13
Djesuyu rakaran ŋätjilmiŋan mari bayikuya Dharrpalwu Buṉbuwu
(Mathuyu 24:1-2; Luk 21:5-6)
Bala nhan Djesum ga guyurrꞌmiŋum warra nhangu ŋarran ŋaykanan dhawayawaṯthuwanan bewaḻiyam banha God-Waŋarrwurum Dharrpalŋurum Buṉbuŋuru. Bala nhan waŋganyma yolŋu garruwan bitjanan, “Way Marŋgikunhami, nhäŋa ŋatjil dhaŋu, latju dhaŋu buṉbu. Nhän dhaŋum ṉutjurru malany murrukaymin marimin, ŋatja?”
Ga nhanmam Djesum garruwan bitjanan, “Dhaŋu nhuma gayŋa nhäma latjuꞌ buṉbu, dhaŋum ŋarru ganitjin. Ga ŋangawulnha ŋarru gayŋa biyapul djinal djingaryun. Bala ŋarru gayŋa dhaŋu ṉutjurrum mala ŋoyan ganikannha.”
Djesuyu gayŋan rakaran nhalpiyu barkthu walu dhä-dhawarꞌyu
(Mathuyu 24:3-14; Luk 21:7-19)
Bala dhanal banha Djesum ga guyurrꞌmiŋum warra nhangu ŋaykanan balan bukuḻin yäkuḻi Wolipḻin banha dhupal gayŋan nhänharamin God-Waŋarrwu Dharrpal Buṉbu, ga banhalayan dhanal gayŋan banha nyenanam. Bala dhanal banha ḻurrkunꞌma guyurrꞌmiŋu warra yäku Betam ga Djayimma ga Djonma ga Wandurum ŋarranan guwatjmanan nhanany Djesunham bala dhä-wirrkaꞌyuwanan, “Marrkapmi, ŋatjil ŋanapiliŋgu rakaraŋ dhuṉḏaykuŋ, nhä nhunu gayŋan banha rakaran. Nhätha ŋarru banha yolŋuyum bitjuwayiŋ dhaŋum buṉbuny ganitjumu, ga nhaliyu ŋanapu barkthu banha marŋgiyim?”, bitjan.
Ga nhanmam Djesum garruwan, “Djäka warra maŋgarra, mä ŋarru nhumaliny ŋangawul yolŋuyum mayaliꞌ-wilkthun. Guḻku barkthu gayŋi dhaŋu yolŋum warra bitjuwayiŋ waythu ga bitju garru, ‘Ŋaya dhaŋu Maŋutji-yunupayumandam,’ ga guḻkunhan dhanal barkthu gayŋi banha yolŋunham warrany bitjuwayiŋ mayaliꞌ-wilkthu. Ga mariwuyma nhuma barkthu ganydjarrma ŋäkun. Ga waripu yolŋu warra barkthu waythu bala ŋarray dhäwu-golanharamin waripuwuynha mariwuy. Ŋarru nhumam ŋangawulnha ŋoy-wuṉakiya bayiŋuyam mala dhäwuyu, ŋay? Mariwuyma nhuma ŋarru gayŋa dhäwu bitjuwayiŋ ŋäku yana, bäymaŋuḻi ga bärrkuḻi, ŋarru banhayam ŋangawul yana dhä-yawarꞌyundamim walu. Ga guḻku guḻku barkthu gayŋi banha marim mala bitjuwayiŋ ŋurru-yawaṯthu. Yolŋu warra waŋgany bäpurru ŋarru mari-waythu waripuŋuwun bäpurruwu. Ga waŋganybuyma ŋarakawuy ŋirrimawuy barkthu mari waythu waripuŋuḻi ŋirrimaḻi. Bala barkthu ŋarray waŋgalam dhaŋum nhanbayim marrmarryun, ṉiṉḏa-barrꞌparrun. Ga ŋatham barkthu banha dhawarꞌyun wikarraŋumiwun waluwu, ga yolŋum ŋarru marimin djaṉŋarryi. Ga ŋurruŋum ŋarru banha dhuwaniya mari mala bitjuwayiŋ maḻŋꞌthu. Ga bulum barkthu murrukaynha marimin mari maḻŋꞌthu. Bitju nhan barkthu banha maḻŋꞌthum gam: Nhawun bayiŋ baṯamiyu ŋurruyirrꞌyuna bitjuwayiŋ ŋämaꞌŋaman rerrin yothuwan waŋgala-wuyaŋinyawun.
