Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Amos 4

Samariyǝdiki ayallarƣa wǝ pütkül aⱨaligǝ bolƣan agaⱨlar

1 I Baxandiki inǝklǝr,

Samariyǝ teƣida turup, namratlarni harlawatⱪan, miskinlǝrni eziwatⱪanlar,

Hojiliriƣa: «Xarabni elip kelinglar, biz iqimiz» dǝydiƣanlar,

Bu sɵzni anglanglar: —□

2 Rǝb Pǝrwǝrdigar Ɵz pak-muⱪǝddǝsliki bilǝn ⱪǝsǝm iqkǝnki,

Mana, bexinglarƣa xundaⱪ künlǝr qüxiduki,

U silǝrni ilmǝklǝr bilǝn,

Nǝslinglarni qanggaklar bilǝn elip ketidu.□

3 Ⱨǝm silǝr ayallar ⱨǝrbiringlar sepilning xoraliridin ⱪisilip ɵtüp,

Udul mengip tikiwetisilǝr;

Wǝ silǝr Ⱨarmon tǝrǝpkǝ qɵrüwetilisilǝr, — dǝydu Pǝrwǝrdigar.□

4 Əmdi Bǝyt-Əlgǝ kelinglar, asiyliⱪ ⱪilinglar!

Gilgaldimu asiyliⱪni kɵpǝytinglar!

Ətigǝndǝ ⱪurbanliⱪliringlarni,

Ⱨǝr üqinqi küni silǝrning «ondin bir» ülüx ɵxriliringlarni elip kelinglar,□ ■

5 «Tǝxǝkkür ⱪurbanliⱪi»ni hemirturuq bilǝn billǝ kɵydürünglar —

Silǝr «halis ⱪurbanliⱪlar»inglarni jakarlap mahtinip yürünglar;

Qünki bundaⱪ ⱪilixⱪa amraⱪsilǝr, i Israillar! — dǝydu Rǝb Pǝrwǝrdigar.□
■

6 «Mǝn ⱨǝmmǝ xǝⱨǝrliringlarda «qixning pakizliⱪi»ni qüxürdüm,

Ⱨǝmmǝ yeringlarda silǝrni ax-nanƣa bolƣan ⱨajǝtmǝn ⱪildim;

Biraⱪ silǝr yǝnila yenimƣa ⱪaytmidinglar, — dǝydu Pǝrwǝrdigar;□

7 Ⱨosulƣa üq ayla ⱪalƣan bolsimu, silǝrdin yamƣurni tartiwelip bǝrmidim;

Bir xǝⱨǝr üstigǝ yamƣur yaƣdurdum,

Yǝnǝ bir xǝⱨǝrgǝ yaƣdurmidim;

Bir parqǝ yǝr üstigǝ yamƣur yaƣdi;

Yǝnǝ bir parqǝ yǝr yamƣursiz ⱪaƣjirap ⱪaldi;

8 Xuning bilǝn ikki, üq xǝⱨǝrning puⱪraliri su tilǝp baxⱪa bir xǝⱨǝrgǝ ǝlǝngxip bardi,

Lekin ⱪanmidi;

Biraⱪ silǝr yenimƣa yǝnila ⱪaytmidinglar, — dǝydu Pǝrwǝrdigar;

9 Mǝn silǝrni judun ⱨǝm ⱨal apiti bilǝn urdum;

«Ƣajiliƣuqi ⱪurt»lar nurƣunliƣan beƣinglar, üzümzarliringlar, ǝnjür dǝrǝhliringlar ⱨǝm zǝytün dǝrǝhliringlarni yǝp kǝtti;

Biraⱪ silǝr yenimƣa yǝnila ⱪaytmidinglar, — dǝydu Pǝrwǝrdigar;□ ■

10 Mǝn aranglarƣa Misirƣa qüxürülgǝn apǝtlǝrdǝk apǝtni ǝwǝttim;

Yigitliringlarni ⱪiliq bilǝn ɵltürgüzdum,

Atliringlarni olja boluxⱪa ⱪoyuwǝttim;

