Yoshua
Chilongole
Chitabu cha Yoshua changulutiliza kusimila kwa ndano ya wanhu wa isi ya Isilaeli kwaluchila hala hali chitabu cha Kukumbuchila hochidumile. Mhela chitabu cha Yoshua lochaluche kusimila kwake, Waisilaeli nawawika kambi ubanzi wa kolizinjilaga isanya mwa lwanda lwa Yolodani. Chitabu achi changusimila ndaze vyowalochile lwanda alo wawele hali ulongozi wa Yoshua yamhalile Musa kota chilongozi wa wanhu wa isi na kuwasumya wenyeng'haye wa isi ya Kanaani. Nawadita ahyo kwa vila Nguluwi nakawalajiza wadite. Kuli mbuli ayi Nguluwi nayali yokweneza ilagano lyoyalahile kota kowapa walelwa wa Abulahamu isi iwele aho hamwande nayali ya Wakanaani (Mwaluko 12:7).
Hailinguzeleka ndo whaani yandiche na kuchiwika goya chitabu cha Yoshua. Kuli mhela umwenga, yalingwandika kangumdita munhu yunji yajese kota yuye ndo yawele yehanzile kuli mbuli ziwele nazali zilawila (Yoshua 5:1,5). Kwa chiwalo achi, wasomile wenji wangijesa kota Yoshua yuye ndo yandiche honhu hakulu ha chitabu achi. Ya hazelu kota munhu yunji kusinda Yoshua nakandika honhu hamwenga ha chitabu achi, kota mbuli ya kubagama na kutiligwa kwa Yoshua (Yoshua 24:29). Wasomile wanji wangukunda kota chitabu achi nachandichigwa kuli miyaka miya nane (800) kulawa kulawila kwa mbuli ayi. Mbuli zilingusimilwa kuli chitabu cha Yoshua, hanji nazilawila kuli mwaka wa elufu imwe miya mbili na makumi gahano (1250) Yesu yang'hali kupondigwa, kota miyaka makumi gane kulawa Falao Lamesesi kwaluka kuilongoza isi ya Misili. Ayu Lamesesi ndo chilongozi yalingujesigwa kota nakailongoza isi ya Misili kuli mhela uwele Waisilaeli lowawele wolawa Misili (Kulawa 1:11).
Gali mgati
1. Sula ya 1 mbaka 5:12 zangusimila ndaze Waisilaeli vyowalochile lwanda lwa Yolodani na kwinjila mgati mwa isi ya Kanaani.
2. Hamba sula ya 5:13 mbaka sula ya 12, zangusimila mbuli za Waisilaeli vyowaivabile isi ya Kanaani.
3. Sula ya 13 mbaka sula ya 21 zangusimila ndaze isi ya Kanaani vyoigawiche kwa nhanzi zeng'ha za Isilaeli.
4. Kuduma, kuli sula ya 22 mbaka sula ya 24 zangusimila ndaze nhanzi zimwenga vyozihiluche ubanzi wa kolilawilaga isanya mwa lwanda lwa Yolodani. Kahi zangusimila kuwala ulonzi wa kuduma wa Yoshua na kubagama na kutiligwa kwa heye. Kahi zangusimila ndaze ilagano lya Nguluwi na Waisilaeli vyoliditigwe kahi.
1
Nguluwi kangumlonjela Yoshua kuiboka isi ya Kanaani
1 Loyabagame Musa, chitumagwa wa Mkulu Nguluwi, Mkulu Nguluwi nakamlonjela Yoshua, mwana wa Nuni, mtanzi wa Musa,
2 “Chitumagwa wa heni Musa nakabagama, lelo wiwiche goya na uloche lwanda lwa Yolodani, hegwe hamwe na Waisilaeli weng'ha mbaka kuwele na isi yila yondiwapa hemwe.
3 Chila honhu hombiga ndiwapa hemwe kota vyondimlahile Musa.
4 Mbaka ja isi ya hemwe jowa hino, kusini ndo chiwala, kasikazini ndo vidunda vya Lebanoni, kolilawilaga isanya ndo lwanda lula lukulu lwa Eyufulate, kukolela isi yeng'ha ya Wahiti mbaka bahali ya Mediteleniyani ubanzi wa kolizinjilaga isanya.
