6
(Dawami)
1-2 Xuning üqün, Mǝsiⱨ toƣrisidiki dǝslǝpki asasiy tǝlimdǝ tohtap ⱪalmay, — yǝni ⱪaytidin «ɵlük ixlar»din towa ⱪilix wǝ Hudaƣa etiⱪad baƣlax, qɵmüldürülüxlǝr, «ⱪol tǝgküzüx», ɵlgǝnlǝrning tirildürülüxi wǝ mǝnggülük ⱨɵküm-soraⱪ toƣrisidiki tǝlimlǝrdin ul salayli dǝp olturmay, mukǝmmǝllikkǝ ⱪarap mangayli. Huda haliƣanikǝn, biz xundaⱪ ⱪilimiz.   4-6 Qünki ǝslidǝ yorutulup, ǝrxtiki iltipattin tetiƣan, Muⱪǝddǝs Roⱨtin nesip bolƣan, Hudaning sɵz-kalamining yahxiliⱪini ⱨǝm kǝlgüsi zamanda ayan ⱪilinidiƣan ⱪudrǝtlǝrni ⱨes ⱪilip baⱪⱪanlar ǝgǝr yoldin qǝtnigǝn bolsa, ularni ⱪaytidin towa ⱪildurux ⱨǝrgiz mumkin ǝmǝs. Qünki ular ɵz-ɵzigǝ ⱪilip Hudaning Oƣlini ⱪaytidin krestlǝp rǝswa ⱪilmaⱪta.  
Qünki kɵp ⱪetimlap ɵz üstigǝ yaƣⱪan yamƣur süyini iqkǝn, ɵzidǝ teriƣuqilarƣa mǝnpǝǝtlik ziraǝtlǝrni ɵstürüp bǝrgǝn yǝr bolsa Hudadin bǝrikǝt almaⱪta. Biraⱪ tikǝn wǝ ⱪamƣaⱪ ɵstürgǝn bolsa, u ǝrzimǝs bolup, lǝnǝtkǝ yeⱪin bolup, aⱪiwiti kɵydürülüxtin ibarǝt bolidu.
Lekin ǝy sɵyümlüklirim, gǝrqǝ yuⱪiriⱪi ixlarni tilƣa alƣan bolsaⱪmu, silǝrdǝ buningdinmu ǝwzǝl ixlar, xundaⱪla nijatliⱪning elip baridiƣan ixliri bar dǝp ⱪayil bolduⱪ. 10 Qünki Huda ⱪilƣan ǝmǝlliringlarni wǝ Uning muⱪǝddǝs bǝndilirigǝ ⱪilƣan wǝ ⱨazirmu ⱪiliwatⱪan hizmitinglar arⱪiliⱪ Uning nami üqün kɵrsǝtkǝn meⱨir-muⱨǝbbitinglarni untup ⱪalidiƣan adalǝtsizlǝrdin ǝmǝs.
11 Əmma silǝrning ümidinglarning toluⱪ jǝzm-hatirjǝmlik bilǝn boluxi üqün, ⱨǝrbiringlarning ahirƣiqǝ xundaⱪ ƣǝyrǝt ⱪilixinglarƣa intizarmiz; 12 xundaⱪla sɵrǝlmilǝrdin bolmay, bǝlki etiⱪad wǝ sǝwrqanliⱪ arⱪiliⱪ Hudaning wǝdilirigǝ warisliⱪ ⱪilƣanlarni ülgǝ ⱪilidiƣanlardin bolƣaysilǝr.
 
Hudaning Ibraⱨimƣa ⱪilƣan wǝdiliri jǝzmǝn ǝmǝlgǝ axidu
13 Qünki Huda Ibraⱨimƣa wǝdǝ ⱪilƣanda, Ɵzidin üstün turidiƣan ⱨeqkim bolmiƣaqⱪa, Ɵzi bilǝn ⱪǝsǝm ⱪilip: 14 «Sanga qoⱪum bǝht ata ⱪilimǝn, seni qoⱪum kɵpǝytip berimǝn» — dedi.    15 Xuning bilǝn, Ibraⱨim uzun waⱪit sǝwr-taⱪǝt bilǝn kütüp, Hudaning wǝdisigǝ erixti.
16 Qünki insanlar ɵzliridin üstün turidiƣan birini tilƣa elip ⱪǝsǝm ⱪilidu; ularning arisida ⱪǝsǝm ispat-tǝstiⱪ ⱨesablinip, ⱨǝr hil talax-tartixlarƣa hatimǝ beridu. 17 Xuningdǝk Huda, Ɵz wǝdisigǝ warisliⱪ ⱪilƣanlarƣa Ɵz nixan-mǝⱪsitining ɵzgǝrmǝydiƣanliⱪini tehimu oquⱪraⱪ bildürüx üqün, ⱪǝsǝm ⱪilip wǝdǝ bǝrdi. 18 Xuning bilǝn ⱪǝt’iy ɵzgǝrmǝs ikki ix arⱪiliⱪ, kɵz aldimizda ⱪoyulƣan ümidni qing tutux üqün ⱨalakǝttin ɵzimizni ⱪaqurup uni baxpanaⱨ ⱪilƣan bizlǝr küqlük riƣbǝt-ilⱨamƣa erixǝlǝymiz (bu ikki ixta Hudaning yalƣan eytixi ⱪǝt’iy mumkin ǝmǝs, ǝlwǝttǝ). 19 Bu ümid jenimizƣa qing baƣlanƣan kemǝ lǝnggiridǝk xübⱨisiz ⱨǝm mustǝⱨkǝm bolup, ǝrxtiki ibadǝthanining iqki pǝrdisidin ɵtüp bizni xu yǝrgǝ tutaxturidu. 20 U yǝrgǝ biz üqün yol eqip mangƣuqi Əysa bizdin awwal kirgǝn bolup, Mǝlkizǝdǝkning kaⱨinliⱪ tüzümi tǝrtipidǝ mǝnggülük tǝyinlǝngǝn Bax Kaⱨin boldi.  
