20
Eysaning tirilishi
Mat. 28:1-10; Mar. 16:1-8; Luqa 24:1-12
Heptining birinchi küni tang seher, Magdalliq Meryem qebrige bardi we qebrining aghzidiki tashning éliwétilgenlikini kördi.   Shunga u yügürginiche kélip Simon Pétrus we Eysa söygen héliqi muxlisning yénigha kélip, ulargha:
— Ular Rebni qebridin yötkiwétiptu, uni qeyerge qoyghinini bilmiduq! — dédi.  
Pétrus bilen héliqi muxlis tashqirigha chiqip, qebrige qarap yol aldi. Ikkiylen teng yügürüp mangdi, lékin héliqi muxlis Pétrustin téz yügürüp, qebrige birinchi bolup yétip bardi. U éngiship ichige qarap, kanap képenlerning u yerde yéyiqliq turghanliqini kördi, lékin ichkirige kirmidi. Uninggha egiship kelgen Simon Pétrus yétip kélip, qebrige kirdi we u yerde yéyiqliq turghan kanap képenlerni, shundaqla Eysaning béshigha oralghan yaghliqnimu kördi. Yaghliq képenler bilen bir yerde emes, belki ayrim yerde yögeklik turatti.
Andin qebrige awwal kelgen héliqi muxlismu qebrige kirip, ehwalni körüp ishendi (chünki ular uning ölümdin qayta tirilishining muqerrerliki heqqide muqeddes yazmilardiki bésharetni téxiche chüshenmeytti).    10 Shuning bilen ikkiylen öz turalghulirigha qaytishti.
 
Eysaning Magdalliq Meryemge körünüshi
Mar. 16:9-11
11 Emma Meryem bolsa qebrining sirtida turup yighlawatatti. U yighlap turup qebrining ichige éngiship qariwidi, 12 mana aq kiyim kiygen ikki perishte turatti; ularning biri Eysaning jesiti qoyulghan yerning bash teripide, yene biri ayagh teripide olturatti.
13 Ular Meryemdin:
— Xanim, némishqa yighlaysen? — dep soridi.
— Rebbimni élip kétiptu, uni nege qoyghanliqini bilelmeywatimen, — dédi u ulargha.
14 U shu sözlerni qilipla, keynige buruluwidi, Eysaning shu yerde turghanliqini kördi. Lékin u uning Eysa ikenlikini bilmidi.
15 Eysa uningdin — Xanim, némishqa yighlaysen, kimni izdeysen? — dep soridi.
Meryem uni baghwen shu, dep oylap:
— Teqsir, eger uni siz shu yerdin yötkiwetken bolsingiz, qeyerge qoyghanliqingizni éytip bergeysiz. Men uni élip kétimen, — dédi.
16 Meryem! — dédi Eysa uninggha.
Meryem burulupla, ibraniy tilida:
— Rabboni! — dédi (bu söz «ustaz» dégen menide).
17  Eysa uninggha: — Manga ésilmighin! Chünki men téxi atamning yénigha chiqmidim. Bérip qérindashlirimgha: Méni «Silerningmu Atanglarning, yeni méning Atamning, silerning Xudayinglarning, yeni méning Xudayimning yénigha chiqimen!» deydu, — dep yetküzgin, dédi.  
18 Shuning bilen Magdalliq Meryem muxlislarning yénigha bérip, ulargha: «Rebni kördüm!» dédi we shundaqla Eysa özige éytqan u sözlerni ulargha yetküzdi.
 
Eysaning muxlislirigha körünüshi
Mat. 28:16-20; Mar. 16:14-18; Luqa 24:36-49
19 Shu küni kechte, yeni heptining birinchi küni kechte, Yehudiylardin qorqqanliqi üchün muxlislar yighilghan öyde ishiklirini him taqiwalghanidi; shu waqitta, Eysa kélip ularning otturisida körünüp, öre turghan halda ulargha:
— Silerge aman-xatirjemlik bolghay! — dédi.    20 Buni dep, qollirini we biqinini ulargha körsetti. Shuning bilen muxlislar Rebni körginidin shadlandi. 21 Shunga Eysa ulargha yene:
— Silerge aman-xatirjemlik bolghay! Ata méni ewetkinidek, menmu silerni ewetimen, — dédi.
22 Bu sözni éytqandin kéyin, u ularning üstige bir püwlep:
— Muqeddes Rohni qobul qilinglar. 23 Kimning gunahlirini kechürsenglar, uning gunahi kechürüm qilinidu; kimning gunahlirini tutuwalsanglar, shuning gunahi tutuwélinidu! — dédi.  
 
Eysaning Tomasqa körünüshi
24 Emma on ikkiylenning biri, yeni «qoshkézek» dep atalghan Tomas Eysa kelgende ularning yénida emes idi. 25 Shunga bashqa muxlislar uninggha:
— Biz Rebni körduq! — déyishti. Lékin Tomas ulargha:
— Uning qollirida mixlarning izini körmigüche, mixlarning izigha öz barmiqimni we biqinigha öz qolumni tiqip baqmighuche, hergiz ishenmeymen, — dédi.
26 Sekkiz kündin kéyin, muxlislar yene shu öy ichide jem bolghanda, Tomasmu ular bilen bille idi. Ishikler taqaqliq tursimu, Eysa kélip ularning arisida turup:
— Silerge aman-xatirjemlik bolghay! — dédi. 27 Andin u Tomasqa:
— Barmiqingni bu yerge tegküzüp, qollirimgha qara. Qolungni uzitip, biqinimgha tiqip, gumanda bolmay, ishen’güchi bolghin! — dédi.
28 Tomas uninggha: — Méning Rebbim hem méning Xudayimsen! — dep jawab berdi.
29 Eysa uninggha:
— Méni körgenliking üchün ishending. Körmey turup ishen’güchiler bextliktur! — dédi.
 
