22
Cuento yóꞌo ndáto̱ꞌon xa̱ꞌa̱ yu kúu ni̱vi
na kuxu viko̱ káꞌno xíꞌin Ndios
(Lc. 14:15-24)
Ta tuku nda̱to̱ꞌon ta̱Jesús ñii cuento ña sanáꞌa ra nafariseo xíꞌin nanáꞌno no̱o̱ nasu̱tu̱, káchí ra saá:
―Nda̱tán yóo ñii ta̱rey xa̱ki̱n ra ñii viko̱ káꞌno ña tonda̱ꞌa̱ sa̱ꞌya ra, saá yóo yichi̱ no̱o̱ xáꞌnda chiño Ndios. Ta mi̱i ki̱vi̱ viko̱ ti̱ꞌví ra namozo ra kua̱ꞌa̱n na nakana na ni̱vi na xa nda̱to̱ꞌon ra xíꞌin koo viko̱ yóꞌo, ta ni̱‑xiin na kixi na. Ta saá tuku ti̱ꞌví ra inka̱ namozo ra, káchí ra saá: “Ko̱ꞌo̱n ndó ka̱ꞌa̱n ndó siꞌa xíꞌin ni̱vi na ka̱na i̱: Xa yóo ndivi ndiꞌi ña kuxu ndó. Xa ni̱xiꞌi̱ si̱ndi̱ki̱ xíꞌin inka̱ kiti̱ tí nduꞌu̱ sa̱na̱ ta̱rey kuxu ndó; xa yóo tiꞌva ndiꞌi ña̱ꞌa. Kama ndó kixi ndó viko̱ tonda̱ꞌa̱, kachí ndó xíꞌin na”, káchí ta̱rey xíꞌin namozo. Ta ni̱vi na ka̱na ra yóꞌo ni̱‑xiin na ko̱ꞌo̱n na viko̱, ta sava na ke̱e kua̱ꞌa̱n no̱o̱ chi̱ꞌi na, ta inka̱ na kua̱ꞌa̱n no̱o̱ kísa chiño na. Ta inka̱ na ti̱in na namozo ta̱rey, ta sa̱xo̱ꞌvi̱ ñaꞌá na, ta xa̱ꞌni ñaꞌá na. Ta xi̱ni̱ so̱ꞌo ta̱rey ña ni̱ndoꞌo namozo ra, ta saá ndeé ní ni̱saa̱ ra. Ta ti̱ꞌví ra natropa ña sandiꞌi na xa̱ꞌa̱ ndiꞌi ni̱vi na xa̱ꞌni namozo ra ta chikaa̱ na ñoꞌo̱ ña ko̱ko̱ ndiꞌi ñoo nayóꞌo. Ta saá ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin inka̱ namozo ra: “Xa yóo ndivi ndiꞌi viko̱ tonda̱ꞌa̱, ta ni̱vi na siꞌna ka̱na i̱ kixi viko̱, o̱n vása kómí ka̱ na nda̱yí kixi na. Ta vitin ko̱ꞌo̱n ndó ndiꞌi yichi̱ no̱o̱ nákutáꞌan ni̱vi ta nakaya ndó na ná kixi na viko̱.” 10 Ta saá ke̱e namozo kua̱ꞌa̱n na yichi̱, ta na̱kaya na ndiꞌi ni̱vi na na̱níꞌi na yichi̱, nava̱ꞌa án na o̱n váꞌa kúu na, ta saá chútú nda̱a̱ veꞌe no̱o̱ yóo viko̱ tonda̱ꞌa̱.
11 ’Ta ki̱xaa̱ ta̱rey viko̱ ta chi̱ndeé ra na na̱kutáꞌan yóꞌo, ta na̱koto ra ñii ta̱a o̱n vása ndíxin ra tiko̱to̱ yaa ña ndíxin na ñóꞌo viko̱ tonda̱ꞌa̱.* 12 Ta ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon ra ta̱yóꞌo: “Tata, ¿nda̱chun ni̱ki̱ꞌvi ún yóꞌo, ta o̱n ko̱ó tiko̱to̱ yaa ndíxin ún?” Ta ta̱yóꞌo o̱n vása ní‑kunda̱a̱ ini ra ndasaá koo ndakuii̱n ra. 13 Ta ta̱rey ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin namozo ra: “Katón ndó ndaꞌa̱ xíꞌin xa̱ꞌa̱ ta̱yóꞌo ta tava ndó ra ke̱ꞌe, ta chikaa̱ ndó ra no̱o̱ naa ní, no̱o̱ ndeé ní kuaku ra, no̱o̱ ndeé ní xo̱ꞌvi̱ ra”, káchí ta̱rey. 14 Saá chi Ndios nákana ra kua̱ꞌa̱ ní ni̱vi, ta loꞌo kuiti kúu na na̱ka̱xin ra ―káchí ta̱Jesús.
