☰ Petrus «1» 1
Petrus «1»
1
«Rosul Petrus yazƣan birinqi mǝktup»
1 Əysa Mǝsiⱨning rosuli bolƣan mǝnki Petrustin Pontus, Galatiya, Kapadokiya, Asiya wǝ Bitiniyǝ ɵlkiliridǝ tarⱪaⱪ yaxawatⱪan musapir bǝndilǝrgǝ salam.□
  ■ 2 Silǝr Huda’Atining aldin bilgini boyiqǝ tallinip, Roⱨ tǝripidin pak-muⱪǝddǝs ⱪilindinglar. Buningdin mǝⱪsǝt, silǝrning Əysa Mǝsiⱨning itaitidǝ boluxunglar wǝ ⱪenining üstünglarƣa sepilixi üqündur. Meⱨir-xǝpⱪǝt wǝ hatirjǝmlik silǝrgǝ ⱨǝssilǝp ata ⱪilinƣay!□  ■
 
Ⱨayatliⱪ ümidi
3 Ɵzining zor rǝⱨimdilliki bilǝn, Əysa Mǝsiⱨning ɵlümdin tirilixi arⱪiliⱪ bizni yengidin tuƣdurup, ɵlmǝs ümidkǝ nesiwǝ ⱪilƣan Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨning Huda’Atisiƣa mubarǝk-mǝdⱨiyilǝr oⱪulƣay!■ 4 Demǝk, silǝr üqün qirimǝs, daƣsiz wǝ solmas miras ǝrxlǝrdǝ saⱪlanmaⱪta.■ 5 Ahir zamanda axkarilinixⱪa tǝyyarlanƣan nijat üqün, silǝr etiⱪadinglar bilǝn Hudaning ⱪudriti arⱪiliⱪ ⱪoƣdalmaⱪtisilǝr. 6 Silǝr bu nijattin zor xadlinisilǝr — gǝrqǝ ⱨazir zɵrür tepilƣanda silǝrning ⱨǝrhil sinaⱪlar tüpǝylidin ⱪisⱪa waⱪit azab-oⱪubǝt qekixinglarƣa toƣra kǝlsimu.■ 7 Altun ⱨaman yoⱪilip ketidiƣan nǝrsǝ bolsimu, sapliⱪi ot bilǝn sinilidu. Xuningƣa ohxax altundin tolimu ⱪimmǝtlik bolƣan etiⱪadinglar sinilip ispatlinidu. Buning bilǝn u Əysa Mǝsiⱨ ⱪayta axkarilanƣan waⱪtida mǝdⱨiyǝ, xan-xǝrǝp wǝ izzǝt-ⱨɵrmǝt kǝltüridu. □
  ■
8 Əysa Mǝsiⱨni ilgiri kɵrüp baⱪmiƣan bolsanglarmu, Uni sɵyüp kǝldinglar; wǝ ⱨazirmu Uni kɵrmǝysilǝr, lekin Uningƣa yǝnila etiⱪat ⱪilip ⱪǝlbinglar ipadiligüsiz xan-xǝrǝpkǝ tolƣan huxalliⱪ bilǝn yayraydu.■ 9 Xuning bilǝn silǝr etiⱪadinglarning nixani, yǝni jeninglarning nijatiƣa muyǝssǝr boluwatisilǝr. □ 10 Silǝrgǝ ata ⱪilinƣan bu meⱨir-xǝpⱪǝtni aldin eytⱪan ilgiriki pǝyƣǝmbǝrlǝr bu nijat-ⱪutⱪuzulux toƣrisida tǝpsiliy izdǝngǝn, uni qüxinixkǝ tirixⱪanidi. ■ 11 Ularda bolƣan Mǝsiⱨning Roⱨi ularƣa Mǝsiⱨ kǝlgüsidǝ tartidiƣan azab-oⱪubǝtlǝr wǝ bulardin keyinki kelidiƣan xan-xǝrǝplǝr toƣrisida aldin’ala mǝlumat berip bexarǝt kǝltürginidǝ, ular bu ixlarning ⱪandaⱪ yol bilǝn wǝ ⱪaysi zamanda yüz beridiƣanliⱪi üstidǝ izdǝngǝn. □  ■ 12 Xuning bilǝn ularƣa bu ixlarni aldin eytixi ular ɵzliri üqün ǝmǝs, bǝlki silǝrning hizmitinglarda bolƣan, dǝp ayan ⱪilinƣan. Əmdi bügünki kündǝ bu ixlar ǝrxtin ǝwǝtilgǝn Muⱪǝddǝs Roⱨning küqi bilǝn silǝrgǝ hux hǝwǝrni yǝtküzgüqilǝr arⱪiliⱪ silǝrgǝ jakarlandi. Ⱨǝtta pǝrixtilǝrmu bu ixlarning tegi-tǝktini sǝpselip qüxiniwelixⱪa tǝlpünmǝktǝ.□  ■
 
