Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Amos 5

Üq tawapgaⱨ toƣruluⱪ

1 I Israil jǝmǝti, bu sɵzni,

Yǝni Mǝn sǝn toƣruluⱪ oⱪuydiƣan bir mǝrsiyǝni anglap ⱪoy: —

2 «Pak ⱪiz Israil yiⱪildi;

U ⱪaytidin ornidin turmaydu;

U ɵz tupriⱪiƣa taxlanƣan,

Uni turƣuzup yɵligüqi yoⱪtur».

3 Qünki Rǝb Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: —

Israilning ming lǝxkǝr qiⱪⱪan bir xǝⱨirining yüz lǝxkirila tirik ⱪalidu;

Yüz lǝxkǝr qiⱪⱪan bir xǝⱨirining Israil jǝmǝti üqün on lǝxkirila tirik ⱪalidu;

4 Qünki Pǝrwǝrdigar Israil jǝmǝtigǝ mundaⱪ dǝydu: —

Meni izdǝnglar, ⱨayatⱪa erixisilǝr;

5 Bǝyt-Əlni izdimǝnglar,

Gilgalƣimu barmanglar,

Bǝǝr-Xebaƣa sǝpǝr ⱪilmanglar;

Qünki Gilgal ǝsirgǝ elinip sürgün ⱪilinmay ⱪalmaydu,

Bǝyt-Əl yoⱪⱪa qiⱪidu.□
■

6 Pǝrwǝrdigarni izdǝnglar, ⱨayatⱪa erixisilǝr;

Bolmisa U Yüsüp jǝmǝti iqidǝ ot kǝbi partlap, uni yǝp ketidu,

Ⱨǝm Bǝyt-Əldǝ otni ɵqürgüdǝk adǝm tepilmaydu.

7 I adalǝtni ǝmǝngǝ aylandurƣuqi,

Ⱨǝⱪⱪaniyliⱪni yǝrgǝ taxliƣuqilar,□

8 Silǝr Orion yultuz türkümi wǝ Ⱪǝlb yultuz topini Yaratⱪuqi,

Ɵlüm kɵlǝnggisini tang nuriƣa Aylandurƣuqi,

Kündüzni ⱪarangƣuluⱪ bilǝn keqigǝ Aylandurƣuqi,

Dengizdiki sularni qaⱪirip, ularni yǝr yüzigǝ Ⱪuyƣuqini izdǝnglar;

Pǝrwǝrdigar Uning namidur.■

9 U baturlar üstigǝ tuyuⱪsiz ⱨalakǝtni partlitidu,

Istiⱨkam üstigǝ ⱨalakǝt qüxüridu.

10 Xu Israillar xǝⱨǝr dǝrwazisida tǝnbiⱨ beridiƣanlarƣa ɵq,

Durus sɵzlǝydiƣanlardin yirginidu.□

11 Əmdi silǝr namratlarni ezip,

Ulardin buƣday «ⱨǝdiyǝ»lǝrni aldinglar!

Oyulƣan taxlardin ɵylǝrni saldinglar,

Biraⱪ ularda turmaysilǝr;

Silǝr güzǝl üzümzarlarni bǝrpa ⱪilƣansilǝr,

Biraⱪ ularning xarabini iqǝlmǝysilǝr.□
■

12 Qünki silǝrning asiyliⱪliringlarning ⱪanqilik kɵplükini,

Silǝrning gunaⱨinglarning ⱪanqilik zor ikǝnlikini obdan bilimǝn;

Ular ⱨǝⱪⱪaniy adǝmni ezidu,

Ular para yǝydu,

Xǝⱨǝr dǝrwazisida miskinlǝrning ⱨǝⱪⱪini ⱪayriwalidu.

13 Xunga bundaⱪ dǝwrdǝ «pǝmlik adǝm» süküt ⱪilidu;

Qünki u rǝzil bir dǝwrdur.□

14 Ⱨayat yaxax üqün yamanliⱪni ǝmǝs, meⱨribanliⱪ-yahxiliⱪni izdǝnglar;

Xundaⱪ bolƣanda silǝr degininglardǝk,

Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar ⱨǝⱪiⱪǝtǝn silǝr bilǝn billǝ bolidu.

15 Yamanliⱪtin nǝprǝtlininglar, meⱨribanliⱪ-yahxiliⱪni sɵyünglar,

Xǝⱨǝr dǝrwazisida adalǝtni ornitinglar;

Xundaⱪ ⱪilƣanda Pǝrwǝrdigar, samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Huda bǝlkim Yüsüpning ⱪaldisiƣa xapaǝt kɵrsitǝr.□ ■

16 Xunga Pǝrwǝrdigar, samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Huda Rǝb mundaⱪ dǝydu: —

«Barliⱪ kǝng rǝstǝ-bazarlarda aⱨ-zarlar anglinidu;

Ular ⱨǝmmǝ koqilarda «Way... way!...» dǝp awazini kɵtüridu;

Ular deⱨⱪanlarnimu matǝm tutuxⱪa,

Aⱨ-zarlar kɵtürgüqi «ustilar»ni yiƣlaxⱪa qaⱪiridu.