Mǝn ⱪarargaⱨinglardin jǝsǝtlǝrning sesiⱪqiliⱪini purutuwǝttim,

Uni dimiƣinglarƣimu kirgüzdum,

Biraⱪ silǝr yenimƣa yǝnila ⱪaytmidinglar, — dǝydu Pǝrwǝrdigar;□

11 Mǝn aranglardin bǝzilǝrni Huda Sodom wǝ Gomorra xǝⱨǝrlirini ɵrüwǝtkinidǝk ɵrüwǝttim,

Xuning bilǝn silǝr ottin tartiwelinƣan bir ququla otundǝk bolup ⱪaldinglar;

Biraⱪ yenimƣa yǝnila ⱪaytmidinglar, — dǝydu Pǝrwǝrdigar;□ ■

12 Xunga Mǝn sanga xundaⱪ ⱪilixim kerǝk dǝwatimǝn, i Israil;

Mǝn buni sanga ⱪilidiƣanliⱪim tüpǝylidin,

Hudaying bilǝn kɵrüxüxkǝ tǝyyarlan, i Israil!□

13 Qünki mana, taƣlarni Xǝkillǝndürgüqi,

Xamalni Yaratⱪuqi,

Insanƣa ɵzlirining oy-pikrining nemǝ ikǝnlikini Ayan Ⱪilƣuqi,

Tang sǝⱨǝrni ⱪarangƣuluⱪⱪa Aylandurƣuqi,

Yǝr yüzidiki yuⱪiri jaylarning üstidǝ dǝssǝp yürgüqi dǝl Xudur,

Pǝrwǝrdigar, samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Huda Uning namidur!□

