12
Abittu uinle nu satsa ruin ka fariseo‑ni
1 Laka du Jesús‑ni niha nna risiaru ixe juisiru ka benne nna ruleaniba luesike. Nianna tti uduloe rinnebie, lade'axa rulise ka benne rudhetinieha, rabie ke:
―Gwaluyú gele ka iyietile nu satsa ruin ka fariseo‑ni, kumu lakana rise'ekana rákana: “Aní uinle”, ttaka lakana nna nu subila ruinkana. Ruinbakana ttiba ruin kua dii ria iki yiedi raka yettaxtila. Nuha lhe'e itúba kuaha rilhidhana. Aníha‑gaba nuná ruin ka fariseo‑ni; iyába ka benne runnittikana.
2 Kumu labí ttu bixa tee gatsi, abí eselana; nigaba ttu bixa raka sigá nna abí una ka benne geni.
3 Laxkala iyába nu unnele gatsiha, unaba ka benne ge nuha lhe nu unne sigá ro'o naga luesile lhe'e yo'oha, nu unneleha, iriagaba ka nu innekana nuha idisa kini iyienkin benne.
Jesús‑ni rabie ka benne: “Ge Tata Do Yebáha gwaligasini”
(Mt. 10:26-31)
4 ’Neti rulisaa le xa betsi to kia. Bittu gasinle ge ka nu uttikana le yiesi lo yu‑ni. Kumu lakana sun bela latibale dhaakana uttikana, iki de nuha nna labíru dhaa ka nuná bixa udhakakana le.
5 Neti kixxi'ania le nú ge gasinle: Gwaligasilinle ge benne kuabie elha nabani gele yiesi lo yu‑ni, iki de nuha nna gwaka gebie udelhe le lo gi ata uyú ka benne elha disa ttu dia lii, ge benneha nuní gasinle.
6 ’Ttibanka ka binni to‑na, ¿laaba ganna ukare'aba len chupa ka belhiu to chi rito'o gayukaba? Ttaka meskiba abí tte daka ka binni toha, labí rixulhin Tata Do Yebáha gekaba.
7 Anágaba lebi'i, axtaba ka itsa ikile‑na babani benneha. Laxkala bittu gasinle kumu lebi'i dakarulale attichula ixe ka binni to.
Jesús‑ni rabie: “Gasina sate ka benne ria leke neti”
8 ’Neti ria: Nuxaba benne ganna dhi ro'e arlo ka benne deki ria lebie neti, anágaba neti benne daya yebáha, gwadígaba ro'a arlo ka anjeli ge Tata Do Yebáha deki gwalíba ria lebie neti.
9 Ttaka nuxaba benne ganna abíba dhi ro'e arlo ka benne deki ria lebie neti, anágaba neti arlo ka anjeliha abittugaba dhi ro'a deki ria lebie neti.
10 ’Neti benne daya yebáha, nuxaba benne kue bala'ana kia, gwadíba Tata Do Yebáha elha xen lasi ge benneha, ttaka nu inne satsana ge Espíritu ge Tata Do Yebáha, nuha labí dhie elha xen lasi geni.
11 ’Ttixka ichekana le lhe'e ka yo'o ata rudhetiri'i ka tisa ge Tata Do Yebáha, o tatso dúkana le arlo ka xueda lhe arlo ka uxtisi lhe, bittu uchacha ikile gasina ekabile gekani lhe o bí innále lhe.
12 Kumu ganna chi galhale inneleha, la'ania nna Espíritu ge Tata Do Yebáha gutebe tisa len lebi'i kini ekabile gekani.
Laa de gatta xxattaga geri'i nna aka benri'i ttu dia lii
13 Ttu ka benne sela lhe'e ka benne tupa niha, unnebie rabie Jesús‑ni:
―Maestru, usi betsiaha utena nu ralhaa dhia ge nu bodha'an tata getuha ri'itu.
14 Ttaka Jesús‑ni nna bekabie geni, ree:
―Xa nubiyú, lanú nu chi bedúna neti kini akaa xueda o ki akaa nu kidhia gele.
15 Rágabe ka benne se'e niha:
―Gwaluyú gele. Bittu udona lele gatta belhiu gele, kumu laa de gatta xxattaga gele nna aka benle.
16 Nianna utixxi'anie kana ttu tisa. Aníha benie kini utte dákana bixa diani nu raka lebie kixxi'anie kanaha, nianna tti ree:
―Udo ttu nubiyú utta geni. Bexú xxatta lena lo yu geniha.
17 Nianna belaba lhi'u leni, rana: “¿Galasina unia ganna? Labí doti gaxa oga'aya iyá lena kia‑ni.”
18 Nianna tti rana: “¡Aan, chi yua gasina unia! Otampaa ka ata rigua tsea ka lena kia‑ni nna odixenrua kana, kini odisáya lhe'ekani iyá lena kia rexú lhe iyá nu tee kia lhe.
19 Nianna tti upeya la netiba: Betsi to, ixeniba nu tua tsenlu. Ixe ida uchía nuná. Nnanna nna udoba beyaka lelu lhe uto u'uya lhe bedí baa lhe.”
