyghan bolsa, uning éti shu bolup qaldi. 20 Bu teriqide adem hemme mal-charwilargha, asmandiki uchar-qanatlargha we daladiki herbir janiwarlargha at qoydi; wehalenki, adem özige mas kélidighan héchbir yardemchi hemrah uchratmidi.
21 Shuning bilen Perwerdigar Xuda ademge bir qattiq uyqu saldi; u uxlap qaldi. U uxlawatqanda, U uning biqinidin bir az élip, andin uning ornini et-gösh bilen étip qoydi.□ 22 Shuning bilen Perwerdigar Xuda ademning biqinidin alghan shu qisimdin bir ayalni yasap, uni ademning qéshigha ekeldi.■ 23 Adem’ata xushal bolup: — Mana bu söngeklirimdiki söngek, étimdiki et bolghach, «ayal» dep atalsun; chünki u erdin élin’ghandur, — dédi.□  ■
24 Shuning üchün er kishi ata-anisidin ayrilip, öz ayaligha baghlinip bir bolup, ikkisi bir ten bolidu.□  ■
25 Adem’ata bilen ayali her ikkisi yalingach bolsimu, héch uyalmaytti.□  ■
 
 
□ 2:1 «pütkül mewjudatlar» — ibraniy tilida «barliq qoshunliri». Bu söz, shübhisizki, barliq janiwarlarnila emes, asmandiki barliq yultuzlar we kérub-perishtilernimu öz ichige alidu. □ 2:2 «aram aldi» — Xudaning «aram élish»i toghruluq «qoshumche söz»imizde azraq toxtilimiz. ■ 2:2 Mis. 20:11; 31:17; Qan. 5:14; Ibr. 4:4. □ 2:3 «muqeddes kün» — «muqeddes kitab»ta, «muqeddes» dégen söz «Xudagha mexsus atalghan», «Xudaning ishlitishige mexsus ayrilghan», «Xudaghila mensup» dégendek menide ishlitilidu. □ 2:4 «Perwerdigar» — mushu kitabta élin’ghan «Perwerdigar» bolsa, ibraniy tilidiki «Yahweh» dégenning terjimisidur. «Yahweh» Xudaning yene bir ismi bolup, «Menggülük Bolghuchi», «Özüm bardurmen», «Ehdiside menggü turghuchi Xuda» dégenni bildüridu. Bu toghruluq yene munasiwetlik tebirlerni körüng. «Asman-zéminning yaritilish jeryanining tarixliri mundaq» — ibraniy tilida: «asman-zéminlarning dewr-tarixliri mundaq boldi». «Kirish söz»imizde éytqinimizdek, «Alemning Yaritilishi» dégen kitabta on bir «tolidot» («tarix») bolup, herbiri «bular palanchi-pokunchi dewrining tolidoti (tarixi)...» dégen sözler bilen bashlinidu. Bu yerde bayan qiliniwatqini tarixning birinchisidur (2:4-4:26). «Perwerdigar Xuda zémin bilen asmanni yaratqan küni» dégen mushu yerde belkim 24 saetlik bir kün emes, belki 2:4-4:26de bayan qilin’ghan pütkül mezgilni körsetse kérek. □ 2:5 «héch gül-giyah, yerde héch otyash ünmigenidi» — bu jümlide belkim Érem béghida alahide bolghan ehwal közde tutulghan bolushi mumkin. □ 2:6 «bulaq süyi» — yaki «birxil tuman». □ 2:7 «Adem» we «topa» — ibraniy tilida «topa» we «adem» dégen sözning teleppuzi yéqin; u yene «qizil» dégen söz bilen munasiwetlik (Ottura Sherqte topa qizilgha mayil bolidu). ■ 2:7 1Kor. 15:45, 47. □ 2:8 «Érem» — ibraniy tilida «Éden». Menisi «lezzet», «huzur». □ 2:9 «Hayatliq derixi» we «yaxshi bilen yamanni bilgüzgüchi derex» — bu derexler toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng. ■ 2:9 Weh. 2:7. □ 2:12 «déwirqay» — yaki «merwayit». □ 2:14 «Dijle» —ibraniy tilida «Hiddekel». «Ashur» —Asuriyening qedimki nami. □ 2:15 «perwish qilsun» —ibraniy tilida «perwish qilish» mushu yerde yene «qoghdash, mudapie qilish, qarash» dégen menini öz ichige alidu. Éniqki, insanning emgek-xizmet qilishi insanning gunahkar bolghanliqining netijisi emes, belki Xuda insanlargha ata qilghan birxil bext-berikettur. Biraq insanlarning gunahqa pétip qalghandin kéyinki qilghan emgiki bek japaliq bolidu. □ 2:18 «uninggha mas kélidighan» — yaki «özige oxshash». «yardemchi hemrah» — bu söz hergiz ayal kishining er kishidin melum terepte töwen turidighanliqini körsetmeydu. Chünki muqeddes kitabtiki bezi yerlerde Xuda Özining insan’gha «yardemchi» bolidighanliqi körsitilidu (mesilen, «Zeb.» 10:14, 30:10, 46:1, 54:4de). □ 2:21 «biqinidin bir az élip» — yaki «bir tal qowurghisini élip». ■ 2:22 1Kor. 11:8. □ 2:23 «ayal» — ibraniy tilida: «ishshah», «er kishi» «ish» dégen söz bilen ipadilinidu. Bu sözler erebche «insan» we «nisa» dégen sözler bilen munasiwetlik. ■ 2:23 Mal. 2:14; Ef. 5:30,31. □ 2:24 «baghlinish» — ibraniy tilida: «baghlinish» dégen bu sözning menisi «yilim bilen chaplinish» dégen’ge yéqindur. «bir ten» — yaki: «bir et». «bir ten bolidu» — yaki: «bir ten bolushigha toghra kélidu». ■ 2:24 Mat. 19:5; Mar. 10:7; Ef. 5:28, 29, 31; 1Kor. 6:16. □ 2:25 «yalingach bolsimu, héch uyalmaytti» — bu muhim ayet toghruluq biz «qoshumche söz»imizde azraq toxtilimiz. ■ 2:25 Yar. 3:7.
☰