24
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ veꞌe ño̱ꞌo káꞌno ñoo Jerusalén
ndiꞌi xa̱ꞌa̱ ña ñii ki̱vi̱ ña va̱xi
(Mr. 13:1-2; Lc. 21:5-6)
Ta saá ta̱Jesús ke̱ta ra veꞌe ño̱ꞌo káꞌno ta kua̱ꞌa̱n ra, ta naxíka xíꞌin ra ni̱xaa̱ yatin na no̱o̱ ra, ta ki̱xáꞌá na káꞌa̱n na xíꞌin ra xa̱ꞌa̱ veꞌe ño̱ꞌo yóꞌo. Ta ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Jesús xíꞌin na:
―¿Án xíto ndó ndiꞌi ñayóꞌo? Ta ndixa káꞌa̱n i̱ xíꞌin ndó, nda̱ ñii ka̱ yu̱u̱ o̱n kóo ka̱ sa̱ta̱ inka̱ yu̱u̱. Saá chi ñii ki̱vi̱ ña va̱xi tani veꞌe ño̱ꞌo yóꞌo ta ndiꞌi xa̱ꞌa̱ ña ―káchí ta̱Jesús.
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ seña ña sanáꞌa
xa yatin kixaa̱ ki̱vi̱ sondíꞌí ñoyívi yóꞌo
(Mr. 13:3-23; Lc. 21:7-24; 17:22-24)
Ta saá kua̱ꞌa̱n na xi̱ki̱ tón Olivo ta xi̱koo ta̱Jesús no̱o̱ ñoꞌo̱, ta naxíka xíꞌin ra xi̱to na o̱n ko̱ó ka̱ ni̱vi, ta ki̱xaa̱ na no̱o̱ ra, ta ni̱ka̱ꞌa̱n na xíꞌin ra:
―Tata, kóni ndi̱ ndato̱ꞌon ún xíꞌin ndi̱, ¿ama koo saá ña ka̱chí ún? ¿Ndá seña kuu ña koni ndi̱ ña kunda̱a̱ ini ndi̱ ña xa yatin kixi tuku ún, ta kixaa̱ ki̱vi̱ sondíꞌí ñoyívi yóꞌo? ―káchí na.
Ta nda̱kuii̱n ta̱Jesús, káchí ra saá xíꞌin na:
―Koto va̱ꞌa ndó ña o̱n sandáꞌví ni̱vi ndóꞌó. Saá chi kua̱ꞌa̱ ní ta̱a kixaa̱, ta ki̱vi̱ kixaa̱ ñii ñii na, ta ka̱ꞌa̱n na xíꞌin ndó, kachí na saá: “Yi̱ꞌi̱ kúu Cristo, ta̱a ta̱ ti̱ꞌví Ndios saka̱ku na ñoyívi yóꞌo”, kachí na xíꞌin ndó, ta sandáꞌví na kua̱ꞌa̱ ní ni̱vi. Ta koni̱ so̱ꞌo ndó yóo kua̱chi xáꞌni táꞌan na ñoo yatin, ta xáꞌni táꞌan na ñoo xíká, ta o̱n kuyi̱ꞌví ndó. Chi xíni̱ ñóꞌó kundivi ndiꞌi ñayóꞌo, ta saá ni, ta̱ꞌán kixaa̱ ki̱vi̱ ñasondíꞌí ñoyívi yóꞌo. Ki̱vi̱ ña va̱xi nakuita ni̱vi na ñoo náꞌno kaꞌni táꞌan na xíꞌin ni̱vi na inka̱ ñoo náꞌno, ta ñoo no̱o̱ yóo narey kaꞌni táꞌan na xíꞌin inka̱ ñoo no̱o̱ yóo inka̱ narey. Ta kua̱ꞌa̱ ní xiiña ta̱an no̱o̱ ñoꞌo̱, ta koo ní so̱ko, xíꞌin ndiꞌi no̱o̱ kue̱ꞌe̱. Ñayóꞌo kuiti kuu ña kixáꞌá ña xo̱ꞌvi̱ ní ni̱vi.