Djäkan warra nhumaliŋguway yulŋum, mä ŋarru barkthu nhumaliny ŋangawulmu yolŋuyum warrayu bawaꞌ-guŋu. Yolŋum warra nhumaliŋgu ŋarru ŋurru-bilꞌpilun ḻinygu nhuma bayiŋ gayŋa banha nyäku malthun. Ga ŋayathu dhanal barkthu nhumaliny bala gutjparrun dhä-wirrkaꞌyundawun, bala gayŋi bartjumun nhumaliny ŋunhalan biryamiŋan buṉbuŋa. Ga dhäyanharamiŋgum dhanal barkthu nhumaliny ṉapuŋgaḻ yana gumurrḻi buŋgawawuḻ warrawuḻ ga gapmanguḻin yolŋuwuḻ warrawuḻ. Ga bilanyamiyuyan nhunum barkthu gayŋi nhänanham bitjuwayiŋ rakaraŋ yolŋuwuḻim warrawuḻ, 10 mä ŋarru barkthu bukmakthum bäpurruꞌyu ŋäkun nyäkuruyma dhäwu. Yo, ŋurruŋum ŋarru gayŋi dhaŋu bukmakthum bäpurruyu dhäwu ŋatjil ŋuwakurru ŋäku, ga ŋärrun barkthu banha walum dhä-yawarꞌyu. 11 Yo, yolŋuyum warrayu nhumaliny barkthu mataꞌyumun bala gutjparrun nhumaliny dhä-wirrkaꞌyundawun, ŋarru nhumam ŋarru ŋangawul bitjuwayiŋ warwuyun nhalpiyan nhuma ŋarru garrun. Nhännha ŋarru barkthu banha Dhuyu-Birrimbirryun nhumalinham yän-wuŋu garrundawum.
12 Ga bayiŋ ŋarru banha yolŋu mä-wulitjmiyi nyäkum, yolŋuyum gurruṯumiyum warrayu ŋarru nhanany guwatharaŋun waŋayumun yana. Wäwa'manydjin ŋarru guwatharanharami rakunygunharamin yana. Ga bitjuya ḻinygu barkthu mori'miŋuyum guwatharaŋ dhanaliŋguway wäwunŋunhan yumurrkuny'. Ga yumurrkum' ŋarru barkthu ŋapa-bilun ŋäṉḏi'miŋuwum ga mori'miŋuwum, yolŋunhan dhupaliŋgu dharrwunuŋ. 13 Ga guḻkun yolŋum warra nhumaliŋgu barkthu ŋaramurryim, ḻinygu nhuma bayiŋ gayŋa nyäku bitjuwayiŋ malthun. Ga banha nhunu ŋarru gayŋa wanyum yana djingaryun ga ŋangawulma nhunu ŋarru mä-djawaryu, nhanmam ŋarru God-Waŋarryum nhunany wälŋakuŋun.”