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ ña cháꞌvi ni̱vi kota ndaꞌa̱ nagobierno
(Mr. 12:13-17; Lc. 20:20-26)
15 Ta saá nafariseo ke̱e na kua̱ꞌa̱n na, ta na̱koo yuꞌú na ndasaá koo ndukú na ña ka̱ꞌa̱n ta̱Jesús to̱ꞌon o̱n váꞌa ña kuchiño na chikaa̱ na ra kua̱chi. 16 Ta ti̱ꞌví na na ndíko̱n sa̱ta̱ na xíꞌin na ndíko̱n partido ta̱Herodes, ta ki̱xaa̱ na no̱o̱ ta̱Jesús, ta ni̱ka̱ꞌa̱n na saá xíꞌin ra:
―Tata maestro, xíni̱ ndi̱ yóꞌó kúu ún ta̱a ta̱ káꞌa̱n ñanda̱a̱, ta sánáꞌa ún ñanda̱a̱ xa̱ꞌa̱ yichi̱ Ndios. Ta o̱n vása ndíꞌi ini ún ña káꞌa̱n ni̱vi xa̱ꞌa̱ ña sánáꞌa ún, ta o̱n vása náka̱xin ún ni̱vi, ta ñii ki̱ꞌva káꞌa̱n ún xíꞌin ndiꞌi na. 17 Ta saá ka̱ꞌa̱n ún yukía̱ xáni ini ún. ¿Án va̱ꞌa chaꞌvi yó kota no̱o̱ ta̱rey César ñoo Roma? ¿Án o̱n váꞌa chaꞌvi yó ña? ―káchí na xíꞌin ra.
18 Ta ta̱Jesús kúnda̱a̱ ini ra ndí kóni na koto ndoso na ra, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin na:
―¡Na o̱vi̱ yuꞌu̱ kúu ndóꞌó! ¿Nda̱chun kóni ndó koto ndoso ndó yi̱ꞌi̱? 19 Taxi ndó si̱ꞌún ña cháꞌvi ndó kota ná koto i̱ no̱o̱ ña.
Ta sa̱náꞌa na ñii si̱ꞌún na̱ní denario. 20 Ta saá ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon ra na:
―¿Yo na̱ꞌná, ta yo ki̱vi̱ kúu ña yóo no̱o̱ si̱ꞌún yóꞌo?
21 Ta nda̱kuii̱n na:
―Si̱ꞌún yóꞌo kómí ña na̱ꞌná xíꞌin ki̱vi̱ ta̱rey César.
Ta saá ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Jesús xíꞌin na:
―Taxi ndó ndaꞌa̱ ta̱rey César ña kúu kuenda ra, ta taxi ndó ndaꞌa̱ Ndios ña kúu kuenda Ndios ―káchí ta̱Jesús xíꞌin na.
22 Ta xi̱ni̱ so̱ꞌo na ña ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin na, ta na̱kaꞌnda ní ini na. Ta saá sa̱ndakoo na ra, ta ke̱e na kua̱ꞌa̱n na.
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ ni̱vi ni̱xiꞌi̱ ta na̱taku̱ na
(Mr. 12:18-27; Lc. 20:27-40)
23 Ta mi̱i ki̱vi̱ yóꞌo, nasaduceo ki̱xaa̱ na no̱o̱ ta̱Jesús. Nasaduceo yóꞌo kúu nanáꞌno na sánáꞌa ta káꞌa̱n na ndí na ni̱xiꞌi̱ o̱n vása nataku̱ ka̱ na. Ta ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon na ta̱Jesús:
24 ―Tata maestro, nda̱yí Ndios ña ni̱taa ta̱Moisés, káchí ña saá: “Tá ñii ta̱a ni̱xiꞌi̱ ra, ta o̱n ko̱ó sa̱ꞌya ra ní‑xiyo xíꞌin ñásíꞌí ra, ta ñani ra xíni̱ ñóꞌó tonda̱ꞌa̱ ra xíꞌin ñá ni̱ndo̱o yóꞌo, ña kivi koo sa̱ꞌya na. Nda̱tán koo sa̱ꞌya ta̱ ni̱xiꞌi̱, saá koo sa̱ꞌya nayóꞌo”, káchí nda̱yí ña ni̱taa ta̱Moisés. 25 Ta, ¿yukía̱ káchí yóꞌó xa̱ꞌa̱ ñayóꞌo? Chi saá ndo̱ꞌo natáꞌan ndi̱, u̱xa̱ ñani kúu ra. Ta̱no̱ó to̱nda̱ꞌa̱ ra xíꞌin ñii ñaꞌa̱, ta ni̱xiꞌi̱ ra, ta o̱n ko̱ó sa̱ꞌya na ní‑xiyo. Ta ñani ra ta̱o̱vi̱ to̱nda̱ꞌa̱ ra xíꞌin ñáñaꞌa̱ yóꞌo. 26 Ñii ki̱ꞌva ndo̱ꞌo ta̱no̱ó, saá ndo̱ꞌo inka̱ ñani ra. Ta̱o̱vi̱ ni̱xiꞌi̱ ra, ta o̱n ko̱ó sa̱ꞌya na ní‑xiyo. Ta ñani ra ta̱u̱ni̱ to̱nda̱ꞌa̱ ra xíꞌin ñáñaꞌa̱ yóꞌo, ta ni̱xiꞌi̱ ra, ta o̱n ko̱ó sa̱ꞌya na. Ta ñani ra ta̱ko̱mi̱ to̱nda̱ꞌa̱ ra xíꞌin ñáñaꞌa̱ yóꞌo, ta ni̱xiꞌi̱ ra, ta o̱n ko̱ó sa̱ꞌya na. Ta ñani ra ta̱o̱ꞌo̱n to̱nda̱ꞌa̱ ra xíꞌin ñáñaꞌa̱ yóꞌo, ta ni̱xiꞌi̱ ra, ta o̱n ko̱ó sa̱ꞌya na. Ta ñani ra ta̱i̱ño̱ to̱nda̱ꞌa̱ ra xíꞌin ñáñaꞌa̱ yóꞌo, ta ni̱xiꞌi̱ ra, ta o̱n ko̱ó sa̱ꞌya na. Ta ñani ra ta̱u̱xa̱ to̱nda̱ꞌa̱ ra xíꞌin ñáñaꞌa̱ yóꞌo, ta ni̱xiꞌi̱ ra, ta o̱n ko̱ó sa̱ꞌya na. 27 Ta saá ni̱xiꞌi̱ mi̱i ñáñaꞌa̱ yóꞌo. 28 Ta ki̱vi̱ nataku̱ ndiꞌi na ni̱xiꞌi̱, ¿yukú ta̱a kuu yii̱ ñáñaꞌa̱ yóꞌo?, chi ndiꞌi ta̱a u̱xa̱ ñani ni̱xi̱yo ra xíꞌin ñá ―káchí na xíꞌin ta̱Jesús.
29 Ta nda̱kuii̱n ta̱Jesús, káchí ra saá xíꞌin na:
―Sándáꞌví xíꞌin mi̱i ndó, chi naa ní ini ndó, o̱n vása kúnda̱a̱ ini ndó ña káꞌa̱n to̱ꞌon Ndios, ni o̱n vása kúnda̱a̱ ini ndó ña kúu ndee̱ Ndios. 30 Saá chi ki̱vi̱ nataku̱ ni̱vi na ni̱xiꞌi̱, o̱n vása tonda̱ꞌa̱ ka̱ na ñoyívi ni̱no, ni o̱n vása taxi na sa̱ꞌya na tonda̱ꞌa̱ na xíꞌin inka̱ ni̱vi. Nda̱tán yóo naángel ñoyívi ni̱no, saá koo ni̱vi na kundo̱o xíꞌin Ndios. 31 Xa̱ꞌa̱ ña nataku̱ na ni̱xiꞌi̱, ¿án o̱n vása ní‑kaꞌvi ndó yukía̱ ni̱ka̱ꞌa̱n Ndios xíꞌin ta̱Moisés xi̱na̱ꞌá? Ka̱chí ra saá: 32 “Yi̱ꞌi̱ kúu Ndios, ta ta̱Abraham, ta̱Isaac, xíꞌin ta̱Jacob kísa to̱ꞌó ra yi̱ꞌi̱ vitin”, ka̱chí Ndios. Ta xíꞌin to̱ꞌon yóꞌo kúnda̱a̱ ini yó ndí táku̱ ka̱ xi̱i̱ síkuá yó yóꞌo, chi na ndixa ni̱xiꞌi̱ o̱n kuchiño na kasa to̱ꞌó na Ndios ―káchí ta̱Jesús xíꞌin na.