■

□ 4:1 «Baxandiki inǝklǝr» — bu «inǝklǝr» Samariyǝdiki baylarning ⱪiz-ayallirini kɵrsitidu. Baxan bolsa semiz, saƣlam kaliliri bilǝn dangⱪi qiⱪⱪan rayon. □ 4:2 «Mana, bexinglarƣa xundaⱪ künlǝr qüxiduki, U silǝrni ilmǝklǝr bilǝn, nǝslinglarni qanggaklar bilǝn elip ketidu» — Samariyǝ hǝlⱪi ahirida Asuriyǝ padixaⱨiƣa ǝsirgǝ qüxidu; Asuriyǝ padixaⱨining ǝsirlǝrning kalpukliridin ilmǝkni ɵtküzüp ularni yetǝklǝydiƣan rǝⱨimsiz aditi bar idi. □ 4:3 «Wǝ silǝr Ⱨarmon tǝrǝpkǝ qɵrüwetilisilǝr» — «Ⱨarmon» bizgǝ ⱨazir namǝlum bir xǝⱨǝr. □ 4:4 «Əmdi Bǝyt-Əlgǝ kelinglar, asiyliⱪ ⱪilinglar! Gilgaldimu asiyliⱪni kɵpǝytinglar!» — Beyt-Əl wǝ Gilgal (xundaⱪla ximaliy tǝrǝptǝ «Dan» xǝⱨiri, jǝnubiy tǝrǝptǝ Bǝǝr-Xeba xǝⱨiri) hǝlⱪlǝr kɵp ziyarǝt ⱪilidiƣan but tawapgaⱨi idi. ■ 4:4 Ⱨox. 12:12 □ 4:5 ««Tǝxǝkkür ⱪurbanliⱪi»ni hemirturuq bilǝn billǝ kɵydürünglar» — ⱪurbanliⱪlarni hemirturuq salƣan nǝrsilǝr bilǝn billǝ sunuxⱪa ⱪǝt’iy bolmaytti («Law.» 2:11). «Silǝr «halis ⱪurbanliⱪlar»inglarni jakarlap mahtinip yürünglar; qünki bundaⱪ ⱪilixⱪa amraⱪsilǝr, i Israillar!» — 4- ⱨǝm 5-ayǝttǝ eytilƣan ⱪurbanliⱪlar ⱨǝmdǝ ⱨǝr kixining kirimidin «ondin biri»ni ⱨǝr üq yilda Hudaƣa atap beƣixlixi, ǝslidǝ Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ qüxürülgǝn ⱪanunda bekitilgǝnidi. Biraⱪ Israillar ⱨazir bularni ɵz butliriƣa atap beƣixlawatidu. Əsli hemirturuq selip ⱪilinƣan ax ⱨǝdiyǝlǝrni ⱪurbanliⱪlarƣa ⱪoxup sunux mǝn’i ⱪilinƣanidi. Bu sɵzlǝrgǝ ⱪariƣanda ular muxu paaliyǝtlǝrdǝ ɵzlirini heli «tǝⱪwadar» kɵrsǝtmǝkqi bolup, «ihtiyariy ⱪurbanliⱪ»larni kɵp ⱪilƣan ohxaydu. ■ 4:5 Law. 2:1, 15; 7:13 □ 4:6 «Mǝn ⱨǝmmǝ xǝⱨǝrliringlarda «qixning pakizliⱪi»ni qüxürdüm» — demǝk ularda yegüdǝk nǝrsǝ yoⱪ. □ 4:9 «Mǝn silǝrni judun ⱨǝm ⱨal apiti bilǝn urdum» — «ⱨal apiti» ziraǝtlǝrning birhil kesili. ■ 4:9 Ⱪan. 28:22; Yo. 1:4 □ 4:10 «Mǝn aranglarƣa Misirƣa qüxürülgǝn apǝtlǝrdǝk apǝtni ǝwǝttim» — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Mǝn (ǝsli) Misirƣa qüxürgǝn waba kesilini ǝwǝttim» (demǝk, Musa pǝyƣǝmbǝr dǝwridǝ Misirƣa qüxkǝn wabalarni bexinglarƣimu qüzürdum) «atliringlarni olja boluxⱪa ⱪoyuwǝttim» — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Ularni (demǝk, yigitliringlarni) silǝr buliwalƣan atlar bilǝn billǝ ɵltürgüzdum». □ 4:11 «Mǝn aranglardin bǝzilǝrni Huda Sodom wǝ Gomorra xǝⱨǝrlirini ɵrüwǝtkinidǝk ɵrüwǝttim» — «Mǝn ... bǝzilǝrni Huda ... ɵrüwǝtkinidǝk ɵrüwǝttim» — bu yǝrdǝ sɵz ⱪiliwatⱪan kim? Bizningqǝ muxu bexarǝtni Mǝsiⱨ Ɵzi bǝrgǝn bolsa kerǝk. ■ 4:11 Yar. 19:24 □ 4:12 «Hudaying bilǝn kɵrüxüxkǝ tǝyyarlan!» — gǝrqǝ bǝlkim waⱪit-pǝyti xunqǝ keqikkini bilǝn, Huda yǝnila ular bilǝn kɵrüxüxkǝ tǝyyar turidu, yǝnila (bu ⱨǝⱪiⱪǝtǝn adǝmni ⱨǝyran ⱪalduridu) ularƣa meⱨir-xǝpⱪǝt kɵrsitixkǝ tǝyyar turidu, degǝnlik bolsa kerǝk, dǝp ⱪaraymiz (Tǝwratta adǝttǝ: «Huda bilǝn kɵrüxüx» degǝn mǝnidǝ). Biraⱪ bǝzi alimlar bu jümlini Hudaning pat arida qüxüridiƣan jazasini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu. □ 4:13 «Insanƣa ɵzlirining oy-pikrining nemǝ ikǝnlikini ayan ⱪilƣuqi» — ibraniy tilida «Insanƣa uning oy-pikrining nemǝ ikǝnlikini...» deyilidu. Xunga baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Insanƣa ɵzining (Hudaning) oy-pikrining nemǝ ikǝnlikini...». Biraⱪ biz «uning oy-pikri» degǝnlik Hudaning oy-pikirlirini ǝmǝs, bǝlki adǝmlǝrningkini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraymiz. «Tang sǝⱨǝrni ⱪarangƣuluⱪⱪa aylandurƣuqi» — yaki «Ⱪarangƣuluⱪni tang sǝⱨǝr ⱪilƣuqi». ■ 4:13 Naⱨ. 1:3