20 Ttaka Tata Do Yebáha nna ree na: “¡Aaluxa nu akaa elha rieni ikini! Loolha‑ni tteba gattilu nna nu tua tsenlu‑na nna, ¿núla ge nuná?”
21 Aníha‑ba sate ka nu ruttupa xxattakana elha tse gekani yiesi lo yu‑ni, ttaka arlo Tata Do Yebáha labí gatta ge ka nuná.
Bittu uchacha ikile ge nu gole lhe ge nu ukule lhe
(Mt. 6:25-34)
22 Nianna tti ra Jesús‑ni ka benne rudhetinieha:
―De nuha nna neti ria le: Bittu uchacha ikile bixa gole kini aka benle lhe nigaba uchacha ikile ge nu ukule lhe,
23 kumu rakarula doelha aka benri'i attichula nu gori'i lhe anágaba dakarula bela latiri'i attichula nu ukuri'i.
24 Gwalulanniruga ge ka beki‑na. Ka nuná labí rigu'ukana yiela, nigaba relapakana, nigaba labí tee ata rigua tsekana lena gekani. Laa kiga de nuha nna Tata Do Yebáha gwa rugobe kana. ¿Laaba ganna lebi'i dakarulale tti ka nu sia xxilakinna?
25 Anágaba nna meskiba bika ruchacha xxatta ikile, laa de nuha‑ga nna itiaruinle attu satti.
26 Ki ganna ttu bixa nuxka'a to a ridaale uinle, ¿beakala ki ruchacha ikile ge adíru nu subi?
27 ’Gwalulanniruga, gasina riyelha ka iyya to daa ka lhe'exxi‑na. Ka nuná labí riben ka nuná sina, nigaba a ribeakana tuilu. Neti ria le: Salomón nu unnabiaha, meskiba ukana nu ra xxeni leni, labí bikuna lari rula'a latsitoru tti rula'a ka iyya to‑na.
28 Ki Tata Do Yebáha aná rugukue ka ixxi to daa lhe'exxi‑na, ka nuná nasá ankakana ya'a nna uxxe gwisá nna chiba tsiakana itekana lo gi, anágaba lebi'i ka nu a ria tsitsi lele, ¿laaba ganna adírula tse ugukue le?
29 Laxkala lebi'i bittu uchacha ikile ge bixa gole lhe bixa i'iyale lhe. Bittu udúna le ge nuná.
30 Kumu ge iyá nuní ruchacha iki ka benne se'e yiesi lo yu‑ni; ttaka lebi'i Tata gele do yebáha chiba yubie bí riyasinle.
31 Lebi'i nu uinlale gwaluinla doelha kini akale nu innabia Tata Do Yebáha, la'ania nna gutebe adí nu riyasinle.
Jesús‑ni rabie: “Gwaludo lele gwaluttupa elha tse gele yebáha”
(Mt. 6:19-21)
32 ’Lebi'i ka benne chi ankale kia, bittu gasinle. Ttu chuparubale se'e, ttaka Tata gele do yebáha nna chi bedá lebie betebie lo neda gele kini innabie len lebi'i.
33 Gwalutto'o nu tee gele nna gwalugwe ka benne abittu geke tee. Aníha gwaluni kini gatta elha tse gele yebáha. Gwaluni ttiba ttu nu rigua tsena nu tee geni lhe'e ka beduti. Aníha‑ba lebi'i, gwalikua tse elha tse gele yebáha, elha tse nu abittu lhuxa loona, nigaba ga'a ubana ki lhanana na, nigaba labí tsali belha dilha ikini.
34 Kumu ata gatta elha tse geleha, niha‑ba udo lele.
Jesús‑ni rabie: “Gwaltse'e ubeda”
35 ’Gwalese'e tse nna gwaledhí tsitsi lhe'ele lhe anágaba gwalugalha iki ka gi gele gwalidheni.
36 Gwaluni ttiba runi ka nubiyú riben sina se'ekana ubeda xxanakaniha tti esia nuha ugíana dha'a, kini sun tteba ganna chi besia nuha ukampana ro'o yo'oha nna chi se'e tsekana kini idhalikana eta'a nuha.
37 Karubáru ka benne ren lo xxanakeha ganna tti chi esianaha nna etexxakana ke se'eke ubeda na. Netiru ria: La kwinaba lana ose'ena ke ro'o mexaha nna tti dhu liina ka'ana elho goke.
38 Karubáru ka benneha ganna etexxakana ke se'eke ubeda na, meskiba esiana itú riluela o chi daa tsani.
39 Ttaka lebi'i gwalúnaruga, ganna ttixka xxana ttu yo'o chi yuna bí ura etechadi ubanaha yo'o geniha, la'ania nna dho tennálana kini abittu ugwelhana nuha lhanana nu tee lhe'e yo'o geniha.
40 Anágaba lebi'i, gwaltse'e ubeda, kumu neti benne daya yebáha, esiaya attila abittu ribedale neti.
Benne abittu rudoe tisa ge xxaneha
(Mt. 24:45-51)
41 Pedro‑ni nna unnaba tisane, rana:
―Tisa unnelu‑ni xa tata, ¿si suna ri'ibatu betenlu nuní aka, iyába ka benne ak?
