23
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ ta̱Jesús ki̱vi̱ chi̱kaa̱ ra kua̱chi
sa̱ta̱ nafariseo xíꞌin na sánáꞌa nda̱yí Ndios
(Mr. 12:38-40; Lc. 11:37-54; 20:45-47)
Ta saá ta̱Jesús ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin ni̱vi, ta xíꞌin naxíka xíꞌin ra, káchí ra saá:
―Nafariseo xíꞌin na sánáꞌa nda̱yí Ndios kómí na yichi̱ nandaxin na nda̱yí ña ni̱taa ta̱Moisés. Ta saá xíni̱ ñóꞌó kasa ndivi ndó ndiꞌi ña káꞌa̱n na xíꞌin ndó. Ta o̱n kutaku̱ ndó nda̱tán táku̱ nayóꞌo, chi ña sánáꞌa na ndóꞌó o̱n vása kísa ndivi mi̱i na. Chi nafariseo xíꞌin na sánáꞌa nda̱yí Ndios kéꞌé na nda̱tán kéꞌé ni̱vi na kátón chiño veé ní ta yo̱ꞌvi̱ ní kuiso ni̱vi, ta sákuiso na ña sa̱ta̱ inka̱ ni̱vi, ta mi̱i na nda̱ loꞌo o̱n xi̱in na tindaa na chiño veé ta yo̱ꞌvi̱ ní yóꞌo. Ndiꞌi ña kéꞌé na kúu xa̱ꞌa̱ ña kóni mi̱i na ña koto inka̱ ni̱vi ta ka̱ꞌa̱n na ndí va̱ꞌa ní ni̱vi kúu nafariseo xíꞌin na sánáꞌa nda̱yí. Ta nayóꞌo kátón ndaa na ta̱ꞌya̱ na ñii caja loꞌo no̱o̱ ñóꞌo tutu kómí to̱ꞌon Ndios, ta inka̱ caja loꞌo kátón ndaa na nó no̱o̱ chi̱yo̱ ndaꞌa̱ na, ta tón o̱vi̱ caja válí kátón nayóꞌo kúu tón náꞌno ka̱ no̱o̱ caja inka̱ ni̱vi. Ta ndíxin na tiko̱to̱ ña tákaa̱ yiꞌva̱ náni̱ ní ka̱ no̱o̱ ñayiꞌva̱ yuꞌu̱ tiko̱to̱ inka̱ ni̱vi. Ta no̱o̱ yóo viko̱ xíxi, ndúkú na kundo̱o na no̱o̱ táyi̱ náꞌno tón to̱ꞌó. Ta kútoo ní na kundo̱o na táyi̱ tón náꞌno tón to̱ꞌó yóo veꞌe ño̱ꞌo sinagoga. Ta xíka na no̱yáꞌvi, ta kóni na ña kasa to̱ꞌó ní ni̱vi na, kóni na ña ka̱ꞌa̱n ni̱vi xíꞌin na, kachí na saá: “Rabí, Rabí.”*
’Ta ndóꞌó, o̱n vása va̱ꞌa keꞌé ndó ña ndáti ndó ñii ki̱ꞌva saá ka̱ꞌa̱n ni̱vi xíꞌin ndó, kachí na: “Rabí”, chi ñii la̱á kúu ta̱a ta̱Maestro no̱o̱ ndó, ta ndiꞌi ndóꞌó kúu ndó ñani ndó xíꞌin táꞌan ndó. Ta o̱n ka̱ꞌa̱n ndó “Yivá i̱” kachí ndó xíꞌin nda̱ ñii ta̱a, saá chi ñii la̱á kúu Yivá yó Ndios, ta̱ yóo ñoyívi ni̱no. 10 Ta o̱n taxi ndó ka̱ꞌa̱n na xíꞌin ndó “Ta̱káꞌno” kachí na, chi ñii la̱á kúu Ta̱a ta̱Káꞌno no̱o̱ ndó. 11 Ta ta̱ káꞌno ní ka̱ no̱o̱ ndóꞌó kuu ta̱ kasa chiño no̱o̱ ndó. 12 Chi ndiꞌi na kísa káꞌno xíꞌin mi̱i nduu na nani̱no̱ ní, ta ndiꞌi na kísa ni̱no̱ xíꞌin mi̱i nduu na nanáꞌno ní, kasa Ndios xíꞌin na ―káchí ta̱Jesús.