17 Ⱨǝm barliⱪ üzümzarlardimu aⱨ-zarlar kɵtürülidu;

Qünki Mǝn Ɵzüm aranglardin ɵtüp ketimǝn» — dǝydu Pǝrwǝrdigar.□

Pǝrwǝrdigarning küni

18 Pǝrwǝrdigarning künigǝ tǝⱪǝzzar bolƣan silǝrgǝ way!

Pǝrwǝrdigarning küni silǝrgǝ ⱪandaⱪ aⱪiwǝtlǝrni kǝltürǝr?

U yoruⱪluⱪ ǝmǝs, bǝlki ⱪarangƣuluⱪ elip kelidu.□ ■

19 U küni birsi xirdin ⱪeqip, eyiⱪⱪa uqrap,

Andin ɵyigǝ kirip, ⱪoli bilǝn tamƣa yɵlǝngǝndǝ,

Yilan uni qaⱪⱪandǝk bir ix bolidu!

20 Pǝrwǝrdigarning küni yoruⱪluⱪ ǝmǝs, bǝlki ⱪarangƣuluⱪla elip kelidu ǝmǝsmu?

Uningda pǝⱪǝt ⱪarangƣuluⱪla bolup, yoruⱪluⱪ ⱨeq bolmaydiƣu?!

Biⱨudǝ ⱨeyt-bayramlar

21 Ⱨeytliringlarƣa nǝprǝtlinimǝn, ulardin bizar boldum,

Ibadǝt sorunliringlarning puriⱪini puriƣum yoⱪ.■

22 Qünki silǝr Manga «kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ»lar ⱨǝm «ax ⱨǝdiyǝ»liringlarni sunup atisanglarmu,

Mǝn ularni ⱪobul ⱪilmaymǝn;

Silǝrning bordaⱪ malliringlar bilǝn ⱪilƣan «inaⱪliⱪ ⱪurbanliⱪliringlar»ƣa ⱪarimaymǝn.

23 Mǝndin munajatliringlarning sadalirini epketinglar,

Qiltarliringlarning küylirini anglimaymǝn;

24 Buning ornida adalǝt huddi xarⱪiratmidǝk,

Ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ ǝbǝdiy aⱪidiƣan eⱪimdǝk dolⱪunlisun!

25 Silǝr qɵl-bayawandiki ⱪiriⱪ yilda ⱪilƣan ⱪurbanliⱪ-ⱨǝdiyilǝrni Manga elip kǝldinglarmu, i Israil jǝmǝti?!□ ■

26 Bǝrⱨǝⱪ, silǝr «Sukkot» degǝn padixaⱨinglar, ⱨǝm «Ⱪiun» degǝn butliringlarni, yǝni «Yultuz ilaⱨi»nglarni kɵtürüp mangdinglar!□

27 Əmdi Mǝn silǝrni ǝsir ⱪilip, Dǝmǝxⱪtin yiraⱪlarƣa sürgün ⱪildurimǝn,

— dǝydu «Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Huda» degǝn nam bilǝn atalƣan Pǝrwǝrdigar.

