9
Jesús envía a los discípulos a anunciar el reino de Dios
1 Néeseté Jesús imáidaca yàataléwa níái doce namanùbaca yéewáidacalécawa. Yá imàaca nalí ichàiniwa náucacaténá macái demonio íiwitáaná wenàiwicanái íicha, náucacaténá nacái náicha macái uláicái.
2 Jesús ibànùaca nía nacàlidacaténá wenàiwicanái irí càinácaalí iyú Dios icùaca yàasu wenàiwicawa, nachùnìacaténá nacái cáuláiquéeyéi.
3 Jesús íimaca yéewáidacalénái iríwa:
—Picácué peedá piríwa wàlisài àicu, saco nacái, yàacàsi nacái, iwèni nacái. Picácué pité pucháiba bàlesi.
4 Pìacuéwa yàcalé irìculé, néese càiríinácaalícué capìi piwàlùawa irìculé, piimácué néenibàata, àta pèepùacatalétacuéwa yàcalé irìcuíse.
5 Aibalé càmicaalícué nabatàa piwàlùacawa yàcalé irìculé, néese pìacuéwa íicha. Pichùpìacué cáli ichùmalé pìabàli íichawa naicápiná càide iyúwa judío íiwitáise ìyáaná, píasáidacaténácué nalí Dios yùuwichàidáanápiná nía —íimaca yái Jesúsca.
6 Néese nàacawa Jesús íicha. Yá nàacawa macái yàcalé. Nacàlidaca nàacawa yái tàacáisica íiméerica Jesús iwàwaca iwasàaca wenàiwicanái Dios yàasu yùuwichàacáisi íicha. Nachùnìaca nàacawa cáuláiquéeyéi wenàiwica nacái.
Incertidumbre de Herodes
7 Néeseté rey Herodes yéemìaca abénaméeyéi wenàiwica icàlidaca Jesús iináwaná ìwali, macáita nacái Jesús imàníirica. Iná càmita Herodes yáalíawa íináidéeripináwa, máiní càulenáca íichani; abénaméeyéi wenàiwica náimacáiná Jesús ìwali Juan el Bautistamicani, náináidacawa Juanmi icáucàacatéwa.
8 Aibanái nacái náimaca Jesús ìwali profeta Elíascani, yèepuèricasa yàanàaca àniwa; áibanái nacái náimaca Jesús ìwali bàaluisàimi profetanáimi yéenácani, imichèericasawa yéetácáisi íicha.
9 Quéwa Herodes íimaca:
—Nuchùulìacaté nùasu úwináiwa nawichùanápiná Juan íicha íiwita yéetácaténátéwa. ¿Cawinásica yáara asìalica nuémièrica nacàlidaca ìwali madécaná? —íimaca yái Herodesca. Ináté Herodes iwàwa iicáca Jesús.
Jesús da de comer a cinco mil hombres
10 Néeseté apóstolnái nèepùacawa Jesús yàatalé àniwa, yá nacàlidaca Jesús irí ìwali yái namàníiricaté. Néese Jesús itéca nía méetàuculé áibanái wenàiwica íicha, Betsaida ìyacàlená néré.
11 Quéwa madécaná wenàiwica yáalíacawa Jesús yàanàaná néré, yá nàacawa yàatalé. Jesús itàidaca nía cayába. Icàlidaca nalí càinácaalí iyú Dios icùaca yàasu wenàiwicanáiwa. Ichùnìa nacái cáuláiquéeyéi wenàiwica.
12 Néese táicaca yàacawa, íná yéewáidacalénái doce namanùbaca nàacawa Jesús yàatalé, yá náimaca irí:
—Pichùulìa wenàiwicanái nèepùanápináwa nacutácaténá naimácatáipiná, nayáacatáipiná nacái yàcalé irìculé, bànacalé ìyacatalé nacái ìyéeyéica mawiénita. Wàyacáiná chái canácatái wenàiwicanái iyáapiná —náimaca.
13 Quéwa Jesús íimaca nalí:
—Píatacué yàa nayáapiná —íimaca yái Jesúsca. Néese náimaca irí:
—Canáca walí nayáapiná. Wadènìa cinco namanùbaca pan meedá, pucháiba cubái imìdecaná nacái. ¡Càmita wáalimá wàaca wawènìaca nayáapiná, níái madécanéeyéi wenàiwicaca! —náimaca.