13 Ta ni̱ka̱ꞌa̱n tuku ta̱Jesús xíꞌin nafariseo ta xíꞌin na sánáꞌa nda̱yí Ndios, káchí ra saá:
―¡Ñii ki̱vi̱ xo̱ꞌvi̱ ní ndóꞌó, nafariseo xíꞌin na sánáꞌa nda̱yí Ndios! ¡Na o̱vi̱ yuꞌu̱ kúu ndó! Chi nákasi ndó yichi̱ ña o̱n yaꞌa nani̱vi ña ki̱ꞌvi na yichi̱ no̱o̱ xáꞌnda chiño Ndios. Ta ni mi̱i ndó, o̱n xi̱in ndó ki̱ꞌvi ndó yichi̱ yóꞌo.
14 ’¡Ñii ki̱vi̱ xo̱ꞌvi̱ ní ndóꞌó, nafariseo xíꞌin na sánáꞌa nda̱yí Ndios! ¡Na o̱vi̱ yuꞌu̱ kúu ndó! O̱n váꞌa kéꞌé ndó chi kíndaa ndó veꞌe náñaꞌa̱ ná ni̱xiꞌi̱ yii̱. Tá ndi̱ꞌi ke̱ꞌé ndó saá, ta xíꞌin ñavatá ini ndó, xáꞌa̱n ndó veꞌe ño̱ꞌo sinagoga, ta naꞌá ní káꞌa̱n ndó xíꞌin Ndios. Kéꞌé ndó saá xa̱ꞌa̱ ña kóni ndó kani si̱ni̱ ni̱vi ndí ndóꞌó kúu nava̱ꞌa ní no̱o̱ Ndios. Ta xa̱ꞌa̱ ña o̱n váꞌa kéꞌé ndó, Ndios saxo̱ꞌvi̱ ka̱ ra ndóꞌó no̱o̱ inka̱ ni̱vi.
15 ’¡Ñii ki̱vi̱ xo̱ꞌvi̱ ní ndóꞌó, nafariseo xíꞌin na sánáꞌa nda̱yí Ndios! ¡Na o̱vi̱ yuꞌu̱ kúu ndó! Saá chi kua̱ꞌa̱n ndó ndiꞌi saá xiiña nda̱ no̱o̱ mi̱ni, ta ndúkú ndó ni̱vi na kundiko̱n yichi̱ ndó. Ta ni̱vi na ndíko̱n yichi̱ ndó, ndása ndó nayóꞌo ni̱vi na ndiva̱ꞌa ní ka̱ ini no̱o̱ ndó, ta ndixa ko̱ꞌo̱n nayóꞌo nda̱ya xíꞌin ndó.