’Sava ni̱vi tiin na ndóꞌó ko̱ꞌo̱n ndó xíꞌin na, ta nataxi na ndóꞌó ndaꞌa̱ nachiño náꞌno, ta saxo̱ꞌvi̱ na ndóꞌó, ta kaꞌni na sava ndóꞌó. Ndiꞌi ni̱vi ñoyívi yóꞌo kusaa̱ ini na koni na ndóꞌó chi na ndíko̱n yi̱ꞌi̱ kúu ndó. 10 Ta ki̱vi̱ kundivi ñayóꞌo saá, kua̱ꞌa̱ ní ni̱vi sandakoo na yichi̱ i̱, ta kusaa̱ ní ini na koni na xíꞌin táꞌan mi̱i na, ta sandáꞌví xíꞌin táꞌan mi̱i na nataxi na natáꞌan na ndaꞌa̱ nachiño. 11 Ta nakuita kua̱ꞌa̱ ní naprofeta vatá sandáꞌví na kua̱ꞌa̱ ní ni̱vi. 12 Ndeé ní kuaꞌno ka̱ ña o̱n váꞌa, ta kua̱ꞌa̱ ní ni̱vi sandakoo na ña kukiꞌvi ini na koni táꞌan na. 13 Ta ni̱vi na o̱n vása sandakoo yichi̱ i̱, ta kundiko̱n va̱ꞌa na ña, nda̱ kixaa̱ ki̱vi̱ ndi̱ꞌi ña xo̱ꞌvi̱ na ñoyívi yóꞌo, ta Ndios saka̱ku ra na ña kutaku̱ na xíꞌin ra ndiꞌi saá ki̱vi̱ ña va̱xi. 14 Ta ni̱vi na ndíko̱n yi̱ꞌi̱ ndato̱ꞌon na xa̱ꞌa̱ i̱ xíꞌin ndiꞌi ni̱vi na ndóo ndiꞌi saá ñoo ñoyívi yóꞌo ña kunda̱a̱ ini na to̱ꞌon i̱, ta saá kixaa̱ ki̱vi̱ ñasondíꞌí ñoyívi yóꞌo ―káchí ta̱Jesús xíꞌin na.
15 Ta ndóꞌó na káꞌvi to̱ꞌon yóꞌo xíni̱ ñóꞌó kunda̱a̱ ini ndó to̱ꞌon yóꞌo ña ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Jesús xíꞌin naxíka xíꞌin ra, káchí ra saá:
―Kui̱ya̱ xi̱na̱ꞌá ta̱profeta Daniel ni̱ka̱ꞌa̱n ra xa̱ꞌa̱ ña o̱n váꞌa ñakini ña sandiꞌi xa̱ꞌa̱ ñayi̱i̱. Ta kixaa̱ ki̱vi̱ koto ndó yóo ña o̱n váꞌa ñakini yóꞌo veꞌe ño̱ꞌo káꞌno, 16 ta ndiꞌi ni̱vi na ndóo estado Judea yóꞌo, xíni̱ ñóꞌó kee na ta kono na ko̱ꞌo̱n na no̱o̱ yóo yuku̱ síkón. 17 Tá ni̱vi nándoso na si̱ni̱ veꞌe na, ta nayóꞌo o̱n váꞌa noo na nakiꞌin na ña kómí na veꞌe na. 18 Tá ni̱vi ñóꞌo yuku̱, ta nayóꞌo, o̱n váꞌa ndikó ka̱ na veꞌe na nakiꞌin na tika̱chí na. 19 ¡Ndáꞌví ní náñaꞌa̱ ná ñóꞌo sa̱ꞌya, ta ndáꞌví ní náñaꞌa̱ ná yóo sa̱ꞌya válí na chíchín, chi ndeé ní koo ña xo̱ꞌvi̱ ná ki̱vi̱ kundivi ñayóꞌo saá! 20 Ndukú ndó no̱o̱ Ndios ña o̱n kuu ña ki̱vi̱ vi̱xin ní, ni ki̱vi̱ yi̱i̱ ña nákindée yó ña kundoꞌo ndó saá. 21 Nda̱ ki̱vi̱ no̱ó ña ki̱sa va̱ꞌa Ndios ñoyívi yóꞌo ta̱nda̱ vitin, nani̱vi xóꞌvi̱ na. Ta ki̱vi̱ koo ña o̱n váꞌa yóꞌo saá, ndeé ní ka̱ xo̱ꞌvi̱ ndiꞌi ni̱vi. Ta nda̱ ñii ka̱ ki̱vi̱ ña va̱xi o̱n xo̱ꞌvi̱ ka̱ na nda̱tán xo̱ꞌvi̱ na ki̱vi̱ yóꞌo. 22 Ta xa̱ꞌa̱ ña kúndáꞌví ini Ndios xíni ra ni̱vi na na̱ka̱xin ra ndíko̱n yichi̱ ra kúu ña chi̱tóni̱ ra saloꞌo ki̱vi̱ xo̱ꞌvi̱ ni̱vi ñoyívi yóꞌo. Tá o̱n vása ní‑chitóni̱ ra saá, níkúu, ta nda̱ ñii ni̱vi o̱n ki̱ví ka̱ku na no̱o̱ ña xóꞌvi̱ na.