□ 5:5 «Bǝyt-Əlni izdimǝnglar, Gilgalƣimu barmanglar, Bǝǝr-Xebaƣa sǝpǝr ⱪilmanglar» — Bǝyt-Əl, Gilgal ⱨǝm Bǝǝr-Xeba Israillar üqün üq tawabgaⱨⱪa aylanƣanidi. Bu üq jayƣa berip ⱪurbanliⱪ ⱪilix ⱪatarliⱪlar «tawap ⱪilix»tǝk «sawabliⱪ ix» dǝp ⱪaralƣan. Bu üq jay Ibraⱨim, Isⱨaⱪ, Yaⱪup, Yǝxua ⱪatarliⱪ pǝyƣǝmbǝrlǝrning tarihi bilǝn ziq munasiwǝtlik bolƣan jaylardur. Tǝwratta, bundaⱪ «tawab ⱪilix» ixlirining ⱨǝmmisi horapilyliⱪ dǝp ⱪarilidu. Amos bu yǝrdǝ sɵz oyuni ⱪilidu, «Gilgal ǝsirgǝ qüxidu» dǝydu. Bu ibraniy tilida «Gilgal galaⱨ-galaⱨ» degǝn bilǝn ipadilinidu. «Bǝyt-Əl yoⱪⱪa qiⱪidu» degǝnning «Bǝyt-Əl «yoⱪ» (yoⱪⱪa barawǝr bolƣan) bir butⱪa ohxap ⱪalidu» degǝn iqki mǝnisi bar. ■ 5:5 Am. 4:4 □ 5:7 «I adalǝtni ǝmǝngǝ aylandurƣuqi» — «ǝmǝn» degǝn aqqiⱪ bir ɵsümlük bolƣaqⱪa, muxu yǝrdǝ adǝmlǝrgǝ ⱪayƣu-ⱨǝsrǝtni epkelidiƣan adalǝtsizlikni bildüridu. ■ 5:8 Ayup 9:9; 38:31; Am. 9:6 □ 5:10 «Xu Israillar xǝⱨǝr dǝrwazisida tǝnbiⱨ beridiƣanlarƣa ɵq,...» — «xǝⱨǝr dǝrwazisi» xǝⱨǝrdiki aⱪsaⱪallar olturidiƣan, ǝrz-dǝwalarni anglaydiƣan, soraⱪ ⱪilidiƣan jay. □ 5:11 «Əmdi silǝr namratlarni ezip,...» — ibraniy tilida «Əmdi silǝr namratlarni dǝssǝp,...». Baxⱪa birhil tǝrjimisi «Namratlardin eƣir ijarǝ ⱨǝⱪⱪi elip,...». ■ 5:11 Zǝf. 1:13 □ 5:13 ««pǝmlik adǝm» süküt ⱪilidu» — muxu «pǝmlik adǝm» bǝlkim «ɵz bihǝtǝrliki yaki mǝnpǝǝtini kɵzlǝp yüridiƣan adǝm» degǝn mǝnidǝ. Yuⱪiriⱪi 10-, 12-ayǝtni kɵrüng. Buningƣa ⱪariƣanda, Amos pǝyƣǝmbǝrning «epi yoⱪ» ohxaydu, qünki u op’oquⱪ ⱨalda rǝzil ⱨɵkümdarlarƣa, baylarƣa tǝnbiⱨ bǝrmǝktǝ. □ 5:15 «...Huda bǝlkim Yüsüpning ⱪaldisiƣa xapaǝt kɵrsitǝr» — «Yüsüpning ⱪaldisi» ximaliy padixaⱨliⱪ bolƣan «Israil»din ⱪaldurulƣanlarni kɵrsitidu. Yüsüptin tɵrülgǝn Əfraim wǝ Manassǝⱨdin Israil iqidiki ǝng qong ⱪǝbililǝr qiⱪⱪan. ■ 5:15 Zǝb. 34:14-15; 97:10; Rim. 12:9 □ 5:17 «Mǝn Ɵzüm aranglardin ɵtüp ketimǝn» — «Mis.» 12:12dǝ, Pǝrwǝrdigarning Israilƣa «Mǝn Misirni kezip ɵtimǝn» dǝp Misirliⱪlarƣa ɵlüm jazasini yürgüzgǝnlikigǝ ohxax, U ⱨazir Ɵz hǝlⱪi arisidin «ɵtüp ketip», Ɵz jazasini elip baridu. □ 5:18 «Pǝrwǝrdigarning künigǝ tǝⱪǝzzar bolƣan silǝrgǝ way!» — Amos dǝwridikilǝr Tǝwrattiki «Obadiya» ⱨǝm «Yoel» pǝyƣǝmbǝrlǝrning yazmiliridin «Pǝrwǝrdigarning küni»ni hata qüxinip, bǝlkim «Huda ⱨǝmmǝ «kapir ǝjnǝbiy» ǝllǝrni ⱪattiⱪ uridu, «Hudaning hǝlⱪi bolƣan bizlǝr» kɵtürülimiz» degǝn irⱪqi, bimǝnǝ kɵz-ⱪaraxta bolƣanidi. Amos bu kün bolsa, gunaⱨtin towa ⱪilmiƣan ⱨǝrbir adǝmgǝ jaza elip kelidu, dǝydu. ■ 5:18 Yǝr. 30:7; Yo. 2:2; Zǝf. 1:15 ■ 5:21 Yǝx. 1:11; Yǝr. 6:20 □ 5:25 «Silǝr qɵl-bayawandiki ⱪiriⱪ yilda ⱪilƣan ⱪurbanliⱪ-ⱨǝdiyilǝrni manga elip kǝldinglarmu, i Israil jǝmǝti?!» — Musa pǝyƣǝmbǝrning yetǝkqilikidǝ qɵl-bayawanda bolƣan dǝwrdǝ, Israillar qɵl-bayawanda ⱪurbanliⱪlarni ⱪilip kǝlgǝn bolsimu, lekin bu ayǝttin xuni bilǝlǝymizki, ular bu ⱪurbanliⱪlarni Huda üqün atiƣan ǝmǝs («Manga elip kǝldinglarmu?»); bu ixlar pǝⱪǝtla bir «diniy paaliyǝt» yusunida elip berilƣan, halas. ■ 5:25 Ros. 7:42 □ 5:26 «Bǝrⱨǝⱪ, silǝr ... «Yultuz ilaⱨi»nglarni kɵtürüp mangdinglar!» — pütkül ayǝtning tǝrjimiliri kɵp hil. Biraⱪ asasiy mǝnisi ohxax, Israil Musa pǝyƣǝmbǝr dǝwridin tartip kɵnglidiki butpǝrǝslikni ⱨeq taxlimiƣan. Ayǝttǝ eytilƣan butlar asasǝn Mesopotamiyǝ, yǝni Babil rayonidiki butlardur. Xunga Hudaning ularƣa beridiƣan jazasi (27-ayǝt) ularni Babilƣa ǝsir ⱪildurup, xu yǝrgǝ sürgün ⱪilduruxtin ibarǝt bolidu.