14 Nàyacáiná néeni cawàwanáta cinco mil namanùbaca asìanái. Càmita naputàa inanái, sùmanái nacái. Quéwa Jesús íimaca yéewáidacalénái iríwa:
—Pichùulìacué náawinacawa cincuentanama nàwacaca náawinacawa —íimaca yái Jesúsca.
15 Néese nachùulìaca cài nía, yá macáita náawinacawa.
16 Néese Jesús yeedáca cinco namanùbaca pan icáapi irìculéwa, pucháiba cubái imìdecaná nacái. Yá iicáidaca chènuniré, yàaca Dios irí cayábéeri yàacàsi ìwali. Néese isubèriadaca nía, yàaca yéewáidacalénái iríwani, yéewacaténá nawacùaca yàacàsi wenàiwicanái irí.
17 Néese macáita nayáaca cadénamani. Yá needáca doce namanùbaca mapíiri yàacàsi yéenáimi imàaquéericawa.
Pedro declara que Jesús es el Mesías
18 Aiba èerité Jesús isutáca yáawawa Dios íicha méetàuculé wenàiwicanái íicha. Yéewáidacalénái nàyaca yáapicha. Yá isutáca yéemìawa nía:
—¿Càiná náimaca nùwali níara áibanái wenàiwicaca? ¿Cawinása núa? —íimaca yái Jesúsca.
19 Néese yéewáidacalénái íimaca irí:
—Abénaméeyéi íimaca pìwali Juan el Bautistamicasa pía, náimacáiná Juanmi idécasa icáucàacawa. Aibanái íimaca profeta Elíascasa pía, yèepuèricasa yàanàaca àniwa, yái profeta Dios íiméericaté ìwali ibànùanápináté àniwani. Aibanái íimaca nacái pìwali bàaluisàimi profetanái yéenácasa pía, imichèericasawa yéetácáisi íicha, níái profetami itàaníiyéicaté Dios inùmalìcuíse —náimaca.
20 Néese Jesús isutáca yéemìawa nía:
—Néenicué pía, ¿càinácué nacái píimaca nùwali? ¿Cawiná núa? —íimaca yái Jesúsca. Yá Pedro íimaca irí:
—Píacata yái Mesíasca, yái wacuèrinápiná Dios icàlidéericaté iináwaná ìwali wàawirináimi israelitanái irí, ibànùanápináté walí wacuèrinápiná —íimaca yái Pedroca.
21 Quéwa Jesús yàalàaca nía cachàiníiri iyú ipíchaná nacàlidaca iináwaná áibanái irí, Mesíascani.
Jesús anuncia su muerte
22 Néese Jesús íimaca nalí:
—Iwàwacutá nùuwichàacawa manuísíwata, núa asìali Dios néeséerica. Yá wenàiwica íiwacanánái, sacerdote íiwacanánái nacái, nía nacái yéewáidéeyéica wenàiwica templo irìcu, náucapiná náichawa núa iyúwa canéeri iwèni. Yá nanúapiná núawa, quéwa máisiba èeri irìcu nucáucàapináwa —íimaca yái Jesúsca.
23 Néese Jesús íimaca nalí macáita wenàiwica ìyéeyéica néré:
—Abéericaalí péenácué iwàwa yàacawa núapicha iyúwa nuéwáidacalé, càmita yéewa pimànica abéerita yái piwàwéerica pimànica. Macái èeri imanùbaca iwàwacutá matuíbanáiri iyú pimàaca áibanái yùuwichàidaca pía, éwita naicáanícaalí nacái piquíniná, éwita nanúacaalí píawa cruz ìwali peebáidacáiná nutàacái. Iwàwacutá nacái pimànica mamáalàacata càide iyúwa nuchùulìaná pía.
24 Níacáiná cawinácaalí càmíiyéica iwàwa yeebáidaca nutàacái ipíchaná nàuwichàacawa nulípiná, canáca nalí nacáuca càmíiri imáalàawa. Néese cawinácaalí yeebáidéeyéica nutàacái mamáalàacata éwita áibanái inúacaalí nía, nadènìapiná nacáucawa càmíiri imáalàawa.
25 Ewita wenàiwica yeedácaalí iríwa macáita chái èeri yàasu cawèníirica, quéwa yúuca íichawa icáucawa càmíiri imáalàawa càmicáiná yeebáida nutàacái, yá canéerica iwèni meedá iríni macáita yái cawèníirica yeedéerimica iríwa.
