6
Jesús‑ni anke xxana ka sá reyaka leri'i
(Mt. 12:1-8; Mr. 2:23-28)
1 La sá tti reyaka le ka benne Israel‑ni ute Jesús‑ni lhe'e ka xuxtila se'e niha. Ka benne rudhetinieha nna richekuke iki ka xuxtilaha nna rixubi len náke benneha nna roke ka xua toha.
2 Nianna tti unnaba tisa ttu chupa ka fariseo‑ni ke, rákana ke:
―¿Beaka ruinle nu abittu ga'anna uinri'i la sá reyaka leri'i?
3 Jesús‑ni nna bekabie gekani, ree:
―¿Si lagwa chi belabale lo yetsi ge Tata Do Yebáha bí ben David‑ni? Yule benneha lhe ka benne dia lenieha lhe, ttu lidú bituinke nna
4 uta'abie lhe'e yotu ge Tata Do Yebáha, nianna bedaxxue ka yettaxtila chi riesike ankake sun tteba ge Tata Do Yebáha, delába ka yettaxtila ka nu labí aka go attu benne subi, sunruba ka bixxudiha gwa ga'anna gokana benneha. ¿Laaba ganna David‑ni utobe benneha nna begwegabe ka benne dia lenieha kini utoke?
5 Rágaba Jesús‑ni kana:
―Neti benne daya yebáha, netiba ankaa xxana ka sá reyaka leri'i. De nuha nna gwa teeba lo neda kia innía bixa dika uinri'i lhe'e ka sá reyaka leri'i.
Ttu nubiyú daa yatti ttu lha'a náni
(Mt. 12:9-14; Mr. 3:1-6)
6 Uka nuha tti bisia attu sá tti reyaka le ka benne Israel‑ni, la'ania uta'a Jesús‑ni lhe'e yo'o ata rudhetike ka tisa ge Tata Do Yebáha. Nianna udulobie rule'enie ka benne se'e niha. Lhe'e yo'oha‑gaba re ttu benne biyú daa yatti ttu lha'a nábie.
7 Ka nu rule'ekinna ka benne nu ra lo bia bennabi bodha'an Moisés‑ni lhe ka fariseo‑ni lhe se'ekana rulatsikana ge Jesús‑ni ganna si gweyonie ttu benne rani la sáha, kini aníha‑chu nna tee ro'okani bixa usiakana ikie.
8 Ttaka labie nna, kumu yu galábie nu rulaba lekaniha, nianna ree benne daa yatti neeha:
―Udú lii nna utá udú lagwi‑ni.
Benne biyúha nna udú lii ttebe die.
9 Nianna tti ra Jesús‑ni kana:
―Neti raka lasia innaba tisaa le ttu bixa. ¿Bí ga'anna uinri'i lhe'e ka sá tti reyaka leri'i? ¿Si uinri'i latsiru ak? ¿O uinri'i nu satsa ak? ¿Si odilári'i ttu benne o ugwelhari'i gattie ak?
10 Nianna tti bodeki loe belannie lo iyába ka benne se'e abi'iba kwe'eeha nna rabie benne biyúha:
―Belhí nálu.
Aníha‑ba ben benneha nna beyaka tteba neeha.
11 Ttaka lakana nna yalhá bisa'a xxattakinna nna udulo ttebakana ra luesikani bixa udhakakana Jesús‑ni.
Jesús‑ni bekwebie tsi'inu (12) ka benne kini tsiake kixxi'ake ka tisa geeha
(Mt. 10:1-4; Mr. 3:13-19)
12 La'ania ttegaba nuha ugwapi Jesús‑ni iki ttu i'iya do niha, nianna ulhapie tisa len Tata Do Yebáha. Betuelaba udoe unnebie len benneha.
13 Tti chi ugwani dilaha nna uxie ka benne rudhetinieha. Nianna bekwebie tsi'inu (12) ka benneha. Ka benneha nuha utixxe láke apóstol.
14 Bekwebie
Simón benne utixxagabe lábie Pedro lhe
Andrés betsi Simón‑ni lhe
Jacobo‑ni lhe.
Anágaba bekwegabe Juan‑ni lhe
Felipe‑ni lhe
Bartolomé‑ni lhe
15 Bekwegabe Mateo‑ni lhe
Tomás‑ni lhe
Jacobo xi'ini Alfeo‑ni lhe.
Anágaba bekwegabe Simón benne rákana Zelote lhe
16 Judas betsi Jacobo‑ni lhe.
Bekwegaba Jesús‑ni Judas Iscariote nu betto'one lasi ná ka nu bettikaneha.