42 Jesús‑ni nna ree na:
―¿Laaba ganna nu rudo tsitsina tisa ge xxananiha lhe ruinna attiba ankaba geni, laaba ganna lana nuha bodha'an xxananiha na ki uyúna adí ka nu riben sina lhe'e lisi nuha lhe kini ugona ka nuha ura geni lhe?
43 Karubáru benne ren sinaha ganna chi besia xxaneha nna etexxakane gwa ruinbe sina nu daa loe unie.
44 Neti gwalígati, xxaneha odha'anbana lasi nábie kini uyúe iyá nu se'e geniha.
45 Ttaka ganna nubiyú riben sinaha ulaba lhi'u leni akinna: “Risába xxana sina‑ni, nu nuha resia.” Nianna tti dhulo ttebana gayana adíru ka nubiyú lhe ka nuila yu'u sinaha lhe, nianna tti dhona gona lhe i'iyana lhe dhusinna lhe.
46 Ttaka la sá attila abittu ribedanaha lhe ura attila abittu rakinna deki esia xxananiha, la'aniala nna iyyaba leni esia nuha. Nianna tti ugwe xxananiha na ttu elha disa tsitsi. La'ania nna tti kweana na nna udelhana na ata se'e adíru ka nu abittu rudokana tisa.
47 ’Ganna ttixka nu riben sinaha gwa yúbana nu raka le xxananiha, ttaka ganna abíba rudona tisa ge nu rana na, nigaba a rudhá leni, la'ania nna yalhá igulha nuha.
48 Ttaka ganna nu ren sinaha abíba yuna nu raka le xxananiha, nna ganna nu subila uinna nu dika kilana elha disa geni, ttaka kumu de abittu yuna nu raka le xxananiha, de nuha nna labí tte igulhana. Kumu ttixka ttu benne ridírue ixeni, ixenirugaba dho doelha benneha otebie. Anágaba ganna ttixka ttu benne ruxxen xxatta lekani gebie deki gwaka gebie unie ttu bixa, ixenirugaba nu innabakana uin benneha.
Jesús‑ni rabie: “De lo ni'a kia nna tse'e tilha ka benne”
(Mt. 10:34-36)
49 ’Neti daya gwedo gi yiesi lo yu‑ni. Aní rakati chi itena.
50 Neti teeki satea uyúa ttu elha disa tsitsi. Laxkala itúba tee‑ni rudúna neti axtaliba ganna chi isia sá satea nuha, la'anialiba nna abitturu udúna neti.
51 Lebi'i, ¿si rakinle deki daya kini tse'e tse len luesi ka benne se'e yiesi lo yu‑ni? Neti ria le, labí. Neti dalaa kini delo ni'a kia nna lha'a lhe'e luesi ka benne.
52 Kumu debá nnanna lhe nu si daa lhe, delo ni'a kia nna gayu ka benne yu'u lhe'e ttu yo'o tse'e ttilha len luesike, tsunnake ebi'i nooke a chupa ka benneha nna ka benne chupaha nna edebi'i nooke ka benne tsunnaha.
53 Xxudiha nna abittu aka uyúna xi'in biyúniha nna xi'in biyúha nna abittu aka uyúna xxudiniha; ixná nuilaha nna abittu aka uyúna xi'iniunnániha nna xi'iniunnániha nna abittu aka uyúna ixnániha. Ixná nubiyúha nna abittu aka uyúna xolisiniha nna xolisiha nna abittu aka uyúna ixná nubiyúha.
Nu raka yiesi lo yu‑ni runna liina deki bixa aka
(Mt. 16:1-4; Mr. 8:11-13)
54 Jesús‑ni nna rágabe ka benne ixe juisiru tupa niha:
―Lebi'i tti rilenle ganna chi reyadha ka bea daka ata rito ubisa‑na, nianna ra ttebale: “Aka iyya”, nna gwalíba nna rakaba iyya.
55 Anágaba tti daa be ka daka rreha nna redenále: “Ubisaba aka”, nna gwalíba nna rakaba ubisa.
56 ¡Aalexa nu rigí xú loni! Gwa rite dábinle nu raka yiesi lo yu‑ni lhe nu raka gwetsá lhe; delo nna a rite denle nu raka nnanna.
Jesús‑ni rabie: “Jeru tte eyoinle le benne ritilha lenleha”
(Mt. 5:25-26)
57 ’Kwinaba lebi'i gwalotte da gá tee nu dika ixú.
58 Kumu ttixka nu ritilha lenleha, diana taga'ana le lo uxtisi, laka yu'u lenle nuha neda diale, gwaluin doelha gwaleyoin leni kini abittu taga'ana le lo xuedaha nna xuedaha nna uttena le lo ná nu baninna lisiyyaha. Nuha nna uga'ana le lisiyya.
59 Neti ria: Labí lhaale lisiyyaha chiliba utixale iyá belhiu rinnabakanaha, la'anialiba nna ebeakana le niha.