10
Jesús envía a los setenta y dos
1 Néeseté Wáiwacali yeedáca yéewáidacalénáiwa áibanái setenta y dos namanùbaca. Yá ibànùaca nía ipíchaléwa pucháibanamata. Yá ibànùaca nía nàacaténáwa macái yàcalé irìculé, wenàiwicanái ìyacatái nacái, níái yàcaléca iwàwacutácataléca Jesús ipáchiaca.
2 Yá íimaca yéewáidacalénái iríwa: “Báisíta, madécaná wenàiwica nawàwa neebáidaca nutàacái. Péemìacué comparación. Càica níade iyúwa bànacalé ituíná yàasu èeri yàanàacaalí wenàiwica needácatáipiná nabànacale ìyacanáwa, quéwa máisibáanatacué pía, icàlidéeyéipiná nalí nutàacái. Iná pisutácué Dios íicha, yái càiride iyúwa bànacalé íiwacali, ibànùanápiná yàasu wenàiwicawa íibaidéeyéipiná irí, nacàlidacaténá nalí nuináwaná ìwali, yéewacaténá neebáidaca nutàacái, yásí wàwacáidaca nía Dios yàasunáipiná, càide iyúwa wenàiwica yeedácaalí bànacalé ìyacaná quíiracaalíni.
3 Pìacuéwa. Péemìacué cayába áiba comparación: Nubànùacué pía èeri mìnanái yèewiré cuwèesi lobo nacáiyéi íiwitáise, báawéeyéica iicáca Dios. Càicuéca píade nèewi iyúwa ovejanái yéenibe, càmíiyéica yáalimá ipéliaca caluéyéi cuwèesi lobo íipunita iwàwéeyéica iyáaca oveja yéenibe.
4 Picácué pité saco, moneda yàalu nacái, áiba pìasu costizapiná nacáiwa. Pìacàatétacuéwa, picácué piyamáa pibàlùacawa déecuíri iyú àyapulìcubàa pitàanícaténá áibanái yáapicha.
5 Piwàlùacuéwa nacapèe irìculé, yá pitàidacué nía quéechacáwa. Càicué píimaca nalíwa: ‘¡Nusutáca Dios íicha imàníinápinácué pirí cayábéeri, píacué ìyéeyéica capìi irìcu!’ càicué pitàidaca níawa.
6 Cayábacaalí náiwitáise níái capìi irìcuíyéica, yásí Dios imànica nalíwa cayábéeri càide iyúwacué pisutáaná íicha. Quéwa, càmicaalí cayába náiwitáise, néese Dios càmita imànipiná nalí cayábéeri.
7 Piimácué nacapèe irìcu. Piyáacué nacái piyáacaléwa náapicha àta càiríinácaalí yàacàsi nadènièrica nawacùacaténácué pìasu, yácáiná cawinácaalí wenàiwica íibaidéerica, iwàwacutá namàacaca yeedáca iríwa íibaidacalé iwèniwa. Picácué pichàbawa áibanái icapèe irìculé, picutácaténácué cayábéeri yáwanái yàacàsi, pìyacatáipiná nacái.
8 Pìacuéwa áiba yàcalé irìculé, needácatalécué nàataléwa pía, yá piyáacué piyáacaléwa náapicha àta càiríinácaalícué yàacàsi nèerica piyáapiná.
9 Pichùnìacué nacái cáuláiquéeyéi wenàiwica ìyéeyéica néenibàa. Càicué píimaca nalíwa: ‘Dios icùaca wenàiwica ìyéeyéica mawiénita pirícué’, càicué píimaca nalíwa.
10 Quéwa, pìanàacaalícué áiba yàcalé irìculé, néese càmita nawàwa néemìaca pitàacái, pimusúacuéwa capìi irìcuíse calle irìculé.
11 Yá píimacué nalí: ‘¡Càmita wawàwa wàyaca píapichacué, ipíchaná Dios yàasu yùuwichàacáisi yàanàaca wàwali nacái! ¡Iná wàacuécawa píicha, wachùpìaca cáli ichùmalé wàabàli íichawa, yái pìyacàle yàasu calle ichùmaléca, càide iyúwacué wáiwitáise ìyáaná, wía judíoca, wáasáidacaténácué pirí Dios yùuwichàidáanápinácué píawa! Quéwa péemìacué cayába quiríta, Dios icùaca wenàiwica ìyéeyéica mawiénita pirícué’, càicué píimaca nalíwa.
