☰ Yaritilix 3
3
Adǝm’atining Hudaning ǝmrigǝ hilapliⱪ ⱪilixi
1 Yǝr yüzidǝ yilan Rǝb Pǝrwǝrdigar yaratⱪan daladiki ⱨaywanlarning ⱨǝmmisidin ⱨiyligǝr idi. U ayaldin: — Huda rasttinla baƣdiki dǝrǝhlǝrning ⱨeqⱪaysisining mewisidin yemǝnglar, dedimu? — dǝp soridi.□
2 Ayal yilanƣa jawab berip: — Baƣdiki dǝrǝhlǝrning mewilirini yesǝk bolidu. 3 Əmma baƣning otturisidiki dǝrǝhning mewisi toƣrisida Huda: «Buningdin yemǝnglar, ⱪolmu tǝgküzmǝnglar, bolmisa ɵlisilǝr» degǝn, dedi.□
4 Yilan ayalƣa: — Undaⱪ ǝmǝs! Ⱨǝrgiz ɵlmǝysilǝr!■ 5 Bǝlki silǝr uni yegǝn kününglarda, Huda kɵzünglarning eqilip, Hudaƣa ohxax yahxi bilǝn yamanni bilidiƣan bolup ⱪalidiƣanliⱪinglarni bilidu, — dedi.■
6 Ayal dǝrǝhning mewisining yemǝklik üqün yahxiliⱪini, uning kɵzni ⱪamlaxturidiƣanliⱪini kɵrüp, ⱨǝmdǝ dǝrǝhning adǝmni ǝⱪilliⱪ ⱪilidiƣan jǝlpkarliⱪini kɵrüp, mewidin yedi wǝ uningdin yenida turƣan erigimu bǝrdi; umu yedi. □
  ■ 7 Yeyixi bilǝnla ⱨǝr ikkisining kɵzliri eqilip, ɵzlirining yalingaq ikǝnlikini bilip, ǝnjür yopurmaⱪlirini elip bir-birigǝ ulap tikip, ɵzlirigǝ yapⱪuq ⱪilip tartti.
8 Kün salⱪinliƣanda, ular Pǝrwǝrdigar Hudaning baƣda mangƣan xǝpisini anglap ⱪelip, adǝm ayali bilǝn Pǝrwǝrdigar Hudaning ⱨazir bolƣinidin ⱪeqip baƣdiki dǝrǝhlǝrning arisiƣa yoxurunuwaldi.□ 9 Lekin Pǝrwǝrdigar Huda towlap adǝmni qaⱪirip uningƣa: Sǝn nǝdǝ? — dedi.
10 Adǝm’ata jawab berip:
— Mǝn baƣda xǝpǝngni anglap, yalingaq turƣinim üqün ⱪorⱪup ketip, yoxuruniwaldim, — dedi.
11  Huda uningƣa: — Yalingaq ikǝnlikingni sanga kim eytti? Mǝn sanga yemǝ, dǝp ǝmr ⱪilƣan dǝrǝhning mewisidin yedingmu-ya? — dedi.