23 ’Tá yóo ñii ni̱vi na ka̱ꞌa̱n xíꞌin ndó: “Yóꞌo yóo Cristo ta̱ ti̱ꞌví Ndios saka̱ku na ñoyívi yóꞌo”, án “Koto ndó, kaa̱ yóo ra”, kachí na xíꞌin ndó, ta o̱n kandixa ndó na. 24 Chi nakuita kua̱ꞌa̱ ní navatá ta ka̱ꞌa̱n na, kachí na siꞌa: “Yi̱ꞌi̱ kúu Cristo ta̱ ti̱ꞌví Ndios”, ta inka̱ na ka̱ꞌa̱n, kachí na: “Yi̱ꞌi̱ kúu ta̱profeta ta̱ káꞌa̱n ndoso to̱ꞌon Ndios”, ta o̱n si̱ví nanda̱a̱ kúu na. Navatá yóꞌo to̱nda̱a na keꞌé na milagro ña sandáꞌví na ni̱vi, ta̱nda̱ yatin kuchiño sandáꞌví na ni̱vi na na̱ka̱xin Ndios kundiko̱n yichi̱ ra. 25 Vitin kúnda̱a̱ ini ndó ndiꞌi ñayóꞌo, chi xa nda̱to̱ꞌon i̱ xíꞌin ndó. 26 Ta saá tá ka̱ꞌa̱n ni̱vi xíꞌin ndó, kachí na: “Koto ndó no̱o̱ yóo yuku̱ yi̱chí, chi kán yóo ta̱a ta̱ ti̱ꞌví Ndios saka̱ku na ñoyívi yóꞌo”, kachí na, ta o̱n ko̱ꞌo̱n ndó no̱o̱ yóo yuku̱ yi̱chí koto ndó ra. Tá ka̱ꞌa̱n tuku na xíꞌin ndó: “Koto ndó ini veꞌe, chi yóꞌo yóo ta̱a ta̱ ti̱ꞌví Ndios saka̱ku na ñoyívi yóꞌo”, kachí na, ta o̱n kandixa ndó ña ka̱ꞌa̱n na. 27 Nda̱tán yóo ta̱xa̱ ña náyeꞌe ñoyívi, kíxáꞌá ña náyeꞌe ña nda̱ no̱o̱ kána ño̱ꞌo ta̱nda̱ no̱o̱ ndétá ño̱ꞌo náyeꞌe ña, saá koo ki̱vi̱ ndikó i̱ ñoyívi yóꞌo. 28 Tá xíto ndó míkía̱ ndáchí kua̱ꞌa̱ ní tio̱ko chée,* ta saá kúnda̱a̱ ini ndó míchí kándúꞌu̱ ñii kiti̱ tí ni̱xiꞌi̱. Ñii ki̱ꞌva saá kunda̱a̱ ini ndó seña ña kachí xa yatin ní to̱nda̱a ki̱vi̱ ña ndikó i̱ ñoyívi yóꞌo ―káchí ta̱Jesús.