16 ’¡Ñii ki̱vi̱ xo̱ꞌvi̱ ní ndóꞌó, chi sánáꞌa ndó ni̱vi ko̱ꞌo̱n na yichi̱ ña káchí mi̱i ndó, ta ndixa mi̱i ndó nakuáá kúu ndó, o̱n vása xíni ndó yichi̱! Saá chi káꞌa̱n ndó, káchí ndó saá: “Tá ñii ni̱vi káꞌa̱n na chínáꞌa na xa̱ꞌa̱ veꞌe ño̱ꞌo káꞌno, ta o̱n vása xíni̱ ñóꞌó kasa ndivi na to̱ꞌon na. Tá káꞌa̱n na chínáꞌa na xa̱ꞌa̱ ñaoro ña yóo veꞌe ño̱ꞌo káꞌno, ta saá ndixa xíni̱ ñóꞌó kasa ndivi na ña káꞌa̱n na”, káchí ndó. 17 ¡Nakíꞌví kúu ndó ta nakuáá kúu ndó! ¿Yukía̱ kúu ñakáꞌno xíni̱ ñóꞌó ní ka̱? ¿Án ñaoro, án mi̱i veꞌe ño̱ꞌo káꞌno?, saá chi veꞌe ño̱ꞌo káꞌno kúu ña ndása yi̱i̱ ndiꞌi ñaoro ñóꞌo ini ña. 18 Ta tuku káꞌa̱n ndó: “Tá ñii ni̱vi káꞌa̱n na chínáꞌa na xa̱ꞌa̱ na̱ma̱ yi̱i̱ veꞌe ño̱ꞌo káꞌno, ta o̱n vása xíni̱ ñóꞌó kasa ndivi na to̱ꞌon na. Tá káꞌa̱n na chínáꞌa na xa̱ꞌa̱ ña sóko̱ na no̱o̱ Ndios ña ndóso no̱o̱ na̱ma̱ yóꞌo, ta saá ndixa xíni̱ ñóꞌó kasa ndivi na ña káꞌa̱n na”, káchí ndó. 19 ¡Nasóꞌó ta nakuáá kúu ndóꞌó! ¿Yukía̱ kúu ñakáꞌno xíni̱ ñóꞌó ní ka̱? ¿Án ña sóko̱ ni̱vi nándoso no̱o̱ na̱ma̱, án mi̱i na̱ma̱ yi̱i̱ veꞌe ño̱ꞌo káꞌno?, saá chi na̱ma̱ veꞌe ño̱ꞌo káꞌno kúu ña ndása yi̱i̱ ndiꞌi ñasóko̱ ña nándoso no̱o̱ ña. 20 Chi ni̱vi na chínáꞌa xa̱ꞌa̱ na̱ma̱ yi̱i̱ veꞌe ño̱ꞌo káꞌno, nayóꞌo chínáꞌa na xa̱ꞌa̱ ndiꞌi ñasóko̱ ña nándoso no̱o̱ na̱ma̱ yóꞌo, 21 ta ni̱vi na chínáꞌa xa̱ꞌa̱ veꞌe ño̱ꞌo káꞌno, nayóꞌo chínáꞌa na Ndios, ta̱ yóo veꞌe ño̱ꞌo káꞌno. 22 Ta ni̱vi na chínáꞌa xa̱ꞌa̱ ñoyívi ni̱no, nayóꞌo chínáꞌa na xa̱ꞌa̱ tón táyi̱ káꞌno Ndios, ta chínáꞌa na xa̱ꞌa̱ mi̱i Ndios, ta̱ yóo ñoyívi ni̱no.
23 ’¡Ñii ki̱vi̱ xo̱ꞌvi̱ ní ndóꞌó, nafariseo xíꞌin na sánáꞌa nda̱yí Ndios! ¡Ni̱vi na o̱vi̱ yuꞌu̱ kúu ndó! Saá chi táxi ndó ndaꞌa̱ Ndios ñii koꞌndo ña ta̱va ndó ti̱xin ña u̱xu̱ koꞌndo ña kúu ñii ñii no̱o̱ yu̱ku̱ válí ña xíxi yó, ta o̱n vása kísa ndivi ndó chiño ña xíni̱ ñóꞌó ní ka̱ no̱o̱ Ndios. Chi no̱o̱ Ndios ña xíni̱ ñóꞌó ní ka̱ kúu ña keꞌé yó ñanda̱a̱ xíꞌin inka̱ ni̱vi, ña kundáꞌví ini yó koni yó ndiꞌi ni̱vi, ta chikaa̱ ndinoꞌo ini yó ña kandixa yó Ndios. Xíni̱ ñóꞌó kasa ndivi ndó chiño náꞌno yóꞌo no̱o̱ Ndios. Ta saá ni, o̱n sandakoo ndó kasa ndivi ndó inka̱ chiño válí no̱o̱ ra. 24 ¡Ndóꞌó sánáꞌa ndó ni̱vi ko̱ꞌo̱n na yichi̱, ta mi̱i ndó nakuáá kúu ndó! Kéꞌé ndó nda̱tán kéꞌé ni̱vi na xíꞌi takuií ta siꞌna sáxixin na títikon loꞌo ta ko̱ko̱ na tícamello ñóꞌo xíꞌin takuií xíꞌi na.