12 Núumacué pirí, èeri imáalàacaalípináwa, Dios yùuwichàidapiná báawéeyéi wenàiwica, yásí yùuwichàidapiná níawa càmíiyéicué yeedáca yàataléwa pía máiní yáwanái Sodoma ìyacàlená mìnanáimi íicha”, íimaca yái Jesúsca.
Los pueblos desobedientes
13 Jesús íimaca: “¡Máinícué piùwichàapinácawa, píacué israelitaca ìyéeyéica Corazín ìyacàlená irìcu, Betsaida ìyacàlená irìcu nacái! Ewitacué piicácáaníta numànica pèewibàa madécaná yái càmíirica wenàiwica idé imànica, càicáanítacué càmita piwènúada píiwitáisewa pibáyawaná íichacuéwa. Piyúunáidacuéca máiníiyéica cayábaca pía náicha níara càmíiyéica israelitami ìyéeyéicaté Tiro ìyacàlená irìcu, Sidón ìyacàlená irìcu nacái, ìyéeyéica méetàuculé Israel yàasu cáli íicha. Quéwa càmitaté máiní báawaca nía píichacué. Càmitaté naicá áiba imànica nèewibàa càide iyúwa numàníiná pèewibàa. Quéwa naicácaalíté càiritá, yá nawènúadacaté náiwitáisewatá caquialéta Dios irípinátá, càmicáináté máiní báawéeyéica nía iyúwacué pía, càita nacái nàwalica nabàlesíamiwa báawéeri iicácanáwatá, náawinaca nacáiwa catáli yèewirétá náasáidacaténáté achúmaca nawàwa nabáyawaná ìwaliwatá.
14 Quéwa áiba èeriwa Dios yùuwichàidapiná báawéeyéi wenàiwica, yásí piùwichàapinácuéwa máiní cachàiníwanái náicha níara càmíiyéica israelita ìyéeyéicaté Tiro ìyacàlená irìcu, Sidón ìyacàlená irìcu nacái, máinícáinácué báawéeyéica náicha pía.
15 Píacué nacái Capernaum ìyacàlená mìnanáica, piyúunáidacuéca máinípiná cáimiétacanáca pía, càide iyúwa Dios ìyáaná chènuniré. ¡Càmíirita! ¡Néese Dios yúucapinácué píawa irìculé yáara utàwi máiníiri depuíwaca, máinícatalé depuíwaca náicha canánama!” cài yàalàaca nía cachàiníiri iyú yái Jesúsca, càmicáináté neebáida itàacái.
16 Néese Jesús íimaca yéewáidacalénái iríwa: “Cawinácaalí yeebéeyéicuéca pitàacái, nuicápiná níawa càide iyúwa nadéca nacáicaalí neebáidaca nutàacái. Quéwa cawinácaalí iiquéeyéicuéca pía iyúwa canéeri iwèni, nuicápiná níawa càide iyúwa nadéca nacáicaalí naicáca núa càiride iyúwa canéeri iwèni nacái. Cawinácaalí iiquéeyéica núa càiride iyúwa canéeri iwèni, Dios iicápiná níawa càide iyúwa nadéca nacáicaalí caná iwèni naicáca Dios, yái Dios ibànuèrica núa”, íimaca yái Jesúsca. Néese níái setenta y dos namanùbaca nàaca nacàlidaca Jesús iináwaná ìwali wenàiwicanái irí.
Regreso de los setenta y dos
17 Néeseté idécanáami nacàlidaca wenàiwicanái iríni, yáté Jesús yéewáidacalénái setenta y dos namanùbaca nèepùacawa Jesús yàatalé, casíimáica nawàwa manuísíwata. Yá náimaca irí:
—¡Wáiwacali, Dios idéca iyúudàaca wía manuísíwata, imàacacaté nacái demonio yàacawa wenàiwicanái íicha, wachùulìacáináté demonio píipidená ìwali nàanápináwa wenàiwica íicha! —náimaca.
18 Jesús íimaca nalí:
—Núalíacatéwa pimawènìadáanápinácué Satanás, piúcacaténácué yàasu demonionái wenàiwica íicha, bàaluitécáiná nuicáca Satanás icaláacawa chènuníise càide iyúwa énu icamaláná icaláanáwa Dios yúucacáináté Satanás chènuníise.
19 Nudéca nuchàiniadacuéca pía, píalimáanápinácué pìipìnaca àapi íinatabàa, chália íinatabàa nacái, canátacué picháuná. Nudéca nuchàiniadacuéca pía pimawènìadáanápiná macáita wàuwidesàiri Satanás ichàini macháunéeri iyú.