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ seña ña sanáꞌa
xa yatin kixaa̱ ki̱vi̱ ndikó ta̱Jesús ñoyívi yóꞌo
(Mr. 13:24-37; Lc. 21:25-33; 17:26-30, 34-36)
29 Ta tuku ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Jesús, káchí ra saá xíꞌin na:
―Ta ki̱vi̱ ndiꞌi ña xo̱ꞌvi̱ ni̱vi, xa̱ndi̱ko̱n ña ño̱ꞌo káꞌno yéꞌe kunaa no̱o̱ ña, ta tíyo̱o̱ o̱n vása nayeꞌe ka̱ rí, ta tíki̱mi kee rí ñoyívi ni̱no ta ko̱yo rí, ta ndiꞌi ña kómí ndee̱ yóo ñoyívi ni̱no kanda ña ta kisin ndiꞌi ñayóꞌo. 30 Ta ndiꞌi ni̱vi koni na ñii seña ñoyívi ni̱no ña sanáꞌa ña ndikó yi̱ꞌi̱, ta̱a ta̱ ki̱xi no̱o̱ Ndios, ta saá ndiꞌi nañoo ñoyívi yóꞌo kuchuchú ní ini na, ta kuaku ní na. Ta saá ndiꞌi ni̱vi koni na yi̱ꞌi̱, ta va̱xi i̱ ma̱ꞌñó vi̱ko̱, xíꞌin ndee̱ káꞌno, xíꞌin ndiꞌi ña yéꞌe livi. 31 Xíꞌin ña ndáꞌyi trompeta, yi̱ꞌi̱ tiꞌví i̱ naángel ko̱ꞌo̱n na nakaya na ndiꞌi ni̱vi na na̱ka̱xin i̱ na kúu na ndíko̱n yichi̱ i̱. Ta ni̱vi yóꞌo kee na ndiꞌi saá xiiña no̱o̱ ñoꞌo̱ ñoyívi yóꞌo xíꞌin ñoyívi ni̱no, ta kixaa̱ na no̱o̱ i̱.
32 ’Ta ndóꞌó, sakuáꞌá ndó ta kunda̱a̱ ini ndó ña sánáꞌa yito̱n tón higo: Tá xa va̱xi nduxa̱á nó, ta nákoo yu̱ku̱ yúta̱ ndaꞌa̱ nó, ta saá kúnda̱a̱ ini ndó xa ni̱kuyatin ní kixaa̱ sa̱vi̱. 33 Ta ki̱vi̱ xíto ndó xa kua̱ꞌa̱n kundivi ndiꞌi ñayóꞌo ña nda̱to̱ꞌon i̱ xíꞌin ndó, ta saá kunda̱a̱ ini ndó xa va̱xi kuyatin ki̱vi̱ ndikó i̱ ñoyívi yóꞌo. 34 Ta ndixa káꞌa̱n i̱ xíꞌin ndó, ni̱vi na xíto kixáꞌá seña yóꞌo kutaku̱ ka̱ na nda̱ ndi̱ꞌi ku̱ndivi ndiꞌi ña nda̱to̱ꞌon i̱ xíꞌin ndó. 35 Ña ñoyívi ni̱no xíꞌin ña ñoyívi yóꞌo ñii ki̱vi̱ va̱xi ndiꞌi xa̱ꞌa̱ ña, ta to̱ꞌon i̱ o̱n ndiꞌi xa̱ꞌa̱ ña, ta kindo̱o ña ndiꞌi saá ki̱vi̱.
36 ’Nda̱ ñii ni̱vi o̱n vása xíni̱ na ama ndikó i̱, ni ni̱vi na ndóo ñoyívi yóꞌo, ni naángel na ndóo ñoyívi ni̱no. Ta ñii la̱á Ndios Tata Yivá yó kúu ta̱a ta̱ xíni̱ ama ndikó i̱ ñoyívi yóꞌo.
37 ’Ñii ki̱ꞌva xi̱taku̱ ni̱vi ki̱vi̱ ni̱xi̱yo ta̱Noé, saá kutaku̱ na ki̱vi̱ kuyatin ndikó i̱ ñoyívi yóꞌo. 38 Saá chi ki̱vi̱ xi̱taku̱ ta̱Noé xi̱na̱ꞌá ndiꞌi ni̱vi xíxi na, xíꞌi na, ta tónda̱ꞌa̱ na, ta táxi na tonda̱ꞌa̱ sa̱ꞌya na, saá yóo na nda̱ ni̱to̱nda̱a ki̱vi̱ ni̱ki̱ꞌvi ta̱Noé ini tón barco. 39 Ta o̱n vása ní‑kunda̱a̱ ini na yukía̱ kundoꞌo na a̱nda̱ ki̱vi̱ ki̱xáꞌá ni̱koon sa̱vi̱ naꞌá, ta saá ta̱ni ndiꞌi na ta ni̱ka̱ꞌa̱ na xíꞌin takuií ta ni̱xiꞌi̱ ndiꞌi ni̱vi yóꞌo. Saá chi o̱n vása ní‑xiyo tiꞌva na, ta ñii ki̱ꞌva saá o̱n vása koo tiꞌva ni̱vi ki̱vi̱ ndikó i̱ ñoyívi yóꞌo. 40 Tá o̱vi̱ ta̱a kísa chiño ra yuku̱, ta nakiꞌin i̱ ñii ta̱yóꞌo ko̱ꞌo̱n ra xíꞌin i̱, ta inka̱ ra ndo̱o. 41 Tá o̱vi̱ násíꞌí yóo ná ndíko ná, ta nakiꞌin i̱ ñii ñá ko̱ꞌo̱n ñá xíꞌin i̱, ta inka̱ ñá ndo̱o.