25 ’¡Ñii ki̱vi̱ xo̱ꞌvi̱ ní ndóꞌó, nafariseo xíꞌin na sánáꞌa nda̱yí Ndios! ¡Na o̱vi̱ yuꞌu̱ kúu ndó! Nákata ndó sa̱ta̱ vaso xíꞌin sa̱ta̱ ko̱ꞌo̱, ta ini mi̱i ndó chútú ní ñakuíꞌná, ta o̱n vása táku̱ ndó ñanda̱kú. 26 ¡Ndóꞌó nafariseo nakuáá kúu ndó! Siꞌna xíni̱ ñóꞌó ndasa ndii ndó níma̱ ndó, ta saá ndundii ndiꞌi mi̱i ndó no̱o̱ Ndios.
27 ’¡Ñii ki̱vi̱ xo̱ꞌvi̱ ní ndóꞌó, nafariseo xíꞌin na sánáꞌa nda̱yí Ndios! ¡Na o̱vi̱ yuꞌu̱ kúu ndó! Nda̱tán yóo ñii veꞌe yaa no̱o̱ ndúxu̱n ni̱vi na ni̱xiꞌi̱, saá yóo ndóꞌó, chi yaa ní sa̱ta̱ veꞌe yóꞌo ta ti̱xin ña nina chútú leke xíꞌin ndiꞌi ña táꞌyí. 28 Nda̱tán káa ni̱vi na va̱ꞌa ní, saá káa ndó no̱o̱ inka̱ ni̱vi, ta níma̱ ndó chútú ña o̱n váꞌa xíꞌin ñavatá.
29 ’¡Ñii ki̱vi̱ xo̱ꞌvi̱ ní ndóꞌó, nafariseo xíꞌin na sánáꞌa nda̱yí Ndios! ¡Na o̱vi̱ yuꞌu̱ kúu ndó! Livi ní kísa va̱ꞌa ndó veꞌe no̱o̱ ni̱ndu̱xu̱n naprofeta xi̱na̱ꞌá, ta saá livi ní ndása va̱ꞌa ndó no̱o̱ ni̱ndu̱xu̱n inka̱ ni̱vi na va̱ꞌa. 30 Ta káꞌa̱n ndó: “Tá ní xi̱taku̱ yó xi̱na̱ꞌá kui̱ya̱ xi̱taku̱ naxi̱i̱ síkuá yó, ta nda̱ loꞌo o̱n chindeé yó nayóꞌo ña kaꞌni na naprofeta”, káchí ndó. 31 Ta xíꞌin to̱ꞌon yóꞌo náꞌma mi̱i ndó ña kúu ndó sa̱ꞌya ñani síkuá na xa̱ꞌni naprofeta xi̱na̱ꞌá. 32 ¡Ta vitin va̱ꞌa saxi̱no̱ ndó kasa ndivi ndó ña ki̱xáꞌá kéꞌé naxi̱i̱ síkuá ndó xi̱na̱ꞌá!
