☰ Yaritilix 10
10
Nuⱨning üq oƣlining ǝwladliri — «Əllǝrning nǝsǝbnamisi»
1Tar. 1:1-27
1 Tɵwɵndikilǝr Nuⱨning oƣullirining ǝwladliridur: — uning oƣulliri Xǝm, Ⱨam wǝ Yafǝt bolup, topandin keyin ulardin oƣullar tɵrǝlgǝn: —□  ■  
2 Yafǝtning oƣulliri bolsa, Gomǝr, Magog, Maday, Yawan, Tubal, Mǝxǝk wǝ Tiras idi.■
3 Gomǝrning ǝwladliri: Axkinaz, Rifat wǝ Torgamaⱨ idi.
4 Yawanning ǝwladliri: Elixaⱨ, Tarxix, Kittiylar wǝ Dodaniylar idi.□ 5 Bularning ǝwladliri dengiz boylirida wǝ arallarda ayrim-ayrim yaxiƣan hǝlⱪlǝr bolup, ⱨǝrⱪaysisi ɵz tili, ɵz ailǝ-ⱪǝbililiri boyiqǝ ɵz zeminlirida tarⱪilip olturaⱪlaxⱪan.
6 Ⱨamning oƣulliri Kux, Misir, Put wǝ Ⱪanaanlar idi.□  ■
7 Kuxning oƣulliri Seba, Ⱨawilaⱨ, Sabtaⱨ, Raamaⱨ wǝ Sabtika idi. Raamaⱨning oƣulliri Xeba wǝ Dedan idi. 8 Kuxtin yǝnǝ Nimrod tɵrǝlgǝn; u yǝr yüzidǝ naⱨayiti küqtünggür adǝm bolup qiⱪti.□  ■ 9 U Pǝrwǝrdigarning aldida küqtünggür owqi boldi; xu sǝwǝbtin «palanqi bolsa Nimrodtǝk, Pǝrwǝrdigarning aldida küqtünggür owqi ikǝn» degǝn gǝp tarⱪalƣan.□ 10 Uning padixaⱨliⱪi Xinar zeminidiki Babil, Ərǝk, Akkad wǝ Kalnǝⱨ degǝn xǝⱨǝrlǝrdǝ baxlanƣanidi.□ 11-12 U bu zemindin Axur zeminiƣa qiⱪip Ninǝwǝ, Rǝⱨobot-Ir, Kalaⱨ wǝ Ninǝwǝ bilǝn Kalaⱨning otturisidiki Rǝsǝn degǝn xǝⱨǝrlǝrnimu bina ⱪildi (bular ⱪoxulup «Katta Xǝⱨǝr» boldi).□


13 Misirning ǝwladliri Ludiylar, Anamiylar, Lǝⱨabiylar, Naftuⱨiylar, 14 Patrosiylar, Kasluⱨiylar (Filistiylǝr Kasluⱨiylardin qiⱪⱪan) wǝ Kaftoriylar idi.
15 Ⱪanaandin tunji oƣul Zidon tɵrilip, keyin yǝnǝ Ⱨǝt tɵrǝlgǝn. 16 uning ǝwladliri bolsa Yǝbusiylar, Amoriylar, Girgaxiylar, 17 Ⱨiwiylar, Arkiylar, Siniylar, 18 Arwadiylar, Zǝmariylar wǝ Ⱨamatiylar idi. Xuningdin keyin, Ⱪanaaniylarning ⱪǝbililiri ⱨǝr tǝrǝpkǝ tarⱪilip kǝtti. 19 Ⱪanaaniylarning yurt qegrisi bolsa Zidondin tartip, Gǝrar tǝripigǝ sozulup, Gazaƣa qiⱪip, andin Sodom, Gomorra, Admaⱨ bilǝn Zǝboim tǝripigǝ tutixip, Lexaƣiqǝ yetip baratti.