20 Quéwa, picácué piyanídawa ìwali yái píalimáanáca piúcaca demonio wenàiwica íicha. Néese, piyanídacuéwa Dios itànàacáináté píipidená yàasu cuyàluta irìcuwa yái cuyàluta ìyéerica chènuniré —íimaca yái Jesúsca.
Jesús se alegra
21 Yáté Espíritu Santo imàacaca casíimáica Jesús iwàwa manuísíwata. Jesús íimaca Dios irí: “Pía, Núaniri Dios, nùaca pirí cayábéeri, pía Nacuèrinásàirica macáita ìyéeyéica chènuniré, chái èeri irìcuíyéica nacái. Nùaca pirí cayábéeri pimàacacáiná nalí píiwitáisewa, níái yeebáidéeyéica pitàacái càide iyúwa púubéeyéi sùmanái neebáidáaná, yéewanápiná áibanái èeri mìnanái iyúunáidéeyéi cáalíacáica, càmita náalimá náalíacawa píiwitáise ìwali. Báisíta, Núaniri, pidéca pimànica càide iyúwaté piwàwáaná pimànica”, íimaca yái Jesúsca.
22 Néese Jesús íimaca wenàiwicanái irí: “Núaniri Dios idéca imàacaca núalíacawa macáita. Abéerita Núaniri yáaliéri báisíiri iyú nùwali, yái Iirica. Abéerita núa, yái Iirica, yáaliéri báisíiri iyú Núaniri ìwali, níawamita nacái cawinácaalí wenàiwicanái numàaquéeyéica yáalíaca Núaniri ìwali, càide iyúwa nuwàwáaná, yái Iirica”, íimaca yái Jesúsca.
23 Néesecáwa Jesús iwènúacawa, icàlidaca yéewáidacalénái iríwani, méetàucuta áibanái íicha. Jesús íimaca nalí: “Dios idéca imànicuéca pirí cayábéeri manuísíwata, imàacacáinácué piicáca yái numàníirica.
24 Péemìacué cayába, bàaluité madécaná profetanái, madécaná nacái nacuèrinánái nawàwacaté naicáca yái piiquéericuéca, quéwa càmitaté naicáni. Nawàwacaté néemìaca yái péemièricuéca, quéwa càmitaté néemìani”, íimaca yái Jesúsca.
Parábola del buen samaritano
25 Néese ìyacaté abéeri yéewáidéeri wenàiwica templo irìcu. Yá yàacawa Jesús yàatalé itàanícaténá yáapicha, yáalimáidacaténá iicáwa Jesús. Yá íimaca Jesús irí:
—Pía, yéewáidéerica wenàiwica, ¿càinásica iwàwacutá numànica nùyacaténá càiripináta Dios yáapicha chènuniré? —íimaca.
26 Néese Jesús íimaca irí:
—Pidéca piléeca Dios itàacái profeta Moisés itànèericaté Dios inùmalìcuíse. Picàlidaca nulí càinácaalí íimaca yáara —íimaca yái Jesúsca.
27 Yái yéewáidéerica wenàiwica templo irìcu íimaca:
—Yái tàacáisi Moisés itànèericaté, cài íimaca: “Iwàwacutá cáinináca piicáca Picuèriná Dios macái piwàwalìcuísewa, macái picáuca iyú nacáiwa, macái pichàini iyú nacáiwa, macáita píiwitáise iyú nacáiwa. Iwàwacutá nacái cáinináca piicáca áibanái wenàiwica càide iyúwa cáinináaná piicáca píawawa”, íimaca yái tàacáisi Moisés itànèericaté —íimaca yái yéewáidéerica wenàiwica.
28 Néese Jesús íimaca irí:
—Pidéca picàlidaca cayábani. Pimànicaalí mamáalàacata càide iyúwa yái tàacáisica íimáaná, yá pidènìapiná picáucawa càmíiri imáalàawa —íimaca yái Jesúsca.
29 Néese quéwa yái yéewáidéerica wenàiwica templo irìcu iwàwacaté cayábaca áibanái iicácani, níái áibanái wenàiwicaca ìyéeyéica néeni. Iná isutáca yéemìawa Jesús:
—¿Néeni, cawinásica níara áibanái wenàiwicaca iwàwacutéeyéicasa cáinináca nuicáca? —íimaca.