Ushbu kitabning meqsiti
30 Eysa muxlislirining aldida bu kitabta xatirilenmigen bashqa nurghun möjizilik alametlernimu körsetti. 31 Lékin mushular silerni Eysaning Mesih, shundaqla Xudaning Oghli ikenlikige ishensun hem bu arqiliq uninggha étiqad qilip, uning nami arqiliq hayatliqqa érishsun, dep yézildi.
 
 
20:1 «heptining birinchi küni» — yeni yekshenbe küni. «Magdalliq Meryem... qebrining aghzidiki tashning éliwétilgenlikini kördi» — qebre öngkür idi («Mat.» 27:60, «Luqa» 23:53). 20:1 Mat. 28:1; Mar. 16:1; Luqa 24:1. 20:2 «Ular Rebni qebridin yötkiwétiptu, uni qeyerge qoyghinini bilmiduq!» — mushu ayettiki «biz» ispatlayduki, Injildiki bashqa «bayanlar»da éytilghandek, eslide Meryem bilen bille yene bashqa ayallarmu bar idi («Mat.» 28:1, «Mar.» 16:1-2. «Luqa» 23:54-24:1ni körüng). 20:2 Yuh. 13:23; 21:7,20. 20:3 Luqa 24:12. 20:5 Yuh. 19:40. 20:7 Yuh. 11:44. 20:8 «Andin qebrige awwal kelgen héliqi muxlismu qebrige kirip, ehwalni körüp ishendi» — «héliqi muxlis» (Yuhanna) némige ishendi? U shu képenlerni we yaghliqning shundaq retlik qoyulghanliqini körüp, Eysaning jesitini héchkim oghrilimidi, belki u choqum ölümdin tirildi, dep ishendi. 20:9 «uning ölümdin qayta tirilishi..» — grék tilida «uning ölgenlerning arisidin tirilishi...». «uning ölümdin qayta tirilishining muqerrerliki heqqide muqeddes yazmilardiki bésharet...» — biz bashqa yerlerde körsetkinimizdek, Tewrat-Zeburda Mesihning ölümdin tirilishini körsitidighan nurghun bésharetler bardur. 20:9 Zeb. 16:10; Ros. 2:25,31; 13:35. 20:10 «Shuning bilen ikkiylen öz turalghulirigha qaytishti» — «öz turalghulirigha» grék tilida «özliriningkige» yaki «özliriningkilerge». 20:11 Mat. 28:1; Mar. 16:5; Luqa 24:4. 20:14 Mat. 28:9; Mar. 16:9. 20:17 «Eysa uninggha: — Manga ésilmighin!.. dédi» — «manga ésilmighin!» yaki «manga qol tegküziwerme». Kéyinki sözler buning menisining «ésilmighin» ikenlikini éniq körsitidu. «Bérip qérindashlirimgha: Méni «Silerningmu atanglarning, yeni méning atamning, silerning Xudayinglarning, yeni méning Xudayimning yénigha chiqimen!» deydu, — dep yetküzgin» — Eysaning Magdalliq Meryemge körünüshi toghruluq we uninggha éytqan bu muhim sözliri toghruluq «qoshumche söz»imizde azraq toxtilimiz. 20:17 Zeb. 22:22; Mat. 28:10; Yuh. 16:2; Ibr. 2:11. 20:18 Mat. 28:8; Mar. 16:10; Luqa 24:9. 20:19 «Silerge xatirjemlik bolghay» — ibraniy tilida «Shalom eleyqum!» dégen söz bilen ipadilinidu, ereb tilida «essalamueleykum». 20:19 Mar. 16:14; Luqa 24:36; 1Kor. 15:5. 20:20 Yuh. 16:22. 20:21 Yesh. 61:1; Mat. 28:19; Mar. 16:15; Luqa 4:18; Yuh. 17:18. 20:23 «Kimning gunahlirini kechürsenglar, uning gunahi kechürüm qilinidu; kimning gunahlirini tutuwalsanglar, shuning gunahi tutuwélinidu!» — bu rosullarning kishilerning gunahini toluq kechürüm qilish hoquqi bar, dégenlik emes. Undaq hoquq peqet Xudaghila tewedur. «Mat.» 16:19 we 18:18ni körüng. Bizningche, bu «gunahlarni kechürüm qilish» jamaetning tertipige baghliqtur. Éghir gunah sadir qilghan étiqadchilar jamaetke qatnishiwéremdu? Rebbimiz «Mat.» 18:15-20de bu mesile toghruluq emr béridu; bu emr boyiche jamaetning gunah sadir qilghan emma towa qilmighan qérindashlirini jamaettin chiqirish hoquqi bardur. «Korintliqlargha (1) we (2)»diki «qoshumche söz»imizni körüng, bolupmu «2Kor.» 2:11 toghruluq chüshendürüshimizni körüng. 20:23 Mat. 16:19; 18:18. 20:24 ««qoshkézek» dep atalghan Tomas» — grék tilida ««Didimus» dep atalghan Tomas». 20:27 1Yuh. 1:1. 20:28 «Méning Rebbim hem méning Xudayimsen!» — grék tilida «Méning Rebbim hem méning Xudayim!». Hazir barliq muxlislar Mesihning toluq salahiyitini tonup yetkenidi. 20:29 1Pét. 1:8. 20:30 Yuh. 21:25.