26 Aibacaalí wenàiwica báica icàlidaca cayábéeri nùwali áibanái irí, nutàacái ìwali nacái, càmita núumapiná ìwali nùasu wenàiwicacani, núa asìali Dios néeséerica, nùanàacaalípiná áiba èeriwa cachàiníiri iyú nacamalá irìcu, yái Núaniri Dios, nía nacái mabáyawanéeyéi ángel, nucùacaténá macáita èeri mìnanái.
27 Péemìacué cayába, abénaméeyéi péenácué ìyéeyéica chái siùca èeri, càmita néetápináwa ipíchawáise naicáca càinácaalí iyú Dios icùaca yàasu wenàiwicawa —íimaca yái Jesúsca.
La transfiguración de Jesús
28 Néeseté abéeri semana natàanícadénáami cài, yáté Jesús yàacawa dúli íinatalé isutácaténá yáawawa Dios íicha. Máisiba asìanái nàacawéeridaca Jesús, yái Pedro, Santiago nacái, Juan nacái.
29 Idècunitàacá Jesús isutáca Dios íicha, yá mèlumèluwaca inàni icànaca áibata iicácanáwa. Ibàle nacái cabalèeri icànaca, icànéeri mèlumèluwaca.
30 Yá pucháiba asìanái namàacaca níawawa apóstolnái iicácaténá nía. Pucháiba nabàlùa natàaníca Jesús yáapicha, níacata profeta Moisés, profeta Elías nacái.
31 Níái pucháiba asìanáica cacamalánáca nía chènuníiséeri camalási iyú. Natàaníca nalíwáaca Jesús yáapicha càinácaalí iyú Jesús yùuwichàanápinátéwa, yéetáanápináté nacáiwa Jerusalén ìyacàlená néeni.
32 Ewita cadapùlecáaníta Pedro, nía nacái yàacawéeyéináca, càmitàacá máiní naimásíwaca, yá naicáca Jesús icamaláná chènuníiséerica. Naicá nacái níái pucháiba asìanáica ibàluèyéicawa yáapicha.
33 Néese idécanáamité nàacawa Jesús íicha níái pucháiba asìanáica, yá Pedro íimaca Jesús irí:
—Wáiwacali, ¡cayábéeriquéi wàyáanáca chái! Siùcata wamànica máisiba capìi yáana wawàwalíinápinácué pía, abéeri pìasupiná, áiba nacái Moisés irípiná, áiba nacái Elías irípiná —íimaca yái Pedroca. Quéwa Pedro càmita íináidawa cayába ipíchawáise itàaníca.
34 Yá idècunitàacá Pedro itàaníca, yáta acalèe yàanàaca nàatalé. Yá acalèe ibàlìaca nía. Cáaluca nía manuísíwata acalèe yèewi, níái Pedronáica.
35 Néese néemìaca Dios itàacái acalèe yèewíise, yá íimaca nalí: “Yácata Nuìri nuwàwéeri cáininéerica nuicáca. Cayábaca nuwàwa nuicácani. Péemìacué itàacái”, íimaca yái Diosca.
36 Idécanáami néemìaca yái tàacáisica, yá naicáca Jesús ibàluèricawa néenibàa abéerita. Néese masànacata níái Pedronáica. Néenialíté càmíiyéi icàlida áibanái iríni, yái naiquéericaté.
Jesús sana a un muchacho que tenía un espíritu impuro
37 Néeseté mapisáináami àniwa idécanáami nalicùacawa dúli íinatáise, yá madécaná wenàiwica yàacawa náipunitáidacaténá Jesús.
38 Yá áiba asìali ìyaca manùbéeyéi wenàiwica yèewi. Iimaca cachàiníiri iyú Jesús irí:
—Pía, yéewáidéerica wía, pimàni nulí cayábéeri, pìa piicá nuìri, yácáináta abéerita nuìricani.
39 Demonio idacùaca nuìri íiwitáise, yàaca irí tèwacáimi, yá imàaca yéemíanícawa, yá itatáidacani àta cacàlicataléta inùmalìcuíse. Imàaca nacái nuìri inúadáidaca yáawawa cachàiníiri iyú, càmíiri iwàwa iwasàaca nuìri.