20 Yuⱪiriⱪilar bolsa ⱨamning oƣulliri bolup, ɵz ⱪǝbilisi wǝ tilliri boyiqǝ ⱪowm bolup ɵz zeminlirida olturaⱪlaxⱪanidi.
21 Xǝmmu oƣul pǝrzǝntlik boldi; Xǝm bolsa Yafǝtning akisi, Ebǝrlǝrning ata-bowisi boldi.
22 Xǝmning oƣulliri Elam, Axur, Arfahxad, Lud, Aram;■ 23 Aramning oƣulliri Uz, Ⱨul, Gǝtǝr, Max idi. □
24 Arfahxadtin Xelaⱨ tɵrǝldi, Xelaⱨtin Ebǝr tɵrǝldi.□  ■ 25 Ebǝrdin ikki oƣul tɵrǝlgǝn bolup, birining ismi Pǝlǝg idi, qünki u yaxiƣan dǝwrdǝ yǝr yüzidǝ bɵlünüx boldi; Pǝlǝgning inisining ismi Yoⱪtan idi.□
26 Yoⱪtandin Almodad, Xǝlǝf, Hazarmawǝt, Yeraⱨ, 27 Ⱨadoram, Uzal, Diklaⱨ, 28 Obal, Abimaǝl, Xeba, 29 Ofir, Ⱨawilaⱨ wǝ Yobab tɵrǝldi. Bularning ⱨǝmmisi Yoⱪtanning oƣulliri idi. 30 Ularning olturƣan jayliri bolsa Mexadin tartip, Sǝffar degǝn rayonning xǝrⱪ tǝripidiki taƣⱪiqǝ sozulatti.
31 Yuⱪiriⱪilar bolsa Xǝmning oƣulliri bolup, ɵz ⱪǝbilisi wǝ tilliri boyiqǝ ⱪowm bolup ɵz zeminlirida olturaⱪlaxⱪanidi.
32 Yuⱪiridikilǝr Nuⱨning ǝwladliri bolup, ular ɵz nǝsǝbliri wǝ ⱪowmliri boyiqǝ hatirilǝngǝn. Topandin keyinki yǝr yüzidiki barliⱪ ⱪowmlar ularning iqidin tarⱪalƣan.■  
 
 
□ 10:1 «izaⱨat» — muxu babtiki nǝsǝbnamidiki bǝzi tǝpsilatlar wǝ nǝsǝbnamidiki yǝtmix ǝlning ⱨazirⱪi ⱪaysi ǝl ikǝnliki toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni, xundaⱪla munasiwǝtlik hǝritini kɵrüng. «Tɵwǝndikilǝr Nuⱨning oƣullirining ǝwladliridur: — » — muxu jümlǝ bilǝn «Alǝmning Yaritilixi»ning tɵtinqi «tolidot»i («tarihi»), yǝni «Nuⱨning oƣullirining tolidoti» («Nuⱨning oƣullirining ǝwladlirining tarihi») (10:1-11:9) baxlinidu. ■ 10:1 1Tar. 1:4 ■ 10:2 1Tar. 1:5. □ 10:4 «bularning ǝwladliri» — Bǝzi alimlar «Yafǝtning barliⱪ ǝwladliri»ni kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu. Yǝnǝ bǝzilǝr pǝⱪǝt Yawanning ǝwladlirini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu. Biz ikkinqi pikirgǝ mayil. □ 10:6 «Misir» — ibraniy tilida «mitsraim». «Put» — «Liwiyǝ»dikilǝrning ǝjdadi boldi. ■ 10:6 1Tar. 1:8. □ 10:8 «Nimrod» — bu isim «asiy» «isyan kɵtürgüqi» degǝn mǝnidǝ. Xübⱨisizki, bu isim uningƣa keyinrǝk ⱪoyulup, uning Hudaƣa ⱪarxi qiⱪⱪanliⱪini kɵrsǝtkǝn. ■ 10:8 1Tar. 1:10. □ 10:9 «U Pǝrwǝrdigarning aldida küqtünggür owqi boldi» — bu sɵzlǝr bǝlkim Nimrodning ismini qüxǝndüridu. «Owqi» muxu yǝrdǝ bǝlkim ⱨaywanlarnila ǝmǝs, insanlarni owlaydiƣanliⱪini kɵrsitixi mumkin; bu yǝrdǝ «owqi» degǝn sɵzning «jaⱨangir» degǝn mǝnisimu bar. Kona yǝⱨudiy ustazlar («rabbilar»)ning ⱨǝmmisi: «Pǝrwǝrdigar aldida küqtünggür owqi boldi» degǝn sɵzlǝr uning Hudaƣa ⱪarxi turƣanliⱪini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraytti. Qünki Nimrod keyin bǝrpa ⱪilƣan xǝⱨǝrlǝr, jümlidin Babil xǝⱨiri Huda wǝ uning hǝlⱪigǝ ⱪarxi qiⱪⱪan, xundaⱪla Hudaƣa ⱪarxi qiⱪixning simwoli bolup ⱪalƣan. «palanqi bolsa Nimrodtǝk, Pǝrwǝrdigarning aldida küqtünggür owqi ikǝn» — bu sɵzning mǝnisi intayin sǝlbiy boluxi mumkin: «u naⱨayiti hǝtǝrlik adǝm», «naⱨayiti tǝkǝbbur bir jaⱨangir», «ⱨǝtta Pǝrwǝrdigarƣa ⱪarxi qiⱪixⱪa petinidu» degǝndǝk mǝnilǝrni kɵrsitidu. □ 10:10 «Xinar» — «Babil» yaki «Babilon»ning baxⱪa bir namidur. «ayǝtning baxⱪa hil tǝrjimisi» — «uning padixaⱨliⱪining asasi Xinar zeminidiki Babil, Ərǝk, Akkad wǝ Kalnǝⱨ degǝn xǝⱨǝrlǝr idi». □ 10:11-12 «Axur» — yǝni «Asuriyǝ». Mumkinqiliki barki, Nimrod Babil xǝⱨiridǝ Hudaƣa ⱪarxi bolƣan ⱨǝrikǝtkǝ baxlamqi bolƣanidi; xunga keyin (insan tilliri ⱪalaymiⱪanlaxturulƣanda) u Babil xǝⱨiridin qiⱪip ketixkǝ mǝjbur boldi. «U bu zeminidin Axur zeminiƣa qiⱪip» degǝnning baxⱪa birhil tǝrjimisi «Axur xu zemindin qiⱪip,...». «bular ⱪoxulup «Katta Xǝⱨǝr» boldi» — demǝk, Ninǝwǝ degǝn «katta xǝⱨǝr»ni kɵrsitidu («Yun.» 1:1, 3:2, 3:3, 4:11ni kɵrüng). Qünki keyinrǝk, bu Ninǝwǝ, Rǝⱨobot-Ir, Kalaⱨ wǝ Rǝsǝn degǝn tɵt xǝⱨǝr birlixip bir qong katta xǝⱨǝr, yǝni «Ninǝwǝ xǝⱨǝr»i boldi. Bǝzi alimlar «Katta Xǝⱨǝr» pǝⱪǝt Kalaⱨ bilǝn Rǝsǝndin ibarǝt ikki xǝⱨǝrni kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu; bizningqǝ «katta xǝⱨǝr» Ninǝwǝ, Rǝⱨobot-ir, Kalaⱨ wǝ Rǝsǝnlǝrning ⱨǝmmisini ɵz iqigǝ alidu. ■ 10:22 Yar. 11:10; 1Tar. 1:17. □ 10:23 «Max» — yaki «Mǝxǝk». □ 10:24 «Ebǝr» — mǝnisi bǝlkim «(dǝryadin) ɵtküqi». «Ibraniy» degǝn sɵz bǝlkim bu sɵzdin qiⱪⱪan. ■ 10:24 1Tar. 1:18. □ 10:25 «Pǝlǝg» — bu sɵzning tǝlǝppuzi «bɵlünüx»kǝ yeⱪindur. «U yaxiƣan dǝwrdǝ yǝr yüzidǝ bɵlünüx boldi» — bu sɵz ⱨǝⱪtǝ üq hil imkaniyǝt bar: (1) bu sɵzlǝr Babil munari wǝⱪǝsidǝ (11-bab), Hudaning tilni bɵlüxi bilǝn ǝllǝrnimu bɵlgǝnlikini, xundaⱪla «yǝr yüzidikilǝrning bɵlünüp kǝtkǝn»likini kɵrsitidu; (2) yǝr-zeminning ɵzining bɵlünüp kǝtkǝnlikini kɵrsitidu («Yar.» 1:9 boyiqǝ yǝr-zemin ǝslidǝ birla ⱪuruⱪluⱪ idi, qoⱪum keyinqǝ mǝlum waⱪitta ⱨazirⱪi Asiya, Yawropa, Afriⱪa, Amerika, Awstraliyǝ wǝ Antarktika ⱪit’ǝlirigǝ bɵlüngǝn); (3) yuⱪirida tilƣa elinƣan ikki imkaniyǝtning tǝng yüz bǝrgǝnlikini kɵrsitidu. ■ 10:32 Ros. 17:26
☰