Be nhän barrakinynha ŋarru maḻŋꞌthu God-Waŋarrwuram Dharrpalŋam Buṉbuŋa
(Mathuyu 24:15-28; Luk 21:20-24)
14 Ga baḏak nhan gayŋan banha Djesum garruwan bitjan, “Dhikayam barkthu barrakinynha marimin yana be nhän maḻŋꞌthu. Ga djingaryum nhan barkthu gayŋi banha banhalayan God-Waŋarrwuran Dharrpalŋan Buṉbuŋam ŋunhalan Djurutjalamnha, barrakinydjumun barkthu banhayan ŋirrima, banha ŋangawul nhan warri gulitjma bitjarra maḻŋꞌthuwarra. Ŋarru, girriꞌ-ŋuwatjiyan gayŋiya nyiniyam,” bitjan. (Ga bayiŋ nhunu gayŋa nhäma dhaŋu dhäwuny, marŋgiyiya yana ga gulitjuma dharaŋgam, ga bitjuya ḻinygu nhunum girriꞌ-ŋuwatjiyan gayŋiya nyiniya.) Ga baḏak nhan nyin banha Djesum bitjuwayiŋ garruwan bitjan, “Banha nhuma ŋarru bilanyawuyma nhäŋu, banham dhä-yawarꞌyundamim walu galŋaꞌkalŋan. Ga bayiŋ nhumam ŋarru Djudiyawupuyŋuyum yolŋuyu warrayu bilanyawuy nhäŋu, ṉakamam bala gätthuwan yana ŋunha bukuꞌpukumiḻin ŋirrimaḻim. 15 Ga banha nhunu gayŋa warraŋulma nhuŋguwaywuḻ buṉbuŋa ŋarraꞌŋarra, ŋangawulnha gätthuwa ḏirruwa djinawaꞌḻim buṉbuḻi be nhäwum ŋolkaŋ. 16 Ga banha nhunu gayŋa ḏiltjiŋam nyena, ŋangawulnha gätthuwa nhuŋguwaywuḻ buṉbuḻim girriꞌwum nhuŋguway, gätthuwan bala wandhan yana. 17 Ga gumurr-wanyun barkthu banha marimin yothumiwum baṯamiwu warrawu bilanyamiyuyam waluyu.
18 Bukumiŋgan God-Waŋarrwuḻim, mä ŋarru banha gumurr-wanyum rom maḻŋꞌthu bilanyamiyu waluyu, banha nhan gumurr-yalŋgin gätthundawum bitjuwayiŋ yolŋuwum. 19 Ga djinaŋum mariyu barkthu yolŋum warra galŋam marimin dhaŋga-ḏirryum, barrakinydjin ŋarru. Bewaḻi ḻinygu banha nhan God-Waŋarryu ŋurruŋu bitjuwayiŋ ŋurruyirrꞌyuwan dhaŋu waŋgalany, bilanyamiyu gayŋan banha yolŋum warra ŋurruyirrꞌyuwanam dhaŋga-ḏirryuwan. Ŋarru djinaŋum mariyu barkthu yolŋum warra marimin galŋam-barrakinydji. Ga yalalam ŋangawulnha nhan barkthu banha biyapulma bilanyaya gumurr-wanyu maḻŋꞌthu. 20 Ga banha nhan ŋarru God-Waŋarryu ŋangawulma banhaya mariny gulunmaraŋ, nhanmam ŋarru yolŋum warra warrpamꞌnha yana murrmurryu. Ŋarru God-Waŋarryum banha ḻinygun bitjuwayiŋ nhanguwayma yolŋuny warrany gänaŋꞌthumanan, ga ŋangawul nhan ŋarru nhäma dhanaliny waŋayinyaḻi bala nhan ŋarru banha marim guṯikuŋun, mä dhanal ŋarru wälŋayi.
21 Ga banha barkthu yolŋu bitju garru, ‘Dhaŋun ŋanapu ḻinygun maḻŋꞌthumanan banha Maŋutji-yunupayumandanham yolŋuny, dhaŋun nhan yulŋum.’ Nhumam ŋangawulnha mä-wulitjiya. Ga banha dhanal ŋarru bitjanma garrun, ‘Ŋunhan bala nhan, ya ŋunhan,’ ŋangawul yana mä-wulitjiya. 22 Guḻkuyu yolŋuyu barkthu gayŋi rakaraŋ bitjun, “Ŋaya dhaŋu God-Waŋarrwuŋum Maŋutji-yunupayumanda yolŋu.” Ga waripum ŋarru bitju garru, “Ŋaya dhaŋu djawarrkmim yolŋu,” ŋarru gulitjma dhanal ŋarru gayŋi banha nhumalinhan mayaliꞌ-wutjparru. Ga bitju mu dhanal barkthu gayŋi banha ŋayaŋu-ganyimꞌthundamim rom mala djäma. Ga bitju dhanal barkthu gayŋi guyaŋim, ‘Gu, ŋalma bawa-guŋan dhaŋu God-Waŋarrwu mala-djarrꞌyundany yolŋuny warrany.’ Ŋarru gulkurun dhanal barkthu banha bitjuyam djäma. 23 Gatjuy djäkan warra! Dhaŋum ŋaya gayŋa rakaraman nhumaliŋgu yulŋum, mä ŋarru banhayam walu waythu, nhumam ŋarru gayŋa girriꞌ-ŋuwatjin nyena bayikuyam.”