5 Yoshua, kuduhuli munhu yokusumya mazuwa geng'ha ga kikala kwa hegwe. Ndowa hamwe na hegwe kota vyombele hamwe na Musa. Ndowa hamwe na hegwe na sikuleka hebu.
6 Uwe wimile nzinzili na usindamale kwa vila hegwe kowalongoza wanhu awa kuihalila isi iwele nandiwalahile wasekulu wa hewo kota ndowapa.
7 Ila wilolele, uwe wimile nzinzili na usindamale na uwe ulolela na kibatilila malajizo geng'ha goyakulonjele chitumagwa wa heni Musa. Uleche kuhinduka kumoso ne kudilo, leka mbuli za hegwe ziditigwe goya honeche houluta.
8 Uleche kusemwa kulonga ulonzi wa chitabu achi cha malajizo, ila chila zuwa wilanguse mbuli za chitabu achi, nemisi na nechilo, leka ulolele kuli kudita geng'ha gandichigwe amu. Hamba mbuli za hegwe zeng'ha zoditigwa goya ng'hatu.
9 Ukumbuchile kota heni ndikulajiza uwe wimile nzinzili na usindamale. Uleche kudumba ne kuwa na masinzo kwa vila heni Mkulu Nguluwi, Nguluwi wa hegwe, nda hamwe na hegwe honeche houluta.”
Yoshua kanguwawika wanhu goya kuloka lwanda lwa Yolodani
10 Hamba Yoshua nakawalajiza vilongozi wa wanhu,
11 “Mkole kuli kambi na kuwalonjela wanhu ‘Mgongomanye chilyo, kwa vila holifika zuwa lya kadatu moloka lwanda lwa Yolodani, kuluta kuihola isi iwele Mkulu Nguluwi, Nguluwi wa hemwe kangukupani iwe ya hemwe.’ ”
12 Yoshua nakawalonjela wanhu wa nhanzi za Lubeni na Gadi na nusu ya nhanzi ya Manase,
13 “Mkumbuchile yila mbuli iwele Musa, chitumagwa wa Mkulu Nguluwi, nakawalajiza yolonga, ‘Mkulu Nguluwi, Nguluwi wa hemwe, kowapani honhu ha kwesela na kowapani isi ayi.’
14 Wache wa hemwe na wana wa hemwe na migongolo ja hemwe ja kudimigwa josigala kuli isi ayo iwele Musa nakawapani, kolilawilaga isanya mwa lwanda lwa Yolodani. Ila walume weng'ha wazidahe wawichigwe goya kitowa ngondo, woloka lwanda na kuwalongola wang'holozenu, wawele ndo nhanzi zinji za Isilaeli.
15 Mowatanza mbaka Mkulu Nguluwi hoyowapa wang'holozenu kahi honhu ha kwesela, kota vyoyawapele hemwe, nawo waihole isi iwele yowalingupegwa na Mkulu Nguluwi, Nguluwi wa hemwe. Hamba mohiluka kuli isi iwele ya hemwe na kikala, isi iwele nampeligwe na Musa, chitumagwa wa Mkulu Nguluwi, kolilawilaga isanya mwa lwanda lwa Yolodani.”
16 Nawamlonjela Yoshua, “Mbuli zeng'ha zoutulonjele tozikola na honeche houtulonjela tulute, toluta.
17 Kota vila vyotumhulichize Musa kuli mbuli zeng'ha, ndo vyotukuhulichiza hegwe. Ila Mkulu Nguluwi, Nguluwi wa hegwe yawe hamwe na hegwe kota vyoyawele hamwe na Musa.
18 Munhu yoneche yolibelenhuka ilajizo lya hegwe ama yolema kuhulichiza ulonzi wa hegwe ama mbuli yoneche youlingumlonjela, yakopoligwe. Ila hegwe, uwe wimile nzinzili na usindamale.”