42 ’Ta saá ndóꞌó, kundo̱o tiꞌva ndó chi o̱n vása xíni̱ ndó ama ndikó yi̱ꞌi̱, ta̱Káꞌno no̱o̱ ndó, ñoyívi yóꞌo. 43 Ta kunda̱a̱ va̱ꞌa ini ndó ñayóꞌo: Tá ñii ta̱a yóo ra veꞌe ra, ta xíni̱ ra ama kixaa̱ ta̱kuíꞌná, ta saá koo tiꞌva ra ta o̱n taxi ra ki̱ꞌvi ta̱kuíꞌná yóꞌo kasa kuíꞌná ra ñakuíká kómí ra veꞌe ra. 44 Ta saá ndóꞌó xíni̱ ñóꞌó kundo̱o tiꞌva ndó, saá chi ndikó i̱ ñoyívi yóꞌo ñii ki̱vi̱ ña o̱n vása ndáti ndó ―káchí ta̱Jesús xíꞌin na.
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ ni̱vi na kísa chiño xíꞌin ndinoꞌo ini
(Lc. 12:41-48)
45 Ta ni̱ka̱ꞌa̱n tuku ta̱Jesús, káchí ra saá:
―¿Ndasaá keꞌé ñii ta̱káꞌno xíꞌin ñii ta̱a ta̱ kísa chiño xíꞌin ndinoꞌo ini no̱o̱ ra? Ta ta̱káꞌno yóꞌo sakuiso chiño ra ta̱yóꞌo ña taxi ta̱yóꞌo kuxu ni̱vi na yóo veꞌe ta kasa kuenda ra xíꞌin veꞌe yóꞌo. 46 Ta saá kunakaa̱ ñasi̱i̱ níma̱ ta̱ kísa chiño xíꞌin ndinoꞌo ini ki̱vi̱ ndikó ta̱káꞌno no̱o̱ ra, ta koto ra va̱ꞌa ní ki̱sa ndivi ra chiño. 47 Ta ndixa káꞌa̱n i̱ xíꞌin ndó, ta̱káꞌno yóꞌo taxi ra ndaꞌa̱ ta̱ kísa chiño xíꞌin ndinoꞌo ini, ña kuiso chiño ra xíꞌin ndiꞌi ña̱ꞌa veꞌe ta̱káꞌno yóꞌo. 48 Tá yóo ñii ta̱a ta o̱n vása kísa chiño ra xíꞌin ndinoꞌo ini ra, ta xáni si̱ni̱ ra saá: “Xa naꞌá ní kuáchi̱ ta̱káꞌno no̱o̱ yó, o̱n vása xíni̱ yó ndá ki̱vi̱ ndikó ra”, xáni si̱ni̱ ra. 49 Ta saá kíxáꞌá ra ndiꞌi saá ki̱vi̱ káni ra na kísa chiño xíꞌin ra, ta ñii ki̱ꞌva saá kíxáꞌá ra ndiꞌi saá ki̱vi̱ xíxi ra ta xíꞌi ra xíꞌin na xíꞌi ní. 50 Ta ñii ki̱vi̱ ña o̱n vása ndáti ra, ni hora ña o̱n vása yóo tiꞌva ra, ta ndikó ta̱káꞌno no̱o̱ ra. 51 Ta ta̱káꞌno no̱o̱ ra yóꞌo saxo̱ꞌvi̱ ní ñaꞌá ra, ta tiꞌví ñaꞌá ra ko̱ꞌo̱n ra no̱o̱ ndóo ni̱vi na o̱n váꞌa na o̱vi̱ yuꞌu̱, no̱o̱ kuaku ní na ta no̱o̱ xo̱ꞌvi̱ ní na ―káchí ta̱Jesús xíꞌin na.
* 24:28 To̱ꞌon griego ña káchí “tio̱ko chée” ta tuku káchí ña “ta̱si̱n yáꞌá.”