30 Iná Jesús icàlidaca iríni comparación iyú. Jesús íimaca irí: “Abéeri asìali judío yàacatéwa àyapulìcubàa Jerusalén ìyacàlená íicha yàanàacaténá Jericó ìyacàlená néréwa. Néese quéwa abénaméeyéi cayéedéeyéi náibàacani. Yá namelùdaca íicha yàasu macáita, ibàle nacái macáita. Yá nacapèedáidacani báawanama. Yá nàacawa íicha, namàacaca batéwéeri yéetácawa, yái judíoca.
31 Néesecáwa àniwa áiba judíosàiri sacerdote yàanàaca irìcu yái àyapuca àniwa. Quéwa idécanacáita iicáca inacáiriwa judíoca, yái asìalica máiníirica, yá sacerdote ichàbaca yàacawa íicha déecubàata abéemàabàa àyapu íicha.
32 Càita nacái áiba judíosàiri levita íibaidéerica templo irìcu yàanàaca néré, yá iicácani, yái inacáiricawa judíoca máiníirica, néese levita ichàbaca yàacawa abéemàabàa àyapu íicha.
33 Néese áiba asìali Samaria yàasu cáli néeséeri, abéeri néená níái wenàiwicaca judíonái iiquéeyéi iyúwa báawéeyéi, yácata càmíiri judío yàacawa nacái irìcubàa yái àyapuca. Yái asìalica samaritanosàiri iicáca judío máiníirica, yá catúulécanáca iicácani.
34 Yá yàacawa máiníiri yàatalé. Yá idèpìaca íicha icháuná olivo iséená iyú, uva ituní iyú nacái, dabé nacáirica. Yá ibàlìaca icháuná wáluma iyú. Néese samaritanosàiri imichàidacani ipìra íinataléwa. Yá itécani áiba capìi néré, naimácatáipiná. Yá icùacani táiyápinama.
35 Néese mapisáináami àniwa, yái Samaria yàasu cáli néeséerica ipáyaidaca capìi íiwacali pucháiba moneda dracma iyú, cawèníiyéi yáawami plata quírameníiri, pucháiba èeri iwènicatáica. Yá samaritanosàiri íimaca capìi íiwacali irí: ‘Picùa cayába yái máiníirica. Piúcacaalí plata mamáalàacata íicha yái nuèrica pirí picùanápinátani, yásí nupáyaidaca pía àniwa yái piúquéerica nùanàacatáipináta àniwa’, íimaca yái Samaria yàasu cáli néeséerica”, íimaca yái Jesúsca.
36 Néese Jesús íimaca irí yái yéewáidéerica wenàiwica:
—Máisiba asìanái iicáca yái máiníirica asìalica àyapulìcubàa. ¿Chánácaalí néená cáinináca iicáca áiba wenàiwica, yái asìali cayéedéeyéi imàníirica irí báawéeri? —íimaca yái Jesúsca.
37 Néese yái yéewáidéerica wenàiwica íimaca Jesús irí:
—Yáara asìalica iiquéericaté ipualé —íimaca. Néese Jesús íimaca irí:
—Pìawa, pimàni mamáalàacata càita, áibanái irí nacái càmíiyéica péenánái —íimaca yái Jesúsca.
Jesús en casa de Marta y María
38 Néeseté Jesús yèepùa yèepunícawa àniwa yéewáidacalénái yáapichawa. Yá nàanàaca áiba yàcalé irìculé. Inanái ùyacaté néré íipidenéechúa Marta. Uedáca nía ucapèe irìculéwa, ùacaténá nayáapiná uénánái yáapichawa.
39 Marta idènìaca yùuchawa íipidenéechúa María. Uái Maríaca úawinacawa mawiénita Jesús yàabàli irí uémìacaténá yéewáidáaná yéewáidacalénáiwa.
40 Martata quéwa máiní càulenáca úa, uíbaidacáiná nayáacalé. Máadáiní uíbaidaca nayáapiná. Néese ùacawa Jesús yàatalé. Yá úumaca irí:
—Nuíwacali, ¿cáná pibatàa nùucha umàaca nuíbaidaca nulínáamitawa macáita wayáapiná? Pichùulìa uyúudàanápiná núa —úumaca úái Martaca.
41 Quéwa Jesús íimaca ulí:
—Marta, péemìa cayába, ¿cáná máiní maséeca píináidacawa piwàwawa, achúma nacái piwàwa manùba wawàsi ìwalíise?
42 Iyaca abéerita wawàsi iwàwacutéeriwa wenàiwicanái irí, yái nutàacáica. Piùcha María udéca uínáidacawa uémìanápiná yái nutàacáica, cayábéeri áiba wawàsi íicha canánama. Canácata yáaliméeri yeedáca uíchani —íimaca yái Jesúsca.