Pak yaxanglar
13 Xunga, zeⱨinliringlarning belini baƣlap, ɵzünglarni sǝgǝk-salmaⱪ tutunglar, ümidinglarni Əysa Mǝsiⱨ ⱪayta kɵrüngǝn künidǝ silǝrgǝ elip kelidiƣan bǝht-xapaǝtkǝ pütünlǝy baƣlanglar. □  ■ 14 Hudaning itaǝtmǝn pǝrzǝntliri süpitidǝ, ilgiriki ƣapilliⱪ qaƣliringlardikidǝk ⱨawayi-ⱨǝwǝslǝrgǝ berilmǝnglar. 15 Əksiqǝ, silǝrni qaⱪirƣuqi pak-muⱪǝddǝs bolƣanƣa ohxax barliⱪ yürüx-turuxinglarda ɵzünglarni pak-muⱪǝddǝs tutunglar. ■ 16 Qünki muⱪǝddǝs yazmilarda: «Pak-muⱪǝddǝs bolunglar, qünki Mǝn pak-muⱪǝddǝsturmǝn» dǝp hatirilǝngǝn.■
17 Silǝr dua ⱪilƣininglarda kixilǝrning ⱨǝrbirining ix-ⱨǝrikitigǝ ⱪarap yüz-hatirǝ ⱪilmay Soraⱪ Ⱪilƣuqini «Ata» dǝp qaⱪiridikǝnsilǝr, undaⱪta bu dunyada musapir bolup yaxawatⱪan waⱪtinglarni Uning ⱪorⱪunqida ɵtküzünglar. ■ 18 Qünki silǝrgǝ mǝlumki, silǝr ata-bowiliringlar tǝripidin silǝrgǝ ⱪaldurulƣan ǝⱨmiyǝtsiz turmuxning ⱪulluⱪidin azad boldunglar. Bu, ⱪimmitini ⱨaman yoⱪitidiƣan altun yaki kümüxtǝk nǝrsilǝrning tɵlimi bilǝn bolƣan ǝmǝs, □  ■ 19 bǝlki ⱪimmǝtlik ⱪeni bilǝn, yǝni kǝm-kütisiz wǝ daƣsiz ⱪoza kǝbi Mǝsiⱨning ⱪimmǝtlik ⱪenining bǝdiligǝ kǝldi. ■ 20 U dǝrwǝⱪǝ dunya apiridǝ ⱪilinixtin ilgirila Huda tǝripidin xu süpitidǝ tonulƣan, ⱨazir U zamanlarning muxu ahirⱪi waⱪitlirida silǝr üqün bu dunyaƣa ǝwǝtilip axkara ⱪilindi. □  ■ 21 Silǝr Uning arⱪiliⱪ Uni ɵlümdin tirildürüp, Uningƣa xan-xǝrǝp bǝrgǝn Hudaƣa etiⱪad ⱪiliwatisilǝr. Hudaning xuni ⱪilƣini etiⱪadinglar wǝ ümidinglar Ɵzigǝ baƣlansun üqündur.■
22 Silǝr ⱨǝⱪiⱪǝtkǝ itaǝt ⱪilƣanliⱪinglardin ⱪǝlbinglarni paklap, ⱪerindaxlarni sɵyidiƣan sahtisiz meⱨir-muⱨǝbbǝtkǝ kirixtinglar; xunga, bir-biringlarni qin ⱪǝlbinglardin ⱪizƣin sɵyünglar. ■ 23 Qünki silǝr yengiwaxtin tuƣuldunglar — bu qirip ketidiƣan uruⱪ arⱪiliⱪ ǝmǝs, bǝlki qirimas uruⱪ, yǝni Hudaning ⱨayatiy küqkǝ igǝ wǝ mǝnggü turidiƣan sɵz-kalami arⱪiliⱪ boldi. □  ■ 24 Qünki huddi muⱪǝddǝs yazmilarda yezilƣinidǝk:
 
«Barliⱪ ǝt igiliri ot-qɵptur, halas,
Ularning barliⱪ xan-xǝripi daladiki gülgǝ ohxax;