40 Nudéca nusutáca péewáidacalénái íicha wawàsi náucáanápiná demonio nuìri íicha, quéwa càmita náalimá nachùnìacani —íimaca.
41 Yá Jesús íimaca:
—¡Píacué càmíiyéica yeebáida Dios ìwali, báawéeyéi nacái íiwitáise meedá! ¿Càinácué èeri iwàwacutá nùyacuéca píapicha quiríta? ¿Càinácué èeri iwàwacutá numànicuéca pirí quiríta? —íimaca yái Jesúsca. Yá Jesús íimaca asìali irí:
—Pìanàida cháni, yái pìirica —íimaca yái Jesúsca.
42 Yái ùuculìiri yàacawa Jesús yàatalé, yá demonio yúucaca ùuculìiri cáli íinatalé itatáidacani. Quéwa Jesús yàalàaca demonio cachàiníiri iyú, ichùulìaca demonio yàacawa ùuculìiri íicha. Càita Jesús ichùnìaca yái ùuculìirica, yèepùadacani yáaniri iríwa nacái.
43 Yá macáita ìyéeyéica néeni náináidacawa manuísíwata naicáidaca Jesús irí idènìacáiná Dios íiwitáise manuíri.
Jesús anuncia por segunda vez su muerte
Macáita ìyéeyéica néré náináidacawa manuísíwata naicáidaca Jesús irí mamáalàacata, natàaníca nàyaca náapichawáaca ìwali yái Jesús imàníirica, quéwa Jesús itàanícaté yéewáidacalénái yáapichawa méetàucuta wenàiwicanái íicha. Iimaca nalí:
44 —Péemìacué cayábani, picácué piimáichani: Abénaméeyéi wenàiwica presopináca namànica núawa namàacacaténá áibanái asìanái inúaca núa, núa asìali Dios néeséerica —íimaca yái Jesúsca.
45 Càmita quéwa náalía néemìaca càinácaalí íimáaná yái tàacáisica Jesús icàlidéerica nalí càmicáiná Dios imàaca náalíaca néemìaca càinácaalí íimáaná. Yá cáaluca nasutáca Jesús íicha wawàsi icàlidáanápiná nalíni càinácaalí íimáaná.
¿Quién es el más importante?
46 Néenialíté Jesús yéewáidacalénái nadàbaca natàaníca náapichawáaca ùuléeri wawàsi iyú, chánácaalí néená máiníiri cachàini áibanái íicha canánama.
47 Quéwa Jesús yáalíacawa náináidáanáwa. Yá yeedáca sùmài, yá ibàlùadaca sùmài mawiénita iríwa.
48 Yá Jesús íimaca nalí:
—Pimànicaalí cayábéeri nuípidená ìwali sùmài irí, càiride iyúwa yái sùmàica peebáidacáiná nutàacái, yásí nuicáca yái cayábéerica pimàníirica sùmài irí càide iyúwa pidéca nacáicaalí pimànica nulí cayábéeri. Càmita pimàni abéerita nulí cayábéeri, néese pimànica nacái irí cayábéeri yái Diosca ibànuèrica núa. Yái péená piiquéericuéca càiride iyúwa càmíiri cachàini náicha canánama càide iyúwa yái sùmàica, yácata Dios iiquéerica càiride iyúwa máiníiri cachàinica náicha canánama níái péenáca. Iná yéewa yái cayábéerica pimàníiricuéca sùmài irí càmíiri cachàini náicha canánama, yá nuicápiná càinide iyúwa pidéca nacáicaalí pimànica nulíni, yái cayábéerica —íimaca yái Jesúsca.
El que no está contra nosotros, está a nuestro favor
49 Néese Juan íimaca Jesús irí:
—Wáiwacali, wadéca waicáca áiba asìali yúuquéeri demonio wenàiwica íicha píipidená ìwali íimacáiná pimàacasa cài imànica, quéwa càmita yèepuníwa wáapicha, íná wadéca wàalàacani cachàiníiri iyú ipíchaná yúucaca demonio wenàiwica íicha —íimaca yái Juanca.
50 Néese Jesús íimaca nalí:
—Picácué pichùulìa càmíinápiná imàni cayábéeri, macáicáiná càmíiyéica yùuwide imànica wía, nayúudàaca wía —íimaca yái Jesúsca.
