☰ Amos 3
3
Ⱨǝrbir ixning sǝwǝbi bardur
1 Pǝrwǝrdigar silǝrni ǝyiblǝp eytⱪan bu sɵz-kalamni anglanglar, i Israil baliliri,
Yǝni Mǝn Misir zeminidin elip qiⱪarƣan bu pütkül jǝmǝt: —
2 «Yǝr yüzidiki barliⱪ jǝmǝtlǝr arisidin pǝⱪǝt silǝrni tonup kǝldim;
Xunga üstünglarƣa barliⱪ ⱪǝbiⱨlikliringlarning jazasini qüxürimǝn».□
 
Hitab ⱨǝm muⱨakimǝ
3 Ikki kixi bir niyǝttǝ bolmisa, ⱪandaⱪmu billǝ mangalisun?
4 Oljisi yoⱪ xir ormanda ⱨɵrkirǝmdu?
Arslan ⱨeqnemini almiƣan bolsa uwisida ⱨuwlamdu?□
5 Tuzaⱪta yǝmqük bolmisa ⱪux yǝrgǝ yiⱪilamdu?
Alƣudǝk nǝrsǝ bolmisa, ⱪismaⱪ yǝrdin etilip qiⱪamdu?
6 Xǝⱨǝrdǝ agaⱨ kaniyi qelinsa, hǝlⱪ ⱪorⱪmamdu?
Pǝrwǝrdigar ⱪilmiƣan bolsa, xǝⱨǝrgǝ yamanliⱪ qüxǝmdu?■
7 Rǝb Pǝrwǝrdigar Ɵz ⱪulliri bolƣan pǝyƣǝmbǝrlǝrgǝ awwal axkarilimay turup,
U ⱨeq ix ⱪilmaydu.□
8 Xir ⱨɵrkirigǝn tursa, kim ⱪorⱪmaydu?
Rǝb Pǝrwǝrdigar sɵz ⱪilƣanda, kim Uning bexaritini yǝtküzmǝy turalaydu?□
 
Huda Israilni ⱪorxaydiƣan düxmǝn bolup ⱪaldi •••• «U burulupla ularning düxmini boldi» {3:9-4:16}
9 Axdodtiki ⱪǝl’ǝ-ordilarda,
Xundaⱪla Misirdiki ⱪǝl’ǝ-ordilarda elan ⱪilip: —
«Samariyǝ taƣliri üstidǝ yiƣilinglar,
Uning otturisidiki zor ⱪiyⱪas-sürǝnlǝrni,
Uning iqidiki jǝbir-zulumlarni kɵrüp beⱪinglar» — dǝnglar.□
10 — Ular ⱨǝⱪ ix ⱪilixni bilmǝydu — dǝydu Pǝrwǝrdigar,
— Ular ordiliriƣa zulum-zorawanliⱪ bilǝn tartiwalƣanlirini ⱨǝm oljilarni juƣliƣuqilar!□
11 Xunga Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: —
«Mana bir yaw! U zeminni ⱪorxiwaldi!
U mudapiǝngni elip taxlaydu,
Ⱪǝl’ǝ-ordiliring bulang-talang ⱪilinidu.