Ot-qɵp solixidu, gül hazan bolidu,■
25 Biraⱪ Rǝbning sɵz-kalami mǝnggügǝ turidu!»
 
Silǝrgǝ yǝtküzülgǝn hux hǝwǝrdǝ jakarlanƣan sɵz-kalam dǝl xudur.□
 
 
□ 1:1 «Əysa Mǝsiⱨning rosuli bolƣan mǝnki Petrustin Pontus, Galatiya, Kapadokiya, Asiya wǝ Bitiniyǝ ɵlkiliridǝ tarⱪaⱪ yaxawatⱪan musapir bǝndilǝrgǝ salam» — «tarⱪaⱪ musapirlar» toƣruluⱪ «Yaⱪup»tiki «kirix sɵz»imizni kɵrüng. «Tarⱪaⱪ musapirlar» — Asuriyǝning wǝ keyinki Babil imperiyǝsidin baxlap, Israilning on ikki ⱪǝbilisi dunyaning ⱨǝrⱪaysi bulung-puqⱪaⱪliriƣa tarⱪilip kǝtkǝnidi. Pǝlǝstingǝ ⱪaytip kǝlmǝy, qǝt yǝrlǝrdǝ ⱪalƣan Yǝⱨudiylar «tarⱪaⱪ musapirlar» (grek tilida «diaspora») dǝp atilatti. Lekin muxu yǝrdǝ «tarⱪaⱪ yaxawatⱪan musapir bǝndilǝr» kɵqmǝ mǝnidǝ ixlitilidu, xundaⱪla hǝttǝ tilƣa elinƣan jaylarda turuwatⱪan barliⱪ etiⱪadqilarni kɵrsitidu, dǝp ⱪaraymiz (2:10ni kɵrüng). «Tarⱪaⱪ yaxawatⱪan musapir bǝndilǝr» bizningqǝ: (1) etiⱪadqilar bu dunyada ⱨǝⱪiⱪǝtǝn musapir salaⱨiyitidǝ yaxaydu. Ular yurtimiz muxu yǝrdǝ ǝmǝs, jǝnnǝttǝ bolidu, dǝp bilidu; (2) etiⱪadqilar yǝr yüzidiki yurtlarning kɵpinqisidǝ kɵp sanliⱪni tǝxkil ⱪilmaydu, bǝlki tarⱪaⱪ «kiqik bir pada»dǝk yaxawatidu, degǝnni kɵrsitidu. «Kirix sɵz»imiznimu kɵrüng. ■ 1:1 Yaⱪ. 1:1. □ 1:2 «Silǝr Huda’Atining aldin bilgini boyiqǝ tallinip, Roⱨ tǝripidin pak-muⱪǝddǝs ⱪilindinglar» — «Roⱨ» muxu yǝrdǝ Hudaning Muⱪǝddǝs Roⱨini kɵrsitidu. «Buningdin mǝⱪsǝt, silǝrning Əysa Mǝsiⱨning itaitidǝ boluxunglar wǝ ⱪenining üstünglarƣa sepilixi üqündur» — «Əysa Mǝsiⱨning ⱪenining üstünglarƣa sepilixi»: — demǝk, Əysa Mǝsiⱨning ⱪeni «Tǝwrat dǝwri»diki ⱪurbanliⱪlarning ⱪenidǝk, adǝmning bǝdini üstigǝ ǝmǝs, bǝlki etiⱪad ⱪilƣuqilarning wijdan-ⱪǝlbigǝ sepilidu, xuning bilǝn gunaⱨliridin pak bolidu («Yǝx.» 52:15 wǝ izaⱨatini, «Ibr.» 9:13, 12:24ni kɵrüng). ■ 1:2 Rim. 1:7; 1Kor. 1:3; Gal. 1:3; Əf. 1:2; 2Pet. 1:2; Yǝⱨ. 2. ■ 1:3 Rim. 6:23; 1Kor. 15:20; 2Kor. 1:3; Əf. 1:3; Yaⱪ. 1:18. ■ 1:4 Kol. 1:5; 2Tim. 1:12. ■ 1:6 Rim. 5:3; Ibr. 10:37; 1Pet. 5:10; Yaⱪ. 1:2. □ 1:7 «Altun ⱨaman yoⱪilip ketidiƣan nǝrsǝ bolsimu, sapliⱪi ot bilǝn sinilidu. Xuningƣa ohxax altundin tolimu ⱪimmǝtlik bolƣan etiⱪadinglar sinilip ispatlinidu. Buning bilǝn u Əysa Mǝsiⱨ ⱪayta axkarilanƣan waⱪtida mǝdⱨiyǝ, xan-xǝrǝp wǝ izzǝt-ⱨɵrmǝt