Jesús‑ni reyonie ka benne lhe rigixxi'abie gasina ankake lhe
(Mt. 4:23-25; 5:1-12)
17 Tti beyadi Jesús‑ni len ka apóstol geeha iki i'iyaha, nianna tti betelede ttu latsi re niha. Niha chi tupa adíru ka benne rudhetinieha lhe ixe juisiru ka benne lhe, ka benne daba itúba ka daka Judea lhe ka benne daba lhe'esi Jerusalén‑ni lhe ka benne daba itúba ka daka ro'o indatoo ge Tiro lhe Sidón lhe. Bisia ka benneha kini udo nagake ge Jesús‑ni lhe anágaba ki eyonie ka isagwe ridakakeha lhe.
18 Ka benne ruyúke elha disa de yu'u ka espíritu satsa latike, ka benneha gwa reyakabake.
19 Aníha uka nna iyá xeaba ka benne raka leke sattanke lati Jesús‑ni, kumu de ra tsitsi lebie nna gwa ridaabe reyonie iyábake.
20 Jesús‑ni belannie lo ka benne rudhetinieha, nianna unnebie ree ke:
―Karubárule, lebi'i ka benne abí gele tee, kumu lebi'i nuná akale ka benne innabia Tata Do Yebáha.
21 ’Karubárule, lebi'i ata se'ele rituinle nnanna, kumu isia sá gobale nna eyielabinle.
’Karubárule, lebi'i ka nu ribesile nnanna, kumu isia sá nna gwedeakabinle.
22 ’Neti benne daya yebáha, karubárule ganna ttixka delo ni'a kia nna utía di lekani le lhe urio lákana le lhe. Karubárule ganna ttixka ulisa xxattakana le lhe anágaba nna ganna ku'u ni'akani le innákana deki satsaba ruinle.
23 Gwalodú itta lele la sáha lhe egitta ebaa lele lhe, kumu lebi'i xxeniba anka nu dhile yebáha. Kumu ka nu rudhaka disakana le nnanna, anágaba bedhaka disa ka benneola gekaniha ka profeta ge Tata Do Yebáha itú ttuha.
24 ’Ttaka lebi'i ka nu tee gele, ¡gwalíchi lele kumu sunruba yiesi lo yu‑ni se'ele xen su lasi de tee nu riyasinle!
25 ’¡Gwalíchi lele, lebi'i ata yiela súbinle nnanna, kumu isia sá gattibale ubina!
’¡Gwalíchi lele ata ruxisile nnanna, kumu isia sá nna kwesibale de eleninle!
26 ’¡Gwalíchi lele, lebi'i ttixka iyába ka benne rinne tseke gele! Kumu ttigaba ruinke rinne tseke gele nnanna, anágaba ben ka benneola gekeha len ka profeta gwen lasi ugweki itú ttuha.
Jesús‑ni rabie: “Akinle ge ka benne abittu raka uyúke le”
(Mt. 5:38-48; 7:12)
27 ’Ttaka lebi'i ka nu riyieninle rinnea, neti ria le: Akinle ge ka nu abittu raka uyúkana le. Latsiru gwaluin len ka nu ritisikinna le.
28 Gwalinnaba len Tata Do Yebába kini aka lenie ka nu rigekana ikile, lhe gwalinnabagaba lenie ge ka nu rudhaka gwekana le lhe.
29 Ganna si nuxa kweana gi xxagalu, bodekigaba attu lha'a xxagalu kini kweana gi. Ganna si nuxa kuana jabana gelu‑na, begwegaba na mixa gelu‑na.
30 Ganna si nuxa innabana lu ttu bixa, begwe na nu rinnabanaha o si ganna nuxa udaxxuna nu anka gelu, abittu ennabalu nuha.
31 Ttiba raka lele uin ka benne len lebi'i, aníha‑gaba uinle lenke.
32 ’Kumu ganna suna ka nu rakakinna gele‑naruba gwa rakinle gekani, la'ania nna, ¿bíruala nu tse ruinle ganna? Ki ka nu runi tulha‑na, gwa rakagabakinna ge ka nu rakakinna gekani.
33 Lhe anágaba ganna suna len ka nu gwa raka uyúkana le, ganna suna len ka nunáruba gwa ruin tsele, la'ania nna, ¿bíruala nu tse ruinle ganna? Ki ka nu runi tulha‑na anágaba ruin ka nuná.
34 Ganna si rute gannale len ka benne rakinle deki goteke gele, la'ania nna, ¿bíruala nu tse ruinle ganna? Ki ka nu runi tulha‑na gwa ribeagaba ge luesi ka nuná, kumu ribedagabakana edíkana nu betekanaha.
35 Ttaka lebi'i, akinle ge ka nu abittu raka uyúkana le lhe uinle latsiru lenkana lhe. Anágaba nna ute gannale ge ka benne nna bittu tse'ele kwedale deki gwedíle ge nu beteleha. Ganna aníha uinle, la'ania nna xxeniba anka nu tse ralhale dhile, lhe anágaba nna akale xi'in Tata Do Yebaa benne ra xxeni leeha. Kumu benneha anke benne tse len ka nu abittu rugwekane ixkixaru lhe anke benne tse len ka nu runi satsa lhe.
