19
Jesuse cuna Zaqueo
Uyuꞌu Jesuse eyeche Jericó, nu chu udetenu eyeche zeꞌe. Zeꞌe nzucu tucu bene xene enu lee Zaqueo nu rnibiyaꞌlla lubee bene enu rriꞌi cubre impuesto. Niarquiꞌ Zaqueo quieꞌ nú chululla Jesuse, pero leca modo nú lañiꞌlla liꞌinu xne nzeꞌtanala huaxi bee bene liꞌinu, nu nerungulla. Enzeꞌe uyecaxuꞌulla nu uricululla, para nú lañiꞌlla Jesuse, chequie uquiella lu tucu aca nú lee sicómoro axu elu detenu. Chenu udete Jesuse zeꞌe, ubiꞌyanu enzeya nu uninu lulla:
―Zaqueo yexetsia ulaca, xne nee riaꞌna niꞌlu.
Che yexetsia ulaca Zaqueo, nu ñia nzu arquiꞌlla nú uriña Jesuse niꞌlla. Chenu ulañiꞌ bee bene nú uriñanu niꞌi Zaqueo, ye beei uquixie beei nú seꞌta beei Jesuse nu rnibeei xinú nzanu yaꞌnanu niꞌ bene enu rluꞌcu dula. Nu utsuli Zaqueo nu necachi unilla lu Jesuse:
―Ubiꞌyacuru, ritsia arliꞌtiꞌ lunú rlucua lubee bene enu seca elitsi. Nu tunu nuꞌ bene enu uriꞌá cubre de mase lu, nee detea lulla tacu bese mase lunú ucachia lulla.
Che uni Jesuse lulla:
―Bichia quieꞌ uriña nú tsilaꞌa bee bene enu nucuaꞌa niꞌ Zaqueo, xne uchili arquiꞌlla Diose, liꞌilla necalla enu mero nzeꞌta lu familiꞌ tuxie Abraham. 10 Nu liꞌá Bene enu uxeꞌla Diose, nzela para nú laꞌna bee bene enu nza inziu nú necha neca, nu tsilaꞌa liꞌibeei lu dula.
Ejempluꞌ chiꞌi melu
(Mt. 25:14-30)
11 Bee bene enu rieneꞌ lunú rni Jesuse, uninu tucu ejemplu lubeei, xne axula nzunu Jerusalén, nu liꞌibeei rriꞌi beei elliebacuꞌ nu hora zeꞌe nze riñala lunú rnibiyaꞌ Diose.
12 Nu uninu lubeei:
―Uhuañi tucu niyu enu nzeꞌta lu tucu famili enu chiquiꞌ neca equie, nu nzalla istu stucu nación para nú yuculla nú nibiyaꞌlla, nú acalla arre nu chu benchilaꞌ zecalla para nú nibiyaꞌlla lachilla. 13 Ante nú chiuꞌulla, ubixialla chiꞌi bee mosoꞌlla nu udeteꞌlla lu cada tucua beei tucu dimi nú huaxi seca, nu unilla lubeei: “Uriꞌihua berexe cuna dimi cuaꞌ hasta chenu benchilaꞌ zecaa.” 14 Pero bee bene lachilla, chiquiꞌ rana arquiꞌbeei liꞌilla, nu uxeꞌla beei texcuaꞌa bee bene nzequie liꞌilla nu uya niꞌ beei lubee bene elu nzalla nú la niarquiꞌbeei nú aca bene cuaꞌ arre lubeei.
15 Pero uyaꞌnalla nú ungalla arre, nu ubenchilaꞌ zecalla lachilla. Chenu uriñalla ubixialla bee mosoꞌlla enu udeteꞌlla dimiꞌlla ya para nú riꞌilla beyaꞌ calu uriꞌi cada tucua beei ana. 16 Mosoꞌ enu rluti uya uni lulla: “Detá, dimi nú uliquiꞌlu lua, uriꞌi ana chiꞌi bese mase lunú necane.” 17 Nu uni arre zeꞌe lulla: “Uriꞌi nzeꞌcalu, tucu nú rialane. Nu lunú uriꞌilu tucu nú rialane cuna lu lleꞌna nú utsaꞌna lulu, nee liquia lulu nú nibiyaꞌlu lu chiꞌi eyeche.”
18 Chenu uya mosoꞌ rrucu unilla lu arre zeꞌe: “Detá, dimi nú uliquiꞌlu ya uriꞌi ana ayuꞌ bese mase lunú necane.” 19 Leꞌca esquie uni arre zeꞌe lu benecuaꞌ: “Liꞌilu nibiyaꞌlu lu ayuꞌ eyeche.”
20 Nu uya stucu mosoꞌ lulla nu uni nzeꞌe lulla: “Detá, nguie dimiꞌlu. Uducheꞌne liñi tucu panitu, 21 xne ulliquia liꞌilu nú la huaꞌa arquiꞌlu bee bene, nu riuculu lunú né tsaꞌnalu, nu riuculu ulaꞌcu elu la duꞌlu nii.”
22 Chequie uni arre zeꞌe lui: “Mosoꞌ enu necha neca, equie nú unilu scua enzeꞌe rialálu castiyaꞌlu. Tunu nediyaꞌlu nú la huaꞌa arquia bee bene nu riucuꞌa lunú né tsaꞌna nu riucuꞌa ulaꞌcu elu la riꞌá riñaꞌ, 23 bueno che, ¿xiquie nú né duꞌlu dimia banco para nú chenu ubenchilaꞌ zecaa ayucuꞌne cuna lliꞌñine?” 24 Nu chu uni arre zeꞌe lubee bene enu nucuaꞌa zeꞌe: “Axihua melu cuaꞌ yai, nu udeteꞌhuane ya bene enu nzene chiꞌi.”