kǝltüridu» — oⱪurmǝnlǝrgǝ ayanki, altunning sapliⱪi yaki ⱨǝⱪiⱪiy ikǝnliki ot bilǝn ispatlinidu. Huda etiⱪadimizning ⱨǝⱪiⱪiy yaki ⱨǝⱪiⱪiy ǝmǝslikini bilidu, ǝlwǝttǝ, lekin Ɵzining xan-xǝripi ⱨǝmdǝ bizni bu jǝⱨǝttǝ hatirjǝm ⱪilix üqün bizni ⱨǝrhil sinaⱪlarƣa uqritidu. Muǝllip muxu sinaⱪlar toƣruluⱪ eytⱪan bolsimu, ularning etiⱪadidin guman ⱪilƣan ǝmǝs, ǝksiqǝ 8-ayǝttǝ ularning etiⱪadiƣa ixǝnqini bildürüp, dǝrwǝⱪǝ ⱨǝⱪiⱪiy, sap ikǝnlikini eniⱪ kɵrsitidu. «Etiⱪadinglar... mǝdⱨiyǝ, xan-xǝrǝp wǝ izzǝt-ⱨɵrmǝt kǝltüridu» — muǝllip muxu yǝrdǝ bu «mǝdⱨiyǝ, xan-xǝrǝp wǝ izzǝt-ⱨɵrmǝt» kimgǝ bolidiƣanliⱪini oquⱪ kɵrsǝtmǝydu. Bizningqǝ etiⱪadimiz sinilixi arⱪiliⱪ «mǝdⱨiyǝ, xan-xǝrǝp wǝ izzǝt-ⱨɵrmǝt»ni ⱨǝm Rǝb Ɵzigǝ ⱨǝm bizlǝrgimu kǝltüridu. Qünki etiⱪadimiz sinaⱪtin ɵtküzülsǝ, bu Hudaning xapaiti ⱨǝm küq-ⱪudritidinla bolidu, xundaⱪla buning arⱪiliⱪ uning xapaiti ⱨǝm ⱪudriti roxǝn bolidu wǝ Hudaning uluƣluⱪiƣa ispat bolidu (5-ayǝtni kɵrüng). ■ 1:7 Yǝx. 48:10; 1Kor. 3:13; Yaⱪ. 1:3; 1Pet. 4:12. ■ 1:8 Yⱨ. 20:29. □ 1:9 «Xuning bilǝn silǝr etiⱪadinglarning nixani, yǝni jeninglarning nijatiƣa muyǝssǝr boluwatisilǝr» — muxu ayǝttin eniⱪ kɵrgili boliduki, nijatning ⱨazir nǝtijisi ⱨǝm mewisi bar ⱨǝmdǝ kǝlgüsidǝ (5-ayǝttǝ) Mǝsiⱨ ⱪayta kǝlgǝndǝ tehimu mukǝmmǝllixidu (nijatning kǝlgüsidiki bǝht-bǝrikǝtliri bolsa gunaⱨning ⱨǝrⱪandaⱪ tǝsiridin azad bolux, yengi tǝndǝ boluxni ɵz iqigǝ alidu). Muxu yǝrdǝ «jeninglarning nijati» bǝlkim adǝmning iqki dunyasini kɵrsitidu, demǝk, adǝmning oy-pikir, ⱨessiyatliri wǝ mijǝzining gunaⱨning tǝsiridin azad boluxini kɵrsitidu. ■ 1:10 Yar. 49:10; Dan. 2:44; Ⱨag. 2:8; Zǝk. 6:12. □ 1:11 «Ularda bolƣan Mǝsiⱨning roⱨi ularƣa Mǝsiⱨ kǝlgüsidǝ tartidiƣan azab-oⱪubǝtlǝr wǝ bulardin keyinki kelidiƣan xan-xǝrǝplǝr toƣrisida aldin’ala mǝlumat berip bexarǝt kǝltürginidǝ, ular bu ixlarning ⱪandaⱪ yol bilǝn wǝ ⱪaysi zamanda yüz beridiƣanliⱪi üstidǝ izdǝngǝn» — «ⱪandaⱪ yol bilǝn» degǝnning baxⱪa birhil tǝrjimisi «kimning wujudida». Bu ayǝttin xu roxǝnki, Mǝsiⱨ tehi dunyaƣa kǝlmigini bilǝn, Tǝwrattiki pǝyƣǝmbǝrlǝrning bexarǝt berixi Uning Roⱨi arⱪiliⱪ bolƣan; Mǝsiⱨning Roⱨi ularda tursimu, ularning Mǝsiⱨning kimliki yaki toluⱪ salaⱨiyiti toƣruluⱪ hǝwiri müjmǝl yaki yoⱪ deyǝrlik idi. ■ 