Jesús reprende a Santiago y a Juan
51 Mawiénicaté Jesús yéenáiwaná yàanàaca imichàacatáipinátéwa chènuniré, ínáté Jesús íináidacawa iwàwalìcuísewa yàanápináwa Jerusalén ìyacàlená nérépiná.
52 Yá ibànùaca ipíchaléwa tàacáisi asìanái yáapicha. Yá nawàlùacawa yàcalé irìculé Samaria yàasu cáli íinata nacutácaténá irí naimácatáipiná.
53 Quéwa, báawaca samaritanonái iicáca judíonái íná níái samaritanoca càmita nabatàa Jesús iwàlùacawa nàyacàle irìculé náalíacáináwa Jesús yàanápinátéwa Jerusalén ìyacàlená nérépiná.
54 Néese Jesús yéewáidacalénái Santiago, Juan nacái néemìacani, yá náimaca Jesús irí:
—Wáiwacali, ¿piwàwasica wachùulìaca quichái yúuwàanápináwa chènuníise nàwali imáalàidacaténá nía càide iyúwaté profeta Elías imáidáanáté quichái yúuwàanápináwa chènuníise imáalàidacaténáté báawéeyéi wenàiwica? —náimaca.
55 Quéwa Jesús iwènúa iicáidaca nalí, yá yàalàaca nía cachàiníiri iyú. Yá íimaca nalí:
—Càmitacué píináidawa càide iyúwa Dios iwàwáaná.
56 Càmita nuwàwa nùuwichàidaca nía, núa asìali Dios néeséerica, càmicáiná nùanàa numáalàidacaténá wenàiwicanái, néese nùanàaca nuwasàacaténá nía Dios yàasu yùuwichàacáisi íicha —íimaca yái Jesúsca. Néese nàacawa áiba yàcalé irìculé.
Los que querían seguir a Jesús
57 Idècunitàacá nèepunícawa àyapulìcubàa, áiba asìali íimaca Jesús irí:
—Nuíwacali, nuwàwa nùacawa píapicha àta alénácaalí pìawa yéewacaténá péewáidacaléca núa —íimaca.
58 Jesús íimaca irí:
—Píináidawa cayába quéechacáwa asáisí píalimácaalí nuéwáidacaléca pía, càulenácáiná wenàiwica nàyaca càide iyúwa nùyáaná. Péemìa comparación: Yàlidunái idènìaca ibànawa, cuìpìranái nacái nadènìaca namùlubèwa, núacata quéwa, yái asìali Dios néeséerica, càmita nudènìa nuimácatáipináwa —íimaca yái Jesúsca.
59 Néese Jesús íimaca áiba irí:
—Pìawa núapicha, iyúwa nuéwáidacalé —íimaca yái Jesúsca. Quéwa yái asìali íimaca Jesús irí:
—Nuíwacali, pimàaca nùyaca nuénánái yáapichawa àta núaniri yéetácatalépinátawa, néese idécanáami nubàlìacani, yásí nùacawa píapicha iyúwa péewáidacalé —íimaca irí.
60 Néese Jesús íimaca irí:
—Pimàaca nabàlìaca níawáacata, cawinácaalí ìyéeyéica matuíbanáita Dios íicha. Píata quéwa, pìa picàlidaca Dios itàacái wenàiwicanái irí náalíacaténáwa càinácaalí iyú Dios icùaca yàasu wenàiwicawa —íimaca yái Jesúsca.
61 Néese áiba íimaca Jesús irí:
—Nuíwacali, nuwàwa nùacawa píapicha iyúwa péewáidacalé. Quéwa pimàni nulí cayábéeri, pimàacaca nuèpùacawa quéechacáwa nucapèe néréwa, nucàlidacaténá nùanáwa nuénánái iríwa. Yásí nùacawa néese nùacaténáwa píapicha —íimaca irí.
62 Néese Jesús íimaca irí:
—Péemìa comparación: Aibacaalí idàbaca íibaidaca ibànacale yàalunápináwa, néese íináidacaalíwa imàníinápiná áiba wawàsi, yá iwènúacawa íibaidacalé íichawa, yásí canéerica iwèni meedáni yái wenàiwicaca, càmita íibaida machacàníiri iyú. Càita nacái cawinácaalí wenàiwica iwènuéyéicawa nuícha idécanáami nadàbaca náibaidaca nulípiná, canáca yéewanáwa Dios yéenibeca nía, Dios icùacaténá nía —íimaca yái Jesúsca.