25 Che necachi uni bee benecuaꞌ lu arre zeꞌe: “Pero liꞌilla rluꞌculalla chiꞌi melu.”
26 Nu ucuaqui arre zeꞌe: “Liꞌá nia luhua nu bene enu rluꞌculane, rquiꞌña nú yuculá nzeꞌene; pero bene enu rluꞌcu lleꞌnatsiae, hasta lu lleꞌna nú rluꞌculla ducuꞌ enzeꞌe yalla. 27 Nu bee bene enu rlee lua nu la niarquiꞌ beei nu aca arre, uteyuhua bee nzeꞌe caꞌa, nu útihua beei lua.”
Uyuꞌu Jesuse eyeche Jerusalén
(Mt. 21:1-11; Mr. 11:1-11; Jn. 12:12-19)
28 Chenu ulaxu nú uni Jesuse ejemplu cuaꞌ, uriꞌinu seidu nú nzanu enza Jerusalén. 29 Nu chenu uriñanu axu eyeche Betfagé cuna Betania axu dañi nú lee Olivos, che uxeꞌlanu chiucu bee beneꞌnu, 30 nu uninu lubeella:
―Uquiahua eyeche nú nchiucuꞌ enza lucuaꞌ. Nu chenu riñahua zeꞌe llelaꞌhua tucu burro enu niquietu enu lascaꞌlí ricu bene. Uxeꞌchehuaií nu yeꞌtayuhuaií. 31 Tunu nuꞌ enu nedichiaꞌ luhua xinu xeꞌchehuaií, uniꞌhua lu bene zeꞌe nú Detá, Jesuse enu rnibiyaꞌ luru uni nú uyaꞌruií.
32 Che uyaa bee beneꞌnu nu uriꞌi beella tucu nú uninu lubeella. 33 Nu chenu xeꞌche beella burro zeꞌe, bee lluaanaꞌí unidichiaꞌ lubeella:
―¿Xinu xeꞌchehua burro cuaꞌ?
34 Nu ucuaqui beella:
―Xne Detá, Jesuse rni nú uyaꞌruií.
35 Che unguyaꞌ beella burro zeꞌe elu nzu Jesuse, nu uricuꞌ beella xucu beella equieií nu uricu Jesuse equieií. 36 Nu ucuaꞌa bee bene xucu beei labe inziu elu udetenu. 37 Nu chenu uquixie nú nze laca beella equie dañi nú lee Olivos, ye bee bene enu nzequie Jesuse uquixie beei nú urixialibeei xne chiquiꞌ ñia nzu arquiꞌbeei, nu unibeei bedichiaꞌ nzeꞌca lu Diose, equie ye bee milagro nú ulañiꞌ beei nú uriꞌinu. 38 Nu unibeei:
―¡Ñia nzeꞌta arre, liꞌinu enu nzeꞌta lu cuendaꞌ Paꞌahua Diose! ¡Nuꞌ nú nzuxe liñibe cheꞌtsa Diose enu nzucu liñibe!
39 Chequie bee fariseo enu nzeꞌta leta bee bene enu nzequie liꞌinu unibeei lunu:
―Maestro, uquiꞌyaꞌ bee bene enu nzeꞌtaquie liꞌilu nú la bixialí beei scua.
40 Pero ucuaqui Jesuse lubeei:
―Nia luhua tunu zaca beei, bee quie neca nú bixialí scua.
41 Chequie chenu uriña Jesuse axu eyeche Jerusalén, chenu ulañiꞌnu eyeche cuaꞌ ungunaꞌnu equie cuendaꞌ eyeche cuaꞌ, 42 nu uninu:
―¡Bee bene eyeche Jerusalén, alaꞌ masia bichiaquieꞌ uriꞌihua beyaꞌ ti liquiꞌ nú nzuxe arquiꞌhua! Pero aꞌchi neca nucuaꞌ luhua nee, nu la lañiꞌhuane. 43 Riña bichia nú recheꞌe bee bene enu rlee luhua muro diqui abenchilaꞌ lachihua, nu diqui bee luhuare riꞌi condra bee bene liꞌihua, 44 nu úti beei liꞌihua. Che nitilu beei lachihua, nu la tsaꞌna beei niꞌ stucu quiee equie saꞌe, xne né riꞌihua caso Diose chenu ubeꞌta biꞌyanu liꞌihua.
Utiliacaꞌ Jesuse bee bene labe eleꞌyaꞌ Indu llene Jerusalén
(Mt. 21:12-17; Mr. 11:15-19; Jn. 2:13-22)
45 Lulá bee nucuaꞌ, uriña Jesuse labe eliꞌyaꞌ Indu llene Jerusalén, nu uquixienu uluanu bee bene enu ruti cuna bee bene enu sii zeꞌe, 46 nu uninu lubeei:
―Lu ichiꞌ Stichiaꞌ Diose rni: “Nia neca para nú nacuꞌ bee bene lu Diose”, pero liꞌihua rriꞌihuane xi neca yubeꞌ elu rcuaꞌa bee huanaꞌ.
47 Ye bichia uzeteꞌ Jesuse bee bene liñi indu llene Jerusalén, pero bee uleꞌya cuna bee ulaxcuela enu reca leyꞌ Moisés cuna bee usticia eyeche zeꞌe, rlaꞌna beei xa modo úti beei liꞌinu. 48 Pero la llelaꞌ beei xa modo úti beei liꞌinu, xne ye bee bene chiquiꞌ sucuꞌ diaca lunú seteꞌnu.