 
 
6:1-2 ««ɵlük ixlar»din towa ⱪilix» — «ɵlük ixlar» bolsa Hudaning nijatiƣa tayanmay ⱪilƣan barliⱪ ixlar; muxu yǝrdǝ muǝllip xübⱨisizki kɵp «diniy paaliyǝtlǝr»ni «ɵlük ixlar, halas» demǝkqi. ««ɵlük ixlar»din towa ⱪilix wǝ Hudaƣa etiⱪad baƣlax, qɵmüldürülüxlǝr, «ⱪol tǝgküzüx», ɵlgǝnlǝrning tirildürülüxi wǝ mǝnggülük ⱨɵküm-soraⱪ toƣrisidiki tǝlimlǝr...» — bu altǝ «asasiy tǝlim»ni xǝrⱨlǝx üqün, birⱪanqǝ ixlar üstidǝ tohtiliximizƣa toƣra kelidu, «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ bu ⱨǝⱪtǝ tohtilimiz. 6:3 «Huda haliƣanikǝn, biz xundaⱪ ⱪilimiz» — «Huda haliƣanikǝn» degǝnlik grek tilida «Əgǝr Huda halisa — wǝ u dǝrwǝⱪǝ xundaⱪ halaydu» dǝp bildüridu. 6:3 Ros. 18:21; 1Kor. 4:19; Yaⱪ. 4:15. 6:4-6 «ǝgǝr yoldin qǝtnigǝn bolsa, ularni ⱪaytidin towa ⱪildurux ⱨǝrgiz mumkin ǝmǝs. Qünki ular ɵz-ɵzigǝ ⱪilip Hudaning Oƣlini ⱪaytidin krestlǝp rǝswa ⱪilmaⱪta» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «... ular ǝgǝr yoldin qǝtnǝp, ɵzliri üqün Hudaning Oƣlini ⱪaytidin krestlǝp, xundaⱪla Uni rǝswa ⱪiliwatⱪan bolsa, muxularni ⱪaytidin towa ⱪildurux ⱨǝrgiz mumkin ǝmǝs». Bu muⱨim ayǝt toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng. 6:4-6 Mat. 12:31; Ibr. 10:26; 1Yuⱨa. 5:16. 6:10 Pǝnd. 14:31; Mat. 10:42; 25:40; Mar. 9:41; Yⱨ. 13:20. 6:14 «Sanga qoⱪum bǝht ata ⱪilimǝn, seni qoⱪum kɵpǝytip berimǝn» — oⱪurmǝnlǝrgǝ ayanki, ibraniy tilida bu hil ⱪǝsǝm iqix mundaⱪ xǝkildǝ idi: «Seni bǝrikǝtlǝp bǝrikǝtlǝymǝn, seni kɵpǝytip kɵpǝytimǝn». Bu xǝkildǝ ⱪǝsǝm iqküqi ɵz-ɵzi bilǝn ⱪǝsǝm ⱪilƣan dǝp ⱨesablinatti. Bu wǝdǝ-ⱪǝsǝm Ibraⱨim Isⱨaⱪni ⱪurbangaⱨ üstigǝ ⱪoyƣandin keyin berilgǝn («Yar.» 22:17dǝ hatirilinidu). 6:14 Yar. 12:3; 17:4; 22:16-17; Zǝb. 105:8-9; Luⱪa 1:73. 6:16 Mis. 22:11. 6:18 «Xuning bilǝn ⱪǝt’iy ɵzgǝrmǝs ikki ix arⱪiliⱪ...» — bu «ɵzgǝrmǝs ikki ix» bolsa Hudaning wǝdisi wǝ Uning ⱪǝsimi bolsa kerǝk. «kɵz aldimizda ⱪoyulƣan ümidni qing tutux üqün ⱨalakǝttin ɵzimizni ⱪaqurup uni baxpanaⱨ ⱪilƣan bizlǝr küqlük riƣbǝt-ilⱨamƣa erixǝlǝymiz» — «ɵzimizni ⱪaqurup» degǝn ibarǝ «muxu rǝzil dunyaning aⱪiwitidin ɵzini ⱪaqurup», degǝn mǝnidǝ. 6:19 «ǝrxtiki ibadǝthanining iqki pǝrdisidin ɵtüp bizni xu yǝrgǝ tutaxturidu» — «ǝrxtiki ibadǝthanining pǝrdisi» degǝn ibaridǝ biz «ǝrxtiki» degǝn sɵzni ⱪoxup kirgüzduⱪ. Qünki «ibadǝthanining pǝrdisi» yǝr yüzidiki ibadǝthanini kɵrsǝtkǝn ǝmǝs, bǝlki ǝrxtǝ bolƣan ibadǝthanini kɵrsitidu (8:5ni kɵrüng). Demǝk, etiⱪadqilar üqün eytⱪanda, ularning asmandiki ibadǝthanidiki ǝng muⱪǝddǝs jay bilǝn qing alaⱪisi bardur. 6:20 «Mǝlkizǝdǝkning kaⱨinliⱪ tüzümi tǝrtipidǝ mǝnggülük tǝyinlǝngǝn Bax Kaⱨin boldi» — «Mǝlkizǝdǝk» toƣruluⱪ 7-bab -1-2-ayǝtlǝrgǝ ⱪaralsun. Mǝlkizǝdǝk «Yar.» 14-babta kɵrünidu. 6:20 Ibr. 3:1; 4:14; 8:1; 9:11.