1:11 Zǝb. 22:6; Yǝx. 53:3; Dan. 9:24. □ 1:12 «Xuning bilǝn ularƣa bu ixlarni aldin eytixi ular ɵzliri üqün ǝmǝs, bǝlki silǝrning hizmitinglarda bolƣan, dǝp ayan ⱪilinƣan» — «bu ixlar» degǝnlik pǝyƣǝmbǝrlǝr aldin’ala eytⱪan Mǝsiⱨning ɵlümi (azab-oⱪubǝtliri) arⱪiliⱪ bolƣan barliⱪ nijatliⱪ ixlar, jümlidin «Muⱪǝddǝs Roⱨning küqi bilǝn» hux hǝwǝrni yǝtküzüxni kɵrsǝtsǝ kerǝk. ■ 1:12 Ros. 2:4; Əf. 3:10. □ 1:13 «ümidinglarni Əysa Mǝsiⱨ ⱪayta kɵrüngǝn künidǝ silǝrgǝ elip kelidiƣan bǝht-xapaǝtkǝ pütünlǝy baƣlanglar» — «pütünlǝy baƣlanglar» degǝnning baxⱪa hil tǝrjimisi: «ahirƣiqǝ baƣlanglar». ■ 1:13 Luⱪa 12:35; Əf. 6:14. ■ 1:15 Luⱪa 1:75. ■ 1:16 Law. 11:44,45; 19:2; 20:7. ■ 1:17 Ⱪan. 10:17; 2Tar. 19:7; Ayup 34:19; Ros. 10:34; Rim. 2:11; Gal. 2:6; Əf. 6:9; Kol. 3:25. □ 1:18 «ⱨaman ⱪimmitini yoⱪitidiƣan altun yaki kümüxtǝk nǝrsilǝr» — grek tilida «ⱨaman qiriydiƣan altun yaki kümüxtǝk nǝrsilǝr». ■ 1:18 1Kor. 6:20; 7:23. ■ 1:19 Ros. 20:28; Ibr. 9:12; Wǝⱨ. 1:5. □ 1:20 «U zamanlarning muxu ahirⱪi waⱪitlirida silǝr üqün bu dunyaƣa ǝwǝtilip axkara ⱪilindi» — «zamanlarning muxu ahirⱪi waⱪitliri» degǝnlik Əysa Mǝsiⱨning birinqi ⱪetim bu dunyaƣa kelixidin tartip, ikkinqi ⱪetim kelixigiqǝ bolƣan waⱪit, yǝni «Injil dǝwri»ni kɵrsitidu. ■ 1:20 Rim. 16:25; Əf. 1:9; 3:9; Kol. 1:26; 2Tim. 1:9; Tit. 1:2. ■ 1:21 Ros. 2:33; Fil. 2:9. ■ 1:22 Rim. 12:10; Əf. 4:3; Ibr. 13:1; 1Pet. 2:17. □ 1:23 «Qünki silǝr yengiwaxtin tuƣuldunglar — bu qirip ketidiƣan uruⱪ arⱪiliⱪ ǝmǝs, bǝlki qirimas uruⱪ, yǝni Hudaning ⱨayatiy küqkǝ igǝ wǝ mǝnggü turidiƣan sɵz-kalami arⱪiliⱪ boldi» — muxu yǝrdǝ «qirip ketidiƣan uruⱪ» degǝnning mǝnisi bǝlkim «ⱨaman ɵlüp ketidiƣan insanlar (qirip ketidiƣan ǝt igiliri)»ni kɵrsitixi mumkin — demǝk, ⱨeqkim etiⱪadqi bolƣan ata-anisidin yaki mǝlum millǝttin (mǝsilǝn, Yǝⱨudiylardin) tuƣulƣanliⱪi bilǝn yengi ⱨayatⱪa erixmǝydu. Ⱨǝr adǝm ɵzi etiⱪad bilǝn «ⱪayta (yengidin) tuƣuluxi» kerǝktur. ■ 1:23 Yaⱪ. 1:18; 1Yuⱨa. 3:9. ■ 1:24 Yǝx. 40:6-8; 1Kor. 7:31; Yaⱪ. 1:10; 4:14; 1Yuⱨa. 2:17. □ 1:25 «Barliⱪ ǝt igiliri ot-qɵptur, halas, ularning barliⱪ xan-xǝripi daladiki gülgǝ ohxax; ot-qɵp solixidu, gül hazan bolidu, biraⱪ Rǝbning sɵz-kalami mǝnggügǝ turidu!» — bu sɵzlǝr «Yǝx.» 40:6, 8 (LXX)tin nǝⱪil kǝltürülgǝn.
☰