36 Lebi'i nna satua lele ka benne; uinle attigaba ruin Tata geri'iha, ratua lebie ri'i.
Jesús‑ni rabie: “Abittu innele ge ka benne”
(Mt. 7:1-5)
37 ’Bittu innele ge ka benne innále: “¿Beaka anála ruinle?” kini Tata Do Yebáha nna abittugaba udhake le aníha. Abittu urixxi ukinnile ka benne; aníha nna kini abittugaba urixxi ukinni Tata Do Yebáha le. Gwalidhí elha xen lasi ge ka benne; aníha‑gaba Tata Do Yebáha gwadígabe elha xen lasi gele.
38 Gwalute nu tee gele len ka benne; aníha‑gaba Tata Do Yebáha gutegabe nu tee gebie len lebi'i. Tseba orixxibiabie otebie gele, odisá tíe lhe ukí giripie lhe'e beduti gele, lhe anágaba odo bíe tti otebie gele kumu attigaba urixxibiale utele; aníha‑gaba orixxibiabie otebie gele.
39 Jesús‑ni nna utixxi'anie ka benne ttu tisa. Aníha benie kini utte dáke bixa diani nu raka lebie kixxi'anie keha. Nianna tti ree:
―Ttiba anka ttu benne xua loe, ¿si gwakaba gebie nnerue arlo attu benne xua loe? ¿Laaba ganna ixpabake iginnike lhe'e ttu yieru?
40 Nigaba ka nu rudhetiha labí rakarula gekani tti benne rule'enie kanaha. Axtaliba ganna chi uluxakinna bedhetikana, la'anialiba nna chi isinkana aka gekani tti raka ge benneha.
41 ¿Beaka ridolu rulannilu biste yu'u lhe'e iyya lo betsi to geri'iha, delo nna a ridoxalu ugíalu yaga yu'u lhe'e iyya lolu‑na?
42 ¿Galasina tee ro'olu galu betsi to geri'iha: “Betsi to, begwelhaxa kweaya biste yu'u lhe'e iyya lolu‑na”? Ki lu a rulannixalu tsapaba anka yaga yu'u lhe'e iyya lolu. ¡Aaluxa nu rigí xú loni! Lade'axa ulea yaga yu'u lhe'e iyya lolu‑na kini anáchu nna ilá tsenlu ki kwealu biste yu'u lhe'e iyya lo betsi to geri'iha.
Jesús‑ni rabie: “Ukare'aba elha ruin ge ka benne ulannile, la'ania nna chiba yule gasina ankake”
(Mt. 7:15-20)
43 ’Ttu yaga ganna abittu anka tse‑na, labí di ute nuha nu xixxi tse; nigaba yaga anka tseha, labí di ute nuha nu xixxi abittu anka tse.
44 Kumu kua ttu ttu ka yaga‑na ankabienri'i kana gasina anka nu xixxi ribia lokani. Kumu labí dika echidari'i higu lo ka ya yietsi‑na; nigaba elhidari'i uva lo ka ya titsa.
45 Benne re tse leeha, nu tse re lhe'e lastoeha‑ba rinnebie nna nu re satsa leniha nna nu satsa re lhe'e lastoniha‑gaba rinnena. Kumu ri'i nu re lhe'e lastobari'i, nuha‑ba rinneri'i.
Jesús‑ni rigixxi'abie bí gwate chupa ka benne rudo yo'oha
(Mt. 7:24-27)
46 ’¿Beaka rale neti “Tata Xisi to” nna abígaba ruinle nu xpeya le?
47 Neti kixxi'arugania le gasina anka ttu benne dabie len neti nna riyieninie ka tisa kia‑ni, nianna rudoe tisa ge nu xpeye.
48 Benneha anke ttiba nubiyú bedona yo'o geniha iki ttu íyya. Uche'enna lhi'u, nianna bekuana íyya abi'iba xan nuha kini udo tsitsina. Tti ubixxi inda ro'o yoo tee niha, nianna gwatsu'una idí kwe'e yo'oha, nna niru latti a udaa indaha uttána nuha kumu tsitsiba do nuha iki íyyaha.
49 Ttaka benne riyieninie ka tisa rinnea‑ni nna ganna abíba rudoe tisa, benneha anke ttiba nubiyú bedona yo'o geniha nna labí uche'enna ki ukuana íyya abi'iba xan nuha nna lo liaba bedona nuha. Ttaka tti bisá yoo tee niha inda nna gwatsu'una idí kwe'e yo'oha nna ubixxi tteba nuha. Tuttíruba betse'e loo indaha yo'oha.