12 Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: — Padiqi xirning aƣzidin ⱪoyning ikki putini yaki ⱪuliⱪining bir parqisini ⱪutⱪuzup alƣandǝk,
Samariyidǝ olturƣan Israillarmu xundaⱪ ⱪutⱪuzulidu,
— Xǝⱨǝrdǝ pǝⱪǝt kariwatning bir burjiki,
Diwandiki bir parqǝ Dǝmǝxⱪ libasila ⱪalidu!□
13 — Anglanglar, Yaⱪupning jǝmǝtidǝ guwaⱨliⱪ beringlar,
— dǝydu Rǝb Pǝrwǝrdigar, samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Huda,□
14 — Mǝn Israilning asiyliⱪlirini ɵz bexiƣa qüxürgǝn künidǝ,
Bǝyt-Əl xǝⱨirining ⱪurbangaⱨlirinimu jazalaymǝn;
Ⱪurbangaⱨning burjǝkliridiki münggüzlǝr kesiwetilip yǝrgǝ qüxürülidu.□
15 Mǝn «Ⱪixliⱪ Saray» wǝ «Yazliⱪ Saray»ni biraⱪla uruwetimǝn;
Pil qixi ɵylǝrmu yoⱪilip ketidu,
Kɵpligǝn ɵylǝr tügixidu, — dǝydu Pǝrwǝrdigar.□
 
 
□ 3:2 «Yǝr yüzidiki barliⱪ jǝmǝtlǝr arisidin pǝⱪǝt silǝrni tonup kǝldim; xunga üstünglarƣa barliⱪ ⱪǝbiⱨlikliringlarning jazasini qüxürimǝn» — demǝk, Huda insanlarƣa ata ⱪilƣan alaⱨidǝ imtiyazlarning ⱨǝrbiri ɵzigǝ has alaⱨidǝ jawabkarliⱪini ɵzi bilǝn billǝ elip kelidu. □ 3:4 «Oljisi yoⱪ xir ormanda ⱨɵrkirǝmdu? Arslan ⱨeqnemini almiƣan bolsa uwisida ⱨuwlamdu?» — xirlar ikki ǝⱨwalda ⱨɵrkirǝydu. (1) nixan ⱪilƣan owni ⱪorⱪitip ⱪozuⱪtǝk ⱪaturup ⱪoyux üqün; (2) ow-oljini alƣandin keyin baxⱪa yirtⱪuq ⱨaywanlarƣa: «Bu meningki, uningƣa qeⱪilma» dǝp agaⱨlandürüx üqün. Bizningqǝ muxu yǝrdǝ bǝlkim birinqi mumkinqilikni bildüridu (8-ayǝtni kɵrüng). Ⱨeqbolmiƣanda Israilƣa «ahirⱪi dǝⱪiⱪǝ», yǝni towa ⱪilixⱪa ǝng ahirⱪi pursǝt kǝldi; towa ⱪilmisanglar Pǝrwǝrdigar xirdǝk silǝrni Ɵz owi ⱪilidu, degǝnlik bolsa kerǝk. ■ 3:6 Yǝx. 45:7; Yiƣ. 3:37, 38 □ 3:7 «Rǝb Pǝrwǝrdigar Ɵz ⱪulliri bolƣan pǝyƣǝmbǝrlǝrgǝ awwal axkarilimay turup, U ⱨeq ix ⱪilmaydu» — bu ayǝt Hudaning ⱪilƣan barliⱪ ixliridiki intayin muⱨim bir prinsipni kɵrsitidu. Baxⱪiqǝ ipadilisǝk: — «Rǝb Pǝrwǝrdigar ⱪilmaⱪqi bolƣan ixlirida, Ɵz ⱪulliri bolƣan pǝyƣǝmbǝrlǝrgǝ aldi bilǝn bexarǝt bǝrmǝy ⱪalmaydu». □ 3:8 «Xir ⱨɵrkirigǝn tursa, kim ⱪorⱪmaydu? Rǝb Pǝrwǝrdigar sɵz ⱪilƣanda, kim Uning bexaritini yǝtküzmǝy turalaydu?» — bu jümligǝ ⱪariƣanda «xir» tehi owni tutmiƣan ohxaydu — Towa ⱪilixⱪa azraⱪla waⱪit ⱪaldi (4-ayǝtni ⱪayta kɵrüng). □ 3:9 «Axdodtiki ⱪǝl’ǝ-ordilarda ... elan ⱪilip: — «Samariyǝ taƣliri üstidǝ yiƣilinglar, uning otturisidiki zor ⱪiyⱪas-sürǝnlǝrni, uning iqidiki jǝbir-zulumlarni kɵrüp beⱪinglar» — bu sɵz bǝlkim uni angliƣan Samariyǝdiki ⱨɵkümdarlarƣa ⱨǝm baylarƣa bǝk eƣir kǝlgǝn boluxi mumkin. Huda ⱪandaⱪmu Axdodtiki «butpǝrǝs, kapir» Filistiylǝrni (ⱨǝm Misirliⱪlarni) muxu ⱨɵkümdarlarning Ɵz puⱪraliriƣa ⱪilƣan jǝbir-zulumlirini kɵrüxkǝ, yurtning kɵtürgǝn dad-pǝryadlirini anglaxⱪa tǝklip ⱪilsun? «Ⱪiyⱪas-sürǝnlǝr» bolsa ikki bisliⱪ sɵz — (1) yurtning dad-pǝryadlirini; (2) ⱪorxiwalƣan düxmǝnlǝrdin ⱪorⱪux tüpǝylidin kɵtürülgǝn ⱪiyⱪas-sürǝnlǝrni bildüridu (11-ayǝtni kɵrüng). □ 3:10 «Ular ordiliriƣa zulum-zorawanliⱪ bilǝn tartiwalƣanlirini ⱨǝm oljilarni juƣliƣuqilar!» — bu bǝlkim ikki bisliⱪ sɵz bolup: — (1) ⱨɵkumdarlar hǝⱪlǝrni bozǝk ⱪilix arⱪiliⱪ ɵzlirigǝ olja topliƣan; (2) ular xundaⱪ ⱪilƣanliⱪidin, bu buliwalƣan ⱨaram oljisi ahirida ɵz bexiƣa düxmǝnlǝrning zulumliri, bulangqiliⱪliri bolup qüxidu. □ 3:12 «Samariyidǝ olturƣan Israillarmu xundaⱪ ⱪutⱪuzulidu, — xǝⱨǝrdǝ pǝⱪǝt kariwatning bir burjiki, diwandiki bir parqǝ Dǝmǝxⱪ libasila ⱪalidu!» — muxu ayǝtning ikkinqi ⱪismining tǝrjimiliri ⱨǝrhil, biraⱪ omumiy mǝnisi bir-birigǝ yeⱪin kelidu. Samariyǝdikilǝrning ongda yetip ǝyx-ixrǝtlik turmuxida ixlǝtkǝn buyumliridin naⱨayiti az bir ⱪismi ⱪelip ⱪalidu. □ 3:13 «Anglanglar, Yaⱪupning jǝmǝtidǝ guwaⱨliⱪ beringlar,...» — bu Hudaning ⱨeliⱪi tehiqǝ «butpǝrǝs, kapir» bolƣan Axdodtikilǝrgǝ ⱪilƣan sɵzi. □ 3:14 «Bǝyt-Əl xǝⱨirining ⱪurbangaⱨlirinimu jazalaymǝn; ⱪurbangaⱨning burjǝkliridiki münggüzlǝr kesiwetilip yǝrgǝ qüxürülidu» — bexarǝttin 150 yil ilgiri «Yǝroboam I», Israil (ximaliy padixaⱨliⱪ)ning tunji padixaⱨi Bǝyt-Əl xǝⱨiridǝ bir kalisiman butni yasap, uni «Pǝrwǝrdigar Hudayimiz» dǝp atap, uning aldiƣa bir ⱪurbanliⱪ supisini (ⱪurbangaⱨ) yasiƣan. Amosning sɵzigǝ ⱪariƣanda bu ⱪurbangaⱨning yeniƣa heli kɵp ⱪurbangaⱨlar ⱪoxup selinƣan. Ⱪurbangaⱨning ⱨǝr tɵt burjikigǝ bir münggüz bekitilgǝn. □ 3:15 «Mǝn «Ⱪixliⱪ Saray» wǝ «Yazliⱪ Saray»ni biraⱪla uruwetimǝn» — «ⱪixliⱪ saray», «yazliⱪ saray» padixaⱨ dǝm alidiƣan jaylar bolsa kerǝk. «Kɵpligǝn ɵylǝr» — ⱪariƣanda kɵpligǝn adǝmlǝr kǝmbǝƣǝl bolup makansiz ⱪalƣan. Xu waⱪitlarda, baylar kɵp ɵylǝrni salƣan.
☰