Banhayam Gulitjŋum Walꞌŋu Yolŋu ŋarru ḏirrun rälin munathaꞌḻin
(Mathuyu 24:29-31; Luk 21:25-28)
24 Ga biyapulma nhan Djesuyu bitjan gayꞌ rakaran, “Ga dhurrwaraŋuru banha murrukayŋurum mariŋuru,
walum ŋarru munhaꞌyun
ga wirrmum ŋarru ŋangawulnha biyapulma djarraṯawunmiyi.
25 Ga ganyum mala barkthu ŋarray burrulꞌyun djiwarrꞌŋurum
ga nhä malany ganydjarr ŋunhuŋ nhäwu malaŋuwu ŋunha djiwarrꞌŋam ŋarru rurrꞌrurryun.
26 Ga bewaḻiyam bala barkthu yolŋuyum warrayu bukmakthum nhäŋun nhänanham banha Gulitjŋunham Walꞌŋu Yolŋuny. Ga yarrupthum ŋaya ŋarru djiwarrꞌŋurum rälim waŋupiniꞌyun. Ga bukmakthum yolŋuyu ŋarru banha nhäŋum nhänany djeŋarraꞌyakaynha dhikan, bäyman galumanyaŋnha, ganydjarrmin. 27 Bala ŋaya ŋarru djuyꞌyun God-Waŋarrwum djiwarrꞌwuynham dhäwuminy yolŋuny warrany, dhanal ŋarru barkthu yurrumꞌthumun nyäkum mala-yarrꞌyundanham yolŋuny warrany dhaŋu buku-ḻiwꞌyuman ŋarra ḏäpthun, bewaḻi dhimurruŋuru ga ḏupthun bärraꞌḻi ga dhawuru bala ḻuŋgurrmaŋuru ga yanatj ḻinygu-u-u ga djalathaŋḻi wapthun.”
Gumurr-wanyuyum waluyu gayŋa maŋutji-rakaram Djesuwun ḏirrundawu
(Mathuyu 24:32-35; Luk 21:29-33)
28 Ga baḏak nhan gayŋan banha Djesum garruwan bitjan, “Banha nhuma bayiŋ nhäma marwatnha ḏarpany galaḏarꞌyundam nhumam bayiŋ marŋgiyin banha dharratharramim walu galkin. 29 Yo, banha nhuma ŋarru bilanyawuyma nhäma, bayiŋuyam banha gumurr-wanyuyum romdhu gayŋa maŋutji-rakaraman nyäku waythundawum walu galitjinan. 30 Dhaŋum ŋaya ŋarru dhuṉḏay yana nhumaliŋgu rakaram! Dhawuru gayꞌ ŋurrukŋuru, dhaŋu nhuma ŋarra djingaꞌdjingaryun, waripum warra nhuma barkthu gayŋi wälŋa yana nyenay, ga nhäŋu yana nhuma barkthu bilanya gumurr-wanyu rom maḻŋꞌthunda. 31 Yo! Nhäm mala bukmakma barkthu dhawarꞌyun, ŋunha djiwarrꞌ waŋgala ga dhaŋu munathaꞌ waŋgala, dhawarꞌyun ŋarru. Ŋarru yänma nyäku ŋarru banha ŋangawulnha dhawarꞌyu, banhayam ŋarru gayŋa djingaryuna yana wikarraŋumin, dhawarꞌyundanharran.”