12 Adǝm jawab berip: — Sǝn manga ⱨǝmraⱨ boluxⱪa bǝrgǝn ayal dǝrǝhning mewisidin manga bǝrgǝnidi, mǝn yedim, — dedi.
13 Pǝrwǝrdigar Huda ayalƣa: — Bu nemǝ ⱪilƣining? — dedi. Ayal jawab berip: — Yilan meni aldap azdursa, mǝn yǝp saptimǝn, — dedi. ■
 
Hudaning yilan, Adǝm’ata wǝ Ⱨawa’anini jazalixi
14 Pǝrwǝrdigar Huda yilanƣa mundaⱪ dedi: — «Bu ⱪilƣining üqün,
Sǝn ⱨǝmmǝ mal-qarwilardin,
Daladiki barliⱪ ⱨaywanatlardin bǝkrǝk lǝnǝtkǝ ⱪalisǝn;
Ⱪorsiⱪing bilǝn beƣirlap mengip,
Ɵmrüngning barliⱪ künliridǝ topa yǝysǝn.□
15 Wǝ mǝn sǝn bilǝn ayalning arisiƣa,
Sening nǝsling bilǝn ayalning nǝslining arisiƣa ɵqmǝnlik salimǝn;
U sening bexingni dǝssǝp zǝhimlǝndüridu,
Sǝn ⱪopup uning tapinini qeⱪip zǝhimlǝndürisǝn».□  ■
16 Andin Huda ayalƣa: — «Sening ⱨamilidarliⱪingning japa-muxǝⱪⱪǝtlirini kɵpǝytimǝn;
Sǝn ⱪattiⱪ tolƣaⱪ iqidǝ boxinisǝn;
Sǝn eringdin üstün turuxⱪa ⱨǝwǝs ⱪilsangmu,
U üstüngdin hojiliⱪ ⱪilidu» — dedi.□  ■
17 Andin U Adǝm’atiƣa: — «Sǝn ayalingning sɵzigǝ ⱪulaⱪ selip,
Mǝn sanga yemǝ, dǝp ǝmr ⱪilƣan dǝrǝhtin yegining tüpǝylidin,
Sening tüpǝylingdin yǝr-tupraⱪ lǝnitimgǝ uqraydu;
Ɵmrüngning barliⱪ künliridǝ pǝⱪǝt japaliⱪ ixlǝpla, andin uningdin ozuⱪlinisǝn.□
18 Yǝr sanga tikǝn bilǝn ⱪamƣaⱪ ündüridu;
Xundaⱪtimu sǝn yǝrdiki ziraǝt-otyaxlarni yǝysǝn.□
19 Taki sǝn tupraⱪⱪa ⱪaytⱪuqǝ yüz-kɵzüng tǝrgǝ qümgǝndǝ, andin nan yeyǝlǝysǝn;
Qünki sǝn ǝsli tupraⱪtin elinƣansǝn;
Sǝn ǝslidǝ topa bolƣaq,
Yǝnǝ topiƣa ⱪaytisǝn» — dedi.
20 Uning ayali barliⱪ jan igilirining anisi bolidiƣini üqün adǝm uningƣa «Ⱨawa» dǝp at ⱪoydi.□
 
21 Pǝrwǝrdigar Huda Adǝm’ata bilǝn uning ayaliƣa ⱨaywan teriliridin kiyim ⱪilip kiydürüp ⱪoydi.□  ■
 
Adǝm’ata bilǝn Ⱨawa’anining Erǝm baƣdin ⱪoƣlinixi
22 Pǝrwǝrdigar Huda sɵz ⱪilip: — Mana, adǝm Bizlǝrdin birigǝ ohxap ⱪaldi, yahxi bilǝn yamanni bildi. Əmdi ⱪolini uzitip ⱨayatliⱪ dǝrihidin elip yǝwelip, ta ǝbǝdgiqǝ yaxawǝrmǝsliki üqün uni tosuximiz kerǝk, dedi.□
23 Xuning bilǝn Pǝrwǝrdigar Huda uni Erǝm baƣdin ⱪoƣlap qiⱪiriwǝtti; xundaⱪ ⱪilip uni yǝrgǝ ixlǝydiƣan, yǝni ɵzi ǝsli apiridǝ ⱪilinƣan tupraⱪⱪa ixlǝydiƣan ⱪilip ⱪoydi. 24 Adǝmni ⱪoƣliwetip, ⱨayatliⱪ dǝrihigǝ baridiƣan yolni muⱨapizǝt ⱪilix üqün, u Erǝm beƣining mǝxriⱪ tǝripigǝ kerublarni wǝ tɵt tǝrǝpkǝ pirⱪiraydiƣan yalⱪunluⱪ bir xǝmxǝrni ⱪoyup ⱪoydi.□
 
 
□ 3:1 «yilan... dǝp soridi» — bizdǝ guman yoⱪki, yilanni ixlitip sɵz ⱪilƣuqi Xǝytan idi («Wǝⱨ.» 12:9, 20:2ni kɵrüng). Oⱪurmǝnlǝr xuni bayⱪayduki, Xǝytan «Huda» degini bilǝn, «Rǝb» yaki «Pǝrwǝrdigar» degǝn namlarni ⱪǝt’iy ixlǝtmǝydu. U ayaldin soal soriƣanda Hudaning eytⱪan sɵzidiki «haliƣiningqǝ» degǝn sɵzni qiⱪiriwetidu. □ 3:3 «Baƣdiki dǝrǝhlǝrning mewilirini yesǝk bolidu» — Ⱨawa’animiz Hudaning tapiliƣinini eytⱪanda, birinqidin «haliƣiningqǝ» degǝn sɵzni deyixni untup ⱪalƣan, ikkinqidin Hudaning sɵzigǝ: «ⱪol tǝgküzmǝnglǝr» degǝnni ⱪoxup ⱪoyidu (2:4). Lekin Ⱨawa’animiz muxu sɵzlǝrni biwasitǝ Hudadin angliƣan ǝmǝs, eri Adǝm’atimiz uningƣa toƣra yǝtküzüxi kerǝk idi; xunga bu hataliⱪning mǝs’uliyiti Adǝm’atimizdimu boluxi mumkin. Yǝnǝ diⱪⱪǝt ⱪilimizki, gǝrqǝ «baƣning otturisida» ikki dǝrǝh bolsimu, Ⱨawa’animiz pǝⱪǝt «baƣning otturisidiki dǝrǝh» dǝp, birla dǝrǝhni tilƣa alidu. Uning kɵngli alliⱪaqan xu dǝrǝhkǝ mǝptun bolup ⱪalƣan boluxi mumkin. ■ 3:4 2Kor. 11:3. ■ 3:5 Yⱨ. 8:44. □ 3:6 «Ayal ... kɵrdi» — Ⱨawa’ana uqriƣan azduruluxni Mǝsiⱨ Əysa uqriƣan sinaⱪ bilǝn selixtursaⱪ ularda ohxax üq amil mǝwjut — «Luⱪa» 4:1-14 wǝ «1Yuⱨ.» 2:16ni kɵrüng. Injil boyiqǝ Ⱨawa’animiz aldinip ⱪalƣuqi, toluⱪ gunaⱨ sadir ⱪilƣuqi Adǝm’atimizdur; qünki u ⱨeq ⱪarxiliⱪ kɵrsǝtmǝy, bilip turup xu mewidin yedi («1Tim.» (1)» 2:14ni kɵrüng). Adǝm’atimiz Ⱨawa’anining yenida bolƣini bilǝn, yǝnila uni mewini yeyixtin tosumidi. ■ 3:6 Rim. 5:12, 14-21; 1Tim. 2:14. □ 3:8 «kün salⱪinliƣanda» — yaki «künning salⱪin xamal waⱪtida». «Künning salⱪinlixix waⱪti» Ottura Xǝrⱪtǝ kǝqⱪurun baxlinidu. ■ 3:13 Wǝⱨ. 12:13. □ 3:14 «Pǝrwǝrdigar Huda yilanƣa mundaⱪ dedi» — Huda yilandin ⱨeqⱪandaⱪ soal sorimaydu. «bǝkrǝk lǝnǝtkǝ ⱪalisǝn» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «pǝⱪǝt sǝnla xu lǝnǝtlǝrgǝ ⱪalisǝn...». Əmma Adǝm’atimizning gunaⱨi üqün barliⱪ jan igiliri lǝnǝtkǝ ⱪelip ɵlidu; xunga biz 3:14diki tǝrjimini toƣra dǝp ⱪaraymiz. «Topa yǝysǝn» — Yilanlarning ozuⱪi topa ǝmǝs, ǝlwǝttǝ, biraⱪ ular ⱨǝrdaim ozuⱪ yegǝndǝ topa yemǝy ⱪalmaydu. Bu ix yilanning pǝslǝstürülgǝnlikini, nomusⱪa ⱪaldurulƣanliⱪini tǝkitlǝydu. □ 3:15 «U sening bexingni dǝssǝp zǝhimlǝndüridu» — ayalning nǝsli xundaⱪ ⱪilidu. «U sening bexingni dǝssǝp zǝhimlǝndüridu, sǝn ⱪopup uning tapinini qeⱪip zǝhimlǝndürisǝn» — muxu bexarǝttǝ kɵrsitilgǝn ix xuki, ayal kixining nǝsli Xǝytanning bexini puti bilǝn dǝssǝp yanqiƣanda, Xǝytanmu uningƣa ⱨujum ⱪilip tapinini yarilanduridu. Bu bexarǝtni dunyaƣa kelidiƣan Ⱪutⱪuzƣuqi toƣruluⱪ, dǝp ixinimiz. Buning üstidǝ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz. ■ 3:15 Mat. 4:1; Kol. 2:15. □ 3:16 «Ⱨamilidarliⱪingni. ... kɵpǝytimǝn» — insan ɵlidiƣan ⱪilinƣaqⱪa, ayal kixi kɵprǝk bala tuƣuxi kerǝk. «Sǝn eringdin üstün turuxⱪa ⱨǝwǝs ⱪilsangmu, u üstüngdin hojiliⱪ ⱪilidu» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Xundaⱪtimu, eringgǝ küqlük ixtiyaⱪ baƣlaysǝn wǝ u seni baxⱪuridu». Əmma Hudaning muxu ⱨɵkümi bilǝn gunaⱨ tüpǝylidin ǝr-ayal arisida ziddiyǝt wǝ kürǝx pǝyda boldi, degǝnliktur, dǝp ⱪaraymiz. Ohxax peillarni ixlǝtkǝn, ohxax xǝkillik bir jümlǝ 4:7dǝ tepilidu. ■ 3:16 1Kor. 14:34; 1Tim. 2:11,12; Tit. 2:5; 1Pet. 3:6. □ 3:17 «ayalingning sɵzigǝ» — ibraniy tilida «ayalingning awaziƣa». «... dǝrǝhtin yegining tüpǝylidin» — ǝlwǝttǝ, Adǝm’atining bu dǝrǝhning mewisini yeyixini kɵrsitidu. Əsliy tekist ibraniy tilida «dǝrǝhtin» dǝp elinidu. □ 3:18 «Sǝn yǝrdiki ziraǝt-otyaxlarni yǝysǝn» — Nuⱨ pǝyƣǝmbǝrning dǝwrigiqǝ insanlarƣa pǝⱪǝt ziraǝt-otyax (gɵxni ǝmǝs) yeyixkǝ ruhsǝt idi (1:29ni kɵrüng). □ 3:20 «Ⱨawa» — ibraniy tilidiki «ⱨayatliⱪ» degǝn sɵz bilǝn aⱨangdax. Adǝm’atining bu sɵzliri bexarǝtlik idi; qünki Ⱨawa’ana tehiqǝ bala tuƣmiƣanidi. □ 3:21 «Ⱨaywan teriliri» — bu terilǝrni ixlitix üqün mǝlum gunaⱨsiz ⱨaywanatlar ɵlüxi kerǝk. Bu bǝlkim birinqi ⱪurbanliⱪlar boluxi mumkin. Hudaning Adǝm’ata wǝ Ⱨawa’animizƣa eytⱪan sɵzliri wǝ ⱪilƣan muamilisi toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz. ■ 3:21 2Kor. 5:1-5 □ 3:22 «Bizlǝr» — toƣruluⱪ yǝnǝ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni (1:26 toƣruluⱪ) kɵrüng. «Uni tosuximiz kerǝk» — muxu sɵzlǝr ǝyni tekisttǝ yoⱪ. □ 3:24 «Kerublar» — bǝlkim alǝmdiki ǝng küqlük wǝ ǝng yuⱪiri dǝrijilik pǝrixtilǝr yaki mǝhluⱪlar boluxi mumkin. «Tǝbirlǝr»ni kɵrüng.
☰