33 Ta xi̱ni̱ so̱ꞌo ni̱vi ña ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin nasaduceo, ta na̱kaꞌnda ní ini na.
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ nda̱yí ña xíni̱ ñóꞌó ní ka̱ no̱o̱ inka̱ nda̱yí
(Mr. 12:28-34)
34 Ta nafariseo xi̱ni̱ so̱ꞌo na ndí ta̱Jesús sa̱ya̱a̱ ra yuꞌu̱ nasaduceo ta o̱n vása ní‑naníꞌi ka̱ na ña ka̱ꞌa̱n na xíꞌin ra, ta saá nafariseo na̱kutáꞌan xíꞌin táꞌan mi̱i nayóꞌo. 35 Ñii ta̱fariseo yóꞌo kúu ñii ta̱a ta̱ xíni̱ va̱ꞌa nda̱yí ña ni̱taa ta̱Moisés, ta ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon ra ña koto ndoso ra ta̱Jesús, káchí ra saá:
36 ―Tata maestro, ¿ndá nda̱yí Ndios kúu ña xíni̱ ñóꞌó ní ka̱ no̱o̱ ndiꞌi inka̱ nda̱yí? ―káchí ra.
37 Ta nda̱kuii̱n ta̱Jesús:
―Nda̱yí ña xíni̱ ñóꞌó ní ka̱ kúu ñayóꞌo: “Kukiꞌvi ini yó koni yó Yivá yó Ndios xíꞌin ndiꞌi níma̱ yó, xíꞌin ndiꞌi ini yó, xíꞌin ndiꞌi si̱ni̱ yó.” 38 Ñayóꞌo kúu nda̱yí ñano̱ó, ña xíni̱ ñóꞌó ní ka̱. 39 Nda̱tán sánáꞌa nda̱yí ñano̱ó, saá sánáꞌa nda̱yí ñao̱vi̱, káchí ña saá: “Ñii ki̱ꞌva nda̱tán kíꞌvi ini yó xíni yó xíꞌin mi̱i yó, saá kukiꞌvi ini yó koni yó natáꞌan yó.” 40 O̱vi̱ nda̱yí yóꞌo kúu ña náꞌno va̱ꞌa, ta kúu ña no̱o̱ ka̱ku ndiꞌi inka̱ nda̱yí ña ni̱taa ta̱Moisés, ta no̱o̱ ñayóꞌo ke̱e ndiꞌi to̱ꞌon ña sa̱náꞌa naprofeta xi̱na̱ꞌá.
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ yu kúu naveꞌe Cristo
(Mr. 12:35-37; Lc. 20:41-44)
41 Ta ndóo ka̱ nafariseo, ta ta̱Jesús ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon ra na, 42 káchí ra saá xíꞌin na:
―¿Yukía̱ xáni ini ndó xa̱ꞌa̱ Cristo? ¿Yu kúu naveꞌe ta̱yóꞌo?
Ta nda̱kuii̱n na:
―Ñii sa̱ꞌya ñani síkuá ta̱rey David kuu ra ―káchí na.
43 Ta saá ni̱ka̱ꞌa̱n ra siꞌa xíꞌin na:
―Tá ndixa Cristo kuu ra sa̱ꞌya ñani síkuá ta̱rey David, ¿ta nda̱chun ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱rey David xa̱ꞌa̱ Cristo, ka̱chí ra: “Ta̱Káꞌno no̱o̱ i̱ kúu ra”? Chi Níma̱ Ndios ni̱ka̱ꞌa̱n ini ta̱David, ta ni̱taa ra to̱ꞌon yóꞌo, ña káchí saá:
44 Ndios ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin ta̱Káꞌno no̱o̱ i̱:
“Koo ún xíꞌin i̱ sii̱n kuaꞌá i̱ no̱o̱ táyi̱ tón to̱ꞌó yóꞌo,
ta̱nda̱ ki̱vi̱ taxi i̱ ko̱yo ndiꞌi na káni táꞌan xíꞌin ún ti̱xin xa̱ꞌa̱ ún”, ka̱chí Ndios,
ni̱taa ta̱David xi̱na̱ꞌá. 45 Xíꞌin to̱ꞌon yóꞌo ta̱David ka̱chí ra Cristo kúu ta̱Káꞌno no̱o̱ ra. Ta, ¿mí kúchiño kúu Cristo sa̱ꞌya ñani síkuá ta̱David? ―káchí ta̱Jesús xíꞌin na.
46 Ta nda̱ ñii nayóꞌo ni̱‑kuchiño ndakuii̱n na nda̱ ñii to̱ꞌon ña ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin na, ta̱nda̱ ki̱vi̱ yóꞌo ni̱‑xiin ka̱ na nda̱ka̱ to̱ꞌon na ra ña koto ndoso na ra.
* 22:11 Siꞌa ni̱xi̱yo viko̱ tonda̱ꞌa̱ xi̱na̱ꞌá: ta̱a ta̱ káꞌa̱n viko̱ yóꞌo sáníꞌi ra tiko̱to̱ yaa kundixin ñii ñii ni̱vi na ki̱ꞌvi kuxu no̱o̱ viko̱. 22:19 Ñii denario kúu si̱ꞌún ña kúu yaꞌvi ñii ta̱a ta̱ ki̱sa chiño ñii ki̱vi̱.