Ŋangawulnha dhaŋu yolŋu marŋgi nhangu gumurr-ḏirrundawum waluwu
(Mathuyu 24:36-44)
32 Ga biyapulma nhan Djesu garruwan bitjanan, “Ŋangawul dhaŋu ŋunhuŋ waŋgany yolŋu marŋgi nyäkum waluwu ḏirrundawu. Ŋunha God-Waŋarrwu djiwarrꞌwuy dhäwumi yolŋu warra ŋangawul marŋgimi. Ga ŋayapi dhaŋu ŋangawul yana marŋgi. Nhanbayin yana dhaŋu Moriꞌmiŋun nyäku marŋgim, ga ḻinygun. 33 Gatjuy, djambatjiya warra gayŋiya nyiniyam, ḻinygu nhuma ŋangawul dhaŋu marŋgi bayikuyam bitjuwayiŋ waluwu.
34 Dhaŋu ŋaya ŋarru dhäwu nhumaliŋgu rakaram mayaliꞌmi: Waŋganydhum waluyu ŋirrima-waṯaŋuyu yolŋuyu guŋnharruman nhanguway ŋirrimany bala ŋarranan bärrkuḻin ŋirrimaḻi. Ga garruwan nhan nhanguway djämaminy warrany, dhanal ŋarru gayŋa djäma yulŋum, ga djäka nhanguru nhäwum malanyŋuwu ŋuwatjuman yana. Ga garruwan nhan dhurrwara-djäkaminham warrany dhanal ŋarru gayŋa batjiwarr-nhäma yana, ga gumurr-ḏirrun nhan ŋarru. 35 Ga ŋangawul dhanal banha bitjuwayiŋ marŋgi nhaliyu waluyu nhan ŋarru banha gumurr-ḏirrun. Wilak nhan ŋarru walu gulŋiyinyarayu waythun nhä wilak gandarryu munhayu, nhä wilak munhamurru.
Yuw, waraparra, nhumam dhaŋu bilanyayan bitjuwayiŋ banha djämamin yolŋu warra, ga ŋangawul nhuma dhaŋu marŋgi nhätha ŋaya ŋarru ḏirrun räli. Gatjuyꞌ, nhumam maŋgarra girriꞌ-ŋuwatjiyan yulŋum. 36 Batjiwarr-nhäŋan warra gayŋiya nyiniyam, bitjuwayiŋ banha yolŋu dhurrwara-djäkami bayiŋ gayŋa djingaryun batjiwarr-nhäma nyin yana, mä nhan ŋarru ŋangawul nhuna maḻŋꞌthuman wawuŋuḻim.
37 Dhaŋu ŋaya ŋarru garruna nhumaliny, ga bukmaknha yolŋuny warrany, ‘Gatjuy djäkam warra ŋuwatjuman, batjiwarr nhänharayun.’ ”
[Yo, djinalan nhan dhäwum bitjuwayiŋ Djesuyum gunhan, banha nhan gayŋan rakaran nhanguwaywuru guyurrꞌmiŋuwu warrawu ŋunhalaya bukuŋa yäkuŋa Wolip.]
13:11 Mathuyu 10:17-20; Luk 12:11-12 13:13 Mathuyu 10:22 13:14 Danyul 9:27; 11:31; 12:11 13:16 Luk 17:31 13:19 Danyul 12:1; God-thu Maŋutji-wuŋan Djonguḻ 7:14 13:24 Yitjaya 13:10; Yitjikiyul 32:7; Djawul 2:10; 2:31; 3:15; God-thu Maŋutji-wuŋan Djonguḻ 6:12 13:25 Yitjaya 34:4; Djawul 2:10; God-thu Maŋutji-wuŋan Djonguḻ 6:13 13:26 Danyul 7:13; God-thu Maŋutji-wuŋan Djonguḻ 1:7 13:32 Mathuyu 24:36 13:34 Luk 12:36-38