20
Ri ru-autoridad ri Jesús
(Mt. 21:23-27; Mr. 11:27-33)
Jun kꞌij, antok ri Jesús cꞌo pa templo nucꞌut y nutzijuoj ri evangelio chica ri vinak, jareꞌ antok xaꞌlka riqꞌuin ri principales sacerdotes, ri achiꞌaꞌ escribas y ri mamaꞌaꞌ tak achiꞌaꞌ ri niquiꞌan gobernar chiquicajol ri vinak. Y ri achiꞌaꞌ reꞌ xquiꞌej cha ri Jesús: Taꞌej chika: ¿Chica autoridad cꞌo pan akꞌaꞌ chi naꞌan nojiel reꞌ? ¿O chica xyoꞌn autoridad chava? xaꞌchaꞌ cha.
Ri Jesús xuꞌej chica ri achiꞌaꞌ reꞌ: Inreꞌ cꞌo jeꞌ jun kax ri nivajoꞌ nicꞌutuj chiva. Tiꞌej cꞌa chuva: ¿Ri Juan xtak-pa ruma ri Dios chi xaꞌruꞌon bautizar ri vinak o xa achiꞌaꞌ xaꞌeꞌn cha? xchaꞌ ri Jesús.
Entonces ri principales sacerdotes, ri achiꞌaꞌ escribas y ri mamaꞌaꞌ tak achiꞌaꞌ ri niquiꞌan gobernar, xquiꞌej-ka chiquivach: Xa nakaꞌej chi ri Juan ja ri Dios ri takayuon-pa richin, ri Jesús xtuꞌej chika: ¿Karruma man xinimaj ta? Y xa nakaꞌej chi ja ri achiꞌaꞌ xaꞌeꞌn cha ri Juan chi tubꞌanaꞌ quireꞌ, xcaꞌpa quinojiel ri vinak y xkojquiquimisaj cha abꞌaj, ruma ri vinak cataꞌn chi ri Juan jun profeta, xaꞌcha-ka chiquivach.
Y cꞌajareꞌ xquiꞌej-apa cha ri Jesús chi man cataꞌn ta ri chica xꞌeꞌn cha ri Juan chi xaꞌruꞌon bautizar ri vinak.
Y ri Jesús xuꞌej chica: Inreꞌ jeꞌ man xtinꞌej ta chiva chica autoridad cꞌo pa nukꞌaꞌ chi ncaꞌnꞌan quireꞌ, xchaꞌ ri Jesús.
Ri itziel tak aj-samajiel
(Mt. 21:33-44; Mr. 12:1-11)
Y ri Jesús xutzꞌom cꞌa rutzijoxic chiquivach ri vinak jun parábola (cꞌambꞌal-tzij) y xuꞌej: Cꞌo cꞌa jun ache ri xutic uva pa rulief, xuyaꞌ can pa kajic chica nicꞌaj aj-samajiel, y jajaꞌ xꞌa qꞌuiy tiempo. 10 Y antok xalka ri tiempo richin ri cosecha, ri rajaf ri ulief xutak-pa jun rusamajiel quiqꞌuin ri i-kajayuon ri rulief, richin chi niquiya-el ri uva kajbꞌal richin ri ulief. Pero ri achiꞌaꞌ ri i-kajayuon ri rulief xa xquichꞌey, y man jun uva xquiya-el cha. 11 Ri rajaf ri ulief xutak chic pa jun rusamajiel. Pero xa xquitzꞌom jeꞌ ri samajiel reꞌ y xquichꞌey. Y chica-na ri xcajoꞌ xquiꞌan-el cha, y man jun jeꞌ uva xquiya-el cha. 12 Ri rajaf ri ulief xutak chic pa jun ruox rusamajiel, pero ri achiꞌaꞌ ri i-kajayuon ri ulief, quireꞌ jeꞌ xquiꞌan cha. Xquisoc-el, y después xquitarariej-el.
13 Entonces ri rajaf ri ulief xuꞌej-ka: ¿Chica xtinꞌan vacame? Nitak-el ri nucꞌajuol ri altíra nivajoꞌ. Talvez antok xtiquitzꞌat chi ja ri nucꞌajuol ri xtiꞌka, xtiquiꞌan respetar. 14 Pero ri achiꞌaꞌ reꞌ, antok xquitzꞌat chi ja ri rucꞌajuol ri rajaf ri ulief ri xalka, xquiꞌej-ka chiquivach: Jareꞌ ri xtuoc can rajaf nojiel ri ulief ri kakajuon, quixam-pa, kaquimisaj, chi quireꞌ pa kakꞌaꞌ ojreꞌ nicꞌujieꞌ can ri ulief, xaꞌchaꞌ. 15 Y juviera ri ulief ri ticuon uva choch, xbꞌaquicꞌakaꞌ y xquiquimisaj. ¿Chica came xtuꞌon ri rajaf ri ulief ri ticuon uva choch chica ri achiꞌaꞌ reꞌ? 16 Ri rajaf ri ulief xtipa y xcaꞌruquimisaj ri achiꞌaꞌ reꞌ, y ri rulief xtuyaꞌ chic pa kajic chica nicꞌaj chic, xchaꞌ ri Jesús. Antok ri vinak caxan chic nojiel reꞌ, xquiꞌej: ¡Man ta quireꞌ xtibꞌanataj kiqꞌuin ojreꞌ! xaꞌcha-ka.
17 Y ri Jesús xaꞌrucaꞌyiej ri vinak, y xuꞌej: ¿Chica came nrajoꞌ nuꞌej chupan ri ruchꞌabꞌal ri Dios ri tzꞌibꞌan can? Antok nuꞌej:
Ri Abꞌaj ri man xka ta chiquivach ri achiꞌaꞌ ri i-bꞌanoy-jay,
xa jareꞌ ri xyoꞌx ri lugar ri más nicꞌatzin chi quireꞌ ri jay man nitzak ta, xchaꞌ ri Jesús.
18 Y chica-na vinak ri xtitzak choch la Abꞌaj la, can xtimulumuꞌ. Y chica-na vinak ri xtika la Abꞌaj la chirij, can xtuyitzꞌ cꞌa, xchaꞌ ri Jesús.
Nicꞌutux cha ri Jesús chirij ri impuestos
(Mt. 21:45-46; 22:15-22; Mr. 12:12-17)
19 Y ri principales sacerdotes y ri achiꞌaꞌ escribas can ta xcajoꞌ xquitzꞌom yan el ri Jesús, ruma xbꞌaka pa quiveꞌ (xa xquiꞌan entender) chi xa chiquij ijejeꞌ xuꞌej ri parábola (cꞌambꞌal-tzij). Pero man xquiꞌan ta, ruma xquixiꞌij-quiꞌ chiquivach ri vinak. 20 Y ri achiꞌaꞌ reꞌ xaꞌquitak nicꞌaj chic achiꞌaꞌ ri can incheꞌl choj ri quicꞌaslien nikꞌalajin, pero xa man quireꞌ ta. Ijejeꞌ nicajoꞌ chi ri Jesús nitzak ta pa quikꞌaꞌ riqꞌuin ri tzij ri ncaꞌruꞌej, chi quireꞌ niquijach pa rukꞌaꞌ ri gobernador. 21 Y ri achiꞌaꞌ reꞌ xquicꞌutuj cha ri Jesús: Maestro, ojreꞌ kataꞌn chi joꞌc ri ketzij ri natzijuoj. Man naxiꞌij ta aviꞌ choch jun vinak mesque altíra rukꞌij. Y nacꞌut ri ruchꞌabꞌal ri Dios y can ja-ve rubꞌixic naꞌan cha. 22 Taꞌej chika: ¿Otz nakatoj ri impuestos ri nuꞌej ri rey César, o xa man otz ta? xaꞌchaꞌ cha.
23 Pero ri Jesús can rataꞌn ri niquiꞌan pensar chirij, rumareꞌ jajaꞌ xuꞌej chica: ¿Karruma nquiniꞌan tentar? 24 Ticꞌutu-pa ri moneda chinoch. ¿Choj palaj y choj bꞌeꞌ ri cꞌo choch? xchaꞌ chica. Y ijejeꞌ xquiꞌej cha: Richin ri rey César, xaꞌchaꞌ cha.
25 Y ri Jesús xuꞌej chica: Tiyaꞌ cꞌa cha ri César ri can richin ri César, y tiyaꞌ cha ri Dios ri can richin ri Dios, xchaꞌ ri Jesús chica.
26 Y ri achiꞌaꞌ ri xaꞌcꞌutun cha ri Jesús man xaꞌtiquir ta chirij, ruma nojiel tzij pa ruchojmil xuꞌej chica chiquivach ri vinak. Y can vor chica xquinaꞌ antok xcaꞌxaj ri xuꞌej ri Jesús chica. Rumareꞌ man chic xaꞌchꞌoꞌ ta apa cha.
Nicꞌutux chirij antok xcaꞌcꞌastaj-pa ri quiminakiꞌ
(Mt. 22:23-33; Mr. 12:18-27)
27 Y icꞌo nicꞌaj achiꞌaꞌ saduceos xaꞌlka riqꞌuin ri Jesús. Ri achiꞌaꞌ reꞌ man niquinimaj ta chi ri quiminakiꞌ can xcaꞌcꞌastaj-pa, y rumareꞌ ijejeꞌ xquicꞌutuj cha ri Jesús: 28 Maestro, ri Moisés rutzꞌibꞌan can chika: Xa cꞌo jun ache nicon-el nuyaꞌ can ri raxjayil y xa man jun ralcꞌual nicꞌujieꞌ can, jun ruchakꞌ o runimal ticꞌulieꞌ riqꞌuin ri raxjayil, richin quireꞌ ncaꞌcꞌujieꞌ ralcꞌual ri quiminak chic el. 29 Y ijejeꞌ xquiꞌej cꞌa: Xaꞌcꞌujieꞌ i-siete (ivukuꞌ) ri quichakꞌ-quinimal-quiꞌ. Ri naꞌay xcꞌulieꞌ, pero xcon-el y man jun ralcꞌual xcꞌujieꞌ can. 30 Y ri rucaꞌn, xcꞌulieꞌ riqꞌuin ri malcaꞌn-ixok. Pero xcon-el jeꞌ y man jun ralcꞌual xcꞌujieꞌ can. 31 Ri ruox xcꞌulieꞌ jeꞌ riqꞌuin ri malcaꞌn-ixok y xcon jeꞌ. Quireꞌ xquiꞌan-el ri i-siete (ivukuꞌ) ri quichakꞌ-quinimal-quiꞌ. Y man jun chiquivach ri i-siete (ivukuꞌ) reꞌ xcꞌujieꞌ ta can ralcꞌual. 32 Y pa ruqꞌuisbꞌal xcon jeꞌ ri ixok.
33 Y ri achiꞌaꞌ saduceos xquicꞌutuj cha ri Jesús: Antok xtalka ri kꞌij chi xcaꞌcꞌastaj-pa ri quiminakiꞌ, ¿choj axjayil xtuoc ri ixok reꞌ? Ruma ri i-siete (ivukuꞌ) ri quichakꞌ-quinimal-quiꞌ xuoc caxjayil, xaꞌchaꞌ.
34 Entonces ri Jesús xuꞌej chica: Vaveꞌ choch-ulief, ri vinak ncaꞌcꞌulieꞌ y ncaꞌyoꞌx chi ncaꞌcꞌulieꞌ. 35 Pero ri i-quiminak-el ri yoꞌn lugar chica richin ncaꞌa chicaj, y chi ncaꞌcꞌastaj-pa chiquicajol ri quiminakiꞌ, man xcaꞌcꞌulieꞌ ta chic, ni man xcaꞌyoꞌx ta chi xcaꞌcꞌulieꞌ. 36 Ijejeꞌ man chic ncaꞌcon ta, ruma i-junan quiqꞌuin ri ángeles y can i-ralcꞌual ri Dios ruma i-cꞌastajnak-pa chiquicajol ri quiminakiꞌ. 37 Pero riqꞌuin ri quiminakiꞌ ri xcaꞌcꞌastaj-pa, hasta ri Moisés xucꞌut can chupan ri ruchꞌabꞌal ri Dios, antok jajaꞌ xutzꞌat ri jun kꞌayis cꞌo ruqꞌuixal ri rubꞌinan zarza ri nicꞌat, y xraꞌxaj antok ri Dios xuꞌej: Inreꞌ in Ru-Dios ri Abraham, in Ru-Dios ri Isaac y in Ru-Dios ri Jacob, xchaꞌ. 38 Ruma ri Dios man Qui-Dios ta quiminakiꞌ, xa Qui-Dios ri icꞌas. Mareꞌ choch ri Dios ijejeꞌ can icꞌas.
39 Y icꞌo chiquivach ri achiꞌaꞌ escribas xquiꞌej cha ri Jesús: Maestro, can ketzij ri xaꞌej, xaꞌchaꞌ.
40 Y man jun chic xutzꞌom rucovil chi xucꞌutuj más cha ri Jesús.
¿Chica choj cꞌajuol ri Cristo?
(Mt. 22:41-46; Mr. 12:35-37)
41 Y ri Jesús xuꞌej chica: ¿Karruma niꞌeꞌx chi ri Cristo xa choj jun rumáma can ri rey David? 42 Xa ja mismo ri rey David bꞌiyuon can chupan ri libro ri niꞌeꞌx Salmos cha:
Ri Ajaf Dios xuꞌej cha ri Vajaf:
Catzꞌuyeꞌ pa nu-derecha,
43 hasta cꞌa xcaꞌnyaꞌ ri av-enemigos chuxieꞌ avakan.
Quireꞌ xuꞌej. 44 Y xa ri rey David xuꞌej Vajaf cha ri Cristo, ¿karruma niꞌeꞌx chi ri Cristo xa choj jun rumáma can ri rey David? xchaꞌ ri Jesús.
Ri Jesús ncaꞌruꞌon acusar ri achiꞌaꞌ escribas
(Mt. 23:1-36; Mr. 12:38-40; Lc. 11:37-54)
45 Y quinojiel ri vinak ri quimaluon-quiꞌ chireꞌ nicaꞌxaj-apa ri Jesús; y jajaꞌ xuꞌej chica ri ru-discípulos: 46 Tibꞌanaꞌ cuenta-iviꞌ, man tiꞌan incheꞌl niquiꞌan ri achiꞌaꞌ escribas. Ruma ijejeꞌ can altíra nika chiquivach niquicusaj jucujak tak tziak, chi quireꞌ ncaꞌtzꞌiet chi utzulaj tak achiꞌaꞌ. Y can altíra nika chiquivach chi ncaꞌan saludar ri pacheꞌ niquimol-ve-quiꞌ qꞌuiy vinak. Y can ja ri naꞌay tak chꞌacat nicajoꞌ pa tak sinagogas y pa tak vaꞌen. 47 Ri achiꞌaꞌ reꞌ niquimaj nojiel kax quichin ri malcaꞌn-ixokiꞌ, y chi caꞌnimax chi jaꞌal quicꞌaslien, can ncaꞌlayuj niquiꞌan orar. Pero ijejeꞌ can xtika más ri castigo pa quiveꞌ, xchaꞌ ri Jesús.
20:9 Is. 5:1-2. 20:17 Sal. 118:22. 20:27 Hch. 23:8. 20:28 Dt. 25:5-6. 20:37 Ex. 3:6. 20:42 Ri lugar “derecha” nrajoꞌ nuꞌej: Lugar richin favor, confianza, poder y honor. 20:43 Sal. 110:1.