33 ’¡Sa̱ꞌya ko̱o̱ xati̱ kúu ndóꞌó! ¿Ndasaá kuchiño saka̱ku xíꞌin mi̱i ndó ña o̱n ko̱ꞌo̱n ndó nda̱ya? 34 Ta saá tiꞌví i̱ naprofeta na káꞌa̱n ndoso to̱ꞌon i̱, ta tiꞌví i̱ nandíchí na xíni̱ to̱ꞌon i̱, ta tiꞌví i̱ na sánáꞌa to̱ꞌon i̱ ta ka̱ꞌa̱n na xíꞌin ndó. Ta ndóꞌó kaꞌni ndó sava nayóꞌo, ta inka̱ na katakaa̱ ndaa ndó ña kivi̱ na ndaꞌa̱ tón cruz, ta sava na kani ndó xíꞌin kuártá veꞌe ño̱ꞌo sinagoga, ta sava nayóꞌo ñii ñii ñoo ndó taxin ndó na. 35 Ta sa̱ta̱ mi̱i ndó nakava kua̱chi xa̱ꞌa̱ ña ni̱xi̱ta̱ ni̱i̱ ndiꞌi ni̱vi na va̱ꞌa xi̱na̱ꞌá, ta ki̱xáꞌá ña xíꞌin ña ni̱xiꞌi̱ ta̱Abel, ta ndi̱ꞌi ña xíꞌin ña ni̱xiꞌi̱ ta̱Zacarías, sa̱ꞌya ta̱Berequías. Ta ni̱vi xi̱i̱ síkuá ndó xa̱ꞌni na ta̱Zacarías ki̱vi̱ xi̱ndichi ra ma̱ꞌñó ña kúu yéꞌé veꞌe ño̱ꞌo káꞌno xíꞌin ña kúu na̱ma̱ yi̱i̱ no̱o̱ sóko̱ na ña̱ꞌa no̱o̱ Ndios. 36 Ta ndixa káꞌa̱n i̱ xíꞌin ndó, sa̱ta̱ mi̱i ndó ni̱vi na táku̱ vitin, nakava kua̱chi xa̱ꞌa̱ ña ni̱xi̱ta̱ ni̱i̱ ndiꞌi nava̱ꞌa yóꞌo ―káchí ta̱Jesús xíꞌin na.
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ku ta̱Jesús xa̱ꞌa̱ ñoo Jerusalén
(Lc. 13:34-35)
37 Ta tuku ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Jesús, káchí ra saá:
―¡Nañoo Jerusalén, ndóꞌó kúu na xáꞌni naprofeta, ndóꞌó kúu na kóon yu̱u̱ ni̱vi na ti̱ꞌví Ndios ña chindeé na ndóꞌó! ¡Kua̱ꞌa̱ ní yichi̱ káchí ini i̱ nakaya i̱ ndóꞌó, nda̱tán ñii nduxú siꞌí nákaya rí sa̱ꞌya rí ti̱xin ndi̱xi̱n rí, ta ni̱‑xiin ndó kundaa i̱ ndóꞌó! 38 Ta vitin sandakoo Ndios veꞌe ño̱ꞌo ndó, ta kuu vi̱chí ña ta ndu̱xu̱n ña. 39 Ta ndixa káꞌa̱n i̱ xíꞌin ndó, nañoo Jerusalén, o̱n koto ka̱ ndó yi̱ꞌi̱ nda̱ to̱nda̱a ki̱vi̱ ka̱ꞌa̱n ndó to̱ꞌon yóꞌo: “Ná keꞌé Ndios ñava̱ꞌa xíꞌin ta̱yóꞌo, ta̱a ta̱ ki̱xaa̱ xíꞌin nda̱yí Ndios”, kachí ndó xa̱ꞌa̱ i̱.
* 23:7 To̱ꞌon “Rabí” kóni kachí ña: Tata Maestro. 23:23 Yu̱ku̱ válí yóꞌo kúu mi̱no castila xíꞌin eneldo xíꞌin comino. 23:35 Ta̱Abel xi̱kuu sa̱ꞌya ta̱Adán xíꞌin ñáEva, ta ta̱yóꞌo ni̱xiꞌi̱ ra, ke̱